44. Początki społeczeństwa feudalnego
advertisement
Początki społeczeństwa feudalnego Rolnictwo - Ruina rolnictwa spowodowana najazdami germańskimi, upadkiem Cesarstwa na Zachodzie oraz kształtowaniem się nowych państw; - Mała wydajność rolnicza w Europie wczesnośredniowiecznej; - Plony niepewne z powodu nieurodzajów i klęsk żywiołowych; - Dwupolówka - Dodatkowe dochody z warzywników i sadów; - Niewielka hodowla zwierząt spowodowana małą ilością ziarna do ich wyżywienia; Początki systemu lennego Po osiedleniu się Frankowie i inne plemiona germańskie utworzyli grupę osiadłych rolników, którzy na wezwanie władcy musieli stawić się konno lub pieszo. Podstawą ich utrzymania były dochody osiągane z uprawy roli. Z dochodów rolniczych musieli również uzbroić się. Większość z nich posiadała niewielkie gospodarstwa, które nie zarabiały na częste i długotrwałe wyprawy wojenne. Dlatego też za czasów Karola Wielkiego upowszechnił się zwyczaj oddawania się wolnych rolników w opiekę możnym lub Kościołowi. Była to tzw. komendacja. Komendacja (łac. commendatio – polecenie) Komendacja to umowa zawierana pomiędzy wolnym człowiekiem oddającym się w opiekę, a możnym, który oferował pomoc. W zamian za owa opiekę rolnicy byli zobowiązani do lojalności i wezwana na każde polecenie opiekuna. Immunitety Za czasów Karolingów rola pieniądza była bardzo ograniczona, a władcy by wynagrodzić duchownych, hrabiów lub innych dostojników za służbę nadawali im ziemię i immunitet (łac. immunitas – zwolnienie od obciążeń). Immunitety mogły być albo sądowe albo gospodarcze. Immunitet sądowy – panujący zrzekał się na korzyść nagradzanego swoich praw do sadzenia ludności poddanej mieszkającej w majątku; Immunitet gospodarczy lub ekonomiczny zwalniał obdarowywaną osobę z powinności feudalnych jak np. podatków. Rycerstwo Wynagrodzeniem za służbę mogły być również nadania ziemskie, które upowszechniły się w IX-X wieku. Najczęściej otrzymywali je wojownicy w zamian za konna służbę wojskową. Z czasem wojowników tych zaczęto nazywać rycerzami (niem. ritter – jeździec) . Beneficja Dobra przekazywane w nagrodę za usługi nazywano beneficjami, feudami lub lennami, a system który się na tej podstawie tworzył – systemem feudalnym. Osoba, która nadawała feudum stawała się dla osoby wynagradzanej zwierzchnikiem – seniorem. Osoba wynagradzana stawała się wasalem czyli lennikiem. Lennik musiał być wiernym seniorowi a senior miał obowiązek wspierać swego wasala. Hołd lenny Wasal składał swemu seniorowi hołd, podczas którego przysięgał na Ewangelię albo relikwie oraz recytował formułę wierności. Następnie senior i wasal całowali się w usta, co symbolizowało związek pomiędzy nimi. Drugim etapem była ceremonia inwestytury, a wiec symbolicznego przekazania lenna. Senior wręczał wasalowi symbol lenna – włócznię lub chorągiew (wasal świecki) lub pastorał albo pierścień (wasal duchowny). Beneficja najczęściej wygasały po ustaniu sprawowanego urzędu lub z chwilą śmierci dostojnika. Jednak z czasem możnowładcy zaczęli zabiegać by nadania te stały się dziedziczne. W ten sposób kształtowała się nowa warstwa społeczna – feudałowie świeccy lub duchowni, którzy dysponowali dużymi majątkami ziemskimi. Włości i miasta Za czasów Karolingów podstawową formą organizacji rolnictwa była włość, czyli majątek ziemski, którego centrum stanowił dwór – siedziba możnowładcy lub rycerza. Przy dworze mieszkała czeladź czyli ludzie niewolni, którzy obsługiwali rodzinę pana feudalnego. Do czeladzi zaliczano również kowalki, skórników, sokolników, krawców itd., którzy utrzymywali się z zasobów dworu. Część ziemi dworskiej wydzielona była dla rodzin chłopskich, które utrzymywały się z pracy w gospodarstwie. W zamian chłopi uiszczali obowiązkowe dary w naturze lub pracowali na ziemi należącej do dworu. Powinności te płacone panu feudalnemu w naturze nazywamy rentą feudalną. Każda włość posiadała kościół, pana feudalnego i wytworzony przez niego ład. Każda włość stanowiła silne wyodrębnioną jednostkę gospodarczo – społeczną, stąd twierdzenie iż struktura gospodarczo – społeczna wczesnego średniowiecza charakteryzowała się silnym partykularyzmem. Miasta Przy tak silnej organizacji włości, miasta miały niewielkie szanse na rozwój. Ośrodki miejskie , które przetrwały od starożytności były nieliczne i małe. Miasta pełniły wtedy funkcje rezydencji władców, dostojników dworskich, biskupów. Tylko najbogatsze ośrodki stawały się centrami handlowymi, gdzie dostępne były towary sprowadzane z Bizancjum i krajów islamu. Na wesoło
