PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA NR 41 W POZNANIU 1 SPIS TREŚCI: I. PODSTAWA PRAWNA II. CEL GŁÓWNY III. CELE SZCZEGÓŁOWE IV. ZADANIA PRZEDSZKOLA JAKO ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO 1. Wypracowane normy i zasady dotyczą: 1.1 Zasady zachowania się w sali 1.2.Zasady zachowania się podczas spożywania posiłków 1.3. Zasady zachowania się w łazience i korzystania z toalety 1.4. Zasady zachowania się w szatni 1.5. Zasady zachowania się w ogrodzie przedszkolnym 1.6. Zasady zachowania się podczas wycieczek i spacerów 2. Kodeks przedszkolaka 2.1 Pamiętamy 2.2 Unikamy 2.3 Nagradzamy dzieci 2.4 Formy nagród 2.5. Dzieci ponoszą konsekwencje 2.6. Stosowane konsekwencje V. CECHY DOBREGO NAUCZYCIEL I WYCHOWAWCY 1. W relacjach z wychowankami 2. W relacjach z rodzicami VI. PRAWA I OBOWIĄZKI RODZICÓW 1. ZADANIA I FORMY REALIZACJI CELÓW 2 „Szczęśliwe jest dziecko które odnajduje na każdym etapie drogi wychowawcę zdolnego do udzielania mu pomocy w stopniowym zdobywaniu sił i zapału koniecznych do wypełniania jego ludzkiego przeznaczenia” M. Debesse I .PODSTAWA PRAWNA: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( tekst jednolity Dz. U.z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz 17) Rozporządzenie ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku podręczników ( Dz. U. Nr 89. poz. 730) Statut Przedszkola II. CEL GŁÓWNY Celem głównym programu wychowawczego jest stworzenie warunków do pełnego rozwoju osobowego każdego z naszych wychowanków zgodnego z ich wrodzonym potencjałem i możliwościami w relacjach ze środowiskiem społeczno-kulturowym i przyrodniczym. III. CELE SZCZEGÓŁOWE 1.Poznajemy się przez zabawę 2. Ujednolicenie oddziaływań wychowawczych Przedszkola i domu rodzinnego 3. Poznawanie zachowań kulturalno-grzecznościowych 4. Uczenie szacunku dla innych oraz reguł życia w grupie 5. Zdrowy styl życia i promocja zdrowia 3 6. Kształtowanie dbałości o bezpieczeństwo 7. Kształtowanie postaw patriotycznych poczucia tożsamości narodowej i regionalnej 8. Kształtowanie poczucia estetyki 9. Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień dzieci 10. Opieka nad dziećmi z rodzin z problemami społecznymi IV. ZADANIA PRZEDSZKOLA JAKO ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO: Opieka wychowawców i całego personelu przedszkola nad biologicznym i psychologicznym rozwojem wychowanków Stwarzanie przyjaznej i bezpiecznej atmosfery Wskazywanie możliwości poznania samego siebie przez dzieci (określenie własnych zainteresowań, uzdolnień, cenionych wartości i cech osobowości, samoakceptacja) Uczenie podejmowania właściwych, samodzielnych wyborów Skoordynowanie oddziaływań wychowawczych domu, przedszkola, grupy dziecięcej Wyrabianie samodzielności i umiejętności działania na rzecz innych Mając na uwadze bezpieczeństwo, a także dobre wychowanie absolwenta Naszego przedszkola zostały wypracowane normy i zasady pobytu dzieci w przedszkolu nazwane „Kodeksem Przedszkolaka”. Są one znane i przestrzegane przez wszystkich pracowników przedszkola. Tak czytelnie i jasno nakreślone granice dają dzieciom wiedzę, czego od nich oczekujemy, a określone konsekwencje nieprzestrzegania – świadomy wybór określonych zachowań. 1. Wypracowane normy i zasady dotyczą: -zachowania w sali -zachowania w łazience -zachowania w szatni -zachowania podczas pobytu w ogrodzie przedszkolnym -zachowania podczas wycieczek i spacerów 1.1. Zasady zachowania się w sali - wchodząc do sali witamy się mówiąc „dzień dobry”, a wychodząc „do widzenia” - poruszamy się spokojnie - siedzę poprawnie na dywanie w czasie zajęć zorganizowanych - podnoszę rękę, gdy chcę coś powiedzieć - dzielę się materiałami i zabawkami z innymi dziećmi - po skończonej zabawie, sprzątam zabawki i odkładam je na swoje miejsce - puzzle i gry planszowe układam przy stoliku - pełnię obowiązki na rzecz grupy: dyżur przez dzieci 5-6 letnie/łazienka, szatnia, kąciki zabaw/ - wrzucam śmieci do kosza - zachowuję się po cichu, gdy: -inni pracują -inni odpoczywają -słuchamy czytanych lub nagranych bajek, muzyki relaksacyjnej 1.2.Zasady zachowania się podczas spożywania posiłków - siadając do stolika podnoszę krzesełko lekko do góry obiema rękami, następnie siadam 4 i przysuwam się do stolika -przy stoliku siedzę prosto z nogami pod stolikiem, -kiedy czekam na posiłek nie bawię się sztućcami, by nie zrobić krzywdy sobie bądź koledze obok -zaczynam posiłek, kiedy pani powie „smacznego” a my odpowiemy „dziękujemy” -prawidłowo trzymając łyżkę bądź widelec nabieram małe porcje jedzenia, wkładam do buzi, przeżuwam, a następnie je połykam -staram się zjadać całe porcje, ponieważ wiem, jakie to jest ważne dla mojego prawidłowego rozwoju -w czasie posiłków nie rozmawiam, aby się nie zakrztusić -to, czego nie lubię, nie zrzucam na podłogę lub stolik, ale odkładam na brzeg talerza -odchodząc od stolika przysuwam krzesełko 1.3. Zasady zachowania się w łazience i korzystania z toalety -ustawiam się w rzędzie i cierpliwie czekam na swoją kolej -przestrzegam ustalonej kolejności: najpierw korzystam z toalety załatwiając potrzeby fizjologiczne, a następnie dokładnie myję ręce -zawsze po sobie spłukuję wodę w toalecie -nie wychodzę z toalety nie ubrany/a -staram się tak myć ręce, aby nie nachlapać na podłogę -oszczędnie zużywam wodę, mydło -jeśli potrzebuję pomocy, zgłaszam się do pani -jeśli potrzebuję skorzystać z toalety w czasie zabaw lub zajęć, informuję o tym nauczyciela 1.4. Zasady zachowania się w szatni -przed wejściem do budynku otrzepuję buty z piasku, błota lub śniegu i wycieram o wycieraczkę -zachowuję się cicho, spokojnie -po szatni poruszam się ostrożnie -pamiętam o kolejności zakładania i zdejmowania odzieży -odzież wieszam na wieszaku oznaczonym moim znaczkiem -pamiętam, aby pomóc młodszym kolegom -nie ruszam rzeczy w szafkach kolegów 1.5. Zasady zachowania się w ogrodzie przedszkolnym -przed wyjściem do ogrodu, korzystam z toalety - z ogródka wracam ustawiony w szereg czekam aż pani policzy dzieci -bawię się we wcześniej ustalonej przez nauczyciela przestrzeni -nie oddalam się od grupy -słucham poleceń pani i zawsze przychodzę na jej wezwanie -bawię się tak, by nie stwarzać zagrożenia dla innym -nie sypię piaskiem na inne dzieci -bawię się zgodnie, dzieląc się zabawkami -na zjeżdżalnię wchodzę pojedynczo, bez popychania innych dzieci, z właściwej strony -nie podchodzę blisko do huśtawek, gdy są na nich dzieci 1.6. Zasady zachowania się podczas wycieczek i spacerów -idę zwartą grupą, para za parą jedną stroną chodnika na wyznaczone miejsce -pilnuję się pani i grupy -słucham poleceń nauczyciela -nie rozmawiam z osobami nieznanymi i nie biorę od nich żadnych słodyczy lub zabawek -kiedy chcę skorzystać z toalety, informuję o tym nauczyciela -do toalety idę tylko pod opieką osoby dorosłej -do autokaru wchodzę pojedynczo 5 -w autokarze siadam na wyznaczonym przez nauczyciela miejscu -podczas przejazdu wyłącznie siedzę na swoim miejscu 2. KODEKS PRZEDSZKOLAKA W naszym przedszkolu każdy przedszkolak zobowiązany jest do przestrzegania ustalonych wspólnie z nauczycielem norm i zasad postępowania w grupie. Co roku dzieci zapoznawane są z owymi normami i zasadami. Na ich podstawie, na początku roku szkolnego tworzony jest wspólny dla całej grupy kodeks przedszkolaka. Dzieci podpisują się pod zasadami zawartymi w kodeksie poprzez odciskanie swoich dłoni lub paluszków. To znak ich aprobaty i wyraz gotowości do przestrzegania zasad i norm w nim zawartych 2.1 PAMIĘTAMY O : używaniu magicznych słów: proszę, przepraszam, dziękuję, poproszę, dzień dobry, do widzenia szanowaniu kolegów byciu uprzejmym i uczciwym zgodnej zabawie szanowaniu własności innych słuchaniu poleceń dorosłych dbaniu o książki i zabawki dbaniu o czystość i porządek podczas zabawy i pracy szanowaniu pracę innych okazywaniu tego, co myślimy i czujemy dbaniu o czystość i schludność swojego wyglądu bezpiecznej zabawie spożywaniu wszystkie posiłki w przedszkolu w celu zdrowotnym 2.2 UNIKAMY bicia, popychania, wyrządzania krzywdy innym przezywania innych wyśmiewania się z innych przeszkadzania innym w zabawie i pracy niszczenia pracy innych zabierania cudzej własności bez pytania oszukiwania, kłamstwa krzyku, hałasu biegania po sali niszczenia zabawek i innych przedmiotów w przedszkolu mówienia brzydkich słów 6 Ustalając normy postępowania, nakazy i zakazy, ustalony został również system nagród i kar czyli konsekwencji nieprzestrzegania ustalonych zasad. Skutecznych środkiem wychowania są nagrody i pochwały. Mają one wartości pobudzające i zachęcające do wysiłku. Nagrody (wzmocnienia pozytywne) zwiększają częstotliwość zachowań pożądanych u dzieci, natomiast kary (wzmocnienia negatywne) pozwalają wyeliminować zachowania niepożądane u dzieci aż do całkowitego ich zaniku. Kary dają dzieciom do zrozumienia, że pewne zachowania nie są właściwe i nie wolno ich powielać, dają dziecku informację, że nie idzie ono właściwą drogą. Dobrą drogę pokazują dzieciom nagrody, które w naszym przedszkolu stosujemy wobec wychowanków bardzo często. Nigdy natomiast, nie stosujemy kar cielesnych. 2.3 NAGRADZAMY DZIECI ZA: - wysiłek włożony w wykonanie pracy, zadania (uwzględniając możliwości dziecka) podporządkowanie się wspólnie ustalonym i przyjętym umowom, zasadom, nakazom bardzo dobre wypełnianie przyjętych na siebie obowiązków bezinteresowną pomoc i opiekę nad słabszym, starszym, zwierzętami i roślinami oraz wszystkimi, którzy takiej opieki i pomocy potrzebują 2.4. FORMY NAGRÓD: - pochwała indywidualna pochwała przed grupą pochwała przed rodzicami oklaski pochwała w postaci emblematu, odznaki, orderu itp., dostęp do atrakcyjnej zabawki, układanki wybór zabawy dla grupy sprawianie dzieciom przyjemności ( np. dziecko przejmuje rolę nauczyciela podczas prowadzenia zabawy) 2.5 DZIECI PONOSZĄ KONSEKWENCJE ZA:. - nieprzestrzeganie ustalonych zasad, norm współżycia, zakazów i nakazów stwarzanie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu własnemu i innych agresywne zachowanie skierowane na rówieśników, dorosłych i przedmioty niszczenie cudzej własności oraz wytworów prac innych 7 2.6. STOSOWANE KONSEKWENCJE: zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę, w miarę możliwości naprawienie szkody słowne upomnienie (rozmowa mająca na celu przypomnienie obowiązujących zasad) poinformowanie rodziców o przewinieniu dziecka „smutna minka” lub zakaz przyniesienia swojej zabawki w dzień zabawek odsunięcie na krótki czas od zabawy ( w atmosferze spokoju, szacunku i rzetelnej informacji dotyczącej czynu a nie uderzające w charakter dziecka) upomnienie wobec grupy smutne krzesełko/3-6 minut, w zależności od wieku dziecka/ - Zasady przyznawania nagród oraz konsekwencje nieprzestrzegania norm i zasad panujących w grupie ustalane są na pierwszym zebraniu organizacyjnym wspólnie z rodzicami. V. CECHY DOBREGO NAUCZYCIEL I WYCHOWAWCY 1. W relacjach z wychowankami: jest przyjacielem dziecka, wspiera je w rozwoju zna i przestrzega prawa dziecka jest otwarty na problemy dziecka i jego otoczenia jest kreatywny i empatyczny częściej stosuje nagrody niż kary zawsze dotrzymuje umów, przyrzeczeń, dochowuje tajemnic potrafi przyznać się do pomyłek i błędów 2. W relacjach z rodzicami: wspomaga rodziców w realizacji ich funkcji wychowawczej pogłębia wiedzę rodziców - informując o osiągnięciach i ewentualnych trudnościach dziecka wspólnie z rodzicami ustala tok postępowania i formy oddziaływań wychowawczych uznaje prawo głosu rodziców w ważnych sprawach dotyczących dziecka stwarza podstawy do budowania partnerstwa we współdziałaniu środowisk wychowawczych dziecka zna warunki życia dziecka odznacza się kulturą osobistą i taktem pedagogicznym VI. PRAWA I OBOWIĄZKI RODZICÓW Rodzice mają prawo do : zapoznania się z programem oraz zadaniami wynikającymi z programu rozwoju przedszkola i planów pracy nauczyciela w danej grupie uzyskiwania na bieżąco rzetelnej informacji na temat swojego dziecka, jego postępów i niepowodzeń wyrażania i przekazywania nauczycielowi oraz dyrektorowi wniosków, propozycji oraz uwag dotyczących pracy przedszkola 8 uzyskiwania fachowej pomocy pedagogicznej otwartej rozmowy z nauczycielem o trudnych sprawach wychowawczych czynnego uczestnictwa w życiu przedszkola wspierania przedszkola w jego działaniach Do podstawowych obowiązków rodziców dziecka należy: przestrzeganie Statutu Przedszkola wyposażenie dziecka w niezbędną odzież, przedmioty i przybory zapoznawania się z treścią ogłoszeń zamieszczanych w „Kąciku dla rodziców”, tablicach grup oraz na stronie internetowej przedszkola przyprowadzanie i odbieranie dziecka z przedszkola osobiście lub przez upoważnione osoby zapewniające dziecku pełne bezpieczeństwo przestrzeganie godzin pracy przedszkola informowanie o przyczynach nieobecności dziecka w przedszkolu, niezwłoczne zawiadamianie o zatruciach pokarmowych i chorobach zakaźnych przestrzeganie zasad higieny i bhp na terenie przedszkola respektowania uchwały podjętej przez Radę Pedagogiczną i Radę Rodziców wykazywanie zainteresowania postępami dziecka w procesie dydaktycznowychowawczym, uczestniczenie w zebraniach rodziców, utrzymywanie stałego kontaktu z nauczycielem bądź z dyrektorem przedszkola w celu uzyskania aktualnych informacji o dziecku VII. ZADANIA I FORMY REALIZACJI CELÓW WYCHOWAWCZYCH CELE Poznawanie się przez zabawę ZADANIA • wprowadzenie programu adaptacyjnego, organizowanie ,,dni otwartych'', • organizacja imprez i uroczystości FORMY REALIZACJI • przygotowywanie scenariuszy adaptacyjno - integracyjnych, spotkania poznawcze i adaptacyjne, ankieta dla rodziców, rozmowa z rodzicami nt. jak przygotować dziecko do przedszkola, ODPOWIEDZIALNI Dyrektor, nauczycielki, rodzice, dzieci • udział w imprezach: Andrzejki, balik karnawałowy, festyn rodzinny, spotkania integracyjne (pedagogika zabawy) celebracja urodzin dzieci w grupie 9 Ujednolicenie oddziaływań wychowawczych Przedszkola i domu rodzinnego Poznawanie zachowań kulturalno -grzecznościowych • rozmowy indywidualne nauczyciela i rodziców ustalenie form motywowania dzieci do pożądanych zachowań • ustalenie stałych terminów konsultacyjnych z nauczycielkami grup, ustalenie kierunku pracy i oddziaływań wychowawczych w sytuacjach trudnych, propozycje rodziców do planu oddziaływań wychowawczych, kierowanie rodziców i dzieci do poradni specjalistycznych, • obchodzenie świąt okolicznościowych • organizowanie tradycyjnych świąt: Zajączek, Mikołaj, Wigilia • używanie form grzecznościowych • stosowanie zwrotów grzecznościowych: proszę, dziękuję, przepraszam, dzień dobry, do widzenia w określonych sytuacjach. • wyrabianie nawyku słuchania kiedy inni mówią , mówienia kiedy inni słuchają • utrwalanie nawyków kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych Dyrektor, nauczycielki, rodzice, Dyrektor, nauczycielki, rodzice • dostarczanie dzieciom wzorców właściwego zachowania się przykłady postaci z literatury • kulturalne prowadzenie rozmów, czekanie na swoją kolej podczas wypowiadania się, opanowanie umiejętności kulturalnych zachowań przy stole, używanie serwetek • kulturalne zachowanie się podczas wycieczek do miejsc użyteczności publicznej (teatr, kino, muzeum) • okazywanie szacunku • poszanowanie własności i Dyrektor, kolegom, dorosłym i wytworów pracy kolegów nauczycielki, Uczenie szacunku dla starszym, chorym i innych oraz reguł • poznawanie, tworzenie i niepełnosprawnym życia w grupie przestrzeganie ,,Kodeksu dobrego • nie wyrządzanie kolegi'', krzywdy innym • zawieranie umów z dziećmi • odróżnianie dobra od dotyczących właściwego zachowania zła (nie wyśmiewanie w przedszkolu, się, pomaganie • przygotowanie uroczystości i potrzebującym pomocy, upominków z okazji Dnia Babci i dzielenie się z innymi) Dziadka • poznawanie praw i obowiązków dziecka, 10 przestrzeganie zawartych umów, • wystrzeganie się kłamstwa • unikanie krzyku, wyrażanie swoich emocji w sposób kontrolowany, • rozumienie, że inni mają takie same potrzeby uczestnictwa w zabawach i korzystania z zabawek • uczenie się właściwego zachowania podczas rozwiązywania konfliktów, • wykonywanie dyżurów, • podporządkowanie się poleceniom nauczyciela i dyżurnych • kontrolowanie swoich zachowań, • dostrzeganie i przeciwstawianie się przejawom samolubstwa, tolerancja dla okrucieństwa, agresji, opiekowanie wielokulturowości się młodszymi • wyrażanie emocji w sposób dla innych zrozumiały, • analizowanie odpowiednio dobranych utworów literackich oraz sytuacji z życia przedszkola Zdrowy styl życia i promocja zdrowia • częste korzystanie z pobytu na świeżym powietrzu, hartowanie organizmu, • dbałość o poprawną postawę, • kierowanie do badań ortopedycznych • uczestnictwo dzieci w zabawach, w sali lub na powietrzu (zabawy ruchowe, ćwiczenia poranne i gimnastyczne), spacery, wycieczki, olimpiady sportowe, pobyt na świeżym powietrzu, • prowadzenie zajęć korekcyjno kompensacyjnych Dyrektor, nauczycielki, specjalista gimnastyki korekcyjnej, lekarz, pielęgniarka • systematyczne mobilizowanie dzieci do stosowania zabiegów higienicznych (mycie rąk i zębów) • opanowanie czynności związanych z higieną osobistą • rozumienie potrzeby wizyt kontrolnych u lekarza oraz kontrolowania i leczenia zębów wizyta w gabinecie stomatologicznym • ,,przełamywanie'' lęku spotkania z lekarzem • filmy edukacyjne • realizacja programów profilaktycznych • tworzenie kącików zdrowia 11 • zjadanie przygotowywanych posiłków • uświadomienie konieczności spożywania posiłków jako źródła zdrowia, szczególnie owoców i warzyw jako źródła witamin, • dostarczanie wzorców właściwego • unikanie hałasu, nie zachowania w różnych sytuacjach krzyczenie, mówienie związanych z higieną narządu słuchu umiarkowanym głosem, - rozładowywanie napięć i wyciszanie wypoczynek podczas zabaw relaksacyjnych, leżakowanie w grupie maluchów Kształtowanie dbałości o bezpieczeństwo • nie oddalanie się z miejsca zabaw • informowanie dorosłych o swoich dolegliwościach • ustalenie zasad warunkujących bezpieczeństwo podczas pobytu w przedszkolu (sala, teren, wycieczki) Dyrektor, nauczycielki, • zapamiętywanie swojego imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania i adresu przedszkola • przestrzeganie zakazu brania do ust nieznanych produktów i przedmiotów • unikanie niebezpiecznych zabaw i • mówienie o konsekwencjach zachowań niebezpiecznych zabaw i zachowań • nie zbliżanie się do obcych zwierząt • zachowanie ostrożności w kontaktach z obcymi ludźmi • poznawanie i przestrzeganie zasad i przepisów ruchu drogowego i pieszego • przestrzeganie przed niebezpiecznymi zabawami • pogadanka edukacyjna z funkcjonariuszem Straży Miejskiej, • wycieczka do straży pożarnej, • spotkanie z policjantem, • dostarczanie wzorców właściwego zachowania na ulicy, • filmy edukacyjne, • rozumienie przestrzegania zasad Kodeksu drogowego • poznanie wybranych znaków drogowych • gry edukacyjne np. ,,Bezpieczna droga'' Kształtowanie postaw patriotycznych • poznawanie piękna swojego kraju, regionu, miasta • uświadomienie dzieciom ich przynależności narodowej - jesteśmy Dyrektor, Polakami, mówimy po polsku nauczycielki, rodzice 12 poczucia tożsamości narodowej i regionalnej • wyrabianie szacunku dla symboli i tradycji narodowych • uświadomienie tożsamości z przedszkolem • zapoznanie dzieci z barwami narodowymi, godłem, flagą, hymnem • pomaganie w orientowaniu się na mapie Polski • poznawanie sławnych Polaków • dostarczanie wiadomości nt. miasta, w którym mieszkamy, wycieczki po mieście, wizyty w • kultywowanie tradycji muzeach swojej rodziny • tańce ludowe • legendy • znajomość nazwy przedszkola, hymnu, adresu • czynny udział w imprezach przedszkola • prowadzenie kroniki • pobudzanie ciekawości tradycjami swojej rodziny • wzmacnianie więzi rodzinnych • udział rodziny w uroczystościach przedszkolnych • wykonanie drzewa genealogicznego swojej rodziny • poznawanie pracy zawodowej swoich rodziców opowieści dziadków o przeszłosci • dbanie o wygląd sal Kształtowanie poczucia estetyki szanowanie zabawek • pomoc przy wykonywaniu okolicznościowych dekoracji Nauczycielki, • estetyczne wyeksponowanie zabawek, pomocy i prac dziecięcych, • dbanie o swój własny powierzenie współodpowiedzialności za stan utrzymania porządku w wizerunek otoczeniu, • odkładanie zabawek i przyborów na wyznaczone miejsca • używanie grzebienia i chusteczek, 13 Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień dzieci • tworzenie sytuacji edukacyjnych pobudzających do działania • obserwacje dzieci w różnych sytuacjach edukacyjnych, • prowadzenie kart obserwacji dziecka i ich analiza, • zdiagnozowanie możliwości rozwojowych • badanie logopedyczne i psychologiczne dyrektor, nauczycielki, nauczycielka rytmiki, j. angielskiego, instruktor tańca, logopeda, psycholog, rodzice • praca indywidualna z dzieckiem zdolnym • zorganizowanie kącików zainteresowań • obcowanie z naturą • urządzenie biblioteki, płytoteki i kącików zainteresowań zgodnie z aktualnymi potrzebami • systematyczny zakup programów dla dzieci, pomocy, zabawek, książek • udział dzieci w zajęciach języka angielskiego, rytmice i zajęciach tanecznych • przestrzeganie zasad szanowania przyrody • poznawanie środowiska poprzez działanie - hodowla roślin w salach, eksperymenty • podglądanie przyrody w jej naturalnym środowisku • pomagamy ptakom przetrwać zimę, • wycieczki do lasu, parku, Palmiarni ZOO, filmy przyrodnicze • udział w akcji ,,Sprzątania świata'' • zakładanie kącików przyrody, dbanie o rośliny w doniczkach • wysiew nasion do skrzynek • kontakt ze sztuką • podglądanie wzrostu roślin 14 • kontakt z muzyką • eksperymenty z materiałami przyrodniczymi • obserwacje zjawisk w przyrodzie związanych z porami roku • udział w przedstawieniach teatralnych w przedszkolu, • spotkania z iluzjonistą • wyjścia do kina, muzeum, wystawy • udział w koncertach muzycznych w przedszkolu • nawiązanie kontaktu ze szkołą muzyczną • Jasełka wystawiane przez dzieci dla mieszkańców osiedla Opieka nad dziećmi z • poznawanie przez rodzin z problemami dzieci swoich praw społecznymi • w oparciu o literaturę dziecięcą poznawanie i określanie uczuć bohaterów dyrektor nauczycielki • poznawanie, że dziecko ma prawo do miłości, życia bez strachu, prawo do wypoczynku, spokoju, beztroski, itp. • wspieranie dziecka w trudnych dla niego chwilach, okazywanie troski i • pomaganie dzieciom z miłości rodzin z trudnościami • kontakt z instytucjami materialnymi wspierającymi (opieka społeczna, kościół) • wsparcie finansowe lub rzeczowe od sponsorów, Rady Rodziców • praca indywidualna • pomaganie dzieciom z (wyrównawcza) z dzieckiem słabym, trudnościami w uczeniu kontakt z Poradnią Psychologicznosię Pedagogiczną 15