Wtorek 11.30

Wrocław, 2013-06-28
SZCZEGÓŁOWY PLAN ĆWICZEŃ Z MIKROBIOLOGII I MIKROBIOLOGII JAMY
USTNEJ dla III ROKU WYDZIAŁU LEKARSKO-STOMATOLOGICZNEGO
ROK AKADEMICKI 2013/2014 semestr zimowy
WYKŁAD:
Wtorek 11.30 – 13.00
ĆWICZENIA:
Wtorek 8.00 – 9.30; 9.45 – 11.15
Piątek 9.45 – 11.15; 11.30 – 13.00
01.10.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15
ĆWICZENIE 1: MORFOLOGIA BAKTERII. TECHNIKA MIKROSKOPOWANIA
Część teoretyczna:
 Zapoznanie studentów z organizacją pracy oraz zasadami BHP w czasie ćwiczeń.
 Omówienie morfologii bakterii.
 Podział preparatów: preparaty natywne (przyżyciowe) i utrwalone (barwione).
 Podział technik barwienia (proste, złożone; pozytywne, negatywne, pozytywno-negatywne).
Część praktyczna:
1. Oglądanie preparatów przyżyciowych z hodowli Leptospira.
2. Oglądanie preparatu barwionego metodą fluorescencyjną z Toxoplasma gondii
3. Morfologia bakterii – oglądanie gotowych preparatów barwionych w mikroskopie świetlnym.
4. Sporządzanie i oglądanie preparatów z hodowli stałej Micrococcus barwionych metodą
negatywną.
04.10.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWICZENIE 2: METODY BARWIENIA PREPARATÓW UTRWALONYCH
Część teoretyczna:
Omówienie technik barwienia preparatów utrwalonych:
 barwienie pozytywne proste – metoda Loefflera
 barwienie pozytywne złożone – metoda Grama
 barwienie pozytywno-negatywne – metoda Buri-Ginsa
Część praktyczna:
1. Sporządzanie i oglądanie preparatów z kieszonek dziąsłowych natywnych i barwionych
metodą Loefflera.
2. Sporządzanie i oglądanie preparatów z zawiesiny bakterii G(+) i G(-) (Staphylococcus aureus
+ Escherichia coli) barwionych metodą Grama.
3. Sporządzenie i oglądanie preparatów laseczek rodzaju Bacillus z hodowli agarowej
barwionych metodą wybraną przez asystenta.
4. Barwienie metodą Buri-Ginsa (Klebsiella)
08.10.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15
ĆWICZENIE 3: PODSTAWY DIAGNOSTYKI CHORÓB ZAKAŹNYCH. WARUNKI HODOWLI
I IDENTYFIKACJA BAKTERII.
Część teoretyczna:
1. Warunki hodowli bakterii tlenowych i beztlenowych in vitro – wpływ temperatury, pH,
potencjału oksydacyjno-redukcyjnego, egzogennych związków pokarmowych (czynniki
wzrostowe).
3. Podział podłoży mikrobiologicznych (proste, wzbogacone, wybiórczo-różnicujące,
różnicujące – demonstracja wzrostu w podłożu płynnym i na podłożu stałym.
Część praktyczna:

Posiew redukcyjny zawiesiny ziarniaków Gram (+) na podłożu Columbia agar z krwią.
1
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Uwaga:
Materiały do następnego ćwiczenia: Sterylizacja i dezynfekcja na stronie
internetowej (www.mbio.am.wroc.pl)
15.10.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15
ĆWICZENIE 4: STERYLIZACJA I DEZYNFEKCJA
Odczyt posiewu redukcyjnego z poprzedniego ćwiczenia.
Część teoretyczna:
Omówienie fizycznych i chemicznych metod sterylizacji i dezynfekcji (ze szczególnym
uwzględnieniem sterylizacji sprzętu dentystycznego).
Demonstracja:
- Attesty – biologiczne metody kontroli sterylizacji,
- pakowanie sprzętu do sterylizacji: pakiety, rękawy,
- opakowania jednorazowe.
Część praktyczna:
1. Bakteriobójcze działanie promieniowania UV.
2. Kontrola jałowości powietrza.
3. Działanie preparatów dezynfekcyjnych do higienicznego mycia rąk.
Przygotowanie do następnego ćwiczenia: posiew redukcyjny na podłożu agarowym z krwią i 1/3
płytki MC:
 wymaz z ropnia okołozębowego,
 wymaz z migdałków,
 wymaz ze zmiany próchniczej.
18.10.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWICZENIE 5: GRAM(+) ZIARENKOWCE – (Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus)
Odczyt wyników z poprzedniego ćwiczenia (sterylizacja, dezynfekcja).
Odczyt posiewów wykonanych na poprzednim ćwiczeniu (wymazy z ropnia, migdałków, zmiany
próchniczej); wykonanie preparatów barwionych metodą Grama.
Omówienie diagnostyki zakażeń wywoływanych G(+) ziarniakami.
Część teoretyczna:
1. Rola Staphylococcus spp. w zakażeniach implantów zębowych.
2. Rola Streptococcus spp. w patogenezie próchnicy.
Część praktyczna:
1. Metody różnicowania G(+) ziarenkowców:
 Staphylococcus aureus, Staph. epidermidis, Staph. saprophyticus (test koagulazowy, test
katalazowy, nowobiocyna).
 Streptococcus oralis, Strep. pyogenes, Strep. pneumoniae, Enterococcus spp.
test wrażliwości na bacytracynę i optochinę, szereg biochemiczny dla enterokoków.
 Api20Strep. – do odczytu.
22.10.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9.45-11.15
ĆWICZENIE 6: PATOGENY GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH: Corynebacterium
diphtheriae, Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae. NOSICIELSTWO Neisseria
meningitidis i Streptococcus pneumoniae
SPRAWDZIAN I (materiał z ćwiczeń 1-5)
Część teoretyczna:





Charakterystyka patogenów górnych dróg oddechowych.
Diagnostyka błonicy.
Różnicowanie pałeczek Haemophilus spp.
nosicielstwo Haemophilus influenzae i Streptococcus pneumoniae.
Diagnostyka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
2
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Część praktyczna:

Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów.
25.10.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWICZENIE 7: LASECZKI GRAM-DODATNIE (Bacillus anthracis, Clostridium spp.)
Część teoretyczna:
 Chorobotwórczość: Bacillus anthracis, Clostridium botulinum, Cl. tetani, Cl. perfringens, Cl.
difficile
Część praktyczna:
 Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów.
29.11.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9.45-11.15
ĆWICZENIE 8: GRUŹLICA (OBRAZ KLINICZNY, DIAGNOSTYKA, PROFILAKTYKA).
NOKARDIOZA
Część teoretyczna:
 Podział taksonomiczny i charakterystyka mykobakterii
 Postacie kliniczne gruźlicy, diagnostyka, szczepienia (BCG), próby tuberkulinowe
 Odporność śródzakaźna – fenomen Kocha
 Charakterystyka i chorobotwórczość Nocardia spp.
Część praktyczna:



Oglądanie preparatów plwociny od chorego prątkującego barwionych metodą:
Ziehl-Neelsena,
Czynnik wiązkowy (cord factor) – preparat
oznaczanie wrażliwości prątków na tuberkulostatyki.
05.11.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9.45-11.15
ĆWICZENIE 9: G(+) i G(-) BAKTERIE BEZWZGLĘDNIE BEZTLENOWE: Actinomyces,
Prevotella, Porphyromonas, Bacteroides, Fusobacterium
Część teoretyczna:



Chorobotwórczość G(-) bakterii bezwzględnie beztlenowych (Prevotella, Porphyromonas,
Bacteroides, Fusobacterium).
Charakterystyka Actinomyces israeli, symptomatologia, diagnostyka i leczenie promienicy.
Rola innych promieniowców w patogenezie jamy ustnej (paradontoza, płytka nazębna).
Część praktyczna:
 Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów.
Przygotowanie do następnego ćwiczenia - posiew redukcyjny:
 ropa z rany pooperacyjnej,
 wymaz z odbytu (biegunka).
08.11.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWICZENIE 10: GRAM-UJEMNE PAŁECZKI FERMENTUJĄCE i NIEFERMENTUJĄCE
Część teoretyczna:
 Omówienie chorobotwórczości pałeczek rodziny Enterobacteriaceae.
 Chorobotwórczość Pseudomonas aeruginosa.
 Demonstracja wzrostu pałeczek G(-) na podłożach wybiórczo-różnicujących
Część praktyczna:
 Odczyt posiewów z poprzedniego ćwiczenia
3
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 Demonstracja szeregów biochemicznych i testów ID32GN dla: E. coli, Klebsiella
pneumoniae, Salmonella spp., Shigella spp., Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa.
Przygotowanie do następnego ćwiczenia.
Pobieranie materiałów własnych z jamy ustnej (gardło, migdałki, płytka nazębna, kieszonki
dziąsłowe) – posiew tlenowy na podłoża: agar z krwią, Mac Conkey’a, Sabouraud.
12.11.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9.45-11.15
ĆWICZENIE 11: MIKROFLORA JAMY USTNEJ
SPRAWDZIAN II (materiał z ćwiczeń 6-10)
Część teoretyczna:

Omówienie pozytywnej i negatywnej roli flory fizjologicznej (zakażenia endogenne).
Część praktyczna:


Odczyt własnych posiewów – oglądanie morfologii i zabarwienia kolonii, hemolizy,
oglądanie preparatów barwionych metodą Grama, sporządzonych z różnych
morfologicznie kolonii.
Wykonanie preparatów natywnych z kieszonek dziąsłowych (mikroskop cpw).
15.11.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWICZENIE 12: CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ
Część teoretyczna:
1.
Podział zakażeń przenoszonych drogą płciową ze względu na etiologię:
 zakażenia bakteryjne: Treponema pallidum, Neisseria gonorrhoeae, Haemophilus
ducreyi, Mycoplasma, Ureaplasma, Chlamydia trachomatis.
 zakażenia wirusowe: HIV, HSV, HBV, HPV, Molluscum contagiosum.
 zakażenia grzybicze: Candida albicans.
 zakażenia pierwotniakowe: Trichomonas vaginalis.
2. Etiologia NGU.
3. Omówienie diagnostyki kiły i rzeżączki ze szczególnym uwzględnieniem zmian w jamie ustnej.
Część praktyczna:
Oglądanie preparatów:
 preparat srebrzony z T. pallidum – mikroskop świetlny.
 preparat z ropy rzeżączkowej – mikroskop świetlny.
 preparat Trichomonas vaginalis – mikroskop świetlny.
 preparat z Candida albicans – mikroskop świetlny.
19.11.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15
ĆWICZENIE 13:
METODY BADANIA WRAŻLIWOŚCI BAKTERII NA ANTYBIOTYKI
I CHEMIOTERAPEUTYKI
Część teoretyczna:
1. Charakterystyka najważniejszych grup antybiotyków (mechanizm i sposób działania,
spektrum przeciwbakteryjne, mechanizm(y) oporności, farmakokinetyka): β-laktamy,
aminoglikozydy, makrolidy i ketolidy, linkozamidy, glikopeptydy, tetracykliny, tigecyklina,
polimyksyny, oksazolidynony, fluorochinolony, sulfonamidy.
2. Oznaczanie wrażliwości bakterii na antybiotyki:
 metodą dyfuzyjno-krążkową,
 metodą seryjnych rozcieńczeń leku w bulionie Mueller-Hintona – demonstracja,
omówienie pojęcia MIC i MBC,
 metodą E-testów,
4
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)


metodą ATB – antybiogram dla bakterii beztlenowych – demonstracja,
oznaczanie wrażliwości Mycobacterium tuberculosis na tuberkulostatyki –
demonstracja.
Część praktyczna:
Wykonanie testu wrażliwości (antybiogramu) dla wybranych patogenów:
 Staphylococcus aureus MRSA,
 Enterococcus faecalis HLAR,
 Klebsiella pneumoniae ESBL(+)
22.11.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWCZENIE 14:
BADANIE MECHANIZMÓW OPORNOŚCI BAKTERII NA LEKI
PRZECIWBAKTERYJNE
Odczyt antybiogramów z poprzedniego ćwiczenia.
Część teoretyczna:
1.
Omówienie wybranych mechanizmów oporności bakterii na antybiotyki: MRS, VRE, GRE,
HLAR, ESBL na podstawie wyników z poprzedniego ćwiczenia.
Część praktyczna:


Oznaczanie szczepów β-laktamazododatnich – metoda cefinazowa.
Demonstracja oznaczania ESBL – metoda E-testu.
26.11. 2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15
Ćwiczenie15: KANDYDOZA I INNE ZAKAŻENIA GRZYBICZE JAMY USTNEJ
Część teoretyczna:
Charakterystyka grzybów rodzaju Candida.
Postacie kliniczne kandydozy w obrębie jamy ustnej:

ostra kandydoza rzekomobłonowa,

ostra kandydoza atroficzna (zanikowa),

przewlekła kandydoza (atroficzna)zanikowa,

przewlekła kandydoza rozrostowa (hiperplastyczna),

przewlekła kandydoza błony śluzowej,

zapalenie kątów ust.
Omówienie diagnostyki zakażeń grzybami Candida sp.
Aspergilloza zatok szczękowych.
1.
2.
3.
4.
Część praktyczna:
1.Sporządzenie i oglądanie preparatu Candida albicans barwionego metodą Grama.
2.Test filamentacyjny – wykonanie i oglądanie preparatu natywnego.
3.Oglądanie chlamydospor i blastospor Candida albicans w mikrohodowli.
4. Chromagar Candida.
29.11.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWICZENIE 16:
POBIERANIE I TRANSPORT MATERIAŁÓW DO BADAŃ
BAKTERIOLOGICZNYCH, WIRUSOLOGICZNYCH i
SEROLOGICZNYCH.
DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ STOMATOLOGICZNYCH – część I
SPRAWDZIAN III (materiał z ćwiczeń 11-15)
Część teoretyczna:

omówienie zasad i warunków prawidłowego pobierania i przesyłania materiałów do badań
mikrobiologicznych
5
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)



demonstracja urządzeń do pobierania różnorodnych materiałów diagnostycznych
demonstracja podłoży transportowych
omówienie warunków transportu materiałów do laboratorium mikrobiologicznego (czas,
temperatura, zabezpieczenia)
Część praktyczna:
Diagnostyka zakażeń stomatologicznych – część I.
Posiew materiałów diagnostycznych:
1. wymaz z ropnia po wprowadzeniu implantu (wszczepu) zębowego.
2. wymaz z gardła – rozpoznanie: atroficzne zapalenie błony śluzowej,
3. krew – rozpoznanie: zapalenie wsierdzia (endocarditis) po ekstrakcji zęba,
4. ropa z przetoki twarzowo-szyjnej w bulionie tioglikolanowym.
03.12.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15
ĆWICZENIE 17:
DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ STOMATOLOGICZNYCH – część II
Część praktyczna:
1
Odczyt posiewów z poprzedniego ćwiczenia.
2.
Identyfikacja czynników etiologicznych zakażeń stomatologicznych: wykonanie i odczyt
testów różnicujących adekwatnie do wyizolowanego drobnoustroju (patogenu).
3.
Demonstracja gotowych testów stosowanych w diagnostyce stomatologicznej:


Dentocult SM Strip mutans – test paskowy do wykrywania Streptococcus mutans
Dentocult LB – test paskowy do wykrywania Lactobacillus.
06.12.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWICZENIE 18:
ZAKAŻENIA WIRUSOWE JAMY USTNEJ - SEMINARIUM
Część teoretyczna:
Wirusowe zakażenia w obrębie jamy ustnej:
 Herpesviridae
 Mumpsvirus
 Morbilivirus (plamki Koplika)
 wirusy Coxsackie A- herpangina
 Różyczka
Część praktyczna – demonstracja i omówienie:
1.
Efekt cytopatyczny linii komórkowej zakażonej wirusem.
2.
Bakteriofagi.
3.
odczyn Hirsta.
4.
odczyn Hirsta-Salka (OZHA).
10.12.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15
ĆWICZENIE 19:
Chlamydia, Mycoplasma, Rickettsia – udział w zakażeniach jamy
ustnej
SPRAWDZIAN IV (materiał z ćwiczeń 16, 17, 18 oraz 19 materiał bieżący)
13.12.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00
ĆWICZENIE 20:
Odrabianie nieobecności. Zaliczenie ćwiczeń.
Wrocław, 2013-06-28
Odpowiedzialny za dydaktykę:
dr hab. Grażyna Gościniak prof. nadzw.
6
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)