Polish translation of Hepatitis B Could I be at risk? patient leaflet Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) Czy mogę być w grupie ryzyka? Co to jest WZW B? Wirus zapalenia wątroby typu B to wirus, który może uszkodzić wątrobę. Może powodować chorobę o przebiegu ostrym (krótkotrwałą) lub przewlekłym (długotrwałą). Istnieje szczepionka, która chroni przed WZW B. Jeżeli jesteś zagrożony/a zakażeniem, powinieneś/powinnaś się zaszczepić. Jak mogę zakazić się WZW B? Wirus zapalenia wątroby typu B przenoszony jest przez krew i wydzieliny nosiciela. Może zostać przeniesiony na inną osobę przy kontakcie nawet z bardzo małą ilością krwi. Nie można się nim zakazić poprzez codzienny kontakt, taki jak podanie dłoni, uścisk czy pocałunek, ani przez korzystanie z tej samej toalety, naczyń i sztućców, jeśli są one normalnie myte. Ostre WZW B Ostre zakażenie może wywołać chorobę przypominającą grypę, która jest na tyle łagodna, że wiele osób nawet nie wie o tym, że są nosicielami wirusa zapalenia wątroby typu B. U niektórych osób choroba przebiega nieco ciężej, z żółtaczką (zażółceniem skóry i białek oczu) – osoby te z pewnością zauważą, że doszło u nich do zakażenia. Krew osób cierpiących na ostre WZW B jest bardzo zakaźna. Osoby dorosłe zazwyczaj przechodzą ostre zakażenie bez długotrwałych problemów. Do większości przypadków ostrych zakażeń w Wielkiej Brytanii, Europie i Ameryce Północnej dochodzi w wyniku stosunków seksualnych, szczególnie takich, podczas których nie korzystano z prezerwatyw. Najbardziej narażeni na zakażenie są mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami, mężczyźni lub kobiety z wieloma partner(k)ami seksualnymi, osoby uprawiające seks z nowymi partner(k)ami w krajach podwyższonego ryzyka oraz osoby trudniące się prostytucją. Inne sposoby kontaktu z wirusem: • • • • wspólne używanie sprzętu do wstrzykiwania narkotyków, stosowanie niesterylnego sprzętu do tatuażu, piercingu lub akupunktury albo do zabiegów stomatologicznych (to ryzyko jest znacznie wyższe poza Wielką Brytanią), korzystanie ze wspólnej szczoteczki do zębów, maszynek do golenia i innych przedmiotów osobistych; otrzymanie krwi lub produktów krwiopochodnych; w Wielkiej Brytanii cała krew jest obecnie poddawana badaniom pod tym kątem, ale w krajach, w których krew nie jest badana, transfuzje krwi nadal mogą być przyczyną zakażeń. Przewlekłe WZW B Jeżeli organizm nie poradzi sobie z ostrym zakażeniem, choroba może przejść w postać przewlekłą i spowodować długotrwałe uszkodzenie wątroby. Jest to szczególnie prawdopodobne u osób, które zakaziły się wirusem zapalenia wątroby typu B w dzieciństwie. Osoby cierpiące na przewlekłe WZW B nadal zakażają. Większość osób w Irlandii Północnej chorujących na przewlekłe WZW B mieszkała w przeszłości w kraju, w którym WZW B jest powszechne (w tym w krajach Azji, Afryki, Ameryki Południowej i w niektórych krajach Europy Wschodniej), zaś inne osoby mogły przejść ostre zapalenie w Wielkiej Brytanii i nie pozbyć się całkowicie wirusa. Sposoby zakażenia się WZW B w krajach, w których wirus ten występuje powszechnie: • • • okołoporodowo, jeśli matka cierpi na przewlekłe WZW B (jest to najczęstsza przyczyna zakażenia); w dzieciństwie w wyniku kontaktu z krwią przy okazji drobnych skaleczeń lub w gospodarstwie domowym, np. poprzez używanie wspólnej szczoteczki do zębów; w wyniku dowolnego zabiegu z wykorzystaniem niesterylnego sprzętu, np. tatuażu, piercingu, akupunktury albo zabiegów medycznych lub stomatologicznych. Do tej listy należy dołączyć także wszelkie sytuacje ryzykowne związane z ostrym WZW B. Jak się przekonać, czy jestem zakażony/a? Jeśli uważasz, że w przeszłości mogłeś/aś mieć kontakt z wirusem zapalenia wątroby typu B, możesz poddać się prostemu badaniu krwi. Może je przeprowadzić twój lekarz rodzinny (GP). Badanie to proponuje się wszystkim kobietom ciężarnym, by umożliwić zapewnienie dziecku ochrony po porodzie poprzez zaszczepienie go, jeśli matka jest nosicielką WZW B. Jeżeli obawiasz się o możliwość zakażenia chorobą przenoszoną drogą płciową, w tym WZW B, możesz zasięgnąć porady, dokonać szczepienia i przeprowadzić badanie w poradniach medycyny układu moczowo-płciowego (GUM). Jeżeli należysz do grupy ryzyka zakażenia WZW B, możesz zastanowić się, czy nie przebadać się także pod kątem innych wirusów, takich jak WZW typu C i HIV. A jeśli badanie da wynik negatywny? To prawdopodobnie oznacza, że nie miałeś/aś kontaktu z wirusem zapalenia wątroby typu B. Reakcja na wirus może zająć organizmowi nawet sześć miesięcy, więc jeśli byłeś/aś narażony/a na zakażenie, konieczne może być kolejne badanie. Jeśli nadal jesteś zagrożony/a zakażeniem WZW B, powinieneś/powinnaś się zaszczepić. A jeśli badanie da wynik pozytywny? Lekarz, który się tobą opiekuje, powie ci, co trzeba zrobić. Może skierować cię do specjalisty – konieczne może być bowiem leczenie, które pomoże ci zachować zdrowie. Jeśli spożywasz alkohol, powinieneś/powinnaś ograniczyć jego ilość, a jeszcze lepiej – zupełnie z niego zrezygnować. Powinieneś/powinnaś także unikać zakażania innych, przestrzegając poniższych zaleceń. Jak mogę uniknąć zakażenia WZW B albo przeniesienia wirusa na kogoś, jeśli już jestem zakażony/a? • Jeżeli byłeś/aś narażony/a na zakażenie, przebadaj się, a jeśli nadal jesteś w grupie ryzyka – zaszczep się. • Nigdy nie używaj wspólnie z innymi osobami szczoteczek do zębów, maszynek do golenia, kolczyków lub innych przedmiotów, które mogą wejść w kontakt z krwią lub płynami ustrojowymi, takich jak nożyczki czy pinceta. • Uprawiaj bezpieczny seks – ogranicz liczbę partnerów/ek i używaj prezerwatyw. • Sprawdź, czy wszystkie urządzenia wykorzystywane do wykonywania tatuażu, piercingu czy zabiegów akupunktury są sterylne i zachowaj szczególną ostrożność, jeśli chcesz się poddać tym zabiegom za granicą. • Jeśli wstrzykujesz sobie narkotyki, nigdy nie udostępniaj swojego sprzętu innym osobom. Informacje i wsparcie Jeżeli masz pytania, porozmawiaj z lekarzem rodzinnym (GP) lub z pielęgniarką. Poufnych porad udzielają także poradnie zdrowia seksualnego/medycyny układu moczowo-płciowego (GUM). Zadzwoń: Royal Victoria Hospital, Belfast 028 9063 4050 Causeway Hospital, Coleraine 028 7034 6028 John Mitchell Place, Newry oraz Portadown Health and Care Centre 028 3083 4215 Altnagelvin Hospital, Londonderry/Derry 028 7161 1269 Downe Hospital, Downpatrick 028 4483 8133 Sieć poradni leczenia WZW B i WZW C w Irlandii Północnej zapewnia informacje na temat WZW typu B i typu C: www.hepbandcni.net. Grupa wsparcia RVH liver Support Group oferuje pomoc osobom mieszkającym w Irlandii Północnej, cierpiącym na choroby wątroby – jest to niezależna grupa związana z funduszem British Liver Trust. www.rvhliversupportgroup.org British Liver Trust zapewnia informacje na temat wszelkich rodzajów chorób wątroby. Infolinia: 014 2548 1320 (9.00–17.00, pon.–pt.) www.britishlivertrust.org.uk Public Health Agency 4th Floor 12–22 Linenhall Street Belfast BT2 8BS. Tel.: 0300 555 0114 www.publichealth.hscni.net 02/14