Współuzależnienie

Współuzależnienie
Zycie z uzależnionym członkiem rodziny to doświadczanie nieustannych
problemów i cierpienia. Ten kto pije coraz mocniej koncentruje się na alkoholu,
a coraz mniej interesuje się rodziną. W końcu ją zaniedbuje, często przestaje
nawet dbać o jej utrzymanie. Od bliskich natomiast potrzebuje pomocy, a
nawet obsługi. W takiej sytuacji pozostali członkowie w rodzinie nie mogą
zaspokoić swoich potrzeb, nierzadko nawet tych biologicznych. Ich życie
pozbawione jest stabilizacji i skutkuje brakiem poczucia bezpieczeństwa.
Szukają więc sposobów aby przetrwać tę trudną sytuację. Próbują za wszelką
cenę powstrzymać picie osoby pijącej. Nadmiernie ją kontrolują. Sprawdzają ile
wypiła alkoholu. Zdarza się że wylewają go lub piją wraz z tą osobą aby dla niej
było mniej. Członkowie rodziny alkoholika zajmują się wiec jego piciem. Ich
życie koncentruje się wokół alkoholu, podobnie jak tej uzależnionej osoby.
Niestety taka postawa nie skutkuje. Alkoholik zawsze znajdzie sposób aby wypić
gdy ma na to ochotę. Przekonają się o tym członkowie rodziny po jakimś czasie.
Tracą wówczas nadzieję, mają poczucie krzywdy. Przeżywają gniew, wstyd i
poczucie winy. Osoba pijąca nieustannie bowiem nimi manipuluje i wpędza w
poczucie winy. Wobec tego rodzina ukrywa problem w domu przed znajomymi
i dalszą rodziną. Pojawia się wtedy coraz więcej kłamstw i manipulacji, co w
efekcie powoduje oddalanie się od przyjaciół i innych ważnych osób.
Stopniowo w rodzinie pojawiają się coraz poważniejsze problemy finansowe i
zdrowotne. Odcinanie się w takiej sytuacji od innych ludzi jest tylko
pozbawianiem się źródła wsparcia jakie mogliby oni stanowić. Odizolowując się
od nich niepijący członkowie rodziny zamykają się w swoim cierpieniu. W końcu
poddają się. Aby przetrwać w tak trudnych pełnych stresu, bólu i cierpienia
okolicznościach przystosowują się do sytuacji. Wpadają w pułapkę
współuzależnienia. Stan ten nie jest chorobą tylko sposobem przystosowania
się do problemowej sytuacji wynikającej z bycia w bliskim, emocjonalnym
związku z osobą nadmiernie pijącą. Niestety skutkuje tym, że osoba
współuzależniona staje się coraz bardziej sztywna w swoim myśleniu i
zachowaniu, a to jeszcze bardziej utrudnia dojście do celu jakim jest poprawa
swojego płożenia.
Charakterystyczne w jej zachowaniu jest :
- silne koncentrowanie się na piciu osoby pijącej,
- zaprzeczanie jego piciu, szukanie usprawiedliwień dla alkoholika ,
- ukrywanie problemu z alkoholem przed innymi ludźmi,
- przejmowanie odpowiedzialności za osobę pijącą : np. spłacanie długów,
stosowanie kłamstw w celu złagodzenia konsekwencji picia, dbanie o jego
dobry wizerunek ,
- próby chronienia alkoholika przed skutkami picia, np. usprawiedliwianie go
przed innymi ludźmi, często przed szefem w pracy,
- przejmowanie kontroli nad piciem osoby pijącej np. odmierzanie alkoholu,
wylewanie go, ograniczanie sytuacji w których dochodzi do picia,
- próby dominacji i przejmowania obowiązków domowych za alkoholika,
- gotowość do poświęcania się i rezygnacja z własnych pragnień.
Skutki współuzależnienia :
Osoby współuzależnione przeżywają ciągle ,,huśtawki emocjonalne”, od
rozpaczy i poczucia krzywdy do naiwnej wiary w obiecywania pijącego partnera.
Łatwo wpadają w złość z byle jakiego powodu. Żyją w nieustannym, silnym
stresie. Długotrwała frustracja oraz poczucie nieskuteczności stosowanych
metod w celu powstrzymania bliskiej osoby od picia prowadzą do nerwicy i
objawów psychosomatycznych. Osoby te cierpią więc na chroniczne bóle
głowy, problemy żołądkowo – jelitowe, zaburzenia krążenia. Mają też nierzadko
problemy seksualne, a nawet niechęć do współżycia. Przeżywają stany lękowe i
depresyjne. Odczuwają brak poczucia sensu i i celu w życiu, są zupełnie
zagubione. Nie realizują własnych pragnień, ambicji. Brak nadziei, samotność i
poczucie niemożności rozstania się z pijącym partnerem pogarszają znacznie już
i tak obniżoną jakość życia.
U części osób wspóluzależnionych występuje ostra reakcja na stres, zaburzenia
stresowe pourazowe i zaburzenia adaptacyjne.
Kogo spotyka współuzależnienie?
Nie każda osoba, która żyje pod jednym dachem z bliskim uzależnionym
wpadnie w stan współuzależnienia. To w jakim stopniu rozwiną się u niej cechy
współuzależnienia zależy od jej samooceny, systemu wartości, odporności na
frustrację, niezależności finansowej oraz zasobów osobistych takich jak praca
zawodowa, zainteresowania, umiejętność asertywnej postawy. Ważne jest
również zachowanie osoby pijącej. Jeśli jest ono zagrażające i
nieprzewidywalne, wówczas u bliskich pojawia się lęk. Wtedy szybciej rozwija
się wspołuzależnienie. Zjawisko to na pewno nie pojawia się u dzieci. One nie
mają wpływu na swoją sytuację, tak jak dorosłe osoby, nie mają wyboru i
muszą tkwić w tym co one im stworzyły. Dorośli ludzie mogą natomiast wybrać
inny sposób poradzenia sobie z problemem picia partnera.
Czego więc nie warto robić
To co robią osoby wspóluzależnione, czyli kontrolowanie alkoholika,
przejmowanie odpowiedzialności oraz ponoszenie konsekwencji jego picia za
niego (płacenie długów, usprawiedliwianie go, ochranianie przed skutkami jego
picia) tylko zwiększa destrukcję i pomaga w piciu. Osoba wspóluzależniona jest
jednocześnie ratownikiem i prześladowcą pijącego partnera. Jest przede
wszystkim nieświadomym pomocnikiem w piciu. Dźwiga ciężar ponad własne
siły. Nie dość, że szuka sposobów by partner przestał pić, to jeszcze zabezpiecza
potrzeby rodziny, nieustannie likwiduje szkody spowodowane jego piciem.
Najlepsze co może zrobić w tej sytuacji to zrezygnować z destrukcyjnych
zachowań i nieskutecznych metod powstrzymywania go od picia.
Co warto robić?
Trzeba pozwolić na to aby osoba pijąca sama ponosiła skutki swojego picia.
Jeśli coś ,,zawaliła” bo piła, to niech to sama naprawi. Uwagę skoncentrowaną
na niej trzeba przenieść na siebie. Aby móc dokonać jakiejkolwiek zmiany
konieczny jest powrót osoby współuzależnionej do równowagi psychicznej ,
zaleczenie zranień emocjonalnych powstałych w niszczącym związku. Następną
ważną sprawą jest skupienie się na swoich potrzebach,marzeniach, ambicjach.
Trzeba je odnaleźć w sobie i próbować realizować. Chodzi o to aby zająć się
swoją osobą, a nie alkoholikiem.
Gdzie szukać pomocy?
Poprawę stanu zdrowia psychosomatycznego osoby współuzależnione mogą
uzyskać korzystając z ofert w placówkach terapii uzależnień. Tam mają
zapewnioną bezpłatną terapię oraz pomoc medyczną. Pomoc psychologiczną i
terapeutyczną (ale nie terapię) mogą otrzymać również w Punktach
Informacyjno – Konsultacyjnych oraz w Ośrodkach Pomocy Społecznej. Oprócz
pomocy profesjonalnej korzystne mogą okazać się spotkania wspólnoty Al–
Anon.
Eliza Książczak
specjalista terapii uzależnień
Opracowano korzystając z :
Materiały PARPA
B.T. Woronowicz ,,Bez Tajemnic - o Uzależnieniach i ich Leczeniu”