WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A (WZW A)

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A
(WZW A)
WYWOŁUJE JE WIRUS HAV, KTÓRY NAMAŻA SIĘ
W KOMÓRKACH WĄTROBY (hepatocytach) I USZKADZA JE.
WRAŻLIWOŚĆ HAV:
GINIE
POPRZEZ
 GOTOWANIE,
 AUTOKLAWOWANIE (wysokie ciśnienie i temperatura),
POD WPŁYWEM
 WYSOKICH STĘŻEŃ FORMALINY,
 ŚRODKÓW DEZYNFEKCYJNYCH ZAWIERAJĄCYCH
CHLOR,
 PROMIENIOWANIA UV.
ODPORNY NA:
 TEMPERATURĘ DO 56ºC,
 KWASY,
 ETER.
1
OBJAWY WZW A

I FAZA (trwa ok. 1 tygodnia)
 OBJAWY GRYPOPODOBNE (ogólne rozbicie, bóle mięśni,
stawów, kości, gorączka),
 OBJAWY ŻOŁĄDKOWO- JELITOWE (nudności, wymioty,
luźne stolce).

II FAZA (trwa 1 do kilku tygodni)
 ŻÓŁTACZKOWA ( powiększenie wątroby, ból w prawym
górnym kwadracie brzucha, zażółcenie skóry i twardówki gałki
ocznej, ciemny mocz, jasne odbarwione stolce, wzrost
aktywności enzymów wątrobowych ( AspAT i ALAT) ).
2
PRZEBIEG CHOROBY
 WZW A MOŻE PRZEBIEGAĆ BEZOBJAWOWO LUB
SKĄPOOBJAWOWO w 90% PRZYPADKÓW
 W 0,1% – 0,2% CHOROBA MOŻE PRZYBIERAĆ POSTAĆ
NADOSTREGO ZAPALENIA WĄTROBY (hepatitis
fulminans) z 50% ŚMIERTELNOŚCIĄ
 PRZEBIEG ZALEŻY OD WIEKU PACJENTA
I ZDOLNOŚCI REGENERACYJNYCH WĄTROBY.
 U DZIECI JEST NAJCZĘŚCIEJ ŁAGODNY, STARSI
CHORUJĄ CIĘŻEJ.
NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA TO:
 ŻÓŁTACZKA CHOLESTATYCZNA,
 NAWRÓT CHOROBY W 10 -20% PRZYPADKÓW.
LECZENIE CHOROBY JEST UCIĄŻLIWE
I DŁUGOTRWAŁE ( do ok. 6 miesięcy)
PRZECHOROWANIE WZW A DAJE ODPORNOŚĆ NA CAŁE
ŻYCIE
PO PRZECHOROWANIU WZW A NIE OBSERWUJE SIĘ
PRZEWLEKŁEGO ZAPALENIA WĄTROBY, MARSKOŚCI
I RAKA PIERWOTNEGO WĄTROBY
3
ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA
 CHORY CZŁOWIEK, w którego kale znajdują się wirusy
HAV.
DO ZAKAŻENIA DOCHODZI
 DROGĄ POKARMOWĄ GŁÓWNIE W WYNIKU
SPOŻYCIA:
 WODY,
 OWOCÓW, WARZYW,
 OWOCÓW MORZA,
 INNYCH PRODUKTÓW
ZANIECZYSZCZONYCH FEKALIAMI
ZAWIERAJĄCYMI WIRUSY HAV.
OKRES WYLĘGANIA
( czas od momentu zakażenia do chwili wystąpienia objawów choroby)

15 – 50 DNI, ŚREDNIO 30 DNI

WIRUSY HAV POJAWIAJĄ SIĘ W KALE OSOBY
ZAKAŻONEJ 1 – 2 TYGODNIE PRZED WYSTĄPIENIEM
OBJAWÓW I SĄ WYDALANIE W CZASIE 1 TYGODNIA
OD WYSTĄPIENIA OBJAWÓW
4
WZW A WYSTĘPUJE NA CAŁYM ŚWIECIE
GŁÓWNIE NA TERENACH O ZŁYM STANIE
SANITARNYM I HIGIENICZNYM
CZĘSTOŚC WYSTĘPOWANIA (endemiczność)
WYSOKA I BARDZO WYSOKA
Obszary Afryki, Azji, Ameryki Południowej i Środkowej.
Na tych terenach powszechne są zakażenia bezobjawowe
we wczesnym dzieciństwie. W związku z tym ponad 90% populacji
ma przeciwciała anty –HAV.
ENDEMICZNOŚĆ POŚREDNIA
Kraje Europy Środkowo – Wschodniej i Południowej, niektóre
kraje Azji i Ameryki Południowej.
Do zakażeń dochodzi najczęściej u osób w wieku 10 – 19 lat,
przebieg zachorowań jest cięższy. Zachorowania mają charakter
cykliczny w postaci epidemii wyrównawczych. Występują często
w skupiskach typu przedszkola, szkoły, wojsko, domy opieki,
więzienia.
ENDEMICZNOŚĆ NISKA I BARDZO NISKA
Kraje Europy Północnej i Zachodniej( w tym POLSKA), Ameryka
Północna, Australia, Japonia.
Najczęściej większość populacji w tych krajach jest nieodporna
i zawleczone zakażenia do tych krajów mają przebieg
epidemiczny.
5
WZW A WYSTĘPUJE NA CAŁYM ŚWIECIE
ROCZNIE NOTUJE SIĘ 1,4 mln PRZYPADKÓW
POLSKA

DO 1978 r. – ENDEMICZNOŚĆ WYSOKA – DO 58 000
ZACHOROWAŃ ROCZNIE,

DO 1997 r. – ENDEMICZNOŚĆ POŚREDNIA –
EPIDEMIE WYRÓWNAWCZE,

PO 1997 r. – ENDEMICZNOŚĆ NISKA – NIELICZNE
ZACHOROWANIA O CIĘŻKIM PRZEBIEGU.
ZAPADALNOŚĆ NA WZW A
POLSKA
ROK
WOJ. WARM.-MAZUR.
liczba
wspł.
liczba
wspł.
zachorowań
zapadalności
zachorowań
zapadalności
na 100 tys.
100 tys.
2000
262
0,7
4
0,3
2001
738
1,9
8
0,5
2002
338
0,9
8
0,5
2003
105
0,4
11
0,8
2004
95
0,25
5
0,4
ODPORNOŚĆ NA wzw typu A W GRUPIE
WIEKOWEJ 1-15 LAT W POLSCE
6
WYNOSI 7%
ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE:
NIESWOISTE DZIAŁANIA OGÓLNOHIGIENICZNE:
 ZAOPATRZENIE W DOBRĄ POD WZGLĘDEM
SANITARNYM WODĘ I ŻYWNOŚĆ,
 USUWANIE NIECZYSTOŚCI PŁYNYCH I STAŁYCH
W SPOSÓB NIEBUDZĄCY OBAW ZAKAŻENIA LUDZI
I ŚRODOWISKA,
 PRZESTRZEGANIE ZASAD HIGIENY OSOBISTEJ:
 MYCIE RĄK PO WYJŚCIU Z UBIKACJI
I PRZED PRZYRZĄDZANIEM POSIŁKÓW
 PRZYGOTOWYWANIE POSIŁKÓW Z ZACHOWANIEM
ZASAD HIGIENY ( właściwa obróbka termiczna potraw,
przeprowadzanie zabiegów mycia i dezynfekcji miejsc
i sprzętu mogących stanowić źródło zakażenia).
UODPORNIENIE BIERNE:
 PODANIE GOTOWYCH PRZECIWCIAŁ anty-HAV
( immunoglobulina)
DAJE SZYBKIE UZYSKANIE ODPORNOŚCI
7
LECZ KRÓTKOTRWAŁEJ.
UODPORNIENIE CZYNNE:
 SZCZEPIENIE PRZECIWKO wzw typu A –
HAVRIX
 SZCZEPIENIE 2 DAWKOWE (0, 6-12 miesiąc)
 SEROKONWERSJA U 100% SZCZEPIONYCH
 PRZECIWCIAŁA CHRONIĄCE PRZED
ZAKAŻENIEM POJAWIAJA SIĘ W 2 TYGODNIE PO
PRZYJECIU II DAWKI
 UTRZYMYWANIE SIĘ MIANA OCHRONNEGO
PRZECIWCIAŁ POWYŻEJ 20 LAT
 SZCZEPIENIE PRZECIWKO wzw typu A i B –
TWINRIX

PODSTAWOWY SCHEMAT SZCZEPIEŃ
OBEJMUJE 3 DAWKI.
8
SZCZEPIENIA PRZECIWKO WZW A
ZALECANE S.A. PRZEZ GŁÓWNEGO
INSPEKTORA SANITARNEGO
KOMU ZALECANE SĄ SZCZEPIENIA PRZECIWKO
wzw typu A lub wzw typu A i B:
 OSOBOM PRZEBYWAJĄCYM W TAKICH SKUPISKACH
JAK : PRZEDSZKOLA, SZKOŁY, ODDZIAŁY SZPITALNE,
DOMY OPIEKI, INTERNATY, WIĘZIENIA, KOSZARY,
 PRACUJĄCYM PRZY PRODUKCJI, DYSTRYBUCJI
ŻYWNOŚCI I PRZYGOTOWUJĄCYM POSIŁKI,
 OSOBOM WYJEŻDŻAJĄCYM DO KRAJÓW O WYSOKIEJ
ENDEMICZNOŚCI NA WZW A,
 OSOBOM Z NAJBLIŻSZEGO OTOCZENIA CHOREGO NA
WZW A,
 OSOBOM Z PRZEWLEKŁYM PROCESEM CHOROBOWYM
WĄTROBY ZWŁASZCZA W WYNIKU ZAKAŻENIA HBV I
HCV,
 PRACOWNIKOM SŁUŻBY ZDROWIA,
 PRACOWNIKOM SŁUŻB MIEJSKICH ZWŁASZCZA
ZATRUDNIONYM PRZY USUWANIU NIECZYSTOŚCI
PŁYNNYCH I STAŁYCH,
9
 MIESZKAŃCOM Z TERENÓW PRZED SPODZIEWANYM
WYBUCHEM EPIDEMII WZW A ( zachorowania sporadyczne,
awaria systemu wodnokanalizacyjnego)
 MIESZKAŃCOM TERENÓW, GDZIE EPIDEMIA ZNAJDUJE
SIĘ W POCZĄTKOWEJ FAZIE ROZWOJU.
10