Psychologia rozwoju moralnego

Psychologia rozwoju moralnego
Nazwisko prowadzącego:
dr hab. Dorota Czyżowska
Program kursu:
1-2. Temat:
Psychologia moralności – przedmiot zainteresowań
*Znaczenie terminów: moralność, nauka o moralności, etyka, metaetyka
*Obszar zainteresowań psychologii moralności
Literatura:
Ossowska M.(1963) Podstawy nauki o moralności, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa, R.I, Par.1.
Żylicz P. (2010). Psychologia moralności. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS. S. 13 – 52.
Gazzaniga M. (2013). Kto tu rządzi – ja czy mój mózg? Sopot: Smak Słowa, r.5.
3.
Temat:
Rozwój moralny – zagadnienia wstępne
*Ogólne problemy dotyczące rozwoju moralnego
*Główne podejścia teoretyczne w badaniach nad rozwojem moralnym
*Rozwój moralny w świetle teorii społecznego uczenia się
Literatura:.
Trempała J., Czyżowska D., (2002) Rozwój moralny, w :B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.) ,
Psychologia rozwoju człowieka, Tom 3, PWN, Warszawa.
Bloom P. (2013). To tylko dzieci. Narodziny dobra i zła. Sopot: Smak Słowa. R.1.
Bandura (2007) Teoria społecznego uczenia się. PWN, Warszawa, 37 – 62; 127-153.
4.
Temat:
Poznawczo – rozwojowa perspektywa w badaniach nad rozwojem moralnym
*Rozwój moralny w świetle teorii Piageta
*Perspektywa społeczno-moralna
*Charakterystyka stadiów rozwoju moralnego wyróżnionych przez Kohlberga
Literatura:
Piaget J. (1957) Rozwój ocen moralnych, PWN, Warszawa.
Trempała J., Czyżowska D., (2002) Rozwój moralny, w :B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.) ,
Psychologia rozwoju człowieka, Tom 3, PWN, Warszawa.
Widomski J. (1992) Intelektualizm etyczny Sokratesa w: Etyka red. J. Pawlica, UJ, Kraków
Czarnik T. (1992) Formalizm etyczny I. Kanta w: Etyka red. J. Pawlica, UJ, Kraków
MacIntyre (2012). Krótka historia etyki. Warszawa: PWN, s. 245 -255. (dodatkowa)
5.
Temat:
Podstawowe założenia teorii Kohlberga
.
*Fenomenalizm, konstruktywizm i strukturalizm jako podstawowe założenia teorii
Kohlberga
*Strukturalne i treściowe aspekty rozumowania moralnego
*Psychologiczna teoria uniwersalności rozwoju moralnego
Literatura:
Czyżowska D. (1991), Sztuka interpretacji a nauka o myśleniu moralnym. Przykład L. Kohlberga, Studia
Socjologiczne, 1-2 .
Czyżowska D. (1994), Psychologiczna teoria uniwersalności rozwoju moralnego L. Kohlberga, Psychologia
Wychowawcza,3.
Czyżowska D. (1994), Kohlberga teoria uniwersalności struktur rozumowania moralnego w świetle
międzykulturowych danych empirycznych, Psychologia Wychowawcza, 4.
6.
Temat:
Sprawiedliwość jako rdzeń dziedziny moralności. Cel rozwoju moralnego
*Sposoby rozumienia sprawiedliwości
*Sprawiedliwość jako bezstronność
*Autonomia jako cel rozwoju moralnego
*Rozumowanie moralno-religijne jako najwyższy poziom rozwoju moralnego
Literatura:
Ossowska M. (2000). Normy moralne. Próba systematyzacji. Warszawa: PWN, r. Normy moralne strzegące sprawiedliwości.
Rawls J. (1994) Teoria sprawiedliwości, PWN, Warszawa, R. 1.
Pourkos M., Niemczyński A.(1988), Rozwój moralny człowieka, Oświata i Wychowanie, 7.
Czyżowska D. (2008) O celu i granicach rozwoju moralnego, Analiza i egzystencja, 8.
Bloom P. (2013). To tylko dzieci. Narodziny dobra i zła. Sopot: Smak Słowa. R.3.
7.
Temat:
Sumienie i jego rola w funkcjonowaniu moralnym. Rozwój rozumowania prospołecznego
*Kształtowanie sumienia i jego uwarunkowania
*Składowe psychologiczne i funkcje sumienia
* Poziomy rozumowania prospołecznego w ujęciu Eisenberg
Literatura:
Eisenberg N. (1990), Rozwój wartości prospołecznych w: J. Reykowski, Staub (red.), Indywidualne i społeczne wyznaczniki
wartościowania, Zakład Narodowy im. Ossolińskich , Wrocław.
Stach R. (2012), Sumienie i mózg, Kraków: Wyd. UJ, s.13-26, 45-67.
8.
Temat:
Emocje moralne
*Wstyd, wina i empatia jako podstawowe emocje moralne
Literatura:
Hoffman M.L. (2006) Empatia i rozwój moralny, GWP, r. 9 i 10.
Stach R. (2012), Sumienie i mózg, Kraków: Wyd. UJ, r. 5.
Strus W. (2012), Dojrzałość emocjonalna a funkcjonowanie moralne. Wyd. Liberi Libri, s. 131-164.
Bloom P. (2013). To tylko dzieci. Narodziny dobra i zła. Sopot: Smak Słowa. R.2.
9. Temat:
Czynniki rozwoju społeczno-moralnego
*Poznawcze uwarunkowania rozwoju moralnego
*Znaczenie czynników środowiskowych w rozwoju społeczno-moralnym
jednostki
*Doświadczenia edukacyjne a rozwój moralny
Literatura:
Piaget J.(1957) Rozwój ocen moralnych, Warszawa: PWN.
Czyżowska D. (1993), Środowiskowe uwarunkowania społeczno-moralnego rozwoju w koncepcji L. Kohlberga,
Zeszyty Naukowe UJ, Prace Psychologiczne, Zeszyt 8.
Czyżowska D., (2013). O związkach między rozwojem poznawczym i rozumowaniem
moralnym, Argument. Biannual Philosophical Journal, 1 (3), 27 – 35.
Gilligan C. (1980) The Effects of Social Institutions on the Moral Development of Children and Adolescents,
Bulletin of the Menninger Clinic, vol. 44, no. 5.
Patenaude J., Niyonsenga T,. Fafard (2003), Changes in the components of moral reasoning during students’
medical education: a pilot study, Medical Education, 37.
Myyry L., Juujarvi S., Pesso K. (2013). Change in values and moral reasonin during higher education, European Journal of
Developmental Psychology, vol. 10, 2. 269-284.
10. Temat:
Płeć a rozwój moralny
*Dwie orientacje moralne
*Rozwój rozumowania moralnego skupionego na trosce i odpowedzialności
*Żródła różnic w zakresie rozumowania moralnego między kobietami i mężczyznami
Literatura:
Czyżowska D. (2004) Płeć a etyka troski i etyka sprawiedliwości, Psychologia Rozwojowa, tom 9, nr 1.
Hoffman M.L. (2006) Empatia i rozwój moralny, GWP, r. 11.
11. Temat:
Neuropsychologiczne korelaty sądów i zachowań moralnych
Lektura:
Stach R. (2012), Sumienie i mózg. O wewnętrznym regulatorzez zachowań moralnych, Kraków: Wyd. UJ, r. 4.
Churchland P. S. (2013), Moralność mózgu, Kraków: Copernicus Center Press. 33-85, 123-139.
12.Temat:
Myślenie moralne a postępowanie moralne
*Związek rozumowania moralnego z działaniem moralnym
*Empatia jako podstawa motywacyjna aktywności prospołecznej
Literatura:
Kmieć E., Lawrence’a Kohlberga model związku myślenie - działanie moralne, Studia Psychologiczne, T.XXX,
21-41.
Żylicz P. (2010). Psychologia moralności. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS. S. 83 – 108.
Czyżowska D. (2011), O związkach między rozwojem moralnym a zachowaniami przestępczymi, Roczniki Psychologiczne,
tom XIV, 2.
Bloom P. (2013). To tylko dzieci. Narodziny dobra i zła. Sopot: Smak Słowa. R.7.
Gazzaniga M. (2013). Kto tu rządzi – ja czy mój mózg? Sopot: Smak Słowa, r.6.
13-14. Temat:
Edukacja moralna
*Problemy dotyczące edukacji moralnej
Różne podejścia do edukacji moralnej
*Kohlberga projekt edukacji moralnej
Literatura:
Hoffman M.L. (2006) Empatia i rozwój moralny, GWP, r. 13.
Czyżowska D.(2000) Między indoktrynacją a relatywizmem – pytanie o cel edukacji
moralnej, Psychologia Rozwojowa, 1-2, 59-68.
Higgins A. (2009), The just community Approach to moral education: Evolution of the idea and recent findings,
w: W. Kurtines, J.Gewirtz, Handbook of moral behavior and development, vol.3.
Power C. (2009), Democratic schools and the problem of moral authority, w: W. Kurtines, J.Gewirtz, Handbook
of moral behavior and development, vol.3.
15. Podsumowanie.