obchody zbrodni katyńskiej

OBCHODY DNIA PAMIĘCI OFIAR ZBRODNI KATYŃSKIEJ
Z OKAZJI DNIA PAMIĘCI OFIAR ZBRODNI KATYŃSKIEJ NA PLACU PIŁSUDSKIEGO W
WARSZAWIE PRZED GROBEM NIEZNANEGO ŻOŁNIERZA ODBYŁA SIĘ W NIEDZIELĘ
UROCZYSTA ODPRAWA WART. DZIEŃ PAMIĘCI OFIAR ZBRODNI KATYŃSKIEJ,
KTÓRY W TYM ROKU JEST OBCHODZONY PO RAZ PIERWSZY, ZOSTAŁ
USTANOWIONY 14 LISTOPADA UB. ROKU UCHWAŁĄ SEJMU - "W HOŁDZIE
OFIAROM ORAZ DLA UCZCZENIA PAMIĘCI WSZYSTKICH WYMORDOWANYCH PRZEZ
NKWD NA MOCY DECYZJI NACZELNYCH WŁADZ ZWIĄZKU SOWIECKIEGO Z 5
MARCA 1940 ROKU".
ZBRODNIA KATYŃSKA
PODSTAWOWE INFORMACJE
1. 13 kwietnia mija 65. rocznica ujawnienia mordu 15 tys. oficerów dokonanego wiosną 1940
roku przez NKWD na polecenie najwyższych władz ZSRR.
2. Uroczystości Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej odbyły się w niedzielę w Warszawie.
W południe, przed Grobem Nieznanego Żołnierza nastąpiła uroczysta zmiana wart i złożenie
wieńców, a także defilada wojskowa. Wcześniej na Placu Krasińskich przed Katedrą Polową
WP celebrowano uroczysta mszę św. w Kaplicy Katyńskiej.
RYS HISTORYCZNY
1. Po sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 roku do niewoli w ZSRR dostało się ok.
15 tys. oficerów wojska, policjantów, funkcjonariuszy Korpusu Ochrony Pogranicza i innych
formacji.
2. Decyzja o ich wymordowaniu - jako wrogów komunizmu i ZSRR - zapadła na najwyższym
szczeblu. Zgodnie z dekretem władz ZSRR, podpisanym przez Stalina 5 marca 1940 roku,
NKWD rozstrzelało ok. 22 tys. obywateli polskich.
3. 15 tys. oficerów (w tym rezerwistów) - elitę intelektualną II Rzeczpospolitej przebywających w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, rozstrzeliwano od
kwietnia do maja 1940 roku, odpowiednio w Katyniu, Charkowie oraz Twerze (pochowani w
Miednoje). Ten masowy mord nosi dziś nazwę Zbrodni Katyńskiej.
4. Nadal poszukiwane są mogiły ok. 7 tys. cywilów.
UJAWNIENIE ZBRODNI KATYŃSKIEJ
1. Informację o odkryciu masowych grobów w Katyniu podali Niemcy 13 kwietnia 1943
roku.
2. Dwa dni później radio moskiewskie podało komunikat, że zbrodnię popełnili Niemcy w
1941 roku. Ujawnienie zbrodni przez Niemców posłużyło Stalinowi za pretekst do zerwania
stosunków dyplomatycznych z rządem polskim w Londynie.
UZNANIE ZBRODNI KATYŃŚKIEJ
1. ZSRR do zbrodni katyńskiej przyznał się dopiero 13 kwietnia 1990 roku. Wówczas to w
komunikacie rządowej agencji TASS oficjalnie przyznano, że polscy jeńcy wojenni zostali
rozstrzelani wiosną 1940 roku przez NKWD. Jako winnych wskazano wówczas komisarza
NKWD Ławrientija Berię i jego zastępcę Wsiewołoda Mierkułowa.
2. Tego samego dnia prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow przekazał prezydentowi RP
Wojciechowi Jaruzelskiemu kopie archiwalnych dokumentów z listami więźniów
skierowanych w kwietniu i maju 1940 roku z obozu jenieckiego w Kozielsku do Smoleńska i
z obozu w Ostaszkowie do Kalinina (obecny Twer), a także wykaz akt ewidencyjnych jeńców
wojennych, którzy opuścili obóz NKWD w Starobielsku.
NIEWYJAŚNIONE KWESTIE / OCZEKIWANIA POLSKI
1. Polska nadal oczekuje na pełną rehabilitację ofiar oraz na ustalenie i opublikowanie
nazwisk inicjatorów i wykonawców zbrodni.
2. Pomimo upływu 17 lat nadal nie rozstrzygnięto w sposób ostateczny kwalifikacji prawnej
zbrodni.
3. Prokuratura rosyjska uznała ją za przestępstwo pospolite. Nie ujawniła prawnego
uzasadnienia, tłumacząc się tajemnicą. Do tej pory nie ustalono nazwisk wszystkich ofiar.
4. Nie odnaleziono dotychczas także listy więźniów zamordowanych na Białorusi (tzw.
białoruska lista katyńska).
5. Nie znamy również dokładnej liczby rozstrzelanych oraz dat śmierci i wszystkich miejsc
pochówku osób straconych.