Informacje
advertisement
Informacje wykorzystywane przez uczniów podczas prezentacji Stanowisko 1 – Obieg wody w przyrodzie. Woda jest jednym z czynników, dzięki którym na Ziemi możliwe jest życie. Wody słone oblewają lądy, wody słodkie pokrywają siecią lądy. Podział wód: Wody słodkie – mają małą zawartość składników mineralnych, woda słodka używana jest przez człowieka do picia i w celach gospodarczych, jest niezbędna do życia roślin i zwierząt lądowych, jest środowiskiem życia roślin i zwierząt Wody słone – mają dużą zawartość składników mineralnych, szczególnie soli kuchennej, nie nadają się do bezpośredniego spożycia przez człowieka, wody słone są środowiskiem życia roślin i zwierząt. Wody powierzchniowe dzielimy na słodkie i słone. Słodkie dzielimy na stojące np. stawy i płynące np. rzeki. Wody słone to morza i oceany. Pod powierzchnią gruntu występują wody podziemne, zasilane wsiąkającą wodą opadową. Spływają powoli w kierunku spadku, w jakimś miejscu mogą wypłynąć w postaci źródła. Źródło to naturalny wypływ wody na powierzchnię gruntu, daje on początek strumieniom lub rzekom. Stanowisko 2 – Skąd się bierze woda w naszych mieszkaniach? Stanowisko 3 – Jak działa oczyszczalnia ścieków ? – m.in. prezentacja zdjęć z wycieczki. Zużycie wody przez człowieka ciągle się zwiększa, dlatego brakuje wody wysokiej klasy czystości. Niewielkie zanieczyszczenia wody reguluje sama rzeka dzięki samooczyszczaniu, w którym biorą udział bakterie i glony. Glony produkują tlen, w obecności którego bakterie mogą rozkładać substancje organiczne. Wody zanieczyszczane są przez: - ścieki komunalne - ścieki przemysłowe - nawozy mineralne - opady atmosferyczne zawierające substancje trujące Produkując bardzo duże ilości ścieków człowiek musi je sztucznie oczyszczać w oczyszczalniach ścieków. Takie oczyszczanie przebiega w trzech etapach: - oczyszczanie mechaniczne – zatrzymuje większe zanieczyszczenia - oczyszczanie biologiczne- mikroorganizmy rozkładają zanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne - oczyszczanie chemiczne – następuje rozkład pozostałych substancji pod wpływem związków chemicznych Nowoczesne oczyszczalnie ścieków, takie jak w Rąbczynie wykorzystują wszystkie te metody usuwania zanieczyszczeń. Woda jest surowcem, z którego korzysta wiele gałęzi przemysłu, rolnictwa, leśnictwa i gospodarki komunalnej. Zanieczyszczanie rzek i jezior następuje na skutek wpuszczania do nich ścieków miejskich i przemysłowych. Wody zanieczyszczane są: - substancjami lotnymi – dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, siarkowodór, kwas solny, chlor - stałymi – solami metali ciężkich takich jak miedź, cynk i ołów - ciekłymi – olejami , smarami, detergentami Nagromadzenie w wodach azotanów i fosforanów pochodzących z pól uprawnych i ścieków powoduje zakwity rzek i jezior ( czyli nadmierny rozwój glonów powodujących zielone zabarwienie wody), co z kolei prowadzi do zmniejszania tlenu w wodzie. pH czystej wody powinno wynosić 7. Dzięki wodzie możliwe jest życie na Ziemi. Od jej dostępności i jakości zależy przyszłość wszystkich mieszkańców naszej planety, dlatego bardzo ważne jest oczyszczanie ścieków oraz racjonalne gospodarowanie istniejącymi zasobami słodkiej wody. Stanowisko 4 – Staw – ekosystem wodny najbliższej okolicy – flora i fauna – m.in. prezentacja zdjęć z wycieczki. Życie w wodzie zależy od: - ilości tlenu w wodzie – w warstwie powierzchniowej oraz tam, gdzie rosną rośliny, tlenu jest dużo, w głębszych warstwach jest go mniej, w wodzie zimnej rozpuszcza się wiecej tlenu niż w ciepłej - gęstość wody – drobne organizmy mogą biernie unosić się w wodzie, większe aby się poruszać, mają inne przystosowania umożliwiające życie w tym środowisku - nasłonecznienie jest ono zależne od głębokości i przejrzystości wody, ma wpływ na rozwój roślin - ilość składników odżywczych – od tego czy w wodzie jest dużo, czy mało pożywienia zależy rozwój organizmów Porównując środowisko lądowe i wodne można dojść do wniosku, że środowisko wodne ma stałą wilgotność, ma małe wahania temperatury ( woda wolno się nagrzewa i wolno oddaje ciepło), w wodzie występuje mniejsza ilość tlenu, duża gęstość, mała przejrzystość. Lód jest lżejszy od wody, pływa po jej powierzchni, woda jest najcięższa w temp + 4 C, co wpływa na to, ze zbiorniki przy dnie nie zamarzają i organizmy mogą tam przetrwać zimę. W wodach stojących łatwo wyróżnić trzy strefy: - strefę przybrzeżną – panują tu bardzo dobre warunki dla życia roślin i zwierząt. Woda w tej strefie jest płytka, a przez to cieplejsza od wody w innych strefach. Światło słoneczne może docierać do dna. - strefa toni wodnej – żyją w niej przede wszystkim ryby - strefa przydenna – tu także żyją organizmy, przede wszystkim bakterie i pierwotniaki, pierścienice, małże, ryby denne. Jeśli jezioro jest bardzo głębokie, w strefie przydennej nie występują rośliny, którym do życia są potrzebne tlen i światło. Jak rośliny przystosowane są dożycia w wodzie? - rośliny wynurzone - tatarak zwyczajny, pałka wodna, trzcina pospolita – te rośliny mają łodygi puste lub osadzone w podłożu w postaci kłącza, liście sztywne i wydłużone - rośliny o liściach pływających – grążel żółty, grzybień biały, rzęsa wodna, żabiściek pływający, strzałka wodna, jaskier wodny – te rośliny mają liście duże, okrągłe lub owalne, pływające po powierzchni wody, łodygi pod wodą długie, giętkie i miękkie, kwiaty na wodzie lub na pędach nad wodą, nasiona są roznoszone przez wodę - rośliny zanurzone – wywłócznik okółkowy, moczarka kanadyjska, rogatek sztywny, rdestnica, mech wodny – rośliny te bardzo często nie mają korzeni, łodygi giętkie, liście drobne i postrzępione Jak przystosowane są zwierzęta do życia w wodzie? Zwierzęta, których życie jest związane z wodą można podzielić na trzy grupy: - żyjące w pobliżu zbiorników wodnych – w wodzie zdobywają pożywienie, na lądzie są ich gniazda, tu wylęga się z jaj potomstwo np. czapla - wodno – lądowe – swobodnie poruszają się w wodzie, tu mają swoje kryjówki, tu się rozmnażają; mogą też przebywać na lądzie np. żaba - wodne – żyją tylko w środowisku wodnym, nie mogą nie mogą przebywać na lądzie np. ryby Zwierzęta żyjące w wodzie to karp, ukleja, szczupak, zatoczek, błotniarka stawowa, rak, larwy owadów, pływak żółtobrzeżek. Zwierzęta wodno – lądowe – wydra, żaba, kaczka krzyżówka, łabędź, bóbr, rzęsorek Zwierzęta żyjące w pobliżu zbiorników wodnych – czapla. Życie w wodzie umożliwiają zwierzętom następujące cechy budowy: - opływowy kształt ciała - ciało pokryte śluzem - oddychanie skrzelami np. ryby lub całą powierzchnią ciała np. pijawki - płetwy, błony miedzy palcami lub wiosłowate odnóża do poruszania się Zwierzęta wodne: - ryby mają opływowy kształt ciała, którego barwa jest doskonale dostosowana do środowiska, skóra jest pokryta śluzem, do oddychania służą rybom skrzela, pływaja dzieki płetwom. Srebrzysty połysk łusek uklei sprawia wrażenie , że to mieni się woda. Ciemne paski na grzbiecie szczupaka udają ciemne łodygi roślin, pomierzy którymi przemyka. Biały brzuch u ryb czyni je niezauważalnymi przez wrogów przepływających pod nimi. Karp ma grzbiet przypominający barwą muliste dno. - plankton – drobne organizmy roślinne i zwierzęce, które mogą unosić się swobodnie w toni wodnej np. rozwielitka - owady – mogą unosić się biernie w wodzie albo poruszać się w górę i w dół. Wśród owadów zamieszkujących środowisko wodne są: kałużnica, pływak żółtobrzeżek, larwy ważek i komarów. Pływak żółtobrzeżek ma spłaszczone ciało, przypominające odwróconą łódkę, jego kończyny działają jak wiosła. - zwierzęta żyjące na roślinach – ślimaki – zatoczek i błotniarka stawowa, pijawki czatujące na ofiarę. Błotniarka stawowa pełza po roślinach za pomoc umięśnionej nogi, oddycha płucami, potrafi zaczerpnąć dużo powietrza i dzięki temu długo może przebywać pod wodą. - zwierzęta żyjące na dnie zbiorników wodnych – raki, larwy chruścików budujące domki z ziarenek piasku i drobnych szczątków roślin. Zwierzęta wodno – lądowe. W wodzie i na lądzie żyją: żaby, kaczki, wydra przystosowane do życia w obu środowiskach - żaba – ma ciało pokryte śluzem, co zmniejsza tarcie w wodzie. Kończyny tylne maj miedzy palcami błony pławne, dzięki czemu żaby są doskonałymi pływakami. Oczy żaby są wypukłe, zwierzę oddycha tlenem z atmosfery wysuwając nozdrza nad powierzchnię wody. Kiedy przebywa pod wodą, nozdrza są zamknięte specjalnymi klapkami, dzięki ubarwieniu żaba jest niezauważalna wśród roślin wodnych. - kaczka – żywi się organizmami wodnymi, ma specjalnie zbudowany dziób, umożliwiający odcedzanie pobranej wody i zatrzymanie planktonu, drobnych roślin i zwierząt. Między palcami nóg ma błony pławne, jest doskonałym pływakiem i nurkiem. Natłuszcza pióra żeby nie przemakały. - wydra – doskonale pływa, ma opływowe ciało pokryte gładka sierścią, miedzy palcami ma błony pławne podczas nurkowania specjalne mięśnie zaciskają otwory uszne. Zwierzęta żyjące w pobliżu zbiorników wodnych – czapla. Ptak ten nie zanurza się w wodzie. Poluje na brzegu zbiorników wodnych, ma szczudłowate nogi przystosowane do brodzenia w płytkiej wodzie. Wodno – lądowy tryb życia prowadzą płazy. Przystosowanie płazów do życia w wodzie: - skóra zwilżona śluzem - opływowy kształt ciała - błony miedzy palcami - trójkątna głowa sztywno połączona z kręgosłupem - linia boczna u płazów ogoniastych (salamandra, traszki) - zapłodnienie zewnętrzne i rozwój w wodzie Stanowisko 5 – Obserwujemy i sami pod kierunkiem wyznaczonych uczniów wykonujemy doświadczenia – cechy i właściwości wody. Woda jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych substancji w przyrodzie: - ¾ powierzchni Ziemi to morza, oceany, rzeki i jeziora - nieustannie krąży w przyrodzie - jest składnikiem wszystkich żywych organizmów - jest składnikiem pokarmów - bez niej nie mogą żyć żadne organizmy - wolno się nagrzewa i wolno oddaje ciepło Woda występuje w 3 stanach skupienia. Woda jest doskonałym rozpuszczalnikiem, bardzo dużo substancji rozpuszcza się w niej. Woda w stanie ciekłym jest przeźroczysta, bezbarwna, bez smaku i bez zapachu, przyjmuje kształt naczynia w którym się znajduje.
