CUKRZYCA: SKIERUJMY NA NIĄ OCZY, OKAŻMY JEJ SERCE
advertisement
nr 04 / LISTOPAD 2016 www.warsawpress.com CUKRZYCA POD KONTROLĄ PROFILAKTYKA I LECZENIE TEMART U NUME DZIEŃ WY O T A I W Ś CY Y Z R K U C PAD O T S I L 14 CUKRZYCA: SKIERUJMY NA NIĄ OCZY, OKAŻMY JEJ SERCE strona 2 OBRZĘK PLAMKI DME Cukrzycowe powikłanie strona 3 SAMOKONTROLA DIABETYKA Cukier na celowniku SERCE CUKRZYKA Przełom w leczeniu strona 5 DODATEK PROMOCYJNY ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAW PRESS strona 7 2 ŚWIADOMA CUKRZYCA Cukrzyca to schorzenie skomplikowane i niejednorodne. Na temat aktualnych danych dotyczących zachorowań, rodzajów cukrzycy, ale i wyzwań przed jakimi stoi diabetologia w Polsce rozmawiamy z prof. dr hab. n med. Maciejem Małeckim, Prezesem Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. się u osób w wieku średnim i starszym. Cukrzyca ta bardzo często dotyczący osób otyłych i niestety przez wiele lat bywa nierozpoznana. Dzieje się tak ze względu na to, iż jest to choroba, która nie daje na początku ewidentnych objawów, stąd jej rozpoznanie opiera się najczęściej na zlecanych planowo pomiarach glukozy, głównie w grupach ryzyka. Pamiętajmy, że cukrzyca ta przez wiele lat może być leczona lekami doustnymi. rozmawia patrycja lewandowska Czy mógłby Pan Profesor przybliżyć aktualne statystyki epidemiologiczne dotyczące cukrzycy? Szacujemy, że Polsce mamy około 2 200 000 mln pacjentów z rozpoznaną cukrzycą, do tego dochodzi jeszcze też kilkaset tysięcy osób z nierozpoznaną cukrzycą typu 2. Daje to w sumie ok. 3 mln chorych z cukrzycą rozpoznaną i nierozpoznaną. Z tych 3 milionów mniej więcej 10% z cukrzycą rozpoznaną – a więc ok. 200 tys. stanowią pacjenci z cukrzycą typu 1. Natomiast zdecydowaną większość rozpoznanych przypadków stanowią pacjenci z cukrzycą typu 2. Dodatkowo szacujemy, że co najmniej drugie tyle osób żyje ze stanem przed cukrzycowym. Cukrzyca jest skomplikowanym i niejednorodnym schorzeniem. W związku z czym wyróżnia się różne rodzaje cukrzycy. Mógłby Pan Profesor je scharakteryzować? Cukrzyca typu 1 rozpoczyna się najczęściej w okresie dzieciństwa, wczesnej młodości, choć oczywiście rzadko może pojawić się w innych okresach życia. Z reguły Prof. dr hab. med. Maciej Małecki Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego zaczyna się gwałtownie z ewidentnymi objawami o charakterze wzmożonego pragnienia, oddawania dużej ilości moczu, chudnięcia, często senności, pogorszenia kontaktu z otoczeniem. I to jest cukrzyca, która wymaga leczenia insuliną do końca życia. Są dostępne co prawda coraz to nowsze metody insulinoterapii, coraz bliżej nam do realizacji idei sztucznej trzustki, ale cały czas niezbędna jest potrzeba zewnętrznego podawania tego hormonu. Cukrzyca typu 2 pojawia Istnieją jeszcze inne podtypy cukrzycy jak np. LADA -to jest po prostu cukrzyca typu 1, występująca u osób dorosłych, charakteryzująca się nieco mniejszą dynamiką tzn. przez pewien okres nie dająca ewidentnych objawów i trochę przypominająca cukrzycę typu 2. Natomiast cukrzyca typu MODY to jest rzadszy typ cukrzycy, który dotyczy kilkudziesięciu tysięcy pacjentów w naszym kraju. Ten rodzaj choroby jest bardzo silnie uwarunkowany genetycznie i ostateczna diagnoza jest stawiana na podstawie badań genetycznych. Pozwala ona na dobranie indywidualnego sposobu leczenia. Powszechnie wiadomo najważniejsza- prewencja. Jakie zasady powinniśmy wprowadzić w codzienne życie w trosce o swoje zdrowie? Cukrzycy typu 1 nie możemy zapobiegać, nie mamy na to sposobów. W cukrzycy typu 2 możemy zaś diagnozę odsunąć w czasie, czasami nawet zapobiec jej całkowicie poprzez utrzymanie szczupłej sylwetki, aktywność fizyczną i racjonalne odżywianie, tzn. niskokaloryczne, pozwalające na utrzymanie prawidłowej masy ciała. Panie Profesorze, przed nami Światowy Dzień Walki z Cukrzycą. Jaki jest cel obchodów tego dnia i pod jakim hasłem będzie przebiegało tegoroczne wydarzenie? W Polsce to hasło brzmi „Cukrzyca skierujmy na nią oczy, okażmy jej serce”, jest ono nieco zmodyfikowane w stosunku do tego jak formułuje je IDF. PTD zmodyfikowało je dlatego, aby wskazać i podkreślić to, że pacjenci z cukrzycą umierają najczęściej z powodu chorób sercowo-naczyniowych – przede wszystkim zawału serca i udaru mózgu. Naszym celem było wzmocnienie tego przekazu. Jednocześnie zwracamy tym samym uwagę na to, że w Polsce nowoczesne terapie, które odsuwają czy zmniejszają ryzyko zawału, nagłej śmierci sercowej cały czas nie są refundowane. My mamy świadomość ograniczeń budżetowych naszego państwa, ale jako lekarze jesteśmy po prostu moralnie zobligowani, żeby konsekwentnie ten fakt przypominać. Medycyna wciąż się rozwija, publikowane co roku nowe dane naukowe pokazują już w tej chwili niezbite dowody na to, że możemy stosować leki, które zmniejszają ryzyko śmierci sercowo-naczyniowej. Nie możemy unikać tego tematu jedynie z powodu, że refundacja nowoczesnych terapii jest wyzwaniem finansowym dla systemu ochrony zdrowia. Uważamy, że koniec końców ta inwestycja w zdrowie naszych pacjentów zwróci się poprzez redukcję liczby powikłań cukrzycy i zmniejszenie śmiertelności chorych. ŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 2016 „CUKRZYCA: SKIERUJMY NA NIĄ OCZY, OKAŻMY JEJ SERCE” O „Groźne powikłania cukrzycy, to m.in. nefropatia – terminalna niewydolność nerek, stopa cukrzycowa – mogąca prowadzić do amputacji, powikłania sercowo naczyniowe oraz retinopatia – uszkadzająca narząd wzroku. W Polsce są to zarazem najczęstsze powikłania wśród pacjentów z cukrzycą. Niestety, na tle innych krajów, mamy pod tym względem jedne z najgorszych statystyk. W naszym, szeroko rozumianym wspólnym interesie jest, aby wesprzeć chorych w prewencji przewlekłych powikłań cukrzycy. Każda złotówka zainwestowana w prewencję, to zdrowsze społeczeństwo i mniejsze koszty leczenia powikłań - podkreśla Profesor Maciej Małecki – Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Eksperci debaty podkreślali, że liczba osób zapadających na cukrzycę wzrasta w zastraszającym tempie. Chorują na nią dorośli, ale coraz częściej atakuje ona także osoby w młodym wieku. Pomimo tego, że nie boli, atakuje wewnętrzne organy organizmu i prowadzi do nieodwracalnych zmian. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, okresowe badania poziomu cukru, a w przypadku zdiagnozowania cukrzycy stała dbałość ze strony pacjenta, aby stosować zaleconą terapię i prowadzić systematyczną samokontrolę. PARTNER GŁÓWNY PARTNERZY MERYTORYCZNI d 1991 roku listopad kojarzony jest z cukrzycą – i słusznie, bo właśnie 14 listopada w dniu urodzin odkrywcy insuliny, kanadyjskiego chirurga Fredericka Bantinga obchodzony jest Światowy Dzień Cukrzycy. Hasłem tegorocznych obchodów proponowanym globalnie przez International Diabetes Federation (IDF) jest „Eyes on diabetes”. W polskiej adaptacji, dostosowanej do naszej specyfiki, hasło to brzmi: „Cukrzyca: skierujmy na nią oczy, okażmy jej serce”. „Cukrzyca to choroba zdecydowanie podstępna i nadal jeszcze społecznie wstydliwa. Wiem, bo sam chorując od ponad 20 lat, unikałem rozmów o swojej cukrzycy. Teraz wiem, że nie warto jej się wstydzić, ale jak najszybciej podjąć terapię, by uniknąć tym samym groźnych powikłań. Wiem, że kluczowe znaczenie ma samokontrola, regularnie mierzę poziom cukru i odbywam konsultacje z lekarzem diabetologiem – Michał Figurski, moderator debaty, dziennikarz i pacjent z cukrzycą. 8 listopada w Warszawie odbyła się debata z udziałem lekarzy, pacjentów z cukrzycą oraz dziennikarzy, inaugurująca obchody Światowego Dnia Cukrzycy w Polsce. Inicjatorem wydarzenia, jak co roku, jest Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Podczas spotkania, zespół ekspertów z obszaru diabetologii, kardiologii oraz okulistyki przedstawił sytuację w zakresie profilaktyki, diagnostyki, samokontroli, dostępności leczenia oraz powikłań w cukrzycy typu 1 i typu 2. W Polsce według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na cukrzycę oficjalnie choruje około 3 milionów ludzi, jednak zdaniem lekarzy precyzyjnej liczby nie znamy, ponieważ cukrzyca przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, więc część chorych po prostu o swojej chorobie nie wie. Według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) 382 miliony osób na świecie, to pacjenci diabetologiczni, a szacuje się, że do 2035 roku z chorobą będą się zmagały 592 miliony osób. PARTNERZY STRATEGICZNI Project Manager: Patrycja Lewandowska, [email protected] Projekt graficzny: skład i łamanie: Marta Bensalem, [email protected], Druk: AGORA S.A. Redakcja: red. nacz. Joanna Lewandowska, Lilianna Miśkiewicz, Kornelia Nelec Fotografie: Fotolia.com, Shutterstock.com, zasoby własne Warsaw Press, ul. Libijska 10c, 03-977 Warszawa, NIP: 6772320883 DODATEK PROMOCYJNY ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAW PRESS PARTNERZY MEDIALNI 3 CUKRZYCOWY OBRZĘK PLAMKI DME GROŹNE POWIKŁANIE CUKRZYCY wykonać szerokokątną angiografię fluoresceinową. Cukrzycowy obrzęk plamki (DME) stanowi drugą, najczęstszą przyczynę trwałego i głębokiego upośledzenia wzroku, zaraz po zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem (AMD). Tylko odpowiednio wczesne rozpoznanie i wprowadzenie prawidłowego leczenia daję szansę na uratowanie wzroku. Jakie są możliwości terapeutyczne dla pacjentów z DME? W okresie ostatniej dekady dokonała się rewolucja w leczeniu DME. Na rynku pojawiły się inhibitory czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (ang. vascular endothelial growth factor, VEGF), cytokiny odpowiedzialnej za wiele procesów chorobowych, jeżeli jest wydzielana w nadmiarze. Wzrost stężenia VEGF odnotowuje się zarówno w neowaskularnej postaci AMD, jak i DME, a także w kilku innych schorzeniach okulistycznych. Inhibitory VEGF stały się lekami pierwszego rzutu w DME, stopniowo wypierając poprzedni złoty standard – laseroterapię plamki. Stosując tą metodę w sposób ogniskowy lub rozsiany kierujemy promień lasera w plamkę i wykonujemy kolejne pulsy, których energia skupia się w okolicy nabłonka barwnikowego wpływając na lokalny metabolizm siatkówki. Intencją okulisty jest wówczas zachowanie w jak najlepszej kondycji ścisłego centrum plamki i ograniczenie wydzielania VEGF. rozmawia Joanna lewandowska Panie Doktorze co to jest cukrzycowy obrzęk plamki (DME)? Jakie objawy towarzyszą temu schorzeniu? Cukrzycowy obrzęk plamki (ang. diabetic macular edema, DME) jest główną przyczyną znaczącego obniżenia ostrości wzroku u pacjentów z cukrzycą. Choroba rozwija się powoli i pacjent często nie zauważa, że wzrok pogarsza się początkowo w niewielkim stopniu, podczas gdy w obrębie centralnej siatkówki (plamki) stopniowo narasta ilość płynu wysiękowego. Obrzęk plamki może mieć charakter gąbczasty, gdy plamka ulega jednorodnemu pogrubieniu, lub cystoidalny, który polega na wytworzeniu się cyst wypełnionych płynem. W wyniku narastania obrzęku tkanka siatkówkowa ulega przebudowie i degeneracji, co funkcjonalnie przejawia się dalszym pogarszaniem ostrości wzroku, czasem do poziomu funkcjonalnej ślepoty. Ze względu na objęcie procesem chorobowym centralnej części siatkówki pacjenci mają największy problem z widzeniem do bliży, a tym samym codziennym funkcjonowaniem – tracą możliwość czytania, sprawdzenia godziny na zegarku, zaparzenia herbaty, obsługi podstawowych urządzeń itp. Zaawansowany cukrzycowy obrzęk plamki daje więc podobne objawy do choroby, która pozostaje wiodącą przyczyną ślepoty w Polsce - neowaskularnej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (ang. age-related macular degenration, AMD) i skutkuje równie mocnym pogorszeniem jakości życia. Jak przedstawiają się statystyki dotyczące zachorowań? U młodszych ludzi to właśnie DME wyprzedza AMD jako główna przyczyna funkcjonalnej ślepoty. Cukrzyca i związane z nią powikłania są pogłębiającą się epidemią. Dotyczy to także cukrzycowego obrzęku plamki. Choć dokładne dane epidemiologiczne nie są w Polsce dostępne, można je oszacować. W krajach naszego regionu od >4% (Litwa) do nawet 12% (Bośnia i Hercegowina) populacji choruje na cukrzycę. W całej Europie to niemal 60 mln ludzi. W trakcie życia u 1/3 osób z cukrzycą rozwinie się retinopatia cukrzycowa. Natomiast u 1/3 osób z retinopatią cukrzycową rozwinie się obrzęk plamki. Warto zauważyć, że podstawowym czynnikiem ryzyka jest po prostu czas trwania cukrzycy. Przed wprowadzeniem insulinoterapii nie obserwowano retinopatii cukrzycowej – pacjenci nie żyli z tą chorobą wystarczająco długo, aby doszło do zmian w siatkówce. Choć właściwa opieka diabetologiczna opóźnia rozwój retinopatii (przewlekłe utrzymywanie odsetka hemoglobiny glikowanej poniżej 7%), u wielu osób nie udaje się jej uniknąć. W okresie dwóch lat bez leczenia 50% pacjentów z DME traci dwie linie na tablicach okulistycznych. Tempo progresji jest niższe niż w przypadku neowaskularnego AMD, ale ze względu na postępujący charakter retinopatii ostrość wzroku ostatecznie może być niższa, a nawet u niektórych pacjentów wiązać się z całkowitą ślepotą. W jaki sposób diagnozuje się cukrzycowy obrzęk plamki( DME)? Dlaczego diagnoza ta jest kluczo- Na czym polega leczenie anty VEGF? dr. hab.n.med. Sławomir Teper Oddział Kliniczny Okulistyki Wydział Lekarski z Pododdziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Obecnie inhibitory VEGF podawane są w postaci iniekcji do gałki ocznej. Schematy leczenia różnią się nieco w zależności od wybranego preparatu, ale zasada jest taka sama – iniekcje podawane początkowo co miesiąc mają za zadanie wyco- Służy bardziej zachowaniu już obniżonej ostrości wzroku niż jej poprawie. Laseroterapia, która obejmie swoim zasięgiem cały dostępny tej metodzie obszar plamki nie może być powtarzana i jest nieodwracalna – ślady impaktów laserowych pozostają na całe życie. W OKRESIE OSTATNIEJ DEKADY DOKONAŁA SIĘ REWOLUCJA W LECZENIU DME Z tych względów jest obecnie metodą uzupełniającą. Terapia anty-VEGF poprawia wzrok, pozostawiając nietkniętą siatkówkę. Od niedawna wykorzystujemy także lasery mikropulsowe, które również nie niszczą tkanki. Taką laseroterapię można powtarzać bez szkody dla siatkówki. Jej wa z punktu widzenia procesu terapeutycznego pacjentów? W wielu krajach funkcjonuje system skriningu okulistycznego pacjentów z cukrzycą. Wynika to z rachunku ekonomicznego – szybkie wdrożenie leczenia jest tańsze i bardziej skuteczne, a pacjenci pozostają sprawni. Nie powinno dopuszczać się do sytuacji, gdy obrzęk jest już tak nasilony, że leczenie nie przynosi spodziewanych efektów z powodu zniszczenia struktury plamki. Choroba CUKRZYCOWY OBRZĘK PLAMKI JEST GŁÓWNĄ PRZYCZYNĄ ZNACZĄCEGO OBNIŻENIA OSTROŚCI WZROKU U PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ często nie postępuje tak samo w obu oczach. Osoba z cukrzycą nie zauważa pogorszenia, bo patrzy dwojgiem oczu. Tymczasem cukrzyca dotyczy często ludzi młodych, pracujących, którzy mają przed sobą wiele lat życia. Konsekwencją nieleczenia jest ostatecznie zaprzestanie pracy zawodowej i często konieczność korzystania z opieki osób trzecich, więc również ze względów społecznych i ekonomicznych należy szczególnie dbać o tą grupę pacjentów. Podstawową metodą diagnostyczną jest badanie dna oka przez okulistę, które powinno być uzupełnione w razie potrzeby o badania dodatkowe. Dokładne określenie grubości siatkówki oraz obecności nawet minimalnego obrzęku jest możliwe dzięki zastosowaniu optycznej koherentnej tomografii (ang. optical coherence tomography, OCT) – nieinwazyjnej metody, która m.in. pozwala uzyskać przekroje siatkówki. Jeżeli podejrzewamy niedokrwienie obwodowej siatkówki można również fać obrzęk, a kolejne, podawane rzadziej, zapobiec jego ponownemu rozwojowi. O ile w pierwszym roku liczba iniekcji jest największa, o tyle w następnych znacząco obniża się i u niektórych pacjentów leczenie może zostać wstrzymane. O potrzebie podania decyduje lekarz na podstawie stanu klinicznego ze szczególnym uwzględnieniem OCT plamki. Pomimo, że wielu pacjentów boi się iniekcji do ciała szklistego, ryzyko z nimi związane jest niewielkie, a miejscowe znieczulenie zapewnia odpowiedni komfort. Zdarza się, że jednego dnia wykonujemy kilkadziesiąt takich iniekcji, co stanowi pewne wyzwanie logistyczne. Trwają badania nad innymi drogami podania leków z grupy anty-VEGF. Być może w przyszłości pojawią się skuteczne preparaty w kroplach lub implantach. Z czego wynika przewaga leczenia anty VEGF nad laseroterapią? Zastosowanie klasycznej laseroterapii prowadzi do koagulacji tkanki, a tym samym wiąże się ze zniszczeniem komórek oraz powstaniem blizn w siatkówce, które nie mogą już odbierać bodźców świetlnych. Redukcja obrzęku jest mniejsza niż w przypadku inhibitorów VEGF. Leczenie to jest zatem mniej skuteczne niż terapia anty-VEGF i związane z możliwymi mroczkami w polu widzenia. DODATEK PROMOCYJNY ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAW PRESS skuteczność jest mniejsza niż inhibitorów VEGF, ale można oczekiwać, że w przyszłości kombinacja mikropulsów i preparatów anty-VEGF stanie się leczeniem pierwszego rzutu. Panie Doktorze - czy jest ono dostępne dla pacjentów w Polsce? Wszystkie nowoczesne leki są dostępne w Polsce. Jedynym ograniczeniem u pacjentów z DME jest ich bardzo ograniczona refundacja. Koszty związane ze stosowaniem inhibitorów VEGF są wysokie i dla wielu osób stanowią barierę nie do pokonania. Od około roku działa w naszym kraju program lekowy AMD, który pozwolił objąć optymalną terapią kilkanaście tysięcy osób. Trzeba zaznaczyć, że częstość iniekcji wymuszana programem stanowi o jego wielkiej zalecie – płatnik ma kontrolę nad jakością leczenia, dzięki czemu mamy pewność, że nasze wspólne pieniądze nie są marnowane. Czekamy na rozpoczęcie podobnego programu w DME. Mamy również nadzieję na upowszechnienie laserów mikropulsowych, które powinny zostać docenione przez publicznego płatnika. Pacjenci z cukrzycą mają prawo oczekiwać dziś od okulisty walki o zachowanie pełnej ostrości wzroku – wczesne wykrycie zmian (skrining) i właściwe, szybko wdrożone leczenie dają taką możliwość. 4 STOPA CUKRZYCOWA SPOSOBY LECZENIA Zespół stopy cukrzycowej (ZSC) jest jednym z przewlekłych powikłań cukrzycy, wzbudzającym wśród pacjentów najwięcej obaw. Jest konsekwencją długotrwającej lub źle wyrównanej cukrzycy. czeniu tego powikłania. Dla powodzenia terapii kluczowe jest szybkie podjęcie prawidłowego leczenia. Lekarz zajmujący się leczeniem zespołu stopy cukrzycowej przeprowadzi wstępną diagnostykę, ustalając etiologię ZSC. Jest to istotne, gdyż podstawą leczenia powinno być usunięcie bezpośredniej przyczyny powstania owrzodzenia. Jeżeli etiologia jest naczyniowa, podejmuje się próby udrożnienia naczyń najczęściej poprzez wykonanie zabiegów wewnątrznaczyniowych. Dr n. med. Arkadiusz Krakowiecki Klinika Leczenia Ran PODOS Biorąc pod uwagę etiologię, ZSC dzieli się na typ naczyniowy, gdy dominującym czynnikiem jest niedokrwienie stopy, oraz typ neuropatyczny, gdy przyczyną powstania rany są zaburzenia czucia, najczęściej osłabienie lub brak czucia w obrębie stopy. Podobnie jak w przypadku większości chorób najważniejsza jest profilaktyka. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zespołu stopy cukrzycowej należy prawidłowo kontrolować poziom glikemii, cholesterolu, trójglicerydów, stosować umiarkowany wysiłek fizyczny, a osoby palące powinny rozstać się z tym nałogiem. Osoby z cukrzycą, u których doszło do powstania rany na stopie powinny jak najszybciej zgłosić się do lekarza, posiadającego doświadczenie w le- W przypadku ZSC o etiologii neuropatycznej, do powstania owrzodzenia najczęściej dochodzi poprzez duży miejscowy nacisk na skórę. Z tego względu dla powodzenia leczenia istotne jest obniżenie nacisku na ranę poprzez zastosowanie odpowiedniego obuwia, wkładek lub innych systemów odciążających owrzodzenie. Nie mniej ważne jest leczenie miejscowe czyli właściwe opracowanie samej rany. Obejmuje to między innymi usunięcie tkanek martwiczych, obniżenie ilości bakterii w ranie oraz regulację wilgotności w ranie. Obecnie w aptekach dostępne są tak zwane opatrunki aktywne, które pozwalają wpływać na każdy z tych elementów. Właściwy opatrunek może znacznie przyspieszyć zagojenie się owrzodzenia, ale powinien być dobierany przez osoby posiadające duże doświadczenie w prowadzeniu tego typu pacjentów. Ponadto nie należy zapominać, że jest to tylko element terapii i nie zastąpi on zabiegu naczyniowego, nie zredukuje on nacisku na owrzodzenie. Coraz szerzej dostępnym sposobem leczenia jest terapia podciśnieniowa (negative pressure wound therapy – NPWT). Polega ona na zastosowaniu specjalnego typu opatrunku oraz urządzeń gene- www.podos.pl Adres: ul. Narbutta 46/48 02-541 Warszawa tel. 22 463 34 96, +48 730 00 46 48 e-mail: [email protected] rujących zaprogramowane podciśnienie w obrębie rany. Urządzenie w sposób aktywny usuwa nadmiar wysięku, zmniejsza ilość bakterii w ranie, poprawia jej ukrwienie oraz zmniejsza obrzęk w okolicy rany. Efektem jest zmniejszenie stanu zapalnego, przyspieszenie usuwania tkanek martwiczych, z jednoczesnym szybszym wzrostem prawidłowej tkanki, tzw. ziarniny. Jest to jedna z najkorzystniejszych metod wskazanych w ranach zakażonych z dużą ilością wysięku. Niestety, w przeciwieństwie do innych krajów, w Polsce NPWT najczęściej jest używana jedynie w trakcie hospitalizacji, a niewiele ośrodków stosuje ją ambulatoryjnie. Istnieje pewien specyficzny typ zespołu stopy cukrzycowej, jakim jest osteoneuroartropatia (stopa Charcota). Powikłanie to już na etapie diagnostyki wymaga szczególnej uwagi i czujności zarówno ze strony pacjenta, jak i lekarza. Błędy w rozpoznaniu wynikają z faktu, że uszkodzenie stopy może dotyczyć tylko elementów kostno-stawowych, nawet z całkowitą destrukcją elementów kostnych, bez uszkodzenia skóry. W początkowej fazie dominującymi objawami są obrzęk i zwiększone ucieplenie stopy, często mylnie rozpoznawane jako ropowica stopy lub zakrzepica żylna. Dlatego w przypadku niesymetrycznego obrzęku jednej stopy, szczególnie przy braku dolegliwości bólowych powinno wykonać się co najmniej RTG stopy, a w przypadku prawidłowego obrazu i utrzymywania się objawów, powtórzyć zdjęcie radiologiczne za 2-3 tygodnie. W przypadku rozpoznania stopy Charcota podstawą leczenia jest unieruchomienie stopy w opatrunku gipsowym typu Total Contact Cast. Wykonanie powyższej stabilizacji w początkowej fazie choroby może zapobiec trwałym uszkodzeniom stopy, które w krańcowym przypadku doprowadzić mogą do utraty funkcji podporowej stopy. STOSOWANE TECHNIKI LECZENIA opatrunki specjalistyczne NPWT (terapia podciśnieniowa) Terapia Maggota (larwalna) Oczyszczanie ran w znieczuleniu Przeszczepy skóry Odciążenia stopy: total Contact Cast i but gejsza Antybiotykoterapia dożylna OPIEKA WIELODYSCYPLINARNA NAD PACJENTEM zespół stopy cukrzycowej owrzodzenie żylne podłudzia odleżyny rany pooperacyjne wrastający raznokieć rany nowotworowe Epidermolysis Bullosa CUKRZYCA DZIECI I MŁODZIEŻY PRZEDCUKRZYCOWY STAN rozmawia Patrycja lewandowska Pani Profesor, jak rozpoznać cukrzycę u dzieci? Najczęściej dzieci chorują na cukrzyce typu 1, która występuje na podłożu zaburzeń odporności- jej efektem jest bezwzględny niedobór insuliny. Objawy choroby są oczywiste, ale jak to bywa ze zbyt oczywistymi rzeczami często są one w jakiś sposób nieświadomie wytłumaczalne i efektem tego jest zgłaszanie się pacjentów się do nas w stanie zagrożenia życia czyli w tzw. ogromnym deficycie insuliny. Konsekwencją jest cukrzycowa śpiączka kwasicza. Typowe objawy to: zwiększone pragnienie, zwiększone oddawanie moczu, chudnięcie, postępujące zmęczenie, z innych: zapalenia kącików ust tzw. zajady, zakażenia grzybice sromu i ujścia cewki moczowej, które są bardzo nie charakterystyczne. Czy istnieją oddzielne oddziały pomocy dla dzieci i młodzieży? Istnieją specjalistyczne ośrodki regionalne do leczenia tego schorzenia- zwykle są to ośrodki uniwersyteckie, wojewódzkie wraz z zespołem fachowców w tej dziedzinie. W drużynie tej jest lekarz- kierownik tego zespołu, pielęgniarka edukacyjna, która prowadzi edukację zarówno dla rodziców, opiekunów jak i samego chorego. Niezbędny jest dietetyk, który zaplanuje i wskaże podjęcie kroków do zmiany stylu żywienia. Potrzebny jest również psycholog, ponieważ cukrzyca jest ogromnym zderzeniem z rzeczywistością- rodzice często wpadają w pułapkę nadopiekuńczości jak i zwykłej bezsilności. Cukrzyca u dzieci ma w sobie charakterystyczną chwiejność cukru we krwi, wynik szybkich zmian naszego organizmu w całym okresie dorastania jak i burzliwych emocji samego dziecka jak i jego opiekunów. Problem jest ogromny stąd terapia powinna być holistyczna i prowadzona z zespołem specjalistów, którzy rozumieją chorobę przewlekłą. Tu na śląsku niedawno powstała klinika diabetologii dziecięcej, a teraz powstaje oddział. Pragnie- S kala zachorowań na cukrzycę stale rośnie. Niezdrowy tryb życia, coraz mniejsza aktywność fizyczna i życie w aglomeracjach miejskich sprzyja otyłości, a w konsekwencji zachorowaniu na cukrzycę. Z najnowszych badań przeprowadzonych przez zespół ds. epidemiologii i kosztów cukrzycy Komitetu Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk wynika, że w Polsce mamy 2,73 mln osób z cukrzycą. Niemal tyle samo, bo około 2,2 mln ma stan przed cukrzycowy, który jest sygnałem alarmowym, przed zbliżającym się zagrożeniem jakim może być w przyszłości cukrzyca lub choroby układu krążenia. Prof. Przemysława Jarosz-Chobot Śląski konsultant wojewódzki w dziedzinie diabetologia, Kierownik Kliniki Diabetologii Dziecięcej SUM Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach my wyremontować miejsce nam przeznaczone jak najlepiej dla naszych pacjentów, między innymi zrobić pokój intensywnego nadzoru metabolicznego, ponieważ często dzieci przyjeżdżają w ciężkim stanie i nie bardzo mamy jak je odseparować. Nasi rodzice nas wspomagają bo wiedzą, jak często się spotykamy w związku z chorobą przewlekłą ich dziecka. Przykładem może być jeden z wolontariuszy, w zasadzie rodzic naszego pacjenta- architekt z Krakowa mgr Adam Kalisz, który wraz z zespołem zaprojektował cały oddział. My możemy dać nasze serca, możemy dać naszą pasję, najnowocześniejszą wiedzę, ale wiem ,że trzeba mieć warunki i trzeba mieć jak największą możliwość skutecznie i efektywnie leczyć- niestety do realizacji tego potrzebne są środki, których brakuje. Korzystając z sposobności zwracam się do Wszystkich, którzy chcieliby nas wspomóc w tworzeniu śląskiego centrum diabetologicznego o kontakt do mnie. W prawdzie stan przedcukrzycowy nie jest chorobą jednak nie należy go bagatelizować. U co dziesiątej osoby co roku rozwija się cukrzyca, a podwyższone stężenie glukozy może wskazywać na rozwój zespołu metabolicznego, który w okresie 5-10 lat może ujawnić się powikłaniami takimi jak udar mózgu, czy zawał serca. Co powinno niepokoić? Zbyt duży obwód w pasie. Prawidłowy rozmiar u kobiet nie powinien on przekraczać 80 cm, a u mężczyzn - 92 cm. Przekroczenie tych parametrów wskazuje na otyłość brzuszną, która jest jednym z objawów stanu przedcukrzycowego. Lampka alarmowa powinna zapalić się także osobom będącym w grupie ryzyka zachorowania na cukrzycę tj. tym po 45. roku życia, z historią cukrzycy w rodzinie i z nadciśnieniem tętniczym. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca, aby osoby znajdujące się w grupie ryzyka wykonywały raz w roku badania kontrolne w kierunku podwyższonego stężenia glukozy. Jak pokazują jednak wyniki najnowszego raportu „Polska w stanie przedcukrzycowym” opracowanego w ramach kampanii „Niebieski pasek” mimo wielu zagrożeń związanych ze stanem przedcukrzycowym, wiedza na jego temat jest bardzo mała. Aż 39 proc. badanych uważa, że DODATEK PROMOCYJNY ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAW PRESS Patrycja Rzucidło-Zając Koalicja na Rzecz Walki z Cukrzycą ma średnią wiedzę na ten temat, połowa nie potrafi podać żadnego z objawów schorzenia, a 63 proc. nie wie, jakie konsekwencje rodzi. Tylko 8% badanych ma świadomość zagrożenia przekształcenia się stanu przedcukrzycowego w cukrzycę. A przecież stan przedcukrzycowy jest jednym z pierwszych poważnych sygnałów zagrożenia jakim jest rozwijająca się cukrzyca i idealnym momentem na to, żeby podjąć działania i jej uniknąć. To jest bowiem jedyny moment, kiedy można zatrzymać rozwój cukrzycy i jej groźnych powikłań. Jak to zrobić? Pierwszym krokiem jest zmiana stylu życia polegająca na modyfikacji sposobu odżywiania się oraz zwiększeniu wysiłku fizycznego, dzięki czemu można obniżyć ryzyko zachorowania na cukrzycę nawet o połowę. Rozwojowi cukrzycy można też zapobiec farmakologicznie poprzez stosowanie leków przeciwcukrzycowych. Najbardziej optymalne jest jednak połączenie obu tych sposobów czyli zmiany stylu życia i farmakoterapii. 5 BADAJ CUKIER Kontrolowanie poziomu cukru we krwi stanowi jeden z najważniejszych elementów leczenia cukrzycy. Regularne pomiary pozwalają nie tylko obserwować swoją reakcję na dietę, aktywność fizyczną lub jej brak, ale i także dopasować do wyniku odpowiednią dawkę insuliny. Na temat tego dlaczego systematyczne monitorowanie cukru jest niezbędne rozmawiamy z prof. dr hab. n. med. Leszkiem Czupryniakiem, Kierownikiem Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii WUM. rozmawia Joanna lewandowska Dlaczego prowadzenie regularnych pomiarów za pomocą glukometru jest istotne dla pacjentów z cukrzycą? Jest istotne z dwóch powodów, po pierwsze na podstawie pomiarów stężenia cukru we krwi oceniamy skuteczność leczenia czyli ustalamy czy pacjent osiągnął takie wartości glikemii, jakie powinien – nie za wysokie, ale i nie za niskie. Po drugie - na podstawie wyników pomiaru cukru we krwi ustalamy leki i ich dawki, przede wszystkim insuliny. Celem leczenia jest właśnie osiągnięcie określonych wartości cukru we krwi, dopasowanych do sytuacji danego pacjenta. Aktualnie zalecenia są sformułowane tak, że osoby, które chorują krótko – czyli mają cukrzycę bez powikłań naczyniowych - powinny mieć cukier w normie lub prawie w normie. Osoby, które chorują wiele lat i mają cukrzy- cę z licznymi powikłaniami czyli np. są po zawale serca, udarze mózgu, mogą mieć cukier wyższy. Jednak zawsze, aby leczyć ich dobrze – musimy być świadomi poziomu cukru – zatem trzeba go monitorować. Z jednej strony służy to ocenie skuteczności leczenia, a skuteczność leczenia oznacza także zabezpieczenie chorego przed rozwojem powikłań. Wszystkie badania pokazują, że pacjenci, którzy częściej mierzą cukier mają lepiej wyrównaną cukrzycę. Dzieje się tak, bo widząc wpływ pewnych działań: diety, aktywności fizycznej albo braku aktywności fizycznej lub niewłaściwej diety na poziom cukru mogą modyfikować swoje zachowanie. Regularna, stała kontrola pomiaru cukru dotyczy szczególnie chorych leczonych insuliną. Ci pacjenci na podstawie pomiaru cukru podejmują decyzję o dawce insuliny. KONTROLA CUKRU SŁUŻY OCENIE SKUTECZNOŚCI LECZENIA A kiedy Panie Profesorze najlepiej mierzyć stężenie cukru we krwi? Kiedy powinny być wykonywane pomiary? To zależy od typu i zaawansowania cukrzycy, ale generalnie dzielimy pomiary cukru na trzy grupy: pomiary na czczo, przed posiłkiem i po posiłku. Oceniamy na ich podstawie skuteczność leczenia i modyfikujemy dawki insuliny. Często stosuje się pomiar na czczo i pomiar ok. 2 godz. od rozpoczęcia posiłku - wtedy wiemy czy nie zjedliśmy za dużo albo czy wzięliśmy dobrą dawkę leku czy insuliny. Jeżeli jednak chory ma zdecydować o dawce insuliny to powinien sobie cukier zmierzyć przed jedzeniem, bo znając poziom cukru (czy jest niski lub wysoki) może podjąć trafną decyzję ile insuliny ma sobie podać. Czasami zalecamy pomiar cukru w nocy jeżeli podejrzewamy, że chory ma niedocukrzenia w czasie snu. Jeżeli ktoś jedzie samochodem wiele godzin zalecane jest, aby co godzina najrzadziej, co dwie też sobie zmierzył cukier. Są to bardzo indywidualne rekomendacje, zasady ich formułowania można znaleźć w w zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. A co oznaczają tak naprawdę konkretne wyniki np. gdy cukier jest bardzo niski? Granicą niedocukrzenia jest 70 mg/dl, każdy wynik poniżej tej wartości u chorego na cukrzycę traktujemy jako niedocukrzenie. W takiej sytuacji chory powinien coś spożyć, niekoniecznie cukier z cukiernicy, lepiej jeśli to będzie słodka herbata, sok owocowy czy kanapka. Jeżeli bierze insulinę i widzi, że ma niski cukier przed jedzeniem to dawkę insuliny należy zmniejszyć. Na tym polega edukacja pacjenta i tego uczą chorych przede wszystkim pielęgniarki – jak interpretować wyniki pomiarów. Samodzielne wykonywanie pomiarów cukru ma tak naprawdę tylko wtedy sens, gdy chory wie jak zareagować na dany wynik pomiaru. Staramy się więc, aby chory był stale edukowany w poradniach diabetologicznych, na oddziałach. Jakie powikłania wiążą się z wysokimi wynikami pomiarów glikemii? Najogólniej mówiąc wysokie cukry uszkadzają naczynia krwionośne. Jeden skok cukru nie wywoła zauważalnego uszkodzenia, ale uszkodzi parę komórek wyściełających naczynia krwionośne od środka. Glukoza wchodzi do komórek budujących naczynia krwionośne, im więcej tej glukozy trafia do ich wnętrza w tym większym stopniu nie potrafią sobie one z nim poradzić. Taka komórka degeneruje, obumiera, odpryskuje od wewnętrznej ściany naczynia, a wtedy ściana naczynia przestaje być gładka i rusza proces zakrzepowy. W ten sposób jeżeli mamy stale wysoki poziom cukru to wówczas naczynie krwionośnie jest niszczone. DODATEK PROMOCYJNY ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAW PRESS Kierownik naukowy konferencji Prof. Leszek Czupryniak Więcej informacji na: www.termedia.pl 6 OPIEKA DIABETOLOGICZNA Cukrzyca towarzyszy diabetykowi przez całe życie. W tej codzienności ważne jest edukowanie chorego na temat jej przebiegu, zagrożeń i zapobiegania powikłaniom. Wszelkie formy wsparcia diabetyków i motywowania ich do lepszego poznania swojej choroby to wielki wkład w kierunku rozwoju nowoczesnej diabetologii. W Polsce od kilku miesięcy funkcjonuje, jeden z pierwszych na świecie, program opieki diabetologicznej, który wychodzi naprzeciw tym założeniom. Program Diabdis uznawany jest za nowatorski nie dlatego, że wspiera diabetyków poprzez nowoczesne technologie, ale ze względu na postawienie pacjenta w roli partnera, który jest współodpowiedzialny za własne zdrowie. strzeganie indywidualnego planu, który opracowuje wspólnie ze swoim lekarzem prowadzącym. Diabdis jest ogólnodostępny w całej Polsce. Utrzymane zostało początkowe założenie, że program jest i ma pozostać bezpłatny dla diabetyków. EDUKACJA PACJENTÓW JEST KLUCZOWYM CZYNNIKIEM W SKUTECZNYM KONTROLOWANIU CUKRZYCY Edukacja pacjentów jest kluczowym czynnikiem w skutecznym kontrolowaniu cukrzycy, co wielokrotnie podkreśla prof. Krzysztof Strojek (koordynator krajowy w dziedzinie diabetologii), który udziela również merytorycznego wsparcia organizatorom programu Diabdis. Uczestnik programu ma stały dostęp do certyfikowanych specjalistów, którzy udzielą mu informacji na temat jak skutecznie wprowadzić w życie zalecenia otrzymane od swojego lekarza. Do jego dyspozycji są diabetolodzy, edukatorzy cukrzycowi, dietetycy, psycholodzy. Kontakt telefoniczny lub internetowy możliwy jest 5 dni w tygodniu. Od godziny 8:00 do 22:00. Sam pacjent korzystający z Diabdis wykazuje proaktywną postawę w stosunku do kontroli cukrzycy. To również na nim spoczywa odpowiedzialność za systematyczne badanie poziomu cukru we krwi oraz prze- Diabdis może być jednym z pierwszych projektów, który realnie wpłynie na jakość życia chorych. W pierwszym półroczu jego funkcjonowania 66% pacjentów Diabdis poprawiło swoje zachowania zdrowotne, 77% poprawiło swoje zachowania żywieniowe, a 57% poprawiło swoje HBA1C. Wejdź na stronę internetową diabdis.pl lub zadzwoń pod numer telefonu 22 307 37 87 i dowiedz się, jak możesz zacząć korzystać z programu Diabdis. CUKRZYCOWE POWIKŁANIA W ysokie stężenie cukru we krwi naraża na kalectwo wynikające z uszkodzenia wzroku, nerek i amputacji kończyn. Grozi też zawałem serca i udarem mózgu – mówi diabetolog prof. Krzysztof Strojek. Z powodu powikłań cukrzycy umiera w Polsce ponad 20 tys. osób rocznie. Cukier niszczy naczynia. Choć dostarcza- na z pokarmem glukoza jest czystą energią dla wszystkich komórek, u chorych na cukrzycę niszczy naczynia krwionośne w oku, nerkach, sercu czy w mózgu. Komórki budujące ściany naczyń DOŁĄCZ DO BEZPŁATNEGO PROGRAMU www.diabdis.pl, tel. 22 307 37 87 krwionośnych nie potrafią przerobić nadmiaru energii i eksplodują. To dewastuje naczynia. - Zdarza się, że pacjent trafia do szpitala z zawałem i przy pomiarze poziomu cukru we krwi, dowiaduje się, że ma jeszcze cukrzycę. Gdyby określił poziomu glukozy kilka lat wcześniej i rozpoczął leczenie, prawdopodobnie nie dostałby zawału – mówi diabetolog prof. Leszek Czupryniak. Dewastacja narządów. Retinopatia cu- krzycowa to uszkodzenie naczyń odżywiających siatkówkę oka. Dlatego u 90 proc. cukrzyków pogarsza się wzrok, a niektórzy ślepną. Cukrzy- Nieleczona cukrzyca prowadzi do ślepoty, niewydolności nerek i amputacji kończyn. Zwiększa też ryzyko udaru i zawału. ca dewastuje też nerki prowadząc do nefropatii cukrzycowej. Początkowo zwiększa się przepuszczalność kłębuszków nerkowych dla białka i pojawia się ono w moczu chorego. Następnie dochodzi do ich stwardnienia i włóknienia miąższu nerek, a w konsekwencji do niewydolności. Z tego powodu około 1/5 cukrzyków ma uszkodzone nerki, a część z nich musi być dializowana nawet 3 razy w tygodniu przez około 4 godziny. Cukrzyca czasem boli. Wysokie stężenie glukozy niszczy włókna nerwowe wywołując neuropatię cukrzycową powodującą zaburzenia czucia JAK WYBRAĆ OPTYMALNY GLUKOMETR? w kończynach, bóle mięśni oraz bolesne odczuwaniu dotyku uniemożliwiające normalne życie. Jest też przyczyna zespołu stopy cukrzycowej, który u kilkunastu tysięcy chorych rocznie kończy się amputacją stopy. Objawem uszkodzenia nerwów przewodu pokarmowego są biegunki, nudności i wymioty. Neuropatia skutkuje też omdleniami, bezbólowym zawałem serca, a nawet nagłym zgonem. - Umiemy już zahamować rozwój powikłań cukrzycy, ale - niestety -nie możemy cofnąć dokonanych dewastacji narządów –podkreśla prof. Czupryniak. producentów zdecydowała się na kształt maksymalnie ergonomiczny, najlepiej dopasowany do kształtu dłoni (np. ABRA). Zawsze warto się zastanowić, czy zależy nam bardziej na atrakcyjnym wzornictwie (szczególnie dla bardzo młodych użytkowników), czy postawić jednak na pełną wygodę użytkowania. jest szeroka i zróżnicowana, cześć firm udziela nawet wieczystej gwarancji na glukometry. Niezależnie od rodzaju awarii (problem z elektroniką, „wylana” bateria, nawet uszkodzenia mechaniczne) glukometr jest naprawiany lub wymieniany na nowy (takiej gwarancji udziela np. firma Diagnosis S.A.) Czytelność ekranu Dodatkowe funkcje Ekran powinien być na tyle duży i wyraźny, aby użytkownik mógł bez problemu odczytać wynik pomiaru.odczytać wynik pomiaru. Współczesne glukometry wyposażone są często w funkcje dodatkowe. Nie zawsze jednak są one przydatne. Z alarmu przypominającego będą zadowolone osoby korzystające z urządzenia wielokrotnie w ciągu doby. Nie ma to jednak znaczenia dla tych, którzy wykonują np. tylko codzienne oznaczenie rano na czczo. Wybierając glukometr należy się zastanowić, z których funkcji będzie się rzeczywiście korzystać. Koszty eksploatacji TRUDNO PRZECENIĆ ROLĘ SAMOKONTROLI W LECZENIU CUKRZYCY. MOŻNA BEZ PRZESADY POWIEDZIEĆ, ŻE BEZ SAMOKONTROLI NIE MA MOŻLIWOŚCI PRAWIDŁOWEGO LECZENIA CUKRZYCY. PRAWIDŁOWA I REGULARNA SAMOKONTROLA POWODUJE DUŻO LEPSZE ZROZUMIENIE WŁASNEGO ORGANIZMU I CHOROBY. PODSTAWOWYM NARZĘDZIEM SAMOKONTROLI JEST GLUKOMETR. WARTO SIĘ WIĘC ZASTANOWIĆ PRZY JEGO WYBORZE, ABY PÓŹNIEJ KORZYSTAĆ Z URZĄDZANIA UŁATWIAJĄCEGO NAM CODZIENNE ŻYCIE. Dokładność Glukometry dopuszczone do sprzedaży na terenie Unii Europejskiej muszą spełniać międzynarodowe standardy. Na opakowaniu powinien znajdować się znak „CE” (Conformité Européenne) – tak oznakowany produkt spełnia wymagania wszystkich odnoszących się do niego dyrektyw. Wielkość/kształt Część nowo pojawiających się glukometrów kusi nowoczesnym wzornictwem i wyszukanym kształtem. Warto jednak zwrócić uwagę przede wszystkim na wygodę użytkowania. Zbyt mały glukometr może być wyjątkowo niewygodny w użyciu. Urządzenie powinno przede wszystkim pewnie leżeć w dłoni. Część Halina Pilonis, Medonet.pl Poza paskami testowymi istotne są również koszty dodatkowe, jak np. zużywająca się bateria. Warto zwrócić uwagę, czy glukometr wymaga do zasilania jednej, czy więcej baterii. Podświetlane ekrany zużywają również znacznie więcej energii. Gwarancja Od glukometru oczekujemy pełnej niezawodności. Oczywiście jak każde inne urządzenie może on z różnych powodów odmówić współpracy (np. upadek na podłogę). Dobrze jest więc zwrócić uwagę na udzielaną gwarancję. Oferta DODATEK PROMOCYJNY ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAW PRESS Wielkość próbki Ważne, żeby wielkość próbki krwi potrzebna do badania nie była zbyt duża. Wiele osób jako duże traktuje próbki krwi powyżej 1 µl, jest to jednak odczucie mocno subiektywne. Warto wybierać glukometr, który potrzebuje małej kropli krwi (np. ABRA: 0,5 µl), ponieważ takie próbki jest zdecydowanie łatwiej uzyskać. 7 SERCE A CUKRZYCA Panie Profesorze, według najnowszych danych zaprezentowanych podczas Kongresu Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD), połowa osób z cukrzycą umiera z powodu chorób układu krążenia. Z czego to wynika? Prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii WUM rozmawia Joanna lewandowska Cukrzyca często niesłusznie uznawana jest za chorobę wysokiego cukru. Tymczasem cukrzyca w swoim najgłębszym sensie jest chorobą układu sercowo naczyniowego. Na temat zmiany w podejściu do leczenia cukrzycy w kontekście redukcji ryzyka zdarzeń sercowo naczyniowych, w tym także zgonu z powodu chorób układu krążenia rozmawiamy z Profesorem dr hab. n med. Leszkiem Czupryniakiem. Przyczyną tak częstego występowania chorób układu krążenia u osób z cukrzycą jest hiperglikemia, czyli stan przewlekle utrzymującego się zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi, który w konsekwencji, na przestrzeni miesięcy, lat uszkadza naczynia przede wszystkim w mózgu, sercu, oczach, nerkach, a także w kończynach dolnych. Niestety chorzy na cukrzycę kilkakrotnie częściej narażeni są na zawały serca, udary mózgu. Musimy pamiętać o tym, iż cukrzyca typu 2 jest zawsze rozpoznawana po tym jak choroba się zacznie, dlatego że wzrost poziomu glukozy w cukrzycy typu 2 zaczyna się bardzo powoli i powoli także się zwiększa, nie dając przy tym żadnych objawów. Czasem pierwszym objawem cukrzycy jest dopiero zawał serca. Wówczas okazuje się, że po wnikliwym zebraniu wywiadu od pacjenta - objawy wysokiego poziomu cukru, czy inne problemy mógł mieć kilka lat wcześniej, ale nie zostało to przez niego zauważone. Mamy zatem okres choroby nierozpoznanej a naczynia już niszczone są przez cukier. Na wielu oddziałach kardiologicznych największy odsetek chorych leczonych z powodu np. zawału, stanowią właśnie chorzy z cukrzycą. Jakie schorzenia układu sercowo naczyniowego najczęściej towarzyszą chorym na cukrzycę? Generalnie najczęstszą chorobą układu sercowo naczyniowego towarzyszącą pacjentom z cukrzycą jest nadciśnienie. W zasadzie 90% pacjentów z cukrzycą typu 2 ma nadciśnienie tętnicze, dlatego, że wysoki poziom cukru wywołuje szereg zaburzeń w regulacji krążenia m.in. powoduje, że naczynia robią się sztywniejsze, rośnie objętość krwi krążącej– to wszystko podnosi ciśnienie. No i jest szereg innych zaburzeń w tym uszkodzenie nerek, które regulują gospodarkę wodno-elektrolitową. Także w rzeczywistości, według częstości wystę- powania, wyróżniamy: nadciśnienie tętnicze, chorobę wieńcową z zawałem, potem w konsekwencji najczęściej niewydolność serca. Biorąc pod uwagę 100 chorych na cukrzycę z typem 2 mniej więcej 90 będzie miało nadciśnienie, 30 – 35 chorobę wieńcową z przebytym lub nie zawałem, a 5 spośród nich będzie po przebytym udarze. Aktualnie nastąpił pewien przełom w podejściu do leczenia cukrzycy, dostępne są nowe rozwiązania. Na czym dokładnie polega owa zmiana? Cukrzyca w swej istocie dla chorego i lekarzy nie powinna być chorobą wysokiego cukru, choć dla pacjentów czasem do tego się sprowadza. WSPÓŁCZESNA DIABETOLOGIA TO PATRZENIE NA PACJENTA SZEROKO, NIEKONCENTROWANIE SIĘ NA POZIOMIE CUKRU W swoim najgłębszym sensie cukrzyca jest chorobą układu sercowo-naczyniowego. Pacjent z cukrzycą jest bardzo narażony na uszkodzenia układu krążenia. Współcześnie, podczas całego procesu leczenia pacjenta na cukrzycę, diabetolog czy jakikolwiek inny lekarz nie powinien postrzegać tej choroby wyłącznie z perspektywy poziomu cukru – lecz powinien brać pod uwagę szereg innych czynników, które uszkadzają naczynia. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują zaburzenia lipidowe, czyli wysoki cholesterol, nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, wysoki poziom kwasu moczowego, szereg takich czynników, które wiemy, że sprzyjają uszkodzeniu układu krążenia. Także współczesna diabetologia to patrzenie na pacjenta szeroko, niekoncentrowanie się wyłącznie na poziomie cukru. Istotną rolę odgrywają zatem leki, które obniżają ryzyko chorób układu sercowo naczyniowego. Od lat mamy do dyspozycji leki obniżające cholesterol czyli statyny, kwas acetylosalicylowy, leki na nadciśnienie – jednak nie są to leki na cukrzycę. Najnowsze badania wskazują, że także niektóre leki na cukrzycę mogą – oprócz obniżania poziomu cukru we krwi – zmniejszać częstość zawałów czy zgonów z przyczyn kardiologicznych. Jaką rolę w zmianie podejścia do leczenia cukrzycy odgrywają opublikowane wyniki badania EMPA-REG OUTCOME ? Dużym wydarzeniem w medycynie było opublikowanie rok temu wyników badań dotyczących empagliflozyny - inhibitora SGLT2. Obecnie wiemy, że stosując tą terapię potrafimy przy jednoczesnym obniżeniu poziomu cukru obniżyć istotnie ryzyko chorób układu krążenia u pacjentów z już przebytą, istniejąca chorobą układu krążenia, zatem w grupie pacjentów najwyższego ryzyka. Podobne badanie ukazały się w czerwcu tego roku i dotyczyły liraglutydu, terapii z grupy inkretyn, agonisty GLP1 – w zastrzyku. Stosując terapie w ciągu kilku lat możemy spowodować niewystąpienie co trzeciego-czwartego zgonu z powodu zawału serca, udaru lub zawału i udaru niezakończonego zgonem. To jest bardzo dobry wynik i to jest bardzo ważne odkrycie, gdyż zyskaliśmy kolejne leki istotnie zmniejszające ryzyko chorób sercowo naczyniowych. Pytaniem dla nas istotnym jest czy efekt terapeutyczny będzie ten sam u wszystkich chorych na cukrzycę, a nie tylko u tych z już uszkodzonym układem krązenia. Być może będzie, lecz tego nie wiemy. Na pewno jednak, u chorych, którzy i tak są wysokiego ryzyka sercowo naczyniowego i którym grozi kolejny zawał, bądź którzy mają chorobę wieńcową to taka możliwość terapeutyczna powinna być leczeniem pierwszego rzutu. CO I JAK JEŚĆ, BY UCHRONIĆ SIĘ PRZED CUKRZYCĄ? 38% Polaków uważa cukrzycę za epidemię XXI wieku. Cukrzyca typu 2 jest jedną z tych chorób, które często są rezultatem niezdrowego stylu życia – złej diety, braku aktywności fizycznej, niewłaściwej regeneracji. Najczęściej chorują na nią osoby zmagające się z otyłością. W jaki sposób możemy profilaktycznie ustrzec się przed cukrzycą i jak za pomocą codziennych dobrych decyzji zapewnić sobie zdrowie? Cukrzyca – skąd się bierze? Ok. 38% społeczeństwa uważa cukrzycę za epidemię XXI wieku, jak wynika z badań przeprowadzonych przez SW Rsearch na zlecenie GACA SYSTEM w 2015 r. Coraz więcej osób zmagających się z problemem nadwagi lub otyłości lub nieuważnie podchodzących do codziennej diety i aktywności, choruje na cukrzycę typu 2. Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, która objawia się zbyt dużą ilością glukozy we krwi. U osób zdrowych z podniesionym stężeniem glukozy radzi sobie hormon wytwarzany w trzustce – insulina. Hormon ten pomaga przeniknąć glukozie do komórek. Jeśli produkcja insuliny ulegnie zaburzeniu lub pojawi się tzw. insulinoodporność, cukier pozostanie we krwi, nie mogąc wniknąć do komórek. Może to spowodować wystąpienie cukrzycy. Pierwszymi symptomami rozwijającej się choroby mogą być m.in.: zwiększona senność, zwiększone pragnienie, powtarzające się zakażenia dróg moczowych, zaburzenia widzenia. Najpowszechniejszą postacią cukrzycy jest cukrzyca typu 2 - występuje u około 85-90% wszystkich chorych. Zwykle cierpią na nią osoby starsze, ale często jest ona również związana z nadwagą, otyłością oraz zaburzeniami metabolicznymi. Dlaczego tak się dzieje? U osób otyłych lub z nadwagą działanie insuliny jest osłabione z powodu dużych pokładów tkanki tłuszczowej, która powoduje insulinoodporność. Skłonność do zachorowania na cukrzycę typu 2 może być dziedziczna, ale bezpośrednim sprawcą choroby jest nieodpowiedni styl życia – zła dieta (zwłaszcza nadmiar cukru) i brak aktywności fizycznej. Dlaczego cukrzyca jest tak niebezpieczna? Cukrzyca może doprowadzić do wielu poważnych chorób i komplikacji w organizmie. Do niebezpiecznych powikłań, które niesie ze sobą cukrzyca należy m.in. retinopatia cukrzycowa, czyli uszkodzenie siatkówki. W tym wypadku najbardziej skrajną postacią powikłań cukrzycowych jest ślepota. Cukrzyca może doprowadzić także do zaburzeń pracy serca oraz problemów z ciśnieniem. Jednym ze schorzeń, których podstawę stanowi cukrzyca jest także Zespół Stopy Cukrzycowej, czyli zaburzenie unerwienia stóp, które może doprowadzić do powstawania licznych urazów, trudno gojących się owrzodzeń, infekcji tkanek głębokich, mogących ostatecznie doprowadzić do martwicy. Jak zapobiegać cukrzycy? Poziom insuliny we krwi możemy modyfikować za pomocą odpowiedniej diety i aktywności fizycznej, a także ogólnej dbałości o utrzymanie właściwej wagi. Redukcja tkanki tłuszczowej (zwłaszcza w obrębie talii) znacznie poprawia pracę trzustki i może zmniejszyć insulinoodporność. W mojej pracy z pacjentami zaobserwowałem wielokrotnie, że proces odchudzania wpływał korzystnie na większość parametrów życiowych, m.in.: normalizację ciśnienia tętniczego, doprowadzenie do normy poziomu trójglicerydu i cholesterolu, wyzwolenie ogromnego entuzjazmu i wzmocnienia psychologicznego. Po zastosowaniu odpowiednio dobranej diety często okazuje się, że po kilku miesiącach i kilkunastu lub kilkudziesięciu zrzuconych kilogramach, pacjenci mogą odstawić przyjmowane wcześniej leki na cukrzycę. I zacząć od początku. Konrad Gaca Specjalista żywieniowy, ekspert ds. otyłości 10 ZASAD JAK ZAPOBIEGAĆ CUKRZYCY Przygotowałem 10 prostych zasad, które mogą okazać się pomocne w codziennej dbałości o zdrowie, utrzymaniu właściwej wagi i ustrzeżeniu się przed takimi chorobami jak m.in cukrzyca, a także nadwaga i otyłość. Aby zachować zdrowie: 1) Bądź aktywny – marszobiegi, jazda na rowerze, na nartach, gimnastyka. Wybierz odpowiednią dla siebie aktywność. Dopasuj ją do swojej kondycji i stanu zdrowia. Ćwicz 3-4 razy w tygodniu. 2) Jedz regularnie i o stałych porach – najlepiej 4-5 posiłków dziennie. 3) Odpowiednio komponuj białka, węglowodany i tłuszcze w codziennej diecie – spraw, by Twoja codzienna dieta nie była nudna. 4) Jedz królewskie śniadania. 5) Jedz białkową kolację (i nigdy z niej nie rezygnuj) 6) Ogranicz sól w diecie – zatrzymuje wodę w organizmie i spowalnia metabolizm. DODATEK PROMOCYJNY ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAW PRESS 7) Ogranicz cukier w diecie – jego nadmiar w codziennej diecie zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę. 8) Pij dużo wody – to poprawi twój metabolizm i samopoczucie. 9) Nie zapominaj o tłuszczach nienasyconych – zwłaszcza tych zawartych w orzechach, rybach i owocach morza. 10) Pamiętaj o regeneracji – śpij ok. 7 godzin dziennie, dopasuj odpoczynek do aktywności zawodowej. Jeśli na co dzień pracujesz przy komputerze, postaraj się w czasie wolnym postawić na aktywność fizyczną. Zastosowanie powyższych 10 zasad w codziennym życiu może nie tylko uchronić przed cukrzycą, ale także pomóc w utrzymaniu właściwej wagi i dobrego samopoczucia. To bezcenna inwestycja w zdrowie, która będzie procentować w przyszłości, a także może stać się wzorem dla naszych bliskich. 8 Nie przegrajmy walki z cukrzycą Cukrzyca stanowi zagrożenie zdrowotne i społeczne, a także ekonomiczne. Ważna jest edukacja nie tylko pacjentów, lecz także lekarzy, aby leczyć skuteczniej i bezpieczniej. Taki cel przyświeca XVIII Zjazdowi Naukowemu Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. rozmawia Ewa Gosiewska Cukrzyca to choroba cywilizacyjna naszych czasów, nazywana cichym zabójcą. Czy wciąż mówi się o niej za mało? Nie tylko za mało się mówi, lecz także za mało działa. Myślę o profilaktyce, ale przede wszystkim o bezpieczeństwie terapii. Istotna jest wczesna diagnoza i poprawa efektywności leczenia, co zmniejsza ryzyko powikłań, czyli kalectwa i przedwczesnych zgonów. Cukrzyca stanowi zagrożenie zdrowotne, społeczne, a także ekonomiczne. Masowość i szkodliwość tej choroby jest wyzwaniem nie tylko dla Polski, lecz dla całego świata. Jeśli nie będą wdrażane systemowe rozwiązania eliminujące to zjawisko, to ludzkość przegra walkę z cukrzycą. Jest Pani w Komitecie Organizacyjnym XVIII Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, który odbędzie się 18–20 maja 2017 r. Jakie problemy współczesnej diabetologii wymagające pilnej dyskusji zostaną uwzględnione w programie tego wydarzenia? Z pewnością przedmiotem dyskusji będą działania zmierzające do ograniczenia liczby osób z cukrzycą, czyli profilaktyka cukrzycy typu 2. Poza tym wczesne wykrycie zaburzeń metabolicznych stwarza szanse na regresję tego typu zaburzeń przy efektywnej terapii prowadzącej do redukcji masy ciała. Ważne jest zwiększenie skuteczności w zakresie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz Prof. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu efektywności leczenia cukrzycy w myśl głoszonego przez nas hasła: „skuteczniej i bezpieczniej”. Nacisk powinien być położony na systemowe rozwiązanie edukacji diabetologicznej oraz dostępność nowych rodzajów terapii i technologii. Kolejny problem to powikłania cukrzycy, zarówno ostre, jak i przewlekłe. Te zagadnienia znajdą się w nurcie dyskusyjnym XVIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Program uwzględni również takie tematy, jak: zespół stopy cukrzycowej, cukrzycowa choroba oczu, cukrzycowa choroba nerek. Planujemy sesje poświęcone aspektom edukacyjno-społecznym, cukrzycy w ciąży, diabetologii pediatrycznej oraz sesję związaną z genetyką. Nie zabraknie także wyjątkowych gości honorowych, których nazwisk na razie nie zdradzę. Więcej informacji o Zjeździe na: www.termedia.pl Edukacja diabetologiczna Opieka diabetologiczna wymaga podejścia zintegrowanego, dlatego głównym celem działalności Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii (PFED) jest promowanie profesjonalnej roli zespołów terapeutycznych w edukacji i opiece diabetologicznej w Polsce. Skład takiego zespołu terapeutycznego to: lekarz, pielęgniarka, edukator, dietetyk, psycholog, rehabilitant, pracownik socjalny oraz konsultanci innych specjalności. Edukacja pacjentów z cukrzycą – tak samo jak innych chorych przewlekle – powinna być prowadzona przez zespoły terapeutyczne. Chodzi o pomoc pacjentom w zrozumieniu cukrzycy i nauczeniu ich życia z chorobą, która gdy zostanie „oswojona”, przestaje być przytłaczającym ciężarem. Pielęgniarki są edukatorami z racji swojego zawodowego przygotowania (edukacja zdrowotna jest jednym z najważniejszych ich zawodowych zadań). Dodatkowo są one wyszkolone w zakresie edukacji diabetologicznej i posiadają wiedzę, dzięki której pacjent uczy się kontrolować swoją chorobę. Edukator w przystępny sposób, z wykorzystaniem nowoczesnych metod dydaktycznych, przekazuje informacje o szczegółach, które mają kluczowe znaczenie dla zdrowia pacjenta. Są to m.in. informacje o sposobie podawania leku (to trudne, bo są to zastrzyki!), zasady prawidłowej diety i trybu życia. Ponadto osoba taka systematycznie ocenia rezultaty samokontroli pacjenta i jego stan, co powinno stanowić cenną wskazówkę dla lekarza w kontekście dalszego postępowania z chorym. Program edukacji powinien być uzgodniony z pacjentem – ale i z pozostałymi członkami zespołu terapeutycznego, a zwłaszcza z prowadzącym lekarzem. Długoterminowych celów w leczeniu cukrzycy nie dałoby się osiągnąć bez udziału samych diabetyków. A ten udział zależy od poziomu ich wiedzy na temat choroby. Nie od dziś wiadomo, że w leczeniu choroby przewlekłej sam pacjent ma niemały Cukrzyca a nowe technologie Kto zwycięży? Jedno z podstawowych pytań jakie stawia sobie chory na cukrzycę dotyczy tego jak długo będę się jeszcze męczyć? Ostatnie lata pokazały, że w galopującym tempie postępuje wprowadzanie na rynek nowoczesnych technologii, które w założeniu mają owe codzienne męczarnie złagodzić. Wciąż nie rozwiązują problemu, ale jednak ułatwiają życie, szczególnie najmłodszym diabetykom. Mariusz Masiarek Prezes Towarzystwa Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą MOJACUKRZYCA.PL ekspert w dziedzinie społecznej opieki diabetologicznej Pacjenci dzielą się na takich, którzy nie zwracają na to uwagi, na takich, którzy śledzą nowinki oraz na takich, którzy śledząc nowinki zaczynają działać. Dzięki temu szybciej będzie można wprowadzić w życie rozwiązania, które pomogą zmienić obraz leczenia cukrzycy typu 1, albo nawet wywrócić go do góry nogami. Jaka rada dla pozostałych? Na pewno nie liczyć na cud i z pewnością nie czekać na idealne rozwiązanie dla wszystkich. Na dziś najbardziej rozsądnym będzie skuteczne wykorzystanie tego co mamy na co dzień, czyli skutecznej samokontroli. Od pomiaru poziomu glukozy we krwi, przez skuteczne dawkowanie insuliny po odpowiednie żywienie i niezbędną ilość aktywności fizycznej. Warto by rodzice małych diabetyków pamiętali również o nauczeniu swoich pociech życia z cukrzycą. Jeśli kiedyś będzie możliwe życie bez niej, będą mile zaskoczeni i szczęśliwi. I uwierzą, że największe marzenia się spełniają. Przewodnicząca Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii udział. Dlatego tak ważna jest edukacja terapeutyczna. Mieści się ona w standardach postępowania opracowanych przez ekspertów WHO na roboczym spotkaniu w Genewie w 1997 roku. Na podstawie rozwoju algorytmu postępowania w cukrzycy można prześledzić kształtowanie się modelu leczenia także innych chorób przewlekłych. WARTO WIEDZIEĆ Edukacja diabetologiczna musi być traktowana jako integralna cześć terapii cukrzycy. Dzięki niej pacjent może pozostawać w lepszej kondycji. Pielęgniarki są edukatorami z racji swojego zawodowego przygotowania. Dodatkowo wyszkolone w zakresie edukacji diabetologicznej mają wiedzę, dzięki której pacjent uczy się kontrolować swoją chorobę. Aby właściwie przygotować diabetyka do samoopieki, pielęgniarka czy położna powinna pełnić następujące funkcje: edukatora, klinicysty, badacza, menedżera, innowatora, adwokata i doradcy, a ponadto źródła opinii i informacji. CUKRZYCA CUKRZYCY NIERÓWNA Nie każda cukrzyca to wynik nadwagi i otyłości. Niewłaściwa dieta prowadzi do cukrzycy typu 2, całkiem jednak inne przyczyny leżą u podłoża cukrzycy typu 1. Choroby te są jednak często mylone. wykorzystać. Nadmiar tkanki tłuszczowej powoduje, że komórki są mniej wrażliwe na insulinę. Hormon jest nadal produkowany w organizmie, ale nie spełnia już tak dobrze swojej funkcji – tak rozwija się cukrzyca typu 2. Jeśli w odpowiednim momencie zmniejszymy ilość tkanki tłuszczowej (schudniemy), insulina z powrotem zacznie działać poprawnie, a widmo cukrzycy zostanie odsunięte. W przypadku cukrzycy typu 2 dieta i aktywność fizyczna obok leków doustnych są jedną z metod leczenia. Dopiero, jeśli nie przyniesie to pożądanych efektów, wprowadza się insulinoterapię. Od twórców aplikacji do monitorowania glikemii, do których sam się zaliczam (serwis naszacukrzyca.pl), przez nowe rozwiązania technologiczne, np. projekt sztucznej trzustki iLet czy już bardzo profesjonalne rozwiązania „zamkniętej pętli” z wykorzystaniem najnowszej, inteligentnej, pompy insulinowej w połączeniu z CGM czy systemem Flash aż po inżynierów, tworzących ogólnodostępne platformy, które potrafią przysłowiowo „spiąć” wszystkie elementy cukrzycowej układanki. Każde z tych przedsięwzięć to mały kroczek w kierunku pozytywnej odpowiedzi na pytanie każdego każdego chorego na cukrzycę – jak długo jeszcze? Na szczególną uwagę zasługuje platforma Nightscout. To otwarty międzynarodowy i rodzicielski projekt. Przedsięwzięcie jest już światowe i narodziło się w Kanadzie. Nie oznacza to, że przemysł farmaceutyczny nie robi nic albo niewiele. Wręcz odwrotnie. To czego dokonują rodzice, także ci z Nightscout, dzieje się w oparciu o rozwiązania już istniejące i bez nich nic by się nie udało. Alicja Szewczyk Cukrzyca typu 1 Anna Michnikowska Redaktor naczelna miesięcznika dla osób z cukrzycą „Szugarfrik” www.szugarfrik.pl Wspólną cechą obu schorzeń są podwyższone poziomy cukru we krwi. Jednak przyczyny są kompletnie inne, inne jest też leczenie i rokowania. Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 to najczęstsza postać cukrzycy, a liczba zachorowań z roku na rok rośnie. Mamy duży wpływ na to, czy choroba się rozwinie, czy nie, ponieważ głównym czynnikiem jej rozwoju jest niewłaściwa dieta i brak aktywności fizycznej. Na czym polega ta zależność? Insulina pełni w organizmie ważną funkcję – „odprowadza” cukier zgromadzony we krwi do komórek organizmu, gdzie jest on spalany i przetwarzany w energię. Bez insuliny cukier nie jest w stanie dostać się do komórki i mimo że krąży we krwi to organizm nie może go DODATEK PROMOCYJNY ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAW PRESS Całkiem inaczej sprawa się ma z cukrzycą typu 1. Choroba zazwyczaj pojawia się w dzieciństwie lub wczesnej młodości choć zdarzają się przypadki diagnozowania również w wieku powyżej 30. roku życia. Typowe objawy poprzedzające diagnozę to chudnięcie, wzmożone pragnienie i zmęczenie. Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną (wynikającą z autoagresji), oznacza to, że układ odpornościowy niszczy własne tkanki. W przypadku cukrzycy typu 1 zaatakowane zostają komórki trzustki produkujące insulinę. Jedyną formą leczenia jest podawanie hormonu z zewnątrz. Cukrzyca typu 1 jest chorobą nieuleczalną. Brak wiedzy w społeczeństwie na temat cukrzycy typu 1 powoduje, że chorzy spotykają się nierzadko z wykluczeniem i dyskryminacją. Zdarza się, że przedszkola nie chcą przyjąć dziecka z cukrzycą typu 1 do placówki. Strach przed wzięciem odpowiedzialności za chore dziecko wynika przede wszystkim z braku wiedzy na temat mechanizmu działania choroby. Krzywdzące są też stereotypy obarczające winą osobę z cukrzycą typu 1 za rozwój choroby „Masz cukrzycę? Na pewno jadłeś za dużo słodyczy!”. Cukrzyca typu 1, nie ma nic wspólnego z jedzeniem słodyczy wynika z autoagresji – podobnie jak np. stwardnienie rozsiane (SM) czy choroba Hashimoto.
