kns tezy na egzamin

KNS TEZY NA EGZAMIN
1.KNS JAKO DYSCYPLINA; DEFINICJA, PRZEDMIOT, CEL
KNS(Katolicka Nauka Społeczna) – to dziedzina o charakterze interdyscyplinarnym.
W Polsce przyjmuje się, że jest częścią nauk społecznych(socjologia, psychologia,
ekonomia, politologia), Niemcy uważają, że KNS jest częścią etyki.
To nauczanie Kościoła katolickiego (soborów, papieży, synodów, biskupów) w
sprawach społecznych oraz refleksja teoretyczna i praktyczna nad tymi sprawami.
1
Przedmiot; społeczeństwo, to co G. Simmel nazywa- das Soziale , instytucje
społeczne
Cele; kształtowanie wszystkich zakresów(ad. Pkt.2) według zasad. Opisywanie i ocena
etyczności społeczeństwa
2. BYT SPOŁECZNY: ZAKRESY, CHARAKTERYSTYKA
Społeczność, społeczeństwo- relacje, wspólne zainteresowanie, potrzeby
Zakresy
1. Praca, ekonomia, gospodarka
Rynek, finanse, produkcja, handel.
Są to relacja motywowane potrzebami zabezpieczenia egzystencji. Potrzeba
podtrzymania wegetatywnych funkcji człowieka.
2. Religia
Człowiek jest z natury istotą kultyczną (nie religijną dosłownie) nastawioną na
kult.
Religię można zastąpić np. ideologią, która od strony socjologicznej przypomina
religię
Wynika ona z potrzeby relacji metafizycznej, poznania sensu
3. Wiedza, nauka i technika
Z potrzeby odkrywania, poznawania, rozwoju, odkrywania.
2
4. Państwo, prawo, ład, władza, polityka
Człowiek ma potrzeby organizowania swojego życia społecznego ze względu na
bezpieczeństwo. A to bezpieczeństwo gwarantuje prawo i ład, państwo.
5. Rodzina, seksualność, prokreacja
Człowiek dąży do relacji z drugim człowiekiem na sposób wyłączny Ma taką
potrzebę, którą z nikim innym nie chce się dzielić jak tylko z bliskimi.
Potrzeby te są autonomiczne, różne ale mimo to przenikają się.
Mają przyporządkowane sobie instytucje;
Prawo-sądy
Ekonomia-handel
Religia- kościół, związki wyznaniowe
Nauka- uniwersytety
Rodzina- prawo rodzinne, małżeństwo
3. METODA JOC W KNS
Widzieć - Oceniać - Działać
Należy:
Nauczyć się widzieć potrzeby swojego środowiska
Odpowiednio je ocenić w świetle Ewangelii i nauczania Kościoła
i konsekwentnie podjąć takie działania
„najpierw bada się jaki jest rzeczywisty stan rzeczy, następnie dokonuje się
wnikliwej oceny tego stanu w świetle wspomnianych zasad, a wreszcie ustala się,
3
co można i należy uczynić, by podane zasady wprowadzić w życie odpowiednio do
okoliczności miejsca i czasu";
Metoda: widzieć, oceniać, działać jest bardzo popularną metodą pracy Kościoła.
Źródła tej metody sięgają między innymi czasów Soboru Watykańskiego II, gdzie
w Konstytucji o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes widać jej
obecność.
4. ŹRÓDŁA KNS


materialne
o prawo naturalne- poznajemy ja za pomocą rozumu, jest wpisane w umysł
jednostki, który pozwala oczytywać prawo natury, naturę
 zasady pierwsze - dla każdej kultury oczywiste, np. "Nie zabijaj!"
 zasady dalsze (wtórne) - wynikające z pierwszych, zależne od
tradycji konkretnych narodów
o prawo objawione - zawarte w Ewangeliach i w Tradycji Kościoła
o odwieczne prawo Boże , naturalny porządek świata
formalne ;
o Oficjalna nauka Kościoła, dokumenty:
 Orzeczenia soborów powszechnych i synodów
 Społeczne encykliki papieskie i inne wypowiedzi papieży oraz
orzeczenia świętych kongregacji papieskich
 Kodeks prawa kanonicznego
 Listy pasterskie i inne wypowiedzi biskupów.
o Wyniki dociekań naukowych uczonych katolickich.
Do nich nawiązuje KNS. Encykliki i inne wypowiedzi papieża s indywidualnym
poglądem, jeśli nie są wydawane wraz z soborem
4
5. OŚWIECENIE I TRANSFORMACJE SPOŁECZNE
Okres oświecenia przyniósł gwałtowne odwrócenie się od barokowego
teocentryzmu ku antropocentryzmowi. W tym czasie zrodził się KNS (ok. 1891r. –
pierwsza encyklika społeczna- Rerum novarum
Transformacje;
Teoria 4 rewolucji oświecenia;
1) Naukowa
Za moment początkowy oświecenia można uznać odkrycie Kopernika.
Zapoczątkowało ono nowe myślenie o świecie i samym człowieczeństwie. Inaczej
zaczęto postrzegać naukę. Kiedyś najważniejsza była teologia, która podejmowała
najistotniejsze dla człowieka kwestie. Oświecenie spowodowało odrzucenie
ogólników, a skupienie się na „cząstkach”. Powstawały nauki empiryczne i
scientyczne. Apogeum rewolucji naukowej osiągnięte zostaje w momencie
kartezjuszowego; cogito ergo sum (myślę więc jestem). Skupiono się na
podmiocie. To podmioty zaczęły kształtować rzeczywistość.
(Marks, Nietsche)
2) religijna
500 lat temu odrzucenie wiary dawało konsekwencje nieistnienia jako podmiot
prawny. Religia dawała odpowiedzi na pytania światopoglądowe i polityczne.
Władcy państwowi byli zależni od głowy kościoła. 17 tez M. Lutra
zapoczątkowało zmiany w tej kwestii. Zaczęły się wojny religijne np. wojna
30letnia
Kościół stracił czynnik legitymizacyjny.
5
3) polityczna
 Rewolucja amerykańska- ok.1776 – na jej czele stanął G. Washington.
Wymierzona w monarchię absolutną, sprzeciw wobec podatków płaconych
Anglii (Boston, New Jersey)
 Rewolucja francuska 1789- atak na absolutyzm Ludwika XIV. Obywatele stali
się równi (z wyjątkiem niewolników w Ameryce). Nowa idea republiki,
konstytucje, trójpodział władz- nowe systemy polityczne.
4) Przemysłowa
 zmiana narzędzi ręcznych na mechaniczne
 Pogłębianie się asymetrii miedzy podażem a popytem, przemiany w
technologii
 powstawanie coraz to większej ilości wynalazków np. w Anglii –maszyna
parowa
6. HISTORYCZNY KONTEKST KNS; SYTUACJA KOŚCIOŁA W XIX W.
W wyniku rewolucji (zwłaszcza francuskiej) Kościół ucierpiał od strony autorytetu
jak i od strony majątkowej. Kościół był osłabiony , nie mógł już tak
ewangelizować, brakowało pieniędzy na misje, seminaria.
W odpowiedzi ma kryzys społeczny powstała encyklika Rerum Novarum (1891).
Nie dawała ona jednak wskazówek co robić, a raczej czego nie robić- nieść za
socjalistami. Zachęcała ludzi do oszczędności jako gwarancji materialnego
powodzenia w przyszłości.
W kościele ukształtowały się dwa nurty;
 Ultramontanizm
 Liberalizm
6
Ultramontanizm :
- mówił kategoryczne NIE dla ewolucji i oświecenia.
-Nie chciał dopuścić do wprowadzenia nowych filozofii, namawiał do trzymania
się scholastyki(Arystoteles, św. Tomasz z Akwinu)
-Jeden język, jedna doktryna i władza
- Kościół musi być jednością, dlatego należy zamknąć się na nowe idee
Liberalizm:
- starał się pogodzić poglądy rewolucjonistów z Ewangelią.
- domagał się reformacji Kościoła, równości i wolności,
-chciał zdecentralizować Kościół (papież miał stać się jedynie autorytetem
moralnym), doprowadzić do zniesienia łaciny a wprowadzenia języków
narodowych podczas mszy.
- nalegał by otworzyć się na idee oświecenia( Hegel, Kant Fichte)
Zwyciężyły poglądy ultramontanizmu i trwały w kościele aż do soboru
watykańskiego w 1963-1964
7
7. KWESTIA SPOŁECZNA W XIX W: PRZYCZYNY,
CHARAKTERYSTYKA
W początkach XIX wieku nastąpił duży wzrost demograficzny
Oświecenie spowodowało zniesienie pańszczyzny.
Rewolucjami chciano wprowadzić ład i porządek społeczny. Stało się inaczej.
Powstał chaos i nieporozumienie między różnymi grupami społ.
Wynikiem tego było powstanie PROLETARIATU - warstwy społecznej, nędzy
egzystencjalnej, ludzi bez środków do życia, przez to o obniżonej moralności i
godności.
Grupa ta posiadała prawa obywatelskie ale nędza nie pozwalał im na korzystanie z
nich. W najgorszej sytuacji byli robotnicy niewykwalifikowani, którzy pochodzili
przede wszystkim z obszarów wiejskich.
-zmiany w układzie klas społ.
8. KWESTIA ROBOTNICZA: PRZYCZYNY, CHARAKTERYSTYKA
W Xix. Pojawił się rynek pracy (krytykowany przez Marksa)-spotkanie popytu i
podażu. Jeśli popyt jest większy niż podaż ceny rosną. Aby temu zapobiegać
należy starać się o pewną symetrię. Ludzie „sprzedawali swoją pracę”
Sytuacja przedsiębiorcy i zwykłego pracownika nie była równa. Przedsiębiorca
chce pomnażać kapitał dla coraz większego zysku, robotnik chce pracować by móc
żyć.
Błąd kapitalizmu polegał na tym, że na rynku było znacznie więcej chętnych do
pracy niż samej pracy, co wzbudzało duże niezadowolenie społeczne. Rynek
rozstrzygał o życiu.
W latach 60tych
- czas pracy wynosił 78h/tydzień
8
-rygorystyczna dyscyplina pracy
- duże zanieczyszczenie środowiska
-brak sanitariów
-dochodziło do uszkodzeń ciała, utraty życia w czasie pracy
- częste epidemie
-pijaństwo, rozwiązłość wśród robotników
-niska płaca
KNS powstaje wówczas gdy kwestia robotnicza rośnie, moralność woła o pomoc.
Kościół wychodził naprzeciw; starał się m.in. o edukację dla dzieci robotników
9
9.PREKURSORZY KNS
Franz Hitze- Niemcy
Oswald von Nell
Heinrich Pesch
Rudolf Gustaw Gundlach (ur. 1850 zm. 1922)
Artur F. Utz
Papież Leon XIII
Biskup Moguncji Wilhelm Emmanuel Freiherr von Ketteler (1811-1877)
10.WPŁYW NEOSCHOLASTYKI NA ROZWÓJ KNS
Papież Jan XXIII ogłosił encyklikę o pokoju- Pacem in Terris(11.04.1963) ,
zwołano sobór watykański II;
Sobór zmusił katolików do przyjęcia nowej doktryny o ekumenizmie, o wolności
religijnej, nowa formuła mszy, nowe spojrzenie na świat.
11.PRAWA CZŁOWIEKA: KONTEKST FILOZOFICZNOHISTORYCZNY, PODZIAŁ, CHARAKTERYSTYKA
Prawa człowieka to fundamentalne prawa;
> prawo do życia
> prawo do godności
> prawo do szczęścia
Pełnego zbioru praw człowieka nie ma, gdyż społeczeństwo cały czas się zmienia,
a człowiek jest istotą społeczną.
10
Idea narodziła się w starożytnej Grecji, był tam uniwersalny porządek świata.
Pierwszym dokumentem, który może uchodzić za dokument praw czł. jest edykt
mediolański Konstantyna Wielkiego z 313 roku, mówiący o wolności religijnej.
W Polsce Jagiełło wydawał dokumenty, które zapewniały pewne prawa
szlacheckie.
W czerwcu 1777 ogłoszono w Filadelfii Deklarację Niepodległości- pierwsza
oświeceniowa dotycząca praw człowieka.
W 1789 – Deklaracja Praw i Wolności Obywatela- Francja
Pierwszym oświeceniowym myślicielem, który skupił się na prawie do życia i
wolności był John Lock(e)
Pojawiła się koncepcja praw nieutracalnych, nieusuwalnych
1. WOLNOŚĆ – moralna i fizyczna
2. RÓWNOŚĆ- wszyscy ludzie mają być tak samo traktowani wobec prawa, każdy
ma taka samą podmiotowość
3. BRATERSTWO- solidarność
W tych trzech postulatach streszczały się idee rewolucji
1) Prawa, które odpowiadają postulatowi wolności;
11
Wpisane są w każdego człowieka. Są uniwersalne. Są negatywne, ponieważ nikt
nie ma prawa pozbawić ich człowieka. [status negativus]
2) Prawa odpowiadające równości;
Dzięki nim jednostka może partycypować w życiu społecznym. Prawa te
pozwalają kształtować aktywnie społeczeństwo. Nie są one uniwersalne. Są tak
długo jak obywatele. Istnieją w pewnym momencie historii [status activus]
3) Prawa odpowiadające braterstwu;
Ani nie są naturalnymi ani nie można ich dochodzić na drodze sądowej. Są to
pewne właściwości ludzkie np. nie można domagać się, aby ktoś nas lubił, nie
możemy nikogo do tego zmusić, możemy się jedynie starać o to. Są to np. prawo
do urlopu, do wykształcenia, zatrudnienia
Prawa człowieka zależą od systemy danego państwa, społeczeństwa
12.KOŚCIÓŁ KATOLICKI, A PRAWA CZŁOWIEKA; RECEPCJA PRAW
CZŁOWIEKA PRZEZ KOŚCIÓŁ, DOKUMENTY.
Stawia się zarzuty, że Kościół w okresie oświecenia zamknął się na prawa
człowieka. Kościół zawsze bronił ludzi, ale był ostrożny wobec praw
formułowanych przez oświeceniowców.
Kościołowi zajęło ok. 130 lat by uznać nowożytne prawa człowieka.
Dokumenty:
Leona XIII Rerum novarum ( 1891 );
Piusa XI Quadragesimo anno (1931);
Orędzie Radiowe na Boże Narodzenie (1942) Piusa XII;
12
Pacem in terris (1963) Jana XXIII;
Gaudium et spes i Dignitatis humanae (1965) Soboru Watykańskiego II;
Dokument Stolicy Apostolskiej o wolności religijnej (1980);
Laborem exercens (1981);
Sollicitudo rei socialis (1987);
Centesimus annus (1991) Jana Pawła II;
Kościół i prawa człowieka, dokument Papieskiej Komisji Iustitia et Pax (1975).
13.KORELACJA PRAW I OBOWIĄZKÓW
W nauce społecznej Kościoła prawa człowieka ujmowane są integralnie, wskazuje
się, że są one współzależne. Za ich jednością przemawia ich podstawa - godność
osoby ludzkiej, która jest niepodzielna. Każdemu uprawnieniu odpowiadają
obowiązki, które posiadają wymiar osobowy i społeczny. Osobowy, gdyż na
samym uprawnionym spoczywa obowiązek; społeczny, gdyż na innych osobach,
grupach pośrednich, władzy państwowej spoczywa obowiązek uznawania i
poszanowania praw przysługujących jednostkom. Prawa człowieka określają
relacje nie tylko między jednostkami a władzą państwową,
Ale również między samymi jednostkami
14.ZASADY ŻYCIA SPOŁECZNEGO WEDŁUG KNS: SOLIDARNOŚĆ
Łac. solidum- pomoc jeśli ktoś miał dług
Łac. compensatio solidum- pomoc w spłaceniu długu
Nazwa pojawiła się w Cesarstwie Rzymskim, a później w czasach rewolucji
francuskiej; wolność, równość, braterstwo[triada].
To postulat, wspólne działanie, wspólny cel, łączone wraz z wspólną
odpowiedzialnością . Ludzie są świadomi tej więzi.
13
15.ZASADY ŻYCIA SPOŁECZNEGO WEDŁUG KNS: POMOCNICZOŚĆ
(SUBSYDIARNOŚĆ)




PAŃSTWO, federacje
WOJEWÓDZTWO
GMINA
RODZINA
Subsydiarność polega na tym, że wyższe, silniejsze jednostki pomagają słabszym,
gdy te nie są w stanie samodzielnie rozwiązać swoich problemów.
Należy jednak zachować w tym umiar, i pomagać jedynie tyle na ile jest to
konieczne.
16.ZASADY ŻYCIA SPOŁECZNEGO WEDŁUG KNS: DOBRO WSPÓLNE
 Dobro jednostkowe- wszystko to, co sprawia, że jesteśmy szczęśliwi,.
Mamy możliwość realizowania swoich potrzeb i celów, podnosimy
poziom swojej egzystencji. Dobro jednostkowe jest różne dla każdej
jednostki
 Podmiotem dobra wspólnego nie jest jednostka a społeczeństwo
 Dobro wspólne- to dążenie do doskonałości społeczeństwa. To suma
dóbr
materialnych(szpitale,
autostrady,
parki)
i
niematerialnych(bezpieczeństwo, system prawny, zaufanie społeczne,
zaufanie do polityków), które razem sprawiają, że społeczeństwo osiąga
swoje cele, wyższą jakość życia.
14
17.
SPRAWIEDLIWOŚĆ:
CHARAKTERYSTYKA
RODZAJE
SPRAWIEDLIWOŚCI,
 SPRAWIEDLIWOŚĆ WYMIENNA- reguluje zasady wymiany pomiędzy
dwoma obywatelami równouprawnionymi(np. wymiana handlowa, towar za
pieniądze, sprzedaż roweru)
 SPRAWIEDLIWOŚĆ ROZDZIELNA- równe traktowanie wszystkich
obywateli, równa pomoc dla wszystkich.
 SPRAWIEDLIWOŚĆ KONTRYBUTYWNA- obywatele mają równe prawa w
kształtowaniu społeczeństwa (np. wybory)
 SPRAWIEDLIWOŚĆ LEGANA, PRAWNA- równe traktowanie wedle
przepisów prawnych, ustaw prawnych
 SPRAWIEDLIWOŚĆ SPOŁECZNA- to co służy osiągnięciu dobra wspólnego
, zbiór wszystkich ustaleń, zapisów, instytucji.
18. RELACJA SPOŁECZEŃSTWOFUNKCJE PAŃSTWA
PAŃSTWO
WEDŁUG
KNS:
Starożytność- społeczeństwo =państwo
Średniowiecze- absolutyzm francuski- człowiek podporządkowany władzy
politycznej
Faszyzm- komunizm- rządy klasy, partii
Patriotyzm- od Patria- ojczyzna, pater- ojciec. Patriotyzmu nie można
upolityczniać.
Państwo jest tworem prawnym. Patriotyzm należy łączyć z regionem, wartością.
Mieści się w granicach etyki. Jest on wpisany w naszą świadomość, nie należy go
wiązać z ziemią.
15
2 koncepcje relacji:
1) pesymistyczna/negatywnaPaństwo jest starsze, nadaje p[podmiotowości
jednostce. Bez państwa jednostka nic nie znaczy. U źródeł jest tu nauka (o
usprawiedliwieniu)
M. Lutra (XVI w.) – wyjaśnia koncepcję państwa teologią. Czł. po tym jak upadł w
raju wybrzmiała w nim jego ograniczona natura, stąd też człowiek potrzebuje
państwa bo bez niego nie jest w stanie sobie poradzić, jest słaby. Bóg dał
człowiekowi państwo, stąd człowiek powinien traktować je jako moralny dar.
Relacja człowiek –państwo ma charakter obowiązku moralnego. To poczucie
obowiązku uwidacznia się w państwie pruskim.
Kant, Hegel, mieli mocno ukształtowane poczucie obowiązku wobec państwa.
Hitler wygrał wybory w regionach protestanckich, a przegrał w katolickich.
Tej pesymistycznej relacji podwaliny filozoficzne dali Tomas Hobbes(„Lewiatan”;
homo hominus lupus est; człowiek z natury był i jest zły, a państwo na ten twór
zakłada prawny kaganiec. Państwo chroni człowieka przed nim samym. Państwo to
konieczność) i Niccolò Machiavelli („Książe”- pierwsza filozoficzna książka
podejmująca temat techniki władzy, wcześniej pisano o etyce władzy. Machiaveli
pisał, że moralność nie jest tak ważna jak skuteczność, umiejętność manipulacji)
2) koncepcja optymistyczna/pozytywna
a) J.J Rousseau twierdził, że jednostki zawierają pewną umowę, a
państwo to jej skutek. Człowiek może w nią wejść ale i wyjść. Wierzył,
że jest możliwość powrotu do stanu czystej natury. Sentymentalizm.
b) K. Marks- poł. XIX w jego koncepcja mieści się w oświeceniowej,
tzn. człowieka unieszczęśliwia państwo. Cechuje go wiara w braterstwo i
16
solidarność kolektywną. Hasło- proletariusze wszystkich krajów łączcie
się. Brak zaufania w stałość jaką daje prawo.
-przeakcentowuje rolę jednostki jako z natury dobrej
-koncepcje ateistyczne, nie uznają Absolutu
-tym co człowieka deprawuje jest jego miejsce w społ.
W KNSie przyjmujemy ujęcie pozytywne. Opiera się ono głównie na filozofii a nie
teologii, na argumentacji rozumowej.
Pojęcie narodu kształtuje się od ok. 1648(pokój westfalski- jakie wyznanie władcy
takie państwa. Kościół kat. nigdy się pod tym nie podpisał)
3 podstawowe funkcje państwa;
1. ochrona porządku prawnego- kierownicza rola państwa kierowanie
instytucjami, regulowanie i ochrona procesów społecznych. W państwie
pluralistycznym, funkcja ta ma mniejsze możliwości niż w innych.
Na ogół przymus rodzi bunt, ale jeśli pochodzi ze strony państwa respektujemy go,
uznając, iż jest dla dobra państwa.
Podstawowe prawa, ustawy przyjęte większościowo- konstytucje
Państwo musi stać na straży pokoju. Może posiadać armię, ale indywidualnie nie
możemy takowej posiadać.
2. ochrona porządku gospodarczego/ dobrobytu- chodzi tu o zbudowanie
sprawiedliwego systemu gospodarczego. Polityka ma pomagać, ale nie wyznaczać
17
reguł, dawać gwarancję wolności i stabilizacji pieniądza. Ważną funkcję pełnią
syndykaty.
3. porządek kultury – państwo ma stymulować i troszczyć się o rozwój kultury, ale
najlepiej gdy w nią nie ingeruje. Ma jednak prawo do cenzury (filtru treści)
19. STRUKTURY POŚREDNIE:
DEFINICJA, RODZAJE, CHARAKTERYSTYKA
Większe lub mniejsze społeczności, występujące miedzy jednostką a państwem. Im
ich więcej, tym mniejszy nacisk państwa, który może przerodzić się w ucisk. Są
uważane za trzon, barometr wolności obywateli ;
Społeczności terenowe- zmierzają do realizacji celów i zadań związanych z
zamieszkaniem w różnych zakresach wspólnot terytorialnych, jak wieś, małe miasto,
dzielnica w dużym mieście lub szerzej, powiat, region. Mogą to być cele i zadania
gospodarcze, społeczne, oświatowe, kulturalne, religijne itd.
Społeczności zawodowe- cele i zadania skupiają się na zabezpieczeniu interesów
ludzi pracy oraz trosce o dobro przedsiębiorstwa i państwa. społeczności mogą
kształtować się w zależności od poziomu rozwoju społeczeństwa, systemu
politycznego i wymagań dobra wspólnego. Są to np. związki zawodowe, zrzeszenia
producentów i konsumentów, wspólnoty, przedsiębiorstwa.
społeczności wolne - obejmują one różne dziedziny życia i aktywności ludzi, przy
czym jedne z nich kształtują się bardziej w płaszczyźnie publicznej, np. partie
18
polityczne; a w płaszczyźnie bardziej prywatnej, np. klub wędkarzy. Podobnie cele i
zadania ich są zróżnicowane w zależności od typu i charakteru tych struktur.
20. RODZINA: DEFINICJA, CELE, PRAWA
Rodzina jest najmniejszą cząstką życia społecznego. Leon XIII – rodzina jest starsza
nawet od państwa, jest prawdziwą społecznością. Jan Paweł II- rodzina jest pierwszą i
najbardziej podstawową komórką społeczną.
Składa się z; rodziców, dzieci zarówno urodzonych jak i adoptowanych.
CELE- prokreacja, wychowanie, ekspresja osobowości
Przed soborem watykańskim II były dwa cele- prokreacja i wychowanie dzieci.
Podmiotowe traktowanie rodziny.
Obecnie- Kodeks Prawa Kanonicznego- małżeństwo jest wspólnotą osób, której celem
jest szczęście a dopiero później rodzeni i wychowywanie dzieci.
PRAWA RODZINY;
 jako takiej;
- do istnienia rodziny i jej założenia
-przekazywania życia
-trwałości więzi małżeńskiej, rodzinnej
-pierwszeństwa w wychowywaniu dzieci we własnych wartościach i przekonaniach
19
 w stosunku do społ. i państwa;
-uzyskania zabezpieczenia polit., ekonom., fizycznego
-własności prywatnej
-zrzeszania się z innymi instytucjami
-do godnego starzenia się i umierania
-emigrowania rodziny w poszukiwaniu lepszego życia.
Od respektowania tych praw zależy życie rodziny, społeczeństwa i państwa. Płaca
rodzinna- sprawiedliwa jest taka, co pozwala robotników i jego rodzinie utrzymywać
się na poziomie minimum kulturowego. Ma zapobiegać wykluczeniom społecznym i
marginalizacji. W KNSie nie ma kryteriów ilościowych, są jakościowe.
21. IDEOLOGIA, ŚWIATOPOGLĄD : RÓŻNICE, CZYNNIKI
KONSTYTUTYWNE IDEOLOGII
Ideologia- (grec. idea-idea, wyobrażenie; logos - słowo, nauka)
W sensie szerszym to względnie usystematyzowany zespół twierdzeń, ocen i norm,
będący teoretyczną podstawą działania jakiejś grupy społ.
W sensie węższym, charakterystycznym np. dla marksizmu, to zespół poglądów
będących wyrazem interesów i dążeń jakiejś grupy społecznej, przede wszystkim
klasy.
Ideologia wiąże się ściśle z polityką.
20
Światopogląd- to pogląd na świat konkretnego człowieka, zespół ogólnych
przekonań i twierdzeń składających się na całościowy obraz rzeczywistości oraz
związanych z nimi ocen i norm wyznaczających sposób postępowania człowieka.
Nie każda jednak ideologia posiada swą warstwę światopoglądową i nie wszystkie
treści danego światopoglądu mają wymiar ideologiczny.
Elementy składowe ideologii;
1)
2)
3)
4)
koncepcja człowieka
poglądy dot. Koncepcji porządku wspólnego
przedmiotem ideologii jest grupa ekspansywna
praktyka
Funkcje ideologii;
- integrująca (zespolenie zwolenników ideologii wokół jej haseł, wspólnych dążeń)
-selekcyjna (dobór ludzi oddanych ideologii)
- wychowawcza (wytworzenie atmosfery, gdzie mają tworzyć się nowi zwolennicy
idei)
22.
INDYWIDUALIZM
CHARAKTERYSTYKA
SPOŁECZNY;
PŁASZCZYZNY,
Jednostka to jedyny i ostateczny podmiot.
~~ Tomas Hobbes
~~J.J Rousseau
~~J. Locke
PŁASZCZYZNY:
21
1- epistemologiczna (odnosi się do nauki, refleksji teoretycznej)
2- religia
3- polityka
4- społeczeństwo
Jednostka nie potrzebuje społeczeństwa. W człowieku nie ma skłonności do
wchodzenia w relacje z innymi.
Cechy indywidualizmu;
-Wizja człowieka, która neguje naturalną konieczność życia społecznego
- społeczeństwo jest paktem ilościowym a nie jakościowym
- społeczeństwo= państwo
- dobro wspólne traktowane jest ilościowo
- państwo nie ma miejsca na struktury pośrednie
- rodzina- sfera prywatna i dowolna
Wspólne dla socjalizmu i indywidualizmu jest dążenie do wolności, ale państwo w
indywidualizmie ograniczone jest do państwa- nocnego stróża.
23. TEORIE UMOWY SPOŁECZNEJ: PODZIAŁ, PRZEDSTAWICIELE,
CHARAKTERYSTYKA
Kalkulacja.
Życie społeczne nie jest wynikiem natury. Stan czystej natury to stan przed
społecznością.
Ojcem umowy społ. Jest John Lock, Hobbes, Rousseau
Motywy umowy społecznej:
 ochrona przed egoizmem
22
 ocalenie wolności
 osiąganie korzyści
Thomas Hobbes: Lewiatan (1651) ; udzie pod wpływem lęku przed stanem
naturalnym zrzekają się swoich osobistych praw na rzecz suwerena, w zamian
za ochronę i lepiej funkcjonujące społeczeństwo. Raz przekazanych praw
odzyskać nie można.
John Locke- ludzie zazwyczaj kierują się interesem własnym – ale jednocześnie
zauważał, że czasami jednak zdolni są do pomocy innym, co wynika z poczucia
wspólnoty. Siła poczucia wspólnotowości zależy zaś od stopnia utożsamiania
się ze wspólnotą. Społeczeństwo powinno spisać umowę społeczną, a cała
władza we wspólnocie ma mieć swoje źródło w tym tekście, a nie w osobistym
zdaniu jakiegoś pojedynczego człowieka
Jean Jacques Rousseau: Umowa Sołeczna (1762); jego teoria powszechnej
suwerenności zawiera koncepcje „woli ogółu” Podmiot jako odrębna jednostka
może być egoistyczny i przekładać własne korzyści nad dobro ogółu. Jednakże,
jako członek tego ogółu, wyzbywa się on egoizmu, aby przyczynić się do
utworzenia woli ogółu, która sama w sobie jest powszechną suwerennością.
24. LIBERALIZM KLASYCZNY I WSPÓŁCZESNY, PRZEDSTAWICIELE I
CHARAKTERYSTYKA.
(łac. liber - wolny)
23
W XVIIw. Powstała orientacja społeczna , która wolność jednostki stawiała za główną
kategorię i najwyższą wartość. Wolność ta rozumiana jest w sposób negatywny i
rozumiana jest jako brak jakichkolwiek ograniczeń w realizacji przez człowieka jego
naturalnych popędów.
Liberalizm najsilniej zaznaczył się na gruncie myśli politycznej, postulując, że jedyną
funkcją kraju ma być obrona i gwarancja praw obywateli. W dziedzinie ekonomii
najważniejsza ma być własność prywatna, konkurencja, a państwo nie powinno w
żaden sposób w to ingerować. Głosił zasadę oderwania Kościoła od państwa i
laicyzacji wielu dziedzin życia społecznego.
W latach międzywojennych pod wpływem wzrostu tendencji etatystycznych i
totalitarnych myśl liberalna odradza się pod postacią libertarianizmu..
Przedstawiciele:
Hobbes
Locke
demokratyczny :
Rousseau
Rawls
radykalny:
J. Nock
G. Baker
R. Nozick
Dwa oblicza liberalizmu:
 demokratyczny
24
- Prawo dopuszcza różnice w społeczeństwie, dysproporcje między bogatymi a
biednymi być muszą. Proponuje się tutaj podatki progresywne
John Rawls łączy ideę l.klasycznego z polityką społeczną, aby ograniczyć liberalizm
egoistyczny. Bogaci mogą się bogacić, ale część ich korzyści ma być także z
pożytkiem dla biednych.
Sprawiedliwe dobre prawo to takie, które umożliwia godne życie ludziom, którzy nie
są zdolni do pracy.
Ad. b)
Czysta natura Hobbesa dla Rawls’a to stan niewiedzy. Jednostki nie wiedzą jaką
pozycję będą przyjmować w nowym wymiarze. Dlatego ustalają prawo, reguły, które
będą obowiązywać w nowym wymiarze. Wiedzę tworzą reguły.
-- Liberalna koncepcja gospodarki; przyjmuje się, że gospodarka rządzi się własnymi
prawami, sama z siebie generuje zasady, którymi się kieruje.
Nie należy ruszać rynku.
25
W KNS gospodarka to nie mechanizm, a organizm, który stworzył człowiek, ale musi
go też kształtować.
radykalny- libertarianizm
- każdy człowiek jest wyłącznym posiadaczem swojego życia
- agresja jest dopuszczalna wyłącznie w celu samoobrony
- "nie ma przestępstwa bez ofiary", w myśl tego prostytucja, posiadanie narkotyków
nie powinny być uznawane za przestępstwo
-całkowita wolność słowa
- większość libertarian albo postuluje odrzucenie podatków, albo ograniczenie ich do
minimum
-państwowa służba zdrowia miałaby zostać zastąpiona przez prywatne firmy, a
ubezpieczenia zdrowotne miałyby ustąpić miejsca dobrowolnym.
26
1) ludzie wydzierają sobie własność. Każdy ma to co zdobędzie.
2) Kształtuje się świadomość, gdzie myśli się o współdziałaniu, a
nawet o działalności charytatywnej
3) Każda jednostka oddaje część na jakiś cel; szpitale, na
biednych, kulturę, teatr..—w państwie nie ma polityki
przymusu, jest to pozostawione dobrej woli każdego obywatela
Wersja radykalna umowy społecznej;
1. Najpierw jest krwawy etap – człowiek człowiekowi wilkiem (Hobbesa).
Koniec walki, każdy zatrzymuje co uważa.
I rubikon
2. stan prawa, reguły, które tworzą ochronę dla naszej własności.
II rubikon
3. Wyższa świadomość obywatelska, rozwój działalności charytatywnej
Państwo ma za zadanie chronić własności, mieć policję, administrację i wojsko- ale
ma być to państwo stróża moralnego.
Skutki liberalizmu;
27
Prowadzi do rozpadu wspólnot o charakterze stanowym, ich miejsce zajmuje
jednostka bez skrupułów.
Koncepcja mechanistyczna.
Wg KNS w liberalizmie jest za mało kompetencji i obowiązków dla państwa, dlatego
KNS odrzuca liberalizm.
25. SOCJALIZM: PODZIAŁ, PRZEDSTAWICIELE, CHARAKTERYSTYKA
Socjalizm dąży do zniesienia własności prywatnej.
Wg KNS socjalizm ma błędne założenia antropologiczne; człowiek jest wyższym
rodzajem materii, nie ma w nim ducha.
1820-1848 socjalizm utopijny, czysta teoria, nieszkodliwa forma.
1848 rewolucja bolszewicka- socjalizm zostaje wepchnięty w niszę- robotnicy,
proletariusze, biedni, które od tej pory mają patent na socjalizm
W Rosji rozwija się komunizm
lata 20 XX w. –koniec II wojny światowej- rozdział socjaldemokracji i komunizmu
po II wojnie światowej- polaryzacja socjaldem. i komunizmu, program godesberski
(SPD)
Karol Marks,
Fryderyk Engels,
Michał Bakunin
28
Robert Owen
Współcześnie obejmuje tak różne ruch społeczne, że trudno byłoby doszukać się w
nich cech wspólnych. Najczęściej jednak zwraca się w tych ruchach uwagę na krytykę
kapitalizmu, zniesienie własności prywatnej, walkę klas oraz na konieczność
zbudowania nowego porządku społecznego i gospodarczego.
RODZAJE SOCJALIZMU:
1. utopijny
2. marksizm
3. anarchizm( sprzeciwia się każdej władzy, krytyka państwa, postulat równości i
równości, jedynym bodźcem ma być poczucie obowiązku społecznego)
4. agrarny (H. Georges, głównym źródłem dochodu ma być ziemia. Zostawmy
majątki tym, którzy je mają i narzućmy im wysokie podatki na cele wspólne)
5. syndykalizm (G. Sorel) kierunek radykalny, zbliżony do marksizmu, prymat
celów ekonomicznych nad politycznymi, dochód zależy od pracy najemnej.
6. fabiański (Sidney James Webb, Beatrice Webb- uważali, że socjalizm
zwycięży, ponieważ jest na wyższym poziomie cywilizacyjnym niż kapitalizm.
Nazwę towarzystwo wzięło od nazwiska rzymskiego dyktatora Fabiusa
Cunctatora, żyjącego w III wieku p.n.e)
Państwo musi ingerować we własność , by zaprowadzić sprawiedliwość i równość
społeczną. Postulat społeczeństwa bezklasowego.
26. KOMUNIZM I MARKSIZM; PRZEDSTAWICIELE,
CHARAKTERYSTYKA
MARKSIZM
29
K. Marks (1818-1883)- nigdy nie „splamił się” pracą, był jedynie teoretykiem
F. Engels (1820-1895)
1.
2.
3.
4.
materializm dialektyczny I filozoficzny.
materializm historyczny
ekonomia polityczna
teoria walki klasowej, rewolucji
Materializm od Ludwika Feuerbacha , dialektyka od Hegla(cykl amplitud a ->b ; b ->a
-każda prawda ma swoją symetryczna nieprawdę; teza- antyteza)
Syntezą będzie tu społeczeństwo bezklasowe. Zwycięży proletariat, będzie panował
pokój i sprawiedliwość. Każdy będzie wytwarzał wg potrzeb, nie będzie przymusu.
Człowiek musi naprzód produkować materialne środki do życia, następnie dopiero
może się zajmować sztuką, religią, nauką itd.
Celem marksizmu jest zbudowanie "społeczeństwa bezklasowego". Warunkiem tego
jest obalenie politycznej władzy kapitalistów przez proletariat ("dyktatura
proletariatu"). Drogą zaś osiągnięcia go jest rewolucja, która powinna objąć cały
świat.
 Teologia wyzwolenia (TW), czyli ruch Kościoła zaangażowanego społecznielata 70 (symbol- ksiądz z karabinem) Księża próbowali w latach 70 połączyć
Ewangelię z walka klasową. Groziło schizmą.
Lenin+ Marks= komunizm
KOMUNIZM
30
Antymarksiści- Lenin i Stalin- stworzyli silny aparat władzy
Komunizm jest systemem społecznym, postulującym powszechność społeczną oraz
zbudowanie społeczeństwa bezklasowego, usunięcie ucisku i wyzysku społecznego,
oparciu się na kontroli gospodarki, przez to sprawiedliwym podziale dóbr.
W partiach komunistycznych kładziono duży nacisk na bezwzględną dyscyplinę
wobec celów formułowanych przez elitarnych i kadrowych przywódców. W partiach zależnie od kraju - dopuszczano w różnym stopniu wewnątrzpartyjną dyskusję, jednak
zabroniona była krytyka partii na zewnątrz. Po dojściu do władzy, partia
komunistyczna stawała się jednolita z aparatem państwowym. Na ogół szybko
zatracała swoją ideowość i stawała się często tylko środkiem do podniesienia statusu
społecznego osób z kręgu partii.
-idee marksistowskie nieraz były wprowadzane do społeczeństwa siłą
27. FASZYZM; PODZIAŁ, PRZEDSTAWICIELE, CHARAKTERYSTYKA
(łac. fascio - wiązka)
Korzenie ideologii tkwią w socjalizmie. Był skutkiem porozumienia proletariatu ze
zubozałą średnią klasą. Miał dawać szansę ludziom z pogranicza klas.
Termin ten pojawił się we Włoszech około 1900 r. Termin ten przyswoił dla partii
socjalistycznej Benito Mussolini (1883-1945), który w 1919 r. założył osobną partię
polityczną.
Generalnie faszyzm nie budził protestów moralnych i etycznych aż do mementu, gdy
zaczął inwigilować w życie społeczne.
31
Cechy faszyzmu;
-absolutyzacja państwa lub narodu
-etatyzacja życia społecznego
-zniesienie pluralizmu politycznego i wprowadzenie jednej partii
-poniżenie godności człowieka, traktowanie go jako środek do celu, zaniżenie praw
osobowych
Faszyzm ma aspiracje do totalitaryzmu, często nawet nim bywa
Faszyzm włoski
-charakteryzuje się kultem państwa
-poniżaniem godności i praw człowieka
- dowolnością w tworzeniu programów gospodarczych i politycznych
-Mussolini zakazał działalności Akcji Katolickiej
-ingerował w nauczanie młodzieży
-sam chciał określać odgórnie korporacje, tylko on mógł wydać zgodę na istnienie
związków
 Pius XI – encyklika Quadragesimo Anno- o korporacjach, związkach
zawodowych i ustroju społecznym
W 1929 r. Mussolini przyczynił się do podpisania konkordatu z władzami Kościoła
Faszyzm niemiecki
U jego podstaw znajduje się Führer i kult rasy nordyckiej.
Celem jest panowanie nad światem.
32
W Niemczech faszyzm oparł się o Narodową Partię Socjalistyczno-Robotniczą w
1919.
Na jej czele stanął nie kto inny jak Adolf Hitler , kilkanaście lat później (1933) landy
protestanckie doprowadziły do nieszczęścia, gdyż uczyniły go przywódcą swojego
kraju
Pius XI całkowicie potępia hitleryzm
28.
PERSONALIZM
I
SOLIDARYZM
PRZEDSTAWICIELE I CHARAKTERYSTYKA
CHRZEŚCIJAŃSKI
;
PERSONALIZM
łac. persona - osoba; personalia – osobowy
-to pełna afirmacja osoby i jej dobra.
-postawa zaznacza się swoistym protestem przeciwko powtarzającym się formom
monizmu filozoficznego lub totalitarnego
-w centrum świata wartości personaliści umieszczają osobę, a jej rozwój wiążą ze
szczególną rolą spotkań międzyosobowych (w relacjach "ja - ty" oraz "ja - my")
-Personaliści badają osobę w związku z: jej twórczym powołaniem do miłości i
wolności (Mounier, Marcel, La Senne, Lavelle); metafizycznym i aksjologicznym
doświadczeniem drugiej osoby (Levinas, ks. Tischner); ze światem moralnych
wartości i powinności ujętym w perspektywie transcendowania osoby w czynie
(Scheler, Hildebrand).
Zasada personalizmu w KNS jest jedną z podstawowych.; państwo, rodzinę i inne
twory kreuje się własnie dla człowieka, dla jedgo potrzeb i jego ochrony.
SOLIDARYZM
Przedstawiciel- H. Pesch (1854-1926)
33
Kierunek w filozofii społecznej głoszący zgodność czy też wspólnotę interesów
wszystkich jednostek i grup w społeczeństwie.
-opiera się na założeniu, że w człowieku jako osobie, dążącej do urzeczywistnienia
własnej doskonałości, jest naturalna skłonność do wchodzenia w relacje z innymi
osobami.
-życie społeczne opiera się na współzależności i współodpowiedzialności wszystkich
jego uczestników
-wysuwany był często przez chrześcijańskich solidarystów postulat szerokiego
samorządu w obrębie struktury państwowej.
29. MEDIA;
MEDIÓW.
PODZIAŁ,
ZADANIA,
KRYTERIA
OBIEKTYWNOŚCI
środki społecznego przekazu (zwane mass-media) są nieodzownym środkiem
komunikacji.
-udostępniają prawie natychmiast wiadomości z całego świata,
-stwarzają możliwość kontaktu mimo odległości,
- sprzyjają sprawie jedności wszystkich ludzi,
-służą szerzeniu oświaty i kultury
Kościół do mediów jest nastawiony pozytywnie (sobór watykański II)
Polityka medialna powinna regulować prawo i zakres emitowania informacji, są treści
które powinno się filtrować np. treści rasistowskie, terrorystyczne, wykorzystujące
nieletnich.
Za treści nie odpowiada dziennikarz a instytucja która je upublicznia.
Podział podmiotów odpowiedzialnych;
 grupa tworząca media/informacje ; redaktorzy, korespondenci, dziennikarze…
(kryterium jakim powinni się posługiwać jest jakość)
34
 właściciele i kierujący mediami (ich obowiązkiem jest tworzenie reguł dla twórców
informacji)
 pracodawcy i instytucje publiczne (powinny określać raym prawne dla mediów)
Podział :
 Media drukowane; gazeta, plakat
 Media multiwizualne- telefon, radio, TV
 Media cyfrowe- satelita, komputer
 Media technologiczne- środki plus organy które je tworzą; telewizor+ telewizja
Funkcje mediów;
 Informująca
 Służebna- wyraża się w sprawiedliwym dostępie do mediów
 Edukująca
 Itp.
Etykę mediów rozpatruje się w 3 płaszczyznach:
1) polityczno-społeczna  polityka medialna tworzy ramy prawne i w tych
ramach organizują się systemy medialne
2) organizacyjna określa to jak funkcjonują przedsiębiorstwa np . Google,
Microsoft
3) indywidualna etyka zawodowa w organizacjach, etyka informacji, nauki,
wychowawcza, dziennikarska…
Każda informacja ma charakter subiektywny, interpretacyjny.
Należy dążyć do tego aby informacja była jak najbardziej obiektywna. A każdy
odbiorca powinien być przeświadczony o tym, że media mogą nim manipulować.
Wydarzenia dzieli się na;
 oryginalne
35
 medialne; mają faktycznie miejsce, ale są spreparowane np. imprezy sportowe,
konferencje państwowe
 pseudowydarzenia; celem ich jest ubogacenie informacji dzięki efektom, po to
by zdobyć lepszą pozycję, większą uwagę
30. TROSKA
GLOBALNEJ
O
EKOLOGIĘ
JAKO
PRZEJAW
SOLIDARNOSCI
(gr. oikos - środowisko; logos - słowo, nauka)
W KNS charakterystyczne jest pojmowanie interdyscyplinarne etyki środowiska,
Lata 60- pierwsze refleksje na temat ekologii. Wybuchła debata na temat ochrony
środowiska.
Gwałtowny rozwój techniki i przemysłu, jaki miał miejsce w czasach nowożytnych,
spowodował naruszenie równowagi ekologicznej w skali globalnej, co w
konsekwencji zwraca się również przeciw całemu gatunkowi ludzkiemu.
Po raz pierwszy w dokumentach Stolicy Apostolskiej pojawił się w encyklice Populorum progressio Pawła VI i od tej pory stale przewija się w nauczaniu
papieskim.
4 modele nowoczesnej etyki ekologii (uzasadniają one ochronę ekologiczną):
1. Antropocentryczny;
chronimy środowisko, ponieważ jest przestrzenią, w której żyje
człowiek.
Aby chronić człowieka, chronimy środowisko
36
Wyróżnia się człowieka, ma on priorytetową rolę, on wyznacza
działanie.
Troska o człowieka przedkłada się na troskę o środowisko życia.
2. Patocentryczny;
Kryterium, etyczna miarą jest cierpienie wszystkich istot żyjących
Chronić środowisko, ponieważ skażone powołuje cierpienie wszystkich
istot
żywych.
Cierpienie człowieka jest ustawione w szeregu z cierpieniem innych istot
żywych.
3. Biocentryczny;
Miara jest kategoria życia.
Wartość życia mchu, szympansa i człowieka ma tę samą wagę.
4. Fizjocentryczny;
Zwolennicy natury ożywionej i ożywionej (Ludzie dbajmy o kamienie!!)
-ruchy New Age, zielone
Nie można robić z ekologii ideologii czy broni.
Kluczowe pojęcia etyki ekologii;
Odpowiedzialność
Sieciowość(retymizacja) – Helmut Juros
Rozwój integralny (idea –by ludzkość rozwijała się linearnie)
1
1
37
31. EMIGRACJA: INTEGRACJA, PROBLEM TOŻSAMOŚCI (cytaty z tekstu
prowadzącego)
(łac. migratio przesiedlenie)
Etymologicznie - przesuwanie się ludzi w przestrzeni, ruch ludności mający na celu zmianę
miejsca zamieszkania na stałe lub czasowo w obrębie kraju, jak i z jednego kraju do drugiego.
W socjologii termin ten oznacza przesuwanie się ludzi z jednej miejscowości do drugiej lub
przechodzenie z jednej zbiorowości do drugiej.(SKNS)
Fligstein stwierdza, że "ludzie, którzy myślą o sobie jako o Europejczykach, to ci, którzy
bezpośrednio doświadczyli Europy przez kontakty biznesowe lub przez podróże.
To ludzie wykształceni, nierzadko przedsiębiorcy lub profesjonaliści, często ludzie bogaci i
młodzi"
Drugą grupę stanowią osoby, które "ani nie podróżują, ani nie posługują się żadnym
językiem obcym, które konsumują popkulturę we własnym języku. Tacy obywatele łatwo
postrzegają integrację europejską jako uknuty spisek”
Czynniki ułatwiające życie na emigracji:
-otwartość
-osobiste doświadczenie
-odpowiednie środki finansowe
-zdolności komunikacyjne(m.in. znajomość języka)
Czynniki utrudniające;
-komunikacja (nieznajomość języków i obyczajów)
-historyczna pamięć i stosunek do historii
-odmienne tradycje
-przymus mieszkania zbiorowego
-brak pewności siebie
38
Emigracja poakcesyjna rozpoczęła się co najmniej dwa lata przed rozszerzeniem Unii.
Imigranci z krajów akcesyjnych znajdują zatrudnienie we wszystkich niemal gałęziach
przemysłu i usług.
Imigranci to generalnie osoby w wieku ekonomicznie produkcyjnym o
wykształceniu średnim -63,8%
Motywy emigracji: (ankieta wśród imigrantów)
58,4% imigrantów -brak pracy,
41,4% -chęć łatwiejszego życia,
31,3% -dostrzeganie większej szansy rozwoju zawodowego;
17% emigracja to sposób ucieczki od problemów politycznych i trudnej sytuacji
ekonomicznej;
13% poprzez emigrację kreuje się lepszą przyszłość dla swoich dzieci.
Badania empiryczne wskazują, że zasadniczym motywem opuszczania Polski po roku 2004
był i jest jednak c z y n n i k e k o n o m i c z n y.
Poziom religijności wśród emigrantów w North East (głównie o tym regionie pisze x. Hułas)
jest niższy niż w najmniej religijnym środowisku Polski, jakim jest Warszawa. Współczynnik
tak niskiego uczestnictwa w życiu religijnym na emigracji może mieć wiele przyczyn:
-młody wiek emigrantów;
-maksymalizacja oszczędności
-praca przez siedem dni w tygodniu,
-pozostawanie w związkach nieformalnych,
-brak kontroli środowiskowej.
szok imigracyjny – winne są czynniki, które składają się na pierwsze doświadczenie
imigrantów, oraz ich reakcję na to, co nowe. Problemy z komunikacją są boleśnie odczuwalne
przy różnego rodzaju procedurach urzędowych i blokują dostęp do informacji na temat praw
przysługujących imigrantom. Doświadczanie psychicznej presji oraz niepewności, w
39
połączeniu z poczuciem ciągłej zależności z powodu niezdolności komunikacyjnej, kreuje
klimat, w którym łatwo o emocjonalne napięcia.
Jeżeli imigracja Polaków ma charakter masowy i jest podyktowana względami
ekonomicznymi, to można mówić o m a s o w e j k o n t e s t a c j i warunków ekonomicznopolitycznych w naszym kraju.
Praca organiczna
-pomimo wszystkich ograniczeń powodowanych szokiem emigracyjnym sama decyzja o
emigracji, a następnie pierwszy i najtrudniejszy etap życia w nowych warunkach wyzwalają
równoległą do szoku imigracyjnego p o s t a w ę d y n a m i z m u i d z i a ł a n i a
-świadoma d ą ż n o ś ć d o c e l u, to cecha niemal powszechna w środowiskach imigrantów.
Język, jest mocno związany z tożsamością człowieka i stanowi jej nośnik.
Wielkiej Brytanii powinno zależeć raczej na tym, by imigranci wykształcali w sobie wyraźną
z i n t e g r o w a n ą t o ż s a m o ś ć, która jest podstawą każdego zdrowego społeczeństwa
Niebezpieczeństwo pojawia się w przypadku dzieci imigrantów - zwłaszcza w pierwszym
okresie ich życia na imigracji. Pierwszym środowiskiem budowania tożsamości jest dom i
relacje z najbliższymi. Medium, za pomocą którego się to dokonuje, jest język rodziców, a
dziecko naturalnie go przyswaja. Świat rodziców jest światem dziecka.
Z d e r z e n i e d w ó c h r z e c z y w i s t o ś c i: dotychczasowego świata wartości, norm i
standardów przekazywanych przez rodziców i nowej rzeczywistości szkoły, środowiska
pozadomowego. Należy dbać o to by pogodzić te dwa różne światy.
Emigracja jest wyzwaniem, maratonem, szokiem emigracyjnym i kontestacją. Jest ona
pozytywistyczną pracą u podstaw, próbą wtapiania się w społeczeństwo lokalne i walką o
wyraźną osobowość. Emigracja jest poświęceniem pokolenia rodziców dla pokolenia dzieci.
W obecnych warunkach Europy emigracja jest przede wszystkim opcją.
32. SPOŁECZEŃSTWO, PAŃSTWO, RYNEK W DOBIE GLOBALIZACJI
40
Globalizacja jest pojęciem używanym do opisywania zmian w społeczeństwach i
gospodarce światowej, które wynikają z gwałtownego wzrostu międzynarodowej
wymiany handlowej i kulturowej. Proces globalizacji rozpoczął się od wielkich odkryć
geograficznych.
Rynek:
-ujednolicenie rynków- ma pozwalać to znieść większość barier występujących w
handlu międzynarodowym, aby towary z różnych krajów, kontynentów mogły ze sobą
konkurować na równi
Społeczeństwo;
-tu globalizacja jest rezultatem; wzmożonej turystyki, migracji. Przyczynia się też
marketing międzynarodowych korporacji, rozwój masowych środków komunikacji.
Globalizacja powoduje zmiany w stylu życia i strukturach społecznych. Do najczęściej
wymienianych zjawisk należą: amerykanizacja życia, konsumpcjonizm oraz
pogłębianie różnic pomiędzy krajami wysoko, a słabo rozwiniętymi gospodarczo.
Państwo;
Powstają organizacje ogólnoświatowe, międzypaństwowe
(np. Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz walutowy). Wpływają one na
działalność państw narodowych, ograniczają je.
Problemy wynikające z globalizacji;

powstanie i rozrastanie się globalnych dysproporcji;
41






migracje spowodowane pojawianiem się gett etnicznych;
konflikty międzyrasowe i międzyetniczne;
napięcie pomiędzy prawami człowieka i obywatela;
zanik tożsamości narodowej;
rozpad państw narodowych
zanikanie tradycji i zwyczajów lokalnych
42
43