Filozofia Edyty Stein.

Filozofia
Edyty Stein.
Poszukiwania naukowe, a co za tym
idzie i wiedzy w życiu człowieka są
faktami bezwarunkowymi. Znajdują się
one zawsze w centrum homo ludens,
doświadczała tego patronka naszej
szkoły
Niemka
żydowskiego
pochodzenia Edyta Stein. Wydaje się, iż
filozofia jako nauka racjonalna niewiele
ma wspólnego z mistyką. Tymczasem
zależy to od traktowania jednej i
drugiej rzeczywistości. Wychodząc od
nurtu tych dyscyplin można stwierdzić,
że pierwsza jest w swym znaczeniu
etymologicznym
„umiłowaniem
mądrości”, które posiada głębokie
implikacje prowadzące ku wiedzy i
poznaniu, a także ku prawdzie. Druga
jak zauważyła Edyta Stein jest także
wiedzą,
ale
przede
wszystkim
otrzymaną od Jestem-który-Jestem.
Źródła filozofii Edyty Stein
Filozofia Edyty Stein rodzi się z fascynacji
istnienia człowieka. Te zainteresowania
pobudziły Edytę do zajęcia się fenomenologią,
która należy do dziedzictwa naukowego
ludzkości
Cel Edyty Stein.
Edyta Stein była przekonana, że celem jej
życia jest służba innym, a zadanie to można
wypełnić wtedy, gdy odpowiednio wykorzysta
się własne uzdolnienia. Edyta, zdając się na
własne rozeznanie postanowiła studiować
literaturę i filozofię. Poszukiwanie prawdy
stało się nadrzędnym pragnieniem w życiu
młodej Żydówki.
Dlatego też w 1911 roku zapisuje się na
Uniwersytet we Wrocławiu, gdzie rozpoczęła
studia
z
psychologii,
filozofii
i historii, a także z germanistyki. Poznała tam
profesora
Williama
Sterna
wykładowcę
psychologii. W związku z tym zaangażowała się
w Grupę pedagogiczną, która poszukiwała
odpowiedzi na pytania dotyczące sensu życia.
Studia z psychologii jak i owe grupa dość szybko
ją rozczarowały,
ponieważ przedstawione
metody pracy nie pozwalały dostrzec i odsłonić
tajemnicy człowieka. Edyta określiła psychologię
jako naukę nie posiadającą duszy.
Doświadczenie intelektualne tej nauki ukazało jej fakt, iż
czyste metody przyrodnicze „nie potrafią” rozświetlić sensu
ludzkiej egzystencji. Przełom w jej życiu dokonał się po
przeczytaniu dzieła Edmunda Husserla pt.: „Badania
Logiczne”. Lektura ta przyczyniła się do podjęcia decyzji
o opuszczeniu rodzinnych stron.
POSZUKIWANIE
Udała się do Getyngi z nadzieją
rozpoczęcia studiów filozoficznych – na
wydziale
fenomenologii.
Była
przekonana, że w fenomenologii
odnajdzie to, czego nie znalazła w
psychologii. Wnikliwe poszukiwania w
dziełach Husserla utwierdziły ją w
przekonaniu, że jest to filozofia jej
czasów. Edyta podjęła się napisania
pracy doktorskiej na temat tak zwanej
teorii wczucia. Chodziło o wykazanie,
czym i w jaki sposób możliwe jest
poznanie drugiego człowieka, jego
przeżyć, jego aktów psychicznych, w
których ujawnia się jego życie
duchowe, mające swoje najgłębsze
źródło
w
tym,
co
nazywamy
„wnętrzem” człowieka.
Teoria wczucia pozwoliła jej
skutecznie zrozumieć potrzeby
drugiej osoby. W sierpniu 1916
roku zdała egzamin doktorski z
wyróżnieniem summa cum laude.
Wkrótce po tym została asystentką
Edmunda Husserla. Jej rozprawa
doktorska o zagadnieniu wczucia,
jako
wywód
filozoficznofenomenologiczny, uporządkowuje
niejako poglądy antropologiczne w
fenomenologii
zaczynając
od
perceptywnego
analizowania
przeżyć
poznawczych.
Fenomenologia stała się dla Edyty
Stein kluczem poznania, który
zmotywował ją, do poznania
filozofii klasycznej.






Po odkryciu husserlowskiej fenomenologii, było
spotkanie z filozofią klasyczną
a konkretnie z filozofią Tomasza z Akwinu. To spotkanie
było konfrontacją z myśleniem zupełnie innego typu.
Spojrzenie fenomenologiczne kieruje się na istotę, nie
przyjmuje rozwiązań, które powstały w poprzedniej
tradycji filozoficznej, mimo tego Edyta, jak zauważył
Machnacz, dostrzega wiele elementów wspólnych między
arystotelesowsko-tomistyczną myślą i fenomenologią.
Analizuje bliżej sześć tematów:
1) Filozofia jako nauka ścisła,
2) Rozum naturalny i nadprzyrodzony,
3) Filozofia krytyczna i dogmatyczna,
4) Filozofia teocentryczna i egocentryczna,
5) Ontologia i metafizyka,
6) Indukcja jako problem metody fenomenologicznej i
scholastycznej.
Stein
uważała,
iż
arystotelesowskotomistyczna
filozofia
spełnia
niektóre
postulaty postawione
przez Husserla. Dla
Autora
„Badań
Logicznych”
filozofia
nie jest sprawą doznań
czy też konstrukcji;
filozofia bowiem bierze
swój początek niejako
z
kontaktu
z tym, co jest realnie
istniejące.
FILOZOFIA KRZYŻA
Stein próbuje wniknąć także w świat filozofii krzyża,[16]
ale w zupełnie inny sposób niż dotychczas.[17] Na
gruncie tejże filozofii stara się wypracować takie pojecie
filozofii, które pozwoli jej „uprawiać” ją jako naukę ścisłą.
Zatem
ma
to
być
filozofia
wiodąca
w sposób racjonalny ku Prawdzie, niemniej droga do
pewności prawdy wiedzie nie tylko przez rozum
naturalny, ale i przez rozum nadprzyrodzony, który
można nazwać iluminacio. Stąd według Stein kto szuka
prawdy, ten szuka Boga, który jawi się in crux jako Deus
absconditus. Dzięki temu animal rationale styka się z
filozofią krzyża czy jest tego świadoma czy też nie.
Zetknięcie się, a co za tym
idzie i odczytanie filozofii było
przejściem
od
bytu
poszukującego prawdy do
Bytu Prawdziwego – samej
Prawdy od stworzenia do
Stwórcy. Od fenomenologii
Husserla do filozofii Tomasza,
od bytu, idei do Bytu
Absolutnego.
Dzięki
temu
filozofia Stein stała się filozofią
przejścia, ale nie próżnią,
odnalezieniem tego czego
przez cały okres naukowego
życia poszukiwała – Prawdy.
Najważniejsze dzieła:
Problem "wczucia się". Rozprawa
doktorska (Zum Problem der
Einfühlung. Dissertation), Halle
1917.
Fenomenologia
Husserla
a
filozofia św. Tomasza z Akwinu.
Księga pamiątkowa ku czci
Husserla' (Die Phänomenologie
Husserls und die Philosophie des
hl.
Thomas
von
Aquin.
Jubiläumsausgabe für Husserl),
Halle 1929.
Św. Tomasza z Akwinu badania
dotyczące zagadnienia prawdy (Des
hl.
Thomas
von
Aquino
Untersuchungen
über
die
Wahrheit),
1-2, Breslau 1931.
Byt skończony a byt wieczny
(Endliches und ewiges Sein), 1937,
wydane: Freiburg im Breisgau
1950. - Pozycja jest przeróbką pracy
habilitacyjnej pt. Możność i akt
(Potenz und Akt.
Habilitationsschrift).
Wiedza Krzyża. Studium o św. Janie
od Krzyża (Kreuzeswissenschaft.
Studie über Johannes vom Kreuz),
niedokończone 1942, nowe
niemieckie wydanie: Herder Verlag,
Freiburg im Breisgau 2003.
Twierdza duchowa (Welt und
Person. Beitrag zum christlichen
Wahrheitsstreben), Zysk i S-ka,
Marzec 2006, ISBN: 83-7298-920-6
„Narodziła się 9 Sierpnia 1942 roku w
komorze gazowej hitlerowskiego obozu
Auschwitz – Birkenau. Narodziła dla
nieba…”.
Ola Kwiecinska
Prezentacje
przygotowały:
Dominika
Smolarczyk