Zapewnij
advertisement
Zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu W tej części dowiemy się: jak zorganizować zarządzanie rewitalizacją jakie są modele zarządzania rewitalizacją kiedy konstruować harmonogram zarządzania rewitalizacją jakie działania następują po wyborze modelu zarządzania Poznamy: przykładowe schematy struktur zarządczych w programach rewitalizacji w poszczególnych modelach zarządzania składowe wyceny kosztów zarządzania rewitalizacją 1 zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Jak zorganizować zarządzanie rewitalizacją? Rewitalizacja to proces wielowątkowy. W kompleksowej realizacji łączą się kompetencje wielu komórek urzędu gminy, innych jednostek i zewnętrznych interesariuszy (partnerów społeczno-ekonomicznych). W zależności od lokalnych uwarunkowań należy odpowiedzieć sobie na podstawowe pytanie: Jak zorganizować system zarządzania procesem rewitalizacji w gminie? ZESPÓŁ ZADANIOWY (zarządzać poprzez struktury urzędu gminy i gminnych jednostek organizacyjnych) Prace zespołu zadaniowego organizuje koordynator, którego rolą jest także integracja działań innych uczestników rewitalizacji. Powołać specjalnego OPERATORA (operator to wyodrębniona struktura publiczna lub publiczno-prywatna, np. jednostka budżetowa, spółka itp.) Operator może pełnić funkcję koordynatora całości działań rewitalizacyjnych lub kierownika wybranych projektów, np. inwestycyjno-budowlanych. Niezależnie od formy organizacyjnej w każdym modelu za realizację poszczególnych przedsięwzięć/projektów odpowiadają ich kierownicy we właściwych merytorycznie jednostkach gminy. 2 zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Od czego zależy wybór modelu zarządzania? Podmiotem odpowiedzialnym za zarządzanie procesem rewitalizacji jest samorząd, a wybór konkretnego modelu powinien wynikać z wielkości miasta, wielkości obszaru rewitalizacji, rodzaju zdiagnozowanych problemów oraz liczby i złożoności zaplanowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Ocena posiadanego potencjału ludzkiego w urzędzie gminy oraz ewentualne podjęcie decyzji zarządczej o zamiarze rozbudowania tego potencjału (zatrudnieniu lub przeszkoleniu pracowników) lub wyodrębnieniu wyspecjalizowanego samodzielnego podmiotu. ZESPÓŁ ZADANIOWY Nazwa „zespołu zadaniowego” wynika z decyzji władz lokalnych. Przykładowe nazwy to Zespół ds. Rewitalizacji, Zespół Koordynujący, Grupa Sterująca. OPERATOR Model mieszany, tj. operator ze wsparciem zespołu zadaniowego w urzędzie gminy Forma prawna „operatora” wynika z decyzji władz lokalnych. Może to być np. spółka lub jednostka budżetowa, chociaż powszechna jest forma spółki z o.o. 3 zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Model: Zespół zadaniowy W tym modelu działania zarządcze są realizowane przez pracowników urzędu gminy. Koordynacja całego procesu rewitalizacji oraz zarządzanie przedsięwzięciami i wdrażanie instrumentów są rozdzielone pomiędzy koordynatora i zespół zadaniowy. Gdy rewitalizacja ma kluczowe znaczenie dla gminy powołuje się wysoko umocowany Komitet/Zespół Sterujący, który rozstrzyga o kierunkach działania i potrzebnych korektach podejścia. Poszczególnymi projektami zarządzają natomiast kierownicy projektów. Koordynator Rewitalizacji – osoba/komórka organizacyjna w strukturze urzędu gminy, centralna w procesie zarządzania, odpowiedzialna za koordynację oraz integrowanie działań innych komórek/jednostek/spółek w zakresie rewitalizacji. Zespół zadaniowy – powoływany zarządzeniem prezydenta miasta zespół zadaniowy ds. realizacji programu rewitalizacji. Jego skład jest ustalany najczęściej na podstawie rekomendacji i w uzgodnieniu z koordynatorem. Zespół jest obsługiwany administracyjnie i technicznie przez koordynatora. Może mieć ruchomy skład, odpowiednio do aktualnie realizowanych przedsięwzięć. Członkowie zespołu wykonują swoje zadania w ramach zadań służbowych z możliwością dodatkowego wynagrodzenia. Aby zespół działał sprawnie, kierujący poszczególnymi komórkami/jednostkami/spółkami mają obowiązek oddelegować pracowników do pracy w nim w sposób umożliwiający ich pełne zaangażowanie. Kierownicy projektów rewitalizacyjnych – osoby, które zarządzają realizacją poszczególnych projektów rewitalizacyjnych, we właściwych merytorycznie jednostkach gminy. FAKULTATYWNY: Komitet/Zespół Sterujący ds. Rewitalizacji – powoływany zwłaszcza w dużych miastach, spośród przedstawicieli zarządu miasta, rady miasta, kierowników kluczowych komórek/jednostek organizacyjnych. Odpowiada za podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących założeń pogramu rewitalizacji w związku z wnioskami koordynatora lub – w Gminnym Programie Rewitalizacji – członków Komitetu Rewitalizacji. 4 Zadania uczestników systemu wdrażania GPR – przykład z Gorzowa Wielkopolskiego Model: zespół zadaniowy Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu gorzów wielkopolski Zespół Koordynujący – zespół zadaniowy kierowany przez właściwego Zastępcę Prezydenta Miasta zarządzający realizacją przedsięwzięć rewitalizacyjnych. W skład zespołu wchodzą, powołani przez Prezydenta Miasta, kierownicy lub osoby przez nich wyznaczone ze wszystkich jednostek wykonujących zadania rewitalizacyjne. Pracami powołanego zespołu będzie kierował Koordynator Rewitalizacji. Koordynator Rewitalizacji – kieruje, jako Dyrektor Biura Konsultacji Społecznych i Rewitalizacji, częścią przedsięwzięć podległych mu bezpośrednio poprzez strukturę Biura Konsultacji Społecznych i Rewitalizacji. Do jego zadań należy bieżące kierowanie procesem rewitalizacji i monitorowanie jego przebiegu oraz składanie raportów i sprawozdań prezydentowi miasta. Komitety Rewitalizacji – trzy lokalne ciała doradcze Prezydenta Miasta, powołane dla podobszarów, złożone z przedstawicieli mieszkańców podobszarów, ich organizacji i innych lokalnych interesariuszy. Zostaną powołane zgodnie z trybem ustawowym. ciąg dalszy na kolejnej stronie 5 Zadania uczestników systemu wdrażania GPR – przykład z Gorzowa Wielkopolskiego Model: zespół zadaniowy – CD. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu gorzów wielkopolski ciąg dalszy z poprzedniej strony 3 Komitety Rewitalizacji (Centrum i Nowe Miasto, Osiedle Słoneczne, Zawarcie) Prezydent Miasta Koordynator Rewitalizacji (Biuro Konsultacji Społecznych i Rewitalizacji) monitoring realizacji projektów w odniesieniu do celów programu 6 Zespół Koordynujący (zespół zadaniowy) bieżący kontakt i stała kontrola prawidłowego przebiegu projektów Kierownicy projektów w poszczególnych jednostkach Na schemacie zaznaczono relację podległości kierowników projektów wobec kierowników jednostek merytorycznych, nadzorujących bieżącą realizację projektów i wchodzących w skład zespołu zadaniowego. Koordynator prowadzi partnerską współpracę monitorując i korygując realizację celów całego programu. Gminny Program Rewitalizacji. Gorzów 2025+, s. 169. Struktura zarządzania realizacją GPR – przykład z Wałbrzycha. Model: zespół zadaniowy wałbrzych Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Podstawowa struktura zarządzania realizacją GPR w Wałbrzychu oparta jest na podziale zadań pomiędzy zespół zadaniowy i koordynatora. W Zespole Zadaniowym ds. Rewitalizacji znaleźli się kierownicy kluczowych komórek merytorycznych Urzędu Miejskiego Wałbrzycha: Biura ds. Rewitalizacji Miasta, Biura Zarządzania Strategicznego, Nadzoru Właścicielskiego, Funduszy Europejskich i Rozwoju Gospodarczego, Biura Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Pełnomocnika Prezydenta ds. dialogu obywatelskiego, Biura Administracji Architektoniczno – Budowlanej, Biura Inwestycji, Biura Kultury, Sportu, Turystyki i Spraw Społecznych, Biura Edukacji i Wychowania, Biura Infrastruktury i Nieruchomości, Biura Lokalowego, Biura Informatyki, Biura Geodezji, Kartografii i Katastru Nieruchomości, Pełnomocnika Prezydenta ds. bezpieczeństwa miasta, porządku publicznego i zarządzania kryzysowego, Asystenta Prezydenta, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wałbrzychu, Miejskiego Zarządu Budynków Sp. z o.o. w Wałbrzychu. Zespołem kieruje Kierownik Biura ds. Rewitalizacji Miasta, który pełni funkcję koordynatora. Członkowie Zespołu realizują zadania zgodne z kompetencjami jednostek, które reprezentują, a jako zespół zadaniowy nadzorują pracę kierowników poszczególnych projektów rewitalizacyjnych. Komitet Rewitalizacji pełni funkcje ustawowe, doradzając Prezydentowi w nadzorze nad realizacją GPR. ciąg dalszy na kolejnej stronie 7 Struktura zarządzania realizacją GPR – przykład z Wałbrzycha. Model: zespół zadaniowy – cd. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu wałbrzych ciąg dalszy z poprzedniej strony Prezydent Miasta Komitet Rewitalizacji 8 Zespół Zadaniowy ds. Rewitalizacji pod kierunkiem Kierownika Biura ds. Rewitalizacji Miasta (koordynatora) bieżący kontakt i stała kontrola prawidłowego przebiegu projektów, monitoring realizacji projektów w odniesieniu do celów programu Kierownicy projektów w poszczególnych jednostkach Na schemacie zaznaczono partnerską relację kierowników projektów z zespołem zadaniowym. Jednocześnie występuje relacja podległości kierowników projektów wobec kierowników jednostek merytorycznych, w których pracują. Gminny Program Rewitalizacji Miasta Wałbrzycha na lata 2016-2025, s. 195. Specyficzna forma zespołu zadaniowego z udziałem interesariuszy – przykład z Dąbrowy Górniczej dąbrowa górnicza W Dąbrowie Górniczej w strukturze zarządzania rewitalizacją wskazano dwa główne podmioty : Biuro Rozwoju Miasta i Obsługi Inwestorów – odpowiada funkcją koordynatorowi, wdrażając program i podlegając bezpośrednio I Zastępcy Prezydenta Miasta i pod nadzorem Prezydenta Miasta, Komitet Rewitalizacji Miasta Dąbrowa Górnicza – odpowiada funkcją zespołowi zadaniowemu, ale uczestniczą w nim interesariusze. Zadania Komitetu (odpowiednika zespołu zadaniowego) obejmują: inicjowanie partnerstw na rzecz realizacji kompleksowych przedsięwzięć, opiniowanie przebiegu konsultacji społecznych, rozstrzyganie konfliktów między grupami interesariuszy, rozpatrywanie propozycji dotyczących modyfikacji zasięgu przestrzennego obszarów rewitalizacji, aktualizacji celów i projektów, opiniowanie zgłaszanych projektów oraz kierowanie pomysłów na projekty do dalszego dopracowania, wypracowanie propozycji instrumentów wspierających rewitalizację. ciąg dalszy na kolejnej stronie Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu 9 Specyficzna forma zespołu zadaniowego z udziałem interesariuszy – przykład z Dąbrowy Górniczej – cd. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu dąbrowa górnicza ciąg dalszy z poprzedniej strony Prezydent Miasta Komitet Rewitalizacji (zespół zadaniowy) 10 Biuro Rozwoju Miasta i Obsługi Inwestorów (koordynator) monitoring realizacji projektów w odniesieniu do celów programu Kierownicy projektów w poszczególnych jednostkach Na schemacie zaznaczono partnerską relację kierowników projektów z koordynatorem. Kierownicy projektów nie mają formalnej relacji z zespołem zadaniowym. Program Rewitalizacji Dąbrowy Górniczej 2022, s. 116-117 Skład Komitetu Rewitalizacji odpowiadającego funkcją zespołowi zadaniowemu – przykład z Dąbrowy Górniczej Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu dąbrowa górnicza Komitet Rewitalizacji w Dąbrowie Górniczej (zespół zadaniowy) Zastępca Prezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza właściwy do spraw rewitalizacji, a pod jego nieobecność Kierownik Biura Rozwoju Miasta i Obsługi Inwestorów Przedstawiciel Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej Przedstawiciel interesariuszy procesu rewitalizacji reprezentujący środowisko biznesowe, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa (wskazany przez Dąbrowską Radę Biznesu) Przedstawiciel interesariuszy procesu rewitalizacji reprezentujący sektor obywatelski, w tym lokalne stowarzyszenia i fundacje oraz inne organizacje pozarządowe (wskazany przez Dąbrowskie Forum Organizacji Pozarządowych) Przedstawiciel interesariuszy procesu rewitalizacji reprezentujący właścicieli i zarządców nieruchomości, w tym spółdzielnie mieszkaniowe i wspólnoty mieszkaniowe (wskazany w uzgodnieniu ze spółdzielniami mieszkaniowymi działającym w mieście oraz Miejskim Zarządem Budynków Mieszkalnych) Przedstawiciel interesariuszy procesu rewitalizacji reprezentujący instytucje wsparcia społecznego, w szczególności miejski ośrodek pomocy społecznej (wskazany przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Dąbrowie Górniczej) Przedstawiciel środowiska naukowego posiadający wiedzę ekspercką z zakresu rewitalizacji Program Rewitalizacji Dąbrowy Górniczrj 2022, s. 117. 11 zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Model: Operator rewitalizacji W tym modelu działania zarządcze są realizowane przez pracowników wyspecjalizowanego podmiotu, który został powołany do prowadzenia działań rewitalizacyjnych. W urzędzie gminnym nie tworzy się odrębnych stanowisk związanych z rewitalizacją, chociaż zwykle w zakresie zadań jednego z pracowników urzędu jest monitorowanie efektów działań rewitalizacyjnych na potrzeby sprawozdawczości. Pracownicy operatora realizują projekty rewitalizacyjne w oparciu o powierzony operatorowi majątek, koordynują też przebieg projektów innych jednostek i interesariuszy pod kątem realizacji celów programu. Operator pełni więc jednocześnie funkcję koordynatora i zespołu zadaniowego. Operator rewitalizacji – jednostka organizacyjna (np. spółka komunalna lub publiczno-prywatna), centralna w procesie zarządzania działaniami rewitalizacyjnymi, odpowiedzialna za koordynację, realizację projektów/przedsięwzięć oraz integrowanie działań innych komórek/jednostek/spółek w zakresie rewitalizacji. Zespół ds. Rewitalizacji – nie jest powoływany, jego rolę pełni zespół osób zatrudnionych przez Operatora. Kierownicy projektów rewitalizacyjnych – osoby, które zarządzają realizacją poszczególnych projektów rewitalizacyjnych, we właściwych merytorycznie jednostkach gminy. POŻĄDANY: Komitet Sterujący ds. Rewitalizacji – współpracuje z Operatorem i nadzoruje jego działania, powoływany zwłaszcza w dużych miastach, spośród przedstawicieli zarządu miasta, rady miasta, kierowników kluczowych komórek/jednostek organizacyjnych. Odpowiada za podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących założeń programu rewitalizacji w związku z wnioskami Operatora lub – w Gminnym Programie Rewitalizacji – członków Komitetu Rewitalizacji. 12 Struktura zarządzania realizacją programu rewitalizacji we Wrocławiu Model: operator rewitalizacji Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu wrocław Struktura zarządzania programem rewitalizacji została określona poprzez wskazanie głównych aktorów: Rady Miejskiej Wrocławia jako organu stanowiącego i kontrolnego, Prezydenta Miasta Wrocławia jako organu wykonawczego, Wrocławskiej Rewitalizacji Sp. z o.o. jako operatora procesu rewitalizacji, 100% spółki Gminy Wrocław. Zadania poszczególnych aktorów zostały w sposób czytelny rozdzielone. Rada Miejska Wrocławia Ustanowienie obszarów rewitalizacji i przyjęcie Lokalnego Programu Rewitalizacji na lata 2016-2018. Budżet gminy i jego zmiany oraz polityka finansowa, wieloletnie plany i prognozy finansowe. Aktualizacja studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Inicjowanie programów gospodarczych, społecznych i rozwojowych, w tym dedykowanych obszarom rewitalizacji. Regulacje związane z podatkami i opłatami w granicach określonych w ustawach. Sprawy majątkowe gminy, przekraczające zakres zwykłego zarządu, w tym zasady nabywania, zbycia i obciążania nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata. ciąg dalszy na kolejnej stronie 13 Struktura zarządzania realizacją programu rewitalizacji we Wrocławiu Model: operator rewitalizacji – CD. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu wrocław ciąg dalszy z poprzedniej strony Prezydent Miasta Wrocławia Inicjowanie projektów rewitalizacji, zgodnie ze zidentyfikowanymi potrzebami, w oparciu o sprecyzowane deficyty oraz wytyczone kierunki rozwoju miasta. Realizacja projektów rewitalizacji przez jednostki miejskie merytorycznie właściwe. Pozyskiwanie i rozliczanie środków finansowych, w szczególności na projekty, w których Gmina będzie beneficjentem. Angażowanie publicznych środków budżetowych w proces rewitalizacji. Wykonywanie założeń dedykowanych programów społeczno-gospodarczych i rozwojowych. Komunikowanie oraz konsultowanie planów i zamierzeń ze społecznością lokalną. Wykonywanie innych zadań własnych samorządu gminnego, sprzyjających rewitalizacji. ciąg dalszy na kolejnej stronie 14 Struktura zarządzania realizacją programu rewitalizacji we Wrocławiu Model: operator rewitalizacji – CD. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu wrocław ciąg dalszy z poprzedniej strony Wrocławska Rewitalizacja Sp. z o.o. Monitorowanie zapotrzebowania na działania z zakresu rewitalizacji. Zapewnianie uwarunkowań niezbędnych do realizacji tych zamierzeń. Opracowanie koncepcji realizacji procesu rewitalizacji oraz Lokalnego Programu Rewitalizacji na lata 2016-2018. Zarządzanie procesem rewitalizacji. Budowanie architektury finansowej, współpraca i doradztwo w zakresie pozyskiwania funduszy zewnętrznych z różnych źródeł. Tworzenie sieci współpracy między Interesariuszami. Koordynacja zamierzeń i działań różnych Interesariuszy, uzupełniających się w sferze infrastrukturalnej i społecznej. Współpraca z organami gminy w opracowaniu dokumentów o znaczeniu strategicznym, uchwał, zarządzeń oraz innych aktów i dokumentów, istotnych dla realizacji tego procesu. Występowanie w roli inwestora zastępczego, pełnomocnika, doradcy. Prowadzenie działań promocyjnych i edukacyjnych, tworzenie i upowszechnianie katalogu dobrych praktyk w dziedzinie rewitalizacji. Monitorowanie zmian zachodzących w obszarach wsparcia oraz całego procesu rewitalizacji. Lokalny Program Rewitalizacji na lata 2016-2018, s. 129-131. 15 Struktura zarządzania realizacją programu rewitalizacji we Wrocławiu Model: operator rewitalizacji Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Wrocław Gmina Wrocław w 2008 roku powołała spółkę miejską – Wrocławska Rewitalizacja Sp. z o.o., której celem jest wykonywanie zadań własnych gminy, ważnych dla rozwoju miasta, służących przygotowaniu i realizacji procesu rewitalizacji Wrocławia. Operator jest zaangażowany zarówno w zarządzanie strategiczne poprzez współpracę z innymi organami w wytyczaniu obszarów rewitalizacji, kierunkowaniu elementów wsparcia i wybór przedsięwzięć, jak i w bieżące zarządzanie operacyjne. Zadania Prezydenta Wrocławia jako organu wykonawczego, działającego przy pomocy Pełnomocnika Prezydenta Miasta ds. rewitalizacji (Wiceprezydent Wrocławia), pracowników Urzędu Miejskiego Wrocławia z jednostkami organizacyjnymi oraz spółek miejskich, obejmują wdrożenie i realizację programu rewitalizacji. Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. rewitalizacji w randze Wiceprezydenta Miasta nadzoruje działania miejskie w procesie rewitalizacji. Wspólnie z Operatorem procesu wytycza kierunki działań rewitalizacyjnych, aprobuje proponowane inicjatywy gminne w dziedzinie rewitalizacji, weryfikuje okresowe postępy i stan wykonania założeń Lokalnego Procesu Rewitalizacji na lata 2016-2018. Pełni wspólnie z Operatorem funkcję koordynatora. W razie potrzeby powołuje doraźne zespoły zadaniowe służące przedyskutowaniu i rozwiązaniu konkretnego zagadnienia/problemu. Na schemacie zaznaczono relację między Pełnomocnikiem a kierownikami projektów rewitalizacyjnych (relacja podległości służbowej) oraz między Operatorem a kierownikami, która opiera się na obustronnej partnerskiej współpracy. ciąg dalszy na kolejnej stronie 16 Specyficzna forma zespołu zadaniowego z udziałem interesariuszy – przykład z wrocławia – cd. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu wrocław ciąg dalszy z poprzedniej strony Prezydent Miasta 17 Zespół ds. rewitalizacji Jednostki współpracujące z Zespołem ds. Rewitalizacji monitoring realizacji projektów w odniesieniu do celów programu bieżący kontakt i stała kontrola prawidłowego przebiegu projektów, monitoring realizacji projektów w odniesieniu do celów programu Kierownicy projektów rewitalizacyjnych we Wrocławskiej Rewitalizacji Sp. z o.o. oraz w odpowiednich merytorycznie jednostkach miejskich Lokalny Program Rewitalizacji na lata 2016-2018, s. 130. zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Model mieszany: Operator rewitalizacji ze wsparciem zespołu zadaniowego w urzędzie gminy W tym modelu działania zarządcze są realizowane przez pracowników wyspecjalizowanego podmiotu, który został powołany do prowadzenia działań rewitalizacyjnych. W urzędzie gminnym powołuje się jednak zespół zadaniowy, która wspiera ten podmiot, np. gdy jego kompetencje są ściśle ograniczone do działań inwestycyjnych. Pracownicy operatora realizują projekty rewitalizacyjne w oparciu o powierzony operatorowi majątek, ale koordynacja przebiegu projektów innych jednostek i interesariuszy pod kątem realizacji celów programu znajduje się w kompetencjach zespołu zadaniowego. Zespół Zadaniowy – powoływany zarządzeniem prezydenta miasta zespół zadaniowy ds. realizacji programu rewitalizacji. Zespół może działać w sposób nieciągły, np. fazowo na początku realizacji działań rewitalizacyjnych. Odpowiada za koordynację oraz integrowanie działań innych komórek/jednostek/spółek w zakresie rewitalizacji, w tym także operatora. Operator rewitalizacji – jednostka organizacyjna (np. spółka komunalna lub publiczno-prywatna), odpowiedzialna za realizację wąskiego zakresu przedsięwzięć/projektów np. inwestycyjno-budowlanych. Kierownicy projektów rewitalizacyjnych – osoby, które zarządzają realizacją poszczególnych projektów rewitalizacyjnych, we właściwych merytorycznie jednostkach gminy, w tym u operatora. POŻĄDANY: Komitet Sterujący ds. Rewitalizacji – współpracuje z zespołem i operatorem oraz nadzoruje ich działania, powoływany zwłaszcza w dużych miastach, spośród przedstawicieli zarządu miasta, rady miasta, kierowników kluczowych komórek/jednostek organizacyjnych. Odpowiada za podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących założeń programu rewitalizacji w związku z wnioskami Operatora lub – w Gminnym Programie Rewitalizacji – członków Komitetu Rewitalizacji. 18 Struktura zarządzania realizacją pprogramu rewitalizacji w Radomiu Model mieszany: operator rewitalizacji ze wsparciem zespołu zadaniowego w urzędzie gminy Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Radom Podstawową jednostką zarządzającą rewitalizacją w Gminie Radom jest Zespół ds. rewitalizacji, pełniący funkcję zespołu zadaniowego, a jego przewodniczący jest jednocześnie koordynatorem rewitalizacji. Zespół funkcjonuje w Wydziale Inwestycji Urzędu Miejskiego w Radomiu. Zespół stale współpracuje z wieloma jednostkami miejskimi, w tym na równoprawnych zasadach z operatorem rewitalizacji, spółką komunalną Rewitalizacja Sp. z o.o.). Inne jednostki wchodzące w skład Zespołu ds. rewitalizacji to: Wydział Architektury, Wydział Funduszy Unijnych i Strategii, Wydział Geodezji, Wydział Zarządzania Nieruchomościami, Wydział Inwestycji, Wydział Kultury, Wydział Spraw Obywatelskich, a także Miejska Pracownia Urbanistyczna, Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejski Zarząd Lokalami, Powiatowy Urząd Pracy, organizacje pozarządowe i mieszkańcy. ciąg dalszy na kolejnej stronie 19 Struktura zarządzania realizacją pprogramu rewitalizacji w Radomiu Model mieszany: operator rewitalizacji ze wsparciem zespołu zadaniowego w urzędzie gminy – cd. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Radom ciąg dalszy z poprzedniej strony Operator, Rewitalizacja Sp. z o.o., to spółka komunalna z udziałami gminy, lokalnego TBS i spółki wodociągowej. Jest to wyspecjalizowany podmiot realizujący działania inwestycyjne w oparciu o powierzone nieruchomości położone w obszarze rewitalizacji (Miasto Kazimierzowskie). W Programie Rewitalizacji Radomia na lata 2014-2023 zawarto 2 projekty przewidziane do realizacji przez spółkę polegające na remoncie i przebudowie kamienic na tym terenie. ciąg dalszy na kolejnej stronie 20 Struktura zarządzania realizacją pprogramu rewitalizacji w Radomiu Model mieszany: operator rewitalizacji ze wsparciem zespołu zadaniowego w urzędzie gminy – cd. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Radom ciąg dalszy z poprzedniej strony Prezydent Miasta Zespół ds. rewitalizacji monitoring realizacji projektów w odniesieniu do celów programu 21 Jednostki współpracujące z Zespołem ds. Rewitalizacji bieżący kontakt i stała kontrola prawidłowego przebiegu projektów, Kierownicy projektów w poszczególnych jednostkach Na schemacie zaznaczono relację podległości Zespołu ds. rewitalizacji i jednostek merytorycznymi współpracującymi z zespołem (w tym operatora) w stosunku do Prezydenta Miasta. Kierownicy jednostek merytorycznych nadzorują bieżącą realizację projektów, natomiast Zespół ds. rewitalizacji prowadzi partnerską współpracę monitorując i korygując realizację celów całego programu. Program Rewitalizacji Gminy Miasta Radomia na lata 2014-2023 s. 134. zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Jakie koszty wiążą się z zarządzaniem rewitalizacją? Planowanie kosztów zarządzania jest obowiązkowe jedynie w przypadku opracowania gminnego programu rewitalizacji. Planując strukturę zarządzania rewitalizacją, postaraj się – niezależnie od rodzaju programu - przewidzieć także te koszty, aby opóźnienia w organizacji działań rewitalizacyjnych nie utrudniły osiągnięcie zakładanych rezultatów. Szczegółowa wycena zależy od przyjętego modelu zarządzania, ale można wymienić główne koszty, które są pochodną: liczby nowoutworzonych stanowisk pracy (koszty jednokrotnie ponoszone), liczby przewidzianych etatów związanych z koordynacją programu rewitalizacji (ew. funkcjonowania wyodrębnionej jednostki/komórki/spółki ds. rewitalizacji), potrzeby wypłaty wynagrodzeń dla członków zespołu zadaniowego ds. rewitalizacji, kosztów obsługi technicznej i administracyjnej zespołu zadaniowego oraz Komitetu Rewitalizacji, zapotrzebowania na materiały biurowe i promocyjne. 22 Harmonogram wdrażania GPR – przykład ze Starachowic starachowice Narzędziem ułatwiającym zarządzanie rewitalizacją jest harmonogram prowadzonych działań, który powinien obejmować cały okres programowania. Jest on obowiązkowy dla gminnego programu rewitalizacji, ale pożądany także w programie rewitalizacji opracowywanym poza reżimem ustawy o rewitalizacji. Dokładne zaplanowanie działań w tak długim horyzoncie może być utrudnione, więc można podzielić ten okres na krótsze fazy/etapy, obejmujące przygotowania, realizację projektów oraz ich monitoring i ocenę skuteczności. Takie podejście zastosowano w Starachowicach. Obok przedstawiono część harmonogramu działań zarządczych przewidzianych w gminnym programem rewitalizacji. Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Starachowice na lata 2016-2025. projekt do konsultacji, s. 186. Przykład zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu 23 zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Jakie działania następują po wyborze modelu zarządzania? Działania te można podzielić na dwie grupy: Obowiązkowe dla gmin, niezależnie od typu programu rewitalizacji, który realizują: bieżący kontakt z interesariuszami i dialog na temat procesu rewitalizacji, przygotowanie projektów, zapewnienie im finansowania oraz ich realizacja, wdrożenie zaplanowanych instrumentów po przyjęciu odpowiednich uchwał i zarządzeń, wsparcie interesariuszy w realizacji przedsięwzięć zgodnie z założonymi celami programu rewitalizacji, monitorowanie skuteczności realizowanych przedsięwzięć i reagowanie na zmiany w otoczeniu oraz niewystarczające efekty działań. Obowiązkowe jedynie dla gmin, realizujących gminne programy rewitalizacji: realizacja zmian wprowadzonych w uchwałach dotyczących zasobu mieszkaniowego gminy, planowania i zagospodarowania przestrzennego w gminie oraz zasięgu przestrzennego i czasu obowiązywania specjalnej strefy rewitalizacji, powołanie Komitetu Rewitalizacji (obowiązkowe najpóźniej 3 miesiące od przyjęcia GPR). 24 zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Jakie działania podejmują koordynator/operator rewitalizacji i kierownicy projektów? Ze względu na kompleksowy charakter procesów rewitalizacji koordynacja działań ma kluczowe znaczenie dla ich powodzenia. Praca koordynatora/operatora rewitalizacji (w zależności od modelu zarządzania) obejmuje: współpracę z jednostkami realizującymi projekty oraz monitoring realizacji zakładanych efektów, ciągły dialog z interesariuszami procesu (mieszkańcami, przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi i in.) i inspirowanie udoskonalania instrumentów służących rewitalizacji, współpracę z partnerami społeczno-gospodarczymi przy realizacji ich projektów, bieżący monitoring przedsięwzięć i ocenę postępów realizacji celów programu, inspirowanie aktywnej integracji projektów i instrumentów służących rewitalizacji, zapobieganie wykluczeniu mieszkańców obszaru rewitalizacji z możliwości korzystania z pozytywnych efektów procesu rewitalizacji (szczególnie w zakresie korzystania z gminnego zasobu mieszkaniowego). Osobnym elementem zadań własnych samorządu lokalnego jest realizacja projektów i stosowanie instrumentów w sferze zadań publicznych, które służą rewitalizacji, począwszy od procedur przetargowych/konkursowych aż po monitoring skuteczności realizowanych przedsięwzięć. Zadania związane z realizacją projektów znajdują się w kompetencjach kierowników projektów, którzy nie wchodzą na stałe w skład kadry zarządzającej całym procesem rewitalizacji, ale ściśle z nią współpracują, informując o przebiegu projektów. 25 zapewnij optymalną strukturę zarządzania realizacją programu Jakie działania podejmuje zespół zadaniowy, tworząc warunki do rewitalizacji? Główną rolą zespołu zadaniowego jest wspieranie koordynatora w tworzeniu warunków do rewitalizacji poprzez wypracowanie odpowiednich rozwiązań, a następnie wdrożenie ich zgodnie z kompetencjami poszczególnych jednostek wchodzących w skład zespołu. Podobnie, jak nie ma jednolitego nazewnictwa zespołów zadaniowych, nie istnieje też ogólny katalog tych rozwiązań, ale przytoczmy przykładowo kilka z nich: aktywna integracja projektów mieszkaniowych (tworzenia nowego zasobu i remontów), społecznych (aktywizacja, integracja i reintegracja społeczna), gospodarczych (tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości, ulgi lub zwolnienia z podatku od nieruchomości) i środowiskowych (poprawa standardów jakości powietrza i wody, zagospodarowanie zdegradowanych terenów poprzemysłowych w centrach miast), profilowane konkursy ofert na działania w sferze zadań publicznych, służące mieszkańcom obszaru rewitalizacji, celowe konkursy na najem lokali użytkowych na działalność pożądaną w obszarze rewitalizacji, tworzenie i wspieranie inkubatorów przedsiębiorczości, zlecanie realizacji usług podmiotom aktywnym w obszarze aktywizacji zawodowej (CIS, spółdzielnie socjalne), szkolenia dla przedsiębiorców dotyczące możliwości korzystania z różnorodnych form wsparcia przy zatrudnianiu osób z grup defaworyzowanych, szkolenia i fora wymiany doświadczeń dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych dotyczące możliwości finansowania remontów, termomodernizacji i projektów, w których powstają wspólne przestrzenie dla lokatorów na realizację celów społecznych, zapobieganie przenoszeniu problemów na inne obszary. Od potrzeb zdiagnozowanych w obszarze rewitalizacji zależy wybór konkretnych instrumentów oraz zakres ich stosowania i czas, kiedy będą potrzebne. Zespół zadaniowy powinien na bieżąco reagować na raporty koordynatora o potrzebnych zmianach w zarządzaniu procesem rewitalizacji. 26
