WYDZIAŁ LEKARSKI II

WYDZIAŁ LEKARSKI II
Nazwa
kierunku
Nazwa
przedmiotu
Jednostka
realizująca
Biotechnologia, specjalność
Biotechnologia medyczna
Poziom i forma
studiów
Histologia i biologia komórki
Punkty ECTS
Katedra i Zakład Histologii i
Embriologii
Osoba odpowiedzialna
(imię, nazwisko, email, nr tel.
służbowego)
Rodzaj
przedmiotu
obowiązkowy
Obszar
nauczania
PA1, M1
Cel kształcenia
Semestr
II
Rodzaj zajęć
i liczba godzin
I stopień
stacjonarne
7
Wykłady
15
dr Wiesława Przybyszewska
[email protected]
8546400
ćwiczenia
75
seminaria
-
Celem zajęć nauczania Histologii i Biologii komórki jest zapoznanie studentów z budową komórek,
organizacją komórek w tkankach i z budową mikroskopową wybranych narządów. Szczególna
uwaga zwrócona będzie na komórkę i procesy komórkowe ważne dla rozumienia fizjologii i
patologii człowieka.
Po zakończeniu zajęć student powinien znać strukturę i funkcje komórek, tkanek oraz narządów.
Znać i rozumieć interakcje międzykomórkowe, lokalne i ogólnoustrojowe mechanizmy
regulacyjne oraz ważne procesy zachodzące w organizmie takie jak: rozwój i różnicowanie
komórek, starzenie się i śmierć komórki oraz ważniejsze procesy komórkowe związane z
odpowiedzią immunologiczną i kancerogenezą. Także powinien znać nowoczesne techniki
badawcze stosowane w biologii komórki i histologii oraz zakres ich wykorzystania w badaniach
diagnostycznych.
Program realizowany jest w formie wykładów i ćwiczeń (odrębnych z histologii i biologii
komórki).
Wykłady
Cytologia i ultrastruktura komórki. Podstawy budowy organelli komórkowych i ich rola w
komórce. Histologia ogólna (nauka o tkankach) oraz histologia szczegółowa (anatomia
mikroskopowa narządów i układów); budowa tkanek: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i
nerwowej w odniesieniu do złożonej struktury i funkcji; budowa mikroskopowa elementów
morfologicznych krwi i organizacja histologiczna szpiku kostnego. Budowa histologiczna
układów: naczyniowego, limfatycznego, dokrewnego, pokarmowego, oddechowego, moczowego,
płciowego i nerwowego; organizacja histologiczna narządów z uwzględnieniem lokalnych i
ogólnoustrojowych mechanizmów regulacyjnych.
Treści
programowe
Biologia komórki (nauka o budowie i funkcji komórki jako całości oraz procesach i mechanizmach
regulacji w odniesieniu do poszczególnych organelli komórkowych). Techniki badawcze
stosowane w analizie morfologicznej komórek i narządów (mikroskopia elektronowa, histochemia,
badania cytogenetyczne i hodowle komórkowe); wybrane mechanizmy regulacyjne m.in. cykl
komórkowy, apoptoza, podziały komórek; Podstawy rozwoju nowotworów. Procesy
odpornościowe organizmu.
Ćwiczenia
Program nauczania realizuje się w aspekcie funkcjonalnej interpretacji budowy komórek, ich
organelli oraz tkanek i narządów.
Tematy ćwiczeń:
Histologia:
-Zajęcia organizacyjne. Szkolenie bhp
- Techniki histologiczne. Mikroskopowanie.
- Cytologia, jądro komórkowe, kariokineza.
- Tkanka nabłonkowa.
- Tkanka łączna.
- Tkanka mięśniowa i krew.
- Tkanka nerwowa.
- Układ sercowo-naczyniowy.
- Układ limfatyczny.
- Układ oddechowy. Skóra.
- Układ dokrewny.
- Układ pokarmowy.
- Gruczoły związane z układem pokarmowym.
- Układy rozrodcze: męski i żeński.
- Układ moczowy. Ośrodkowy układ nerwowy.
Biologia Komórki:
- Organella komórkowe.
- Mitochondria, lizosomy, peroksysomy.
- Jądro komórkowe. Dziedziczenie.
- Cykl komórkowy i jego regulacja, starzenie się komórki, apoptoza.
- Adhezja, cząsteczki adhezyjne w rozwoju zarodkowym, nowotworach, w procesie zapalnym.
- Embriologia molekularna.
- Komunikacja międzykomórkowa– odbiór oraz przekazywanie sygnałów z udziałem
receptorów.
- Podstawy obrony immunologicznej.
- Kancerogeneza. Angiogeneza.
- Cytofizjologia śródbłonka i mięśnia sercowego.
- Hodowle komórkowe
- ISH oraz immunohistochemia.
- Mikroskopia elektronowa.
- Metody biologii molekularnej w diagnostyce medycznej.
Seminaria
Inne
Metodyka nauczania:
- wykłady (prezentacje komputerowe w programie Power Point ilustrujące omawiane zagadnienie).
- pokazy audiowizualne (filmy, schematy)
- dyskusja
-pokaz, demonstracja
- objaśnienie lub wyjaśnienie
Formy
i metody
dydaktyczne
- ćwiczenia praktyczne
A: z histologii
Ćwiczenia polegają na analizie cyfrowych obrazów preparatów histologicznych (tzw. Preparatów
wirtualnych) oraz mikroskopowej analizie preparatów rzeczywistych i wykonaniu schematycznych
rysunków obrazujących strukturę histologiczną analizowanych komórek, tkanek i narządów.
B: z biologii komórki
Zadania multimedialne do samodzielnego rozwiązania obejmujące swoim zakresem materiał
przedstawiony w trakcie zajęć. Potem dyskusja oceniająca i ostateczna, końcowa ocena wykonania
zadań. Student musi być przygotowany w stopniu podstawowym do poszczególnych seminariów
(tematy i zakres podane są przy opisie seminariów). Obowiązkowe prowadzenie zeszytu.
Formą oceny ćwiczeń z histologii są kolokwia pisemne z partii materiału omawianej na
ćwiczeniach. Zaliczenie uzyskują ci studenci, którzy otrzymali łącznie minimum 18 punktów z
histologii (4 sprawdziany cząstkowe składające się z 5 pytań, z których każde ocenione jest max na
2 punkty).
Forma
i warunki
zaliczenia
Z biologii komórki- binarna skala ocen (zaliczenie/niezaliczenie) na podstawie obecności i
aktywności studenta (udział w dyskusji, indywidualna praca, rozwiązywanie zadań). Studenci,
którzy byli nieobecni na dwóch zajęciach lub nie uzyskali zaliczenia z dwóch ćwiczeń nie
otrzymują zaliczenia z biologii komórki.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu końcowego jest zaliczenie ćwiczeń (z histologii i biologii
komórki).
Egzamin z przedmiotu- test. Całościowa ocenę stopnia osiągnięcia przez studenta założonych
efektów kształcenia dokonuje się w skali wielowartościowej (2, 3, 3.5, 4, 4.5, 5).
Literatura
podstawowa
(nie więcej niż
3 pozycje)
1. Zabel M. (red.) Histologia: podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. Urban &
Partner, Wrocław 2000
2. Seminaria z Cytofizjologii, red. J. Kawiak i M. Zabel, Urban & Partner, 2002
1. Sobotta J., Walsch U. Histologia: atlas cytologii i histologii Frithjofa Hammersena. Urban
& Partner, Wrocław 2002.
2. Stevens A., Lowe J.S. Histologia człowieka. WL PZWL i Słotwiński Verlag, Warszawa –
Bremen 2000.
Literatura
uzupełniająca
3. Cichocki T., Litwin J., Mirecka J. Kompendium histologii. Wydawnictwo UJ., Kraków
2002.
4. Podstawy Biologii komórki, red. Alberts i
SP., tłumaczenie, PWN, Warszawa 2005.
5. Do odpowiednich zagadnień z ćwiczeń biologii komórki literatura podawana jest
oddzielnie strony [email protected]
Przedmiotowe
efekty
kształcenia
E_W01
Efekty kształcenia
Przedstawić w formie operatorowej:
- zna
- potrafi
- rozumie
- wykazuje umiejętności…..
Zna organizację histologiczną tkanek i niektórych narządów w
odniesieniu do ich złożonej struktury i funkcji
Odniesienie do
kierunkowych
efektów kształcenia
K_W02
E_W02
Zna zasady pobierania i przygotowania materiału do badań
histologicznych
K_W16
E_W03
Zna podstawowe techniki barwienia preparatów histologicznych
stosowane w mikroskopii świetlnej
Zna prawidłową terminologię z zakresu histologii i biologii komórki
Potrafi sporządzić rysunki (schematy) z przeprowadzonych obserwacji
mikroskopowych
K_W16
E_U02
Potrafi posługiwać się mikroskopem optycznym
K_U01
E_K01
Jest odpowiedzialny za własną pracę i powierzony sprzęt
K_K05
E_W04
E_U01
K_W06
K_U01
Na jeden pkt ECTS przypada od 25-30 godzin nakładu pracy studenta,
w tym godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim (wykłady,
seminaria, ćwiczenia, konsultacje) plus samodzielna praca studenta
(przygotowanie do zajęć, do kolokwiów, do egzaminu, przygotowaniu
projektów, prezentacji, opracowywanie protokołów)
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
udział w wykładach
udział w seminariach
udział w ćwiczeniach
Bilans nakładu udział w konsultacjach związanych z zajęciami
pracy studenta
Samodzielna praca studenta
przygotowanie do ćwiczeń
Przygotowanie do seminariów
przygotowanie do kolokwiów
przygotowanie do egzaminu
15 x 1
15 x 5
15
75
Razem
90
15 x 4
15x1
10x1
60
15
10
Razem
85
Wskaźniki
ilościowe
Liczba
godzin
Liczba
ECTS
Nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi
bezpośredniego udziału nauczyciela
90
4
Nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym
135
5
Łącznie
175
7
Metody weryfikacji efektu kształcenia
Nr efektu
kształcenia
Formujące
(np. wejściówka, obserwacja pracy studenta
w trakcie zajęć, ocena zdolności
do samodzielnej pracy….)
Podsumowujące
(np. egzamin praktyczny, teoretyczny,
kolokwium…)
E_W01
Obserwacja pracy studenta podczas zajęć
Odpowiedź ustna
Kolokwium pisemne
Egzamin teoretyczny
E_W02
Ocena przygotowania studenta do ćwiczeń
Zaliczenie ćwiczeń
egzamin teoretyczny
E_W03
Ocena przygotowania studenta do ćwiczeń
E_W04
Dyskusja na ćwiczeniach
Zaliczenie ćwiczeń
Kolokwium pisemne
E_U01
Weryfikacja realizacji zadań i ukierunkowanie
pracy studenta
Obserwacja pracy studenta
Kolokwium zaliczeniowe z ćwiczeń
E_U02
Ukierunkowanie pracy studenta
Obserwacja pracy studenta
Obserwacja pracy studenta w trakcie zajęć
Kolokwium zaliczeniowe z ćwiczeń
E_K01
Data
opracowania
programu
04.02.2013
Program opracował
Zaliczenie ćwiczeń
Kolokwium pisemne
dr Wiesława Przybyszewska