zaniechanie

5
Jeżeli chodzi o tą możność subiektywną należy zwrócić uwagę na coś co nazywa się
usprawiedliwioną lub nieusprawiedliwioną niemożnością wykonania obowiązku. Bo gdyby
przyjrzeć się temu naszemu pijanemu ratownikowi, który patrzy na tonącego to analizując jego
warunki psychofizyczne trzeba by dojść do wniosku, że nijakich szans na uratowanie topielca nie
miał, pewnie sam by się utopił. Czy możemy wówczas go ekskulpować - nie mógł wykonać
obowiązku. Nie. Owa niemożność subiektywna, która wyklucza przyjęcie zaniechania to jest
wyłącznie niemożność niezawiniona przez samego sprawcę (niemożność usprawiedliwiona). A więc
taka, której przyczyną nie był sam sprawca, który niejako sam sobie wyłączył możliwość realizacji
obowiązku. Ekskulpuje wyłącznie sytuacja kiedy owa niemożność w wykonaniu obowiązku była
niezawiniona. Tam gdzie się pojawia wina sprawcy przesłanka ta przestaje odgrywać rolę.
Ale to jeszcze nie koniec warunków od których uzależnione jest przyjęcie zaniechania jako
podstawy odpowiedzialności karnej. Bo kiedy mówimy o niemożności obiektywnej to
sprawdzianem na ten warunek jest pytanie czy była jakakolwiek czynność, która mogłaby skutkowi
zapobiec. I stwierdzimy, że albo była albo jej nie było. Z reguły ten sąd jest jednak mniej oczywisty,
zawiera pewne pola niepewności. Z reguły udzielimy odpowiedzi: no pewnie była taka czynność ale
prawdopodobieństwo, że zapobiegnie skutkowi było znikome. Rzadko kiedy możemy powiedzieć:
w ogóle nie było możliwości, żadnej. Tu się pojawia cała skala możliwych do przedsięwzięcia przez
sprawcę zachowań. Wobec tego musimy sobie zadać pytanie przy jakim stopniu
prawdopodobieństwa zapobieżenia skutkowi domniemany sprawca jest zobowiązany do podjęcia
owych czynności zapobiegawczych. Oczywiście to rozważanie, które teraz prowadzimy należy
zawęzić wyłącznie do przestępstw materialnych, tylko tu bowiem sensownym jest pytać o stopień
prawdopodobieństwa zapobieżenia skutkowi. Czy przy każdym stopniu prawdopodobieństwa już się
jest zobowiązanym do podjęcia tej choćby mało prawdopodobnej próby ratowania dobra prawnego,
czy też chodzi o jakiś wysoki stopień prawdopodobieństwa? Czyli czy przy niskim
prawdopodobieństwie zwolniony jestem z próby ratowania dobra prawnego? To pytanie jest bardzo
aktualne kiedy zastanawiamy się nad odpowiedzialnością lekarza, który w pewnych sytuacjach jest
gwarantem nie nastąpienia skutku szkody na zdrowiu lub utraty życia. Zastanawiamy się nad jego
odpowiedzialnością i pytamy jakie czynności lecznicze jest on zobowiązany podejmować.
Oczywiście te, które są w ogóle możliwe w danych warunkach, bo to, że gdzieś w świetnej klinice
za granicą wykonuje się te zabiegi nie oznacza, że są one możliwe do wykonania. Ale nawet jeżeli
te sytuacje abstrakcyjne, obiektywnie niemożliwe ominiemy pozostaje w dalszym ciągu pytanie o
zakres zabiegów leczniczych do których podjęcia lekarz jest zobowiązany. Pytanie o tyle mające
swoje praktyczne konsekwencje, że jeżeli zaistnieje sytuacja, że pacjent umrze a stwierdzimy, że
lekarz nie wykonał pewnych czynności leczniczych, których żeśmy od niego oczekiwali to lekarz
będzie odpowiadał za spowodowanie śmierci pacjenta. Nie tylko za nie udzielenie pomocy ale za
spowodowanie śmierci, ponieważ jest gwarantem nie nastąpienia skutku. Jak wiele więc od lekarza
możemy wymagać? Oczywiście to pytanie można uogólnić - jak wiele można wymagać od
gwaranta nie nastąpienia skutku? Gdzie się kończy owa wymagalność? Gdzie się kończy ten zakres
obowiązków, co potem może skutkować stwierdzeniem: co prawda nie zrobiłeś nic ale też nic od
ciebie nie wymagano - skutek nastąpił, ty za ten skutek nie odpowiadasz. Jest tu problem - można
sobie powiedzieć, że zawsze w każdym przypadku istnieje jakaś, prawie że absurdalna metoda
leczenia, której ewentualne podjęcie z jakimś znikomym prawdopodobieństwem mogłoby
doprowadzić do poprawy zdrowia. Czy także do podjęcia takiej metody leczenia zobowiązany jest
lekarz.
(…)
… znajduje się w wodzie a wszystko rozgrywa się na plaży pod jego kontrolą. Wychowawca ma
obowiązek strzeżenia życia podopiecznego ale ogólnie - w każdej sytuacji nie tylko na plaży. Czyli
obowiązek szczególny wyłącza obowiązek ogólny. Jeżeli widzę, że jedzie karetka pogotowia nie
muszę się rzucać i udzielać pomocy w postaci sztucznego oddychania, bo lekarz jest bardziej
zobowiązany itd.
Oczywiście…
Źródła obowiązku
Odpowiedzialność za przestępstwa z zaniechania
Przestepstwa skutkowe
Typy czynów skutkowych, które można popełnić z zaniechania
Podstawy prawa karnego - przestępstwa z działania bądź z zaniechania, umyślne i nieumyślne
Obowiązek prawny
Reklama






























Prawa autorskie
Reklama

Kontakt