Ratownictwo przedmedyczne Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach Pamiętaj ! W nieszczęśliwych wypadkach i w schorzeniach przebiegających ostro często pierwsze minuty decydują o dalszych losach pacjenta! Szybka i właściwa pomoc może uratować życie. Zagrożenia Rany Zatrucie Krwotok Oparzenie Krwawienie Porażenie prądem Urazy stawów Utrata przytomności Złamanie Zaburzenia oddychania Uraz kręgosłupa Zatrzymanie krążenia Rany Rozróżniamy następujące rodzaje ran w zależności od ich cech charakterystycznych : Otarcia Oparzenia Rany cięte Rany kłute Rany tłuczone Rany miażdżone Rany szarpane Rany postrzałowe Opatrywanie ran Ogólne zasady udzielania pierwszej pomocy przy zranieniach Rodzaj i wielkość opatrunku zależy od rozmiaru rany i od związanego z nią krwawienia Przed założeniem opatrunku należy odsłonić części ubrania tak, aby ranę można było obejrzeć w całości Każdą ranę pozostawiamy w stanie, w jakim ją zastaliśmy, pokrywając jedynie możliwie szybko materiałem opatrunkowym W czasie opatrywania i tamowania krwawienia ranny powinien leżeć lub co najmniej siedzieć Rany nie wolno dotykać ani przemywać, gdyż może dojść do dodatkowego zakażenia ( wyjątek – oparzenia chemiczne i termiczne ) Nie należy usuwać z rany ciał obcych Ratownik musi przez cały czas obserwować rannego, dlatego powinien zawsze znajdować się od przodu opatrywanego Jeżeli rana jest rozległa, zadaniem ratownika jest dopilnować, aby rannego obejrzał lekarz Krwotok Podział krwotoków : ze względu na widoczne obiawy krwotok zewnętrzny krwotok wewnętrzny ze względu na rodzaj uszkodzonego naczynia krwotok tętniczy krwotok żylny krwotok miąższowy Krwotok Objawy: Krwawienie z rany, z nosa, oka, ucha, z jamy ustnej Pojawienie się krwi w wymiocinach, w moczu, w trakcie wypróżniania Bladość śluzówek oczu, ust Osłabienie Zaburzenia świadomości Przyspieszenie słabo wyczuwalnego tętna Utrata przytomności Krwotok Pierwsza pomoc : Krwotok zewnętrzny Włóż sterylne rękawice gumowe. Kontakt z krwią może być niebezpieczny. Staraj się zachować czystość, gdyż otwarta rana jest podatna na zakażenie. Spróbuj opanować krwawienie przez uciśnięcie za pomocą opatrunku. Jeżeli opatrunek przesiąka, nie zdejmuj go, dołóż kolejną warstwę i silniej uciśnij. Krwotok wewnętrzny Ułóż ratowanego w pozycji leżącej z lekko uniesionymi nogami. Jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale ma wyczuwalne tętno i oddycha, ułóż go na boku. Wezwij Pogotowie Ratunkowe. Krwotok Nie wolno !!! czyścić rozległych ran usuwać z ran ciał obcych używać wąskich opasek uciskowych ( np.sznurka ) zakładać opatrunku zbyt mocno tamować krwotoku poprzez ucisk w miejscu krwawienia, jeżeli złamane są kości czaszki zostawiać ratowanego samego Krwawienie z nosa Pierwsza pomoc Posadź ratowanego tak, aby głowa była pochylona do przodu. W ten sposób krew nie będzie spływała do tchawicy. Uspokój ratowanego, każ mu oddychać ustami. Sprawdź, czy w nosie nie tkwi ciało obce. Każ ratowanemu wydmuchać nos. Uciśnij miękką część nosa palcami i trzymaj przez 15-20 minut. Do grzbietu nosa przyłóż zimny okład. Wezwij Pogotowie Ratunkowe, jeśli krwotok jest masywny Krwawienie z nosa Nie wolno !!! układać ratowanego w pozycji leżącej, ponieważ krwawienie nasila się jeżeli głowa jest nisko ułożona ! Urazy stawów Skręcenie Objawy : bolesność obrzęk okolicy stawu często krwawy wylew ograniczona ruchomość kończyny jest to zamknięte uszkodzenie stawu spowodowane zbytnim jego naciągnięciem, polegające na krótkotrwałym przemieszczeniu powierzchni stawowych kości. Do skręcenia najczęściej dochodzi na skutek gwałtownych, nieprawidłowych ruchów w stawach. Skręcenie Pierwsza pomoc : Unieruchomić staw i sąsiadujące z nim kości. Nie wolno poruszać stawu lub usiłować go nastawić!!! Urazy stawów Zwichnięcie Objawy : bolesność obrzęk okolicy stawu często krwawy wylew niemożliwe wszelkie ruchy w stawie jest to uszkodzenie stawu, w którym powierzchnie stawowe trwale utraciły ze sobą styczność. Rozdzielone elementy kostne w stawie nie mogą powrócić samoistnie do prawidłowej sytuacji anatomicznej. Zwichnięcie Pierwsza pomoc: Pozostaw staw w przymusowej pozycji jaką sobie ustalił sam poszkodowany Często zbędne są dalsze czynności w celu unieruchomienia Przy konieczności unieruchomienia ustala się pozycję zwichniętego stawu w pożądanym ułożeniu za pomocą prostych środków pomocniczych Złamanie Rodzaje złamań : proste zamknięte wieloodłamowe, gdy kość jest złamana w wielu miejscach i na wiele części otwarte Złamanie Objawy : Pierwsza pomoc : Unieruchomić ból, bolesność dotykowa dwa sąsiadujące stawy zmiana zabarwienia skóry zmianaJeżeli kształtu pojawiło się krwawienie załóż opatrunek krwawienie Dowiedz się od ratowanego, czy widoczne w ranie odłamy kostne doznał innych urazów Wezwij Pogotowie Ratunkowe lub zawieź ratowanego do szpitala Złamanie Nie wolno !!! ruszać ratowanego bez wyraźnej potrzeby przemieszczać ratowanego bez unieruchomienia złamanej części ciała samodzielnie nastawiać złamanej kończyny zostawiać ratowanego samego Uraz kręgosłupa Pierwsza pomoc : Wezwij Pogotowie Ratunkowe ból głowy, szyi ból pleców Stale obserwuj ratowanego. zaburzenia oddychania niedowład Jeśli ratowanego trzeba porażenie siły mięśniowej umieścić w innym miejscu, bezwiedne oddawanie poszukaj osób, które mogą moczu i (lub) stolca w tym pomóc. zaburzenia czucia utrata przytomności Sprawdź,czy ratowany ma wyczuwalne tętno i czy oddycha. Jeśli nie rozpocznij reanimację Objawy: Uraz kręgosłupa Nie wolno ruszać ratowanego, jeśli ze względu na jego bezpieczeństwo nie jest to absolutnie konieczne! Zatrucie Objawy : Pierwsza pomoc : ból głowy Jeśli osoba zatruta jest przytomna biegunka i nie ma przeciwwskazań, spróbuj wymioty wywołać wymioty Podaj do picia ciepłą wodę z dodatkiem soli bóle brzucha (ok. 1 litra), następnie wywołaj wymioty zaburzenia oddychania podrażniając palcem tylną ścianę gardła zaburzenia świadomości Podaj tabletki węgla jako środek utrata przytomności wiążący truciznę Jeśli objawy się nasilają, wezwij Pogotowie Ratunkowe Zatrucie Nie wolno lekceważyć zatruć, nawet jeśli nie wystąpiły jeszcze objawy !!! Oparzenie Objawy : oparzenie I stopnia – zaczerwienienie skóry ( rumień ), obrzęk, poszkodowany odczuwa pieczenie oparzenie II stopnia – powstają pęcherze, uszkodzenie naczynia krwionośnego, przez które może wypłynąć osocze, skóra czerwona, poszkodowany odczuwa piekący ból oparzenie III stopnia – martwica skóry na całej jej grubości, uszkodzeniu ulegają receptory bólowe oparzenie IV stopnia – zwęglenie części ciała Oparzenie Pierwsza pomoc : Ochłodź oparzoną część ciała czystą zimną wodą Zdejmij odzież, starając się nie urazić oparzonej części ciała Po ochłodzeniu, kiedy skóra wyschnie, załóż opatrunek Osobie przytomnej podaj środki przeciwbólowe Jeśli oparzenie jest rozległe zawieź poszkodowanego do lekarza Oparzenie Nie wolno podawać niczego doustnie przy oparzeniach wewnętrznych i rozległych oparzeniach zewnętrznych smarować oparzonej skóry maściami, kremami, spirytusem lub tłuszczami spożywczymi przekłuwać pęcherzy zostawiać ratowanego samego , jeśli oparzenie jest rozległe Porażenie prądem Pierwsza pomoc : Odłącz Objawy : natychmiast od źródła prądu. bólratowanego wyłącz bezpieczniki, wyjmij z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego poparzenia skóry odsuń kabel elektryczny od ratowanego przedmiotem, który nie przewodzi prądu zaburzenia oddychania ( np.suchym kijem od szczotki) Sprawdź, czy poszkodowany utrata przytomności nie wymaga reanimacji Wezwij Pogotowie Ratunkowe Porażenie prądem Nie wolno dotykać osoby porażonej prądem, zanim nie odłączy się jej od źródła prądu !!! Utrata przytomności Pierwsza pomoc Sprawdź, czy ratowany oddycha. Jeśli nie, natychmiast rozpocznij sztuczne oddychanie. Sprawdź,czy ma wyczuwalne tętno. Jeśli nie, rozpocznij sztuczne oddychanie i masaż serca Jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale ma wyczuwalne tętno i oddycha, ułóż go na boku. Wezwij Pogotowie Ratunkowe. Utrata przytomności Nie wolno !!! zostawiać ratowanego samego podkładać niczego pod głowę (można spowodować zwężenie lub zamknięcie dróg oddechowych) pozostawiać w pozycji na wznak Zaburzenia oddychania Pierwsza pomoc : Objawy :Wynieś ratowanego na powietrze, jeśli jedyną przyczyną przyspieszony, płytki oddech zaburzeń oddychania jest brak tlenu kaszel Połóż ratowanego na plecach sprawdź czy oddycha. sinica iwarg i paznokci Jeśli nie, natychmiast rozpocznij zaburzenia świadomości sztuczne oddychanie Sprawdź, czy ma wyczuwalne tętno zatrzymanie oddechu i czy oddycha . Jeśli nie rozpocznij utrata sztuczne przytomności oddychanie i masaż serca Zatrzymanie krążenia Objawy : pomoc : Pierwsza Utrata przytomności Ułóżratowanego na wznak na twardym podłożu Sprawdź, czy ratowanyoddechu ma wyczuwalne tętno Zatrzymanie Sprawdź, czy ratowany oddycha Brak wyczuwalnego tętna Jeśli nie wyczuwasz tętna lub oddechu dużych Ratunkowe tętnicach i rozpocznij Wezwijna Pogotowie sztuczne oddychaniebarwa i masaż serca Bladoszara skóry Rozszerzone, sztywne źrenice Resuscytacja krążeniowo - oddechowa 1. Udrożnij drogi oddechowe ratowanego. 2. Odegnij głowę do tyłu, tak by broda była skierowana ku górze. 3. Reanimację rozpocznij od sztucznego oddychania – po dwóch wdmuchnięciach powietrza przerwij. 4. Rozpocznij masaż serca – wykonaj 15 ucisków. 5. Ponownie 2 razy wdmuchnij powietrze i znów 15 razy uciśnij mostek. 6. Po około minucie sprawdź, czy ratowany ma wyczuwalne tętno i czy oddycha, jeśli nie – kontynuuj reanimację, jeśli tak – kontroluj jego stan do przyjazdu Pogotowia Ratunkowego. 7. Jeżeli reanimują dwie osoby, jedna wykonuje masaż serca, a druga sztuczne oddychanie. Należy wdmuchiwać powietrze w stosunku 1 : 5 , tzn. po jednym wdmuchnięciu powietrza drugi ratownik pięć razy uciska mostek.