Zadanie - Publiczne Gimnazjum nr 5 w Radomiu

Publiczne Gimnazjum nr 5
w Radomiu
……………………………………….
imię i nazwisko ucznia
ZADANIA NA I ETAP - SZKOLNY
MAZOWIECKIEJ OLIMPIADY
WIEDZY ASTRONOMICZNEJ
W ROKU SZKOLNYM 2008/2009
Instrukcja dla uczestników Olimpiady
1. Test musi być rozwiązywany samodzielnie.
2. Test konkursowy składa się z 6 stron i zawiera 30 zadań.
3. Na rozwiązanie testu przeznaczono 90 minut.
4. Test można wypełniać jedynie długopisem lub piórem z czarnym lub niebieskim
tuszem.
5. Odpowiedzi do zadań wielokrotnego wyboru należy zaznaczać krzyżykiem x na
„Karcie Odpowiedzi”. W przypadku zmiany decyzji co do wyboru odpowiedzi, należy
krzyżyk otoczyć kółkiem i zaznaczyć krzyżykiem drugą odpowiedź.
6. Odpowiedzi do zadań otwartych należy podawać we wskazanym miejscu przy
zadaniach.
1.W jakim kierunku odbywa się ruch obrotowy Ziemi?
A. z zachodu na wschód
B. ze wschodu na zachód
C. w przeciwnym niż pozorny ruch Słońca i gwiazd
D. odpowiedzi A. i C. są poprawne
2. Oś ziemska, wokół której Ziemia wykonuje ruch obrotowy, jest nachylona względem
płaszczyzny orbity pod kątem:
A. 23O 27’
B. 15O
C. 37O 63’
D. 66O 33’
3. 22 czerwca promienie słoneczne padają pod kątem prostym na:
A. zwrotnik Koziorożca
B. zwrotnik Raka
C. równik
D. biegun południowy
4. W dniu 21 marca:
A. w okolicach bieguna północnego rozpoczyna się dzień polarny
B. na półkuli południowej rozpoczyna się wiosna
C. w Australii rozpoczyna się lato
D. żadna odpowiedź z powyższych
5. Księżyc obiega Ziemię w czasie:
A. 29 dni i 11 godzin
B. 30 dni
C. 65 dni i 12 godzin
D. 27 dni i 7 godzin
6. Z jakiego powodu rok 2009 został ogłoszony Rokiem Astronomii?
A. przypada 500 rocznica wydania dzieła Kopernika „O obrotach sfer niebieskich”
B. latem na niebie pojawi się kometa Hale’a-Boppa
C. Galileusz 400 lat temu po raz pierwszy do obserwacji nieba użył lunety
D. odnaleziono pracę Galileusza opisującą strukturę Jowisza
7. Punkt na sferze niebieskiej znajdujący się bezpośrednio nad głową obserwatora nosi nazwę:
A. nadir
B. punkt Barana
C. zenit
D. wszystkie odpowiedzi są poprawne
8. Wskaż zdanie prawdziwe:
A. Każda planeta tworzy ze swoim księżycem układ podwójny
B. Każda planeta krąży po orbicie eliptycznej
C. Wszystkie planety zbudowane są z ciał stałych
D. Układ Słoneczny tworzy 9 planet
9. Wyłaniający się na horyzoncie najpierw maszt statku a następnie kadłub świadczy o:
A. ruchu precesyjnym Ziemi
B. lepszym oświetleniu wyżej położonych punktów statku
C. zachodzącym zjawisku aberracji sferycznej
D. kulistości Ziemi
10. Pas planetoid znajduje się pomiędzy:
A. Wenus a Ziemią
B. Saturnem a Uranem
C. Marsem a Jowiszem
D. pas taki nie istnieje
11. Przekraczając południk 180 ze wschodu na zachód:
A. zyskujemy jeden dzień
B. tracimy jeden dzień
C. data nie ulega zmianie
D. żadna odpowiedź z powyższych
12. Człowiek po raz pierwszy postawił stopę na księżycu w:
A. 1961 r.
B. 1967 r.
C. 1973 r.
D. 1969r.
13. Planeta, która zanurzona w oceanie (jeśli istniałby ocean, w którym by się zmieściła) z
łatwością utrzymywałaby się na powierzchni to:
A. Mars
B. Saturn
C. Uran
D. Neptun
14. Przykładem układu podwójnego może być:
A. Wenus i Ziemia
B. Pluton i Charon
C. Wielka Mgławica Oriona
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
15. Jaką prędkość należy nadać ciału, znajdującemu się na powierzchni Ziemi, aby opuściło
ono obszar przyciągania ziemskiego?
A. 11,2 km/s
B. 7.9 km/s
C. 160 km/min
D. ciało nie może opuścić tego obszaru
16. Warstwa Ziemi zajmująca największą objętość to:
A. jądro wewnętrzne
B. płaszcz dolny
C. skorupa
D. płaszcz górny
17. Zdjęcie przedstawia:
A.
B.
C.
D.
galaktykę eliptyczną
kwazar
układ wielokrotny gwiazd
galaktykę spiralną
18. Dziura widoczna na rysunku powstała w wyniku
A.
B.
C.
D.
działania promieniowania kosmicznego
początków tworzenia się czarnej dziury
uderzenia meteorytu
wybicia na powierzchnię ziemi podziemnego źródła
19. Gdy mówimy, że Ziemia jest w peryhelium, oznacza to, że:
A. znajduje się w najdalszym punkcie swojej orbity
B. porusza się najszybciej
C. jest najbliżej Słońca
D. odpowiedzi B. i C. są prawidłowe
20. Ile razy w czasie pełnego obiegu Księżyca wokół Ziemi występuje nów?
A. 2
B. 3
C. 1
D. wcale
21. Pulsary to:
A. sztuczne satelity periodycznie wysyłające sygnały radiowe na Ziemię
B. galaktyki ukazujące się na niebie raz na pewien okres czasu
C. gwiazdy w ostatniej fazie swojego życia
D. gwiazdy będące źródłem regularnych, krótkich sygnałów radiowych tzw. pulsów
22. Jednostką określająca jasność obiektów niebieskich jest:
A. kandela
B. magnitudo
C. luks
D. lumen
23. Pierwszym Polakiem w Kosmosie był:
A. James Pawelczyk
B. Aleksander Wolszczan
C. Mirosław Hermaszewski
D. Jurij Gagarin
24. Wysokość Słońca nad horyzontem w czasie górowania zależy od:
A. pory roku
B. warunków atmosferycznych
C. szerokości geograficznej miejsca obserwacji
D. odpowiedzi A. i C. są prawidłowe
25. Nazwę, jakiej planety należy wpisać w puste miejsca? ……………………………………
„Dawne cywilizacje, obserwując …………… nisko na niebie o świcie i o zmierzchu
uważały go za dwie różne gwiazdy. Dopiero Grecy zorientowali się, że to jedna i ta sama
planeta i nadali jej imię boga Hermesa (…) Jego poznaczona kraterami powierzchnia
przypomina powierzchnię Księżyca, gdyż na …………… także brak atmosfery , która
mogłaby go chronić przed uderzeniami meteorytów i powodować erozję powstałych kraterów
(…) Bez ochronnej okrywy atmosfery powierzchnia ……………….. rozgrzewa się do 430 C
w dzień-co wystarczyłoby do roztopienia ołowiu- w nocy zaś ścina ją 180-stopniowy mróz,
który na Ziemi prawie skropliłby powietrze.(…) Chociaż ……………. jest planetą o
największej prędkości orbitalnej-średnio 172 000 km/h- przejście [planety] przed Słońcem
może trwać nawet 9 godzin.”
Na podstawie książki Colina Ronana „Wszechświat”,
wyd. Świat Książki Warszawa 1996
26. Uzupełnij tabelę wstawiając w odpowiednie miejsce X:
Dowody i następstwa ruchu obiegowego Ziemi wokół Prawda
Słońca to:
Fałsz
Zmiana położenia Słońca w ciągu roku na tle znaków zodiaku
Występowanie dnia i nocy
Różnica czasu słonecznego w miejscach położonych na różnych
długościach geograficznych
Zmiana miejsca wschodu i zachodu Słońca
Astronomiczne pory roku
Spłaszczenie Ziemi przy biegunach
Zmiana wysokości Słońca nad horyzontem
27. Z jakiego dzieła pochodzi przytoczony fragment?
………………………………………………………………………………………………
„(…)Przystąpiwszy do tego trudnego i niemal nie rozwiązywalnego problemu
znalazłem wreszcie sposób, w jaki można tego dokonać za pomocą kół o wiele mniej licznych
i o wiele bardziej ze sobą zgodnych, niż przyjmowano dawniej, jeśli tylko wolno nam będzie
przyjąć następujące założenia, zwane aksjomatami.(…) Tak więc mamy razem siedem kół, po
których biegnie Merkury. Wenus porusza się po pięciu, Ziemia-po trzech. Księżyc wokół
niej-po czterech, Mars wreszcie, Jowisz i Saturn mają ich po pięć. Wystarczą więc w sumie
34 koła dla wytłumaczenia całej budowy świata i całego korowodu planet.(…)”
28. Przyporządkuj nazwiska do wizerunków naukowców, którzy przyczynili się do rozwoju
astronomii.
1.
2.
A.
B.
C.
D.
E.
1….
3.
Stephen Hawking
Galileusz
Mikołaj Kopernik
Edwin Hubble
Johannes Kepler
2….. 3….. 4….
5…
4.
5.
29. Uszereguj podane wydarzenia w kolejności chronologicznej:
A. wydanie dzieła Kopernika „O obrotach sfer niebieskich”
B. wysłanie pierwszej sondy kosmicznej
C. użycie lunety Galileusza
D. odkrycie Uranu
E. dostrzeżenie pierścieni Saturna
1… 2… 3… 4…. 5….
30. Jakiego wydarzenia dotyczy ten fragment artykułu? Określ rok i miesiąc, kiedy ostatnio
zjawisko to miało miejsce w Polsce.
…………………………………………………………
„(…)Niestety, sposób naszych pradziadków - przydymiona szybka - nie jest
bezpieczny. Choć zmniejsza ilość promieniowania wpadającego do oka, to nie chroni przed
groźniejszą,
niewidoczną
częścią
słonecznego
widma.
Najlepsze byłyby profesjonalne filtry, np. takie jakich używają spawacze (szkło nr 14), albo z
metalizowanego aluminium mylaru.
To fantastyczne zjawisko można oglądać bezpieczniej i ciekawiej. Np. obraz Słońca
skierować za pomocą niewielkiego lusterka, lupy lub przez dziurkę w tekturze na płaską
powierzchnię (np. stół, tekturową kartkę). Tylko nie wolno patrzeć przez tę dziurkę na Słońce.
Specjaliści ostrzegają też przed przyglądaniem się Słońcu przez prześwit między palcami.
...Następne będzie może za sto lat
A dokładnie - widoczne w Europie (np. na Węgrzech albo we Francji) - 3 września 2081
roku. My tego nie doczekamy. Ale nasze dzieci - kto wie? To pocieszenie zachowajmy sobie
na wszelki wypadek - gdyby chmury zasłoniły w środę niebo.”
Archiwum Gazety Wyborczej, Małgorzata T. Załoga
KARTA ODPOWIEDZI
…………………………..
imię i nazwisko
DO ZADAŃ NA I ETAP - SZKOLNY
MAZOWIECKIEJ OLIMPIADY
WIEDZY ASTRONOMICZNA
W ROKU SZKOLNYM 2008/2009
Nr
Odpowiedzi
zad.
13.
A
B
C
D
1.
A
B
C
D
14.
A
B
C
D
2.
A
B
C
D
15.
A
B
C
D
3.
A
B
C
D
16.
A
B
C
D
4.
A
B
C
D
17.
A
B
C
D
5.
A
B
C
D
18.
A
B
C
D
6.
A
B
C
D
19.
A
B
C
D
7.
A
B
C
D
20.
A
B
C
D
8.
A
B
C
D
21.
A
B
C
D
9.
A
B
C
D
22.
A
B
C
D
10.
A
B
C
D
23.
A
B
C
D
11.
A
B
C
D
24.
A
B
C
D
12.
A
B
C
D
KLUCZ ODPOWIEDZI
DO ZADAŃ NA I ETAP - SZKOLNY
MAZOWIECKIEJ OLIMPIADY
WIEDZY ASTRONOMICZNA
W ROKU SZKOLNYM 2008/2009
Odpowiedzi do zadań zamkniętych:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
A D B A D C C B D C B D B B A D D C D C D B C D
Odpowiedzi i zasady ich punktowania w zadaniach otwartych:
Nr Poprawna odpowiedź
zad.
25. Merkury
Punktacja Uwagi
0-1
26.
0-2
Dowody i następstwa ruchu obiegowego Ziemi wokół Słońca to:
Zmiana położenia Słońca w ciągu roku na tle znaków zodiaku
Prawda Fałsz
X
Występowanie dnia i nocy
X
Różnica czasu słonecznego w miejscach położonych na różnych
długościach geograficznych
X
Zmiana miejsca wschodu i zachodu Słońca
X
Astronomiczne pory roku
X
Spłaszczenie Ziemi przy biegunach
Zmiana wysokości Słońca nad horyzontem
1 pkt - za
trzy
poprawne
odpowiedzi
2 pkt - za 7
poprawnych
odpowiedzi
X
X
27.
„O obrotach sfer niebieskich” Mikołaja Kopernika
0-1
28.
1- B, 2 – D, 3 – C, 4 – E, 5 - A
0-2
29.
1 – A, 2 – C, 3 – E, 4 – D, 5 - B
0-2
1 pkt - za
dwie
poprawne
odpowiedzi
2 pkt - za 5
poprawnych
odpowiedzi
1 pkt - za
trzy
poprawne
odpowiedzi
2 pkt - za 5
poprawnych
odpowiedzi
30.
Zaćmienie Słońca – sierpień 1999r
0-2
1 pkt – za
podanie
nazwy
zjawiska
2 pkt – za
podanie
pełnej
odpowiedzi