Z poza gór i rzek - ZS im. J. Kochanowskiego w Częstochowie

Z POZA GÓR I RZEK
12 kwietnia 1943 roku Niemcy odkryli w
swoją postawą do współpracy z Armią Czerwoną.
lesie katyńskim mogiły pomordowanych przez
Zostaje on oddzielony wraz z kilkoma kolegami
NKWD polskich oficerów. 15 kwietnia rząd w
od reszty więźniów, w ten sposób ocalał przed
Londynie poprosił Międzynarodowy Czerwony
mordem katyńskim.
Krzyż o zbadanie sprawy. Strona niemiecka
oskarżyła
ZSRR
o
zbrodnie.
Moskiewska
Badając dokumenty archiwalne z okresu
drugiej
wojny światowej
dotyczące
wojska
,,Prawda” 19 kwietnia 1943 roku nazwała stronę
polskiego na wschodzie wychodzą na jaw nowe
polską
przesłanki stawiające w lepszym świetle dowódce
współpracownikami
Niemiec.
Stalin
zaatakował gen. Sikorskiego że jest to naruszanie
1
sojuszu,
zamordowanych w Katyniu nie można było
i
jest
zdecydowany
ten
sojusz
dywizji
piechoty.
uratować.
publicznie apelu rządu RP do Międzynarodowego
oprawców z NKWD, musimy zrozumieć i zbadać
Czerwonego Krzyża. 25 kwietnia1943 roku
psychikę Stalina. Marszałek Stalin obawiał się
Minister spraw zagranicznych Mołotow odczytał
wzmocnienia oporu wśród polaków na ziemiach
ambasadorowi RP Romerowi notę w której ZSRR
wschodnich włączonych do państwa radzieckiego.
przerywa stosunki z rządem polskim.
Stalin pamiętał rok 1920 i klęskę pod Warszawą
Obrony ZSRR na swym posiedzeniu podjął
celu
zrozumienia
polskich
zrewidować, o ile gen. Sikorski nie wycofa
6 maja 1943 roku Państwowy Komitet
W
Oficerów
poczynań
to była jego zemsta.
Zawodowy oficer przed wrześniowy, od
uchwałę nr 3294 o utworzeniu jednostek polskich.
czasu niewoli radzieckiej
Prasa i radio państwa radzieckiego oznajmiło 8
NKWD oraz Armią Czerwoną. W armii generała
maja utworzenie dywizji piechoty. Dowódcą
Andersa na terenie ZSRR pełnił funkcje szefa
dywizji piechoty im. Tadeusza Kościuszki został
sztabu 5 DP dowodzonej przez gen. Borutę –
pułkownik Zygmunt Berling.
Spiechowicza. Ppłk. Zygmunt Berling po okresie
Rozpatrując postawę polityczną i moralną
współpracujący z
drugiej ewakuacji wojska polskiego z terenów
Zygmunta Berlinga w ZSRR, musimy postawić
państwa
sobie pytanie, czy podpułkownik Berling był
pozostaje w Rosji. Sąd Polowy Armii Polskiej na
zdrajcą a może był patriotą. Omawiana postać jest
wschodzie w lipcu 1943 roku, skazał zaocznie
osobą kontrowersyjną ze względu na przebieg
ppłk. Berlinga na karę śmierci.
służby wojskowej.
radzieckiego
na
Bliski
Wschód,
Oficer legionowy biorący
Rekrutami dywizji piechoty im. Tadeusza
udział wojnie z bolszewizmem, członek wyższej
Kościuszki była przeważnie ludność polska
kadry dowódczej w Polsce sanacyjnej. Jesienią
wywieziona do Związku Radzieckiego w latach
1939 roku ppłk Berling rejestruje się dobrowolnie
1939-1941. Ochotnicy aby wstąpić do dywizji
w radzieckiej komendanturze miasta Wilna. W
polskiej przybywali ze wszystkich krańców
październiku zostaje aresztowany i przewieziony
ZSRR. Wraz z utworzeniem w Sielcach 1 DP im.
do
obozu w Starobielsku. W trakcie pobytu
Tadeusza Kościuszki, powołano do życia Aparat
zwraca uwagę rosyjskich oficerów śledczych
Oświatowy i Polityczno-Wychowawczy, którego
trzon stanowili polscy komuniści w ZSRR,
Stalin w chwili tworzenia dywizji polskiej w
związani ze Związkiem Patriotów Polskich i
Sielcach, nie miał pojęcia na kim oprze swoje
Polskiej
rządy w Polsce. Zygmunt Berling wśród swoich
Partii
Robotniczej.
Aparatem
Oświatowym kierował Włodzimierz Sokorski
żołnierzy był darzony sympatią i przyjaźnią.
zastępca dowódcy 1 DP, stanowisko szefa
wydziału
oświatowego
działań
bojowych
dywizja
Kościuszki została rozbudowana do wielkości
Zadaniem aparatu oświatowego po utworzeniu
korpusu. W 1944 roku generał Berling popadł w
dywizji,
uświadamianie
konflikt z kierownictwem politycznym partii i
żołnierzy i oficerów i podoficerów o celowości
został odwołany do Moskwy. Powrócił po
walki u boku Armii Czerwonej o nową lepszą i
zakończeniu wojny z Moskwy. Berling rozwijając
demokratyczną ojczyznę.
swoją dywizje w armię, chciał zostać drugim
wyjaśnianie
i
Hilary
trakcie
Minc.
było
objął
W
Nowo powstała dywizja Polska borykała się
Piłsudskim i rządzić w państwie na wzór sanacji.
z brakiem wykształconej kadry dowódczej. Do
Bibliografia:
polskiej jednostki z polecenia Stalina kierowano
Centralne Archiwum Wojskowe:
oficerów i podoficerów polskiego pochodzenia z
III/3/88 Rozkazy dzienne zastępcy 1 KPSZ
Armii Czerwonej. Według stanów etatowych
III/428/46 Krótki zarys historii SOPW.
dywizja potrzebowała 171 oficerów i 382
Wojskowe Biuro Badań Historycznych:
podoficerów razem 553 pracowników polityczno-
IV/44/5 Wspomnienia Pokrzywa Jan
wychowawczych.
IV/97/3 Archiwum Ministerstwa Obrony ZSRR
Swoje przybycie w 1943 roku do dywizji
piechoty
imienia
Tadeusza
Kościuszki
Jan
Opracowania:
J.
Ślusarczyk,
Polityka
rządu
generała
Pokrzywa tak wspomina: „...z Archangielskiego
Władysława Sikorskiego wobec ZSRR, Warszawa
wojenkomatu pomaszerowaliśmy całą gromadą do
1985.
obozu sieleckiego. Mimo, że od tego dnia minęło
Cz. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Bez
już przeszło 15 lat, gdy piszę te słowa – to jednak
możliwości wyboru, Warszawa 1993.
dziś pamiętam dobrze te uczucia, które mnie
S. Jaczyński, Zygmunt Berling między sławą a
wówczas przenikały. Wojsko w którego szeregi
potępieniem, Warszawa 1993
wstępowaliśmy było
Artykuły:
dla nas wybawieniem z
ogromnie trudnych, a nie często niebezpiecznych
A.
warunków dotychczasowego życia. ...”
Polityczno-Wychowawczych w Lublinie [w:]
W momencie wycofania armii generała
Andersa z terytorium radzieckiego. W ZSRR
Kowalczyk,
Centralna
Częstochowski
Biuletyn
Szkoła
Oficerów
Oświatowy,
Częstochowa 2005.
pozostało wielu polaków którym nie udało się
wydostać z tego kraju mlekiem i miodem
płynącym, ich jedynym ratunkiem była 1 dywizja
piechoty Tadeusza Kościuszki. W skład dywizji
wchodziły trzy pułki piechoty, jeden pułk artylerii
oraz służby medyczne, transportowe i chemiczne.
mgr Adrian Kowalczyk