AGRESJA – JE J PRZYCZYNY I RODZAJE

AGRESJA – JEJ PRZYCZYNY I RODZAJE.
Zdaniem wielu psychologów dzieci agresywne pochodzą ze środowiska
o cechach gdzie:
 są niewłaściwe metody wychowawcze
 występuje niedostatek wzmocnień pozytywnych ( kara zamiast
pociechy)
 niekorzystna atmosfera wynikająca z nerwowości członków rodziny lub
występującej tam patologii.
Dlatego ważne jest, byśmy poznali środowisko domu w jakim się wychowuje
dziecko.
Jedną z przyczyn agresywnego zachowania się dzieci są frustracje wywołujące
poczucie krzywdy lub gniewu.
FRUSTRACJA – stan przykrego napięcia psychicznego, spowodowanego
niezaspokojeniem jakiś potrzeb, niemożnością osiągnięcia jakiegoś celu.
Jest następstwem blokady określonych potrzeb:
 afirmacji
 uznania społecznego
 samodzielności.
Blokada potrzeby afirmacji jest wywołana:
 oziębłością uczuciową rodziców,
 brakiem z ich strony objawów serdeczności i zainteresowania
oraz stosowania przez nich kar fizycznych
Blokada potrzeby uznania społecznego spowodowana jest:
 zbyt częstym upominaniem dziecka
 zbyt częstym wytykaniem mu wad i braków
 porównywaniem go z innymi- lepszymi dziećmi
Blokada potrzeby samodzielności wywołana jest:
 zbytnią kontrolą ( bardzo krótka „smycz”)
1
 licznymi nakazami lub zakazami
Agresywne zachowanie się dzieci bywa również następstwem oddziaływania
różnych modeli zachowania się.
Takimi modelami mogą być :
 rodzice, rodzeństwo
 koledzy
 postać z filmu lub komiksu
 postać z gry komputerowej
Oddziaływanie procesu modelowania ( wzorowania się) zaznacza się
szczególnie wtedy, gdy modele agresji są zawarte w zachowaniu się osób
budzących podziw – np. idol.
Zostaje wtedy uruchomiony mechanizm identyfikacji z modelem
( podobny ubiór, fryzura, gesty).
POTENCJALNE ZACHOWANIA AGRESYWNE
Mają źródła w faktach często ze sobą powiązanych:
 dziecko wychowuje się w rodzinie z licznymi problemami
( alkoholizm, przemoc, rozwód, przestępstwo, bieda )
 dorośli w te rodzinie stosują różne- podwójne wzorce zachowania
( co innego mówią – co innego robią )
 dorośli czerpią korzyści materialne i psychiczne ze swojej przemocy.
AGRESORZY – to dzieci, które:
 dokuczają ( systematycznie), ośmieszają, przezywają, biją,
kopią – głównie słabszych
 maja potrzebę dominacji wobec innych, chcą ich sobie
podporządkować
 charakteryzują się niską tolerancją frustracji, łatwo popadają w
gniew, są impulsywni
 nie umieją spokojnie poradzić sobie z trudnościami
2

trudno im stosować się do ogólnie przyjętych reguł
 generalnie są nastawione na – NIE
 są zadowolone z własnych zachowań, bez poczucia winy
 są biegłe w udawaniu
 mają łatwy kontakt z otoczeniem
 umieją się wybronić – łatwo kłamią
 dość wcześnie prezentują zachowania aspołeczne: kradną, piją,
palą, narkotyzują się.
Kradzieże są najczęściej stosowanym typem agresji. W życiu nastolatka zaczyna
się wiele dziać. Chce bywać: dyskoteki, kino, kawiarnia, a to kosztuje. Zaczyna
przywiązywać wagę do środków płatniczych.
Kradną, bo chcą dorównać innym, chcą mieć, chcą być wolni i niezależni.
Wewnętrzna pustkę chcą zapełnić przedmiotami.
Narkotyki i alkohol są najczęstszą formą ucieczki od złej rzeczywistości.
Dzieci sięgają po nie z powodu niemożności osiągnięcia wobec rodziców
autonomii. Powinni ją zdobyć w wieku 7-8 lat, ale z różnych powodów to się nie
udało. Nie czuli się kochani. Stracili kontakt z rodzicami na rzec kolegów,
którzy ich zastąpili. Tam odreagowują, tam istnieją, tam coś znaczą.
Agresorowi zależy na prestiżu otoczenia. To jego nagroda.
Ma to co chce – np. pieniądze, nie jest sam – otacza się świtą.
Agresor często powiela sytuacje domowe.
Tam gdzie w rodzinie występują różne rodzaje agresji, gdzie zasadą jest
przepychanie się łokciami, kto silniejszy i sprytniejszy ten ma rację – to tam jest
szkoła życia dziecka.
3
Co stymuluje agresję.
Agresja – ma czynnik intencjonalności ( motywacji), złych intencji;
- intencjonalne działanie o charakterze antynormatywnym na szkodę
osoby
- nie jest prowokowana
- nie zastanawia się nad osobą, której robi krzywdę.
Kryteria wyróżniające agresję:
 intencjonalność – motyw czynienia zła
 emocje
- złość, czasami przyjemność
 spowodowanie konkretnych konsekwencji zachowań ( efekty działań)
 agresja
- cel sam w sobie
Klasyfikacja agresji:
 interpersonalna / samoagresja
 instrumentalna – wroga, zimna
 zadaniowa
 dopuszczalna – kara więzienia / niedopuszczalna
 społeczna / prospołeczna
 atakująca / obronna
 bezpośrednia / pośrednia
Jednym z celów wychowania w szkole jest przeciwdziałanie powstawaniu
agresji przez ukształtowanie systemu zinternalizowanych norm oraz zdolności
przeżywania powstającego na ich podłożu poczucia winy.
Co możemy zaproponować agresorowi ?
1. Różne sposoby dyscyplinowania
2. Wzmacnianie konkurencyjnych cech ( spóźnienia- punktualność)
3. Wyciszenie przez ćwiczenia i ustalone znaki
4. Nauka – praca nad sobą – poprzez ćwiczenia relaksacyjne, dramowe.
4
Literatura:
1. B. Wayne – Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży
2. H. Kozakiewicz- Zaproszenia do rozmowy
3. A. Kozłowska – Zaburzenia nerwicowe u dzieci w wieku szkolnym
4. A. Moreno – Socjodrama.
Opracowała:
Justyna Dąbrowska
5