- Powiatowa Stacja Sanitarno

Stan bezpieczeństwa sanitarnego
Miasta Torunia w 2012 roku
Toruń, 4 marca 2013 r.
SPIS TREŚCI:
str.
Wstęp………………………………………………………………………… 3
I.1.
Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń
w 2012 roku………………………………………………………………….. 5
I.2.
Ocena wykonawstwa szczepień ochronnych przeciwko chorobom
zakaźnym…………………………………………………………………….. 10
II.
Ocena sanitarna placówek ochrony zdrowia……………………………........
11
III.
Jakość wody przeznaczonej do spożycia……………………………….........
12
IV.
Stan sanitarny obiektów żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu środkami
spożywczymi, produkcji i obrotu kosmetykami……………………………..
13
V.
Warunki sanitarno - higieniczne w środowisku pracy, nadzór nad środkami
zastępczymi, promocja zdrowia w środowisku pracy, choroby
zawodowe…………………………………………………………................. 17
VI.
Warunki sanitarno - higieniczne w placówkach nauczania, wychowania i
wypoczynku.……………………………………………................................
22
Stan sanitarny miasta oraz obiektów i urządzeń użyteczności
publicznej……………………………………………………………….........
25
VIII. Zapobiegawczy nadzór sanitarny…………………………………………….
28
Działania podejmowane na rzecz oświaty zdrowotnej
i promocji zdrowia…………………………………………………………...
30
Wnioski…………………………………………………................................
33
VII.
IX.
X.
2
Szanowni Państwo,
Zwracam się z uprzejmą prośbą o zapoznanie się z poniższą informacją nt. stanu
bezpieczeństwa sanitarnego miasta Torunia w 2012 roku. Ocenę sporządzono w oparciu
o dokonaną przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu analizę
sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych oraz wyniki kontroli przeprowadzonych przez
pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu realizuje zadania z zakresu
zdrowia publicznego, określone w ustawie z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji
Sanitarnej, do których należą: ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem
czynników
środowiska, w którym żyjemy i zapobieganie powstawaniu chorób.
Działania prowadzone są w obszarach, które mają zabezpieczać realizację wspomnianego
celu i dotyczą:

sprawowania
zapobiegawczego
nadzoru
sanitarnego,
polegającego
m.in.
na
uzgadnianiu planów zagospodarowania przestrzennego i wymagań higienicznosanitarnych określonych dla budownictwa,

sprawowania bieżącego nadzoru sanitarnego nad przestrzeganiem przepisów
higienicznych i zdrowotnych określonych dla poszczególnych obszarów naszego
życia, takich jak środowisko, szkoła, praca, czy szeroko rozumiana żywność
i żywienie,

prowadzenia działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób
zakaźnych i chorób wynikających z warunków pracy,

inicjowania i prowadzenia działalności oświatowo-zdrowotnej zmierzającej do
kształtowania właściwych postaw i zachowań zdrowotnych.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wykonuje zadania Państwowej
Inspekcji Sanitarnej na obszarze powiatu toruńskiego grodzkiego (miasto Toruń)
i
ziemskiego (miasto Chełmża oraz gminy: Chełmża, Czernikowo, Lubicz, Łubianka,
Łysomice, Obrowo, Wielka Nieszawka, Zławieś Wielka).
W ewidencji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu na koniec
2012 r. figurowało 4948 obiektów (w tym 3546 w Toruniu).
3
W roku 2012 przeprowadzono w Toruniu ogółem 3661 kontroli w 2397 obiektach.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu wydał 845 decyzji administracyjnych,
w tym 4 decyzje unieruchamiające obiekt oraz 881 decyzji ustalających opłatę za czynności
kontrolne. Wydano również 12 postanowień o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia
do wykonania obowiązków określonych w decyzjach na kwotę 3 550 zł, nałożono 173
mandaty karne na kwotę 32 400 zł, wydano 207 opinii sanitarnych, wystosowano 139
wystąpień. W związku ze zgłoszeniem chorób zakaźnych oraz chorób zawodowych w 2012
roku przeprowadzono 1254 wywiady epidemiologiczne.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu pobrał ponadto 1176 prób do badań
laboratoryjnych, wykonał 3737 badań, w których przeprowadzono 9745 oznaczeń
w ramach działań nadzorowych i zapobiegawczych Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Oddział Laboratoryjny wykonywał też badania zlecane przez placówki ochrony zdrowia,
producentów i dystrybutorów żywności oraz instytucje i osoby prawne odpowiedzialne za
dostarczanie wody, w tym wody do spożycia przez ludzi, zakłady produkcyjne sprawdzające
swoje środowisko pracy, a także mieszkańców powiatu grodzkiego i ziemskiego.
Przedstawiając niniejszą ocenę pragnę zwrócić uwagę na złożoność i wagę zagadnień
leżących w gestii Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz szeroki zakres zadań wykonywanych
przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu na rzecz
poprawy zdrowia mieszkańców.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Toruniu
Hanna Wolska
4
I. Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń
w 2012 roku.
W 2012 r. - w porównaniu z 2011 r. - sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób
zakaźnych nie uległa istotnym zmianom i można ocenić ją jako dobrą. W analizowanym
okresie nie odnotowano epidemicznego wzrostu zachorowań na żadną ze zgłaszanych chorób,
nie zostały przywleczone choroby szczególnie niebezpieczne i wysoce zakaźne, takie jak
gorączki krwotoczne, cholera czy dżuma.
W porównaniu z 2011 r. wzrosła zapadalność na płonicę, ospę wietrzną, boreliozę
i wirusowe zapalenie wątroby typu B.
Umieralność z powodu chorób zakaźnych wynosiła 2,9 na 100 tys. ludności (6 zgonów)
i była niższa od współczynnika umieralności z 2011 r. (15 zgonów - 7,3). Przyczyną zgonów
była gruźlica, zapalenie jelita cienkiego i grubego wywołane przez Clostridium difficile oraz
posocznica.
Tab.1. Wybrane choroby zakaźne w Toruniu w latach 2008 - 2012. Liczba zachorowań
i zapadalność na 100 tys. ludności.
Rok
Jednostka
chorobowa
2008 r.
Liczba
przyp.
Współ.
zapadal.
2009 r.
Liczba
przyp.
Współ.
zapadal.
2010 r.
Liczba
przyp.
Współ.
zapadal.
2011 r.
Liczba
przyp.
Współ.
zapadal.
2012 r.
Liczba
przyp.
Współ.
zapadal.
Krztusiec
138
66,8
61
29,6
15
7,3
37
18,0
39
19,0
Świnka
27
13,1
18
8,7
24
11,7
18
8,8
14
6,8
Różyczka
53
25,7
20
9,7
26
12,6
23
11,2
21
10,2
Ospa wietrzna
637
308,3
918
444,8
2069
1006,1
801
390,1
885
431,9
Płonica
39
18,9
97
47,0
132
64,2
171
83,3
194
94,7
Zatr. pokarm.
i zakaż. jelitowe
626
303,0
522
253,0
660
320,9
676
330,7
561
273,8
WZW C
18
8,7
13
6,3
6
2,9
8
3,9
6
2,9
WZW B
26
12,6
8
3,9
4
2,0
3
1,5
6
2,9
Borelioza
44
21,3
41
19,9
24
11,7
30
14,6
38
18,5
Grypa
i grypopodob.
10
4,8
10184
4935,0
9731
4732,1
10471
5109,8
9504
4637,9
5
Choroby zakaźne objęte programem obowiązkowych szczepień ochronnych.
Choroby zakaźne, którym zapobiega się za pomocą szczepień, nadal są realnym
zagrożeniem, zwłaszcza dla dzieci. Sytuacja epidemiologiczna tych chorób w znacznym
stopniu jest zależna od poziomu realizacji szczepień ochronnych.
Z grupy chorób objętych programem szczepień ochronnych wystąpiły zachorowania
na różyczkę, krztusiec i świnkę. Zapadalność na te choroby utrzymała się na zbliżonym
poziomie jak w 2011 r.
Na krztusiec w 2012 r. zachorowało 39 osób (współczynnik zapadalności - 18,0),
w 2011 r. - 37 osób (współczynnik zapadalności 18,0). Wśród chorych wystąpiły
3 dwuosobowe ogniska zachorowań: w środowisku rodzinnym, w przedszkolu oraz szkole
podstawowej. Zachorowania dotyczyły przede wszystkim dzieci w wieku od 2 do 9 lat
(20 przypadków), które stanowiły 51% ogólnej liczby zachorowań. Nadal utrzymał się
obserwowany od kilku lat trend przesunięcia zachorowań na krztusiec na starsze dzieci
i dorosłych, co związane jest ze spadkiem odporności poszczepiennej.
Tab.2. Zachorowania na krztusiec w latach 2008 - 2012, udział procentowy zachorowań
wg wieku.
2008
Grupy
wiekowe
Liczba
przyp.
0
1
2-4
5-9
10-14
15-19
20-39
40-59
60 +
3
2
8
13
47
29
12
16
8
138
RAZEM
2009
%
Liczba
przyp.
2,2
1,4
5,8
9,4
34,1
21,0
8,6
11,6
5,8
100
3
2
22
10
7
8
4
3
2
61
2010
%
Liczba
przyp.
4,9
3,3
36,1
16,4
11,5
13,0
6,6
4,9
3,3
100
1
5
1
2
2
2
2
15
2011
%
Liczba
przyp.
6,7
33,3
6,7
13,3
13,3
13,3
13,3
100
1
1
7
1
7
7
7
4
2
37
2012
%
Liczba
przyp.
%
2,7
2,7
18,9
2,7
18,9
18,9
18,9
10,8
5,5
100
1
9
11
4
6
4
2,6
23,1
28,2
10,3
15,4
10,3
2
2
5,1
5,1
39
100
Na różyczkę w 2012 r. zachorowało 21 osób (współczynnik zapadalności – 10,2),
natomiast w 2011 r. zachorowanie rozpoznano u 23 osób (współczynnik zapadalności – 11,2).
Wszystkie przypadki były pojedynczymi zachorowaniami.
W 2012 r., w stosunku do 2011 r. nastąpił nieznaczny spadek zapadalności na świnkę.
Zachorowało 14 osób (współczynnik zapadalności – 6,8), w 2011 r. zarejestrowano 18
przypadków (współczynnik zapadalności – 8,8). Wszystkie przypadki były pojedynczymi
zachorowaniami.
Od 2007 r. nie rejestrowano zachorowań na odrę.
6
Inne choroby wieku dziecięcego.
Po odnotowanym w 2011 r. spadku zapadalności na ospę wietrzną (współczynnik
zapadalności - 390,1), w 2012 r. odnotowano wzrost zapadalności do 431,9. Jednakże
zapadalność ta nie przewyższyła zapadalności z 2010 r. (1006,1).
Zachorowało 885 osób, w 2011 r. zarejestrowano 801 przypadków. Odnotowano 28 ognisk
rodzinnych, w których zachorowało od 2 do 4 osób (łącznie 62 osoby). Głównie chorowały
dzieci do 9 roku życia - 741 przyp. (84% liczby zachorowań).
Zachorowania na ospę wietrzną dominowały wśród innych jednostek chorób zakaźnych,
a współczynnik zapadalności należał do jednych z najwyższych. Rozszerzenie szczepień
przeciwko ospie wietrznej w grupie osób narażonych na zakażenie ze względów
środowiskowych, może w przyszłości wpłynąć na poprawę sytuacji epidemiologicznej.
W analizowanym okresie wzrosła zapadalność na płonicę - z 83,3 w 2011 r. (171
przypadków) do 94,7 w 2012 r. (194 przypadki). Chorowały przeważnie dzieci do 9 roku
życia - 183 przypadki, które stanowiły 84% ogólnej liczby zachorowań. Odnotowano
3 ogniska rodzinne, w którym zachorowały 2 osoby.
Zatrucia pokarmowe i zakażenia jelitowe wywołane przez czynniki biologiczne.
W 2012 r. zmniejszyła się ogólna liczba zatruć pokarmowych i zakażeń jelitowych
wywołanych przez czynniki biologiczne. Zarejestrowano 561 przypadków (współczynnik
zapadalności - 273,8), podczas gdy w 2011 r. zarejestrowano 676 przypadków (współczynnik
zapadalności - 330,7).
W 2012 r. - w porównaniu do 2011 r. - odnotowano 38% spadek zapadalności na
wirusowe zakażenia jelitowe. W 2011 r. zarejestrowano 410 przypadków (współczynnik
zapadalności - 199,8), w 2012 r. zachorowało 280 osób (współczynnik zapadalności - 136,6).
Najwięcej przypadków nieżytu jelitowego było wywołanych przez rotawirusy (172
przypadki), które stanowiły przyczynę 61% ogólnej liczby zachorowań. Zachorowania
o etiologii wirusowej, podobnie jak w latach ubiegłych, występowały przede wszystkim
u dzieci do 4-tego roku życia - 170 przypadków (61% ogólnej liczby zachorowań).
Pomimo odnotowanego spadku zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe, w 2012 r.
zgłoszono więcej ognisk zbiorowych. Rejestracji podlegały ogniska, w których doszło do
zachorowania co najmniej 2 osób. W 2011 r. zgłoszono 4 ogniska, w 2012 r. zarejestrowano
11 ognisk. Za wyjątkiem jednego ogniska, które wystąpiło w przedszkolu, pozostałe ogniska
dotyczyły środowisk rodzinnych. W 3 przypadkach czynnikiem etiologicznym zachorowań
były norowirusy, w 7 ogniskach zachorowania wywołały rotawirusy, w 1 wirusy nie
określone. W ogniskach zachorowało od 2 do 8 osób, głownie małych dzieci. W związku
z warunkami panującymi w środowisku domowym oraz w przedszkolu (bliski kontakt
z osobami chorymi) - zakażenia szerzyły się głównie drogą kontaktową.
W 2012 r. - w porównaniu do 2011 r. - odnotowano nieznaczny wzrost zatruć
pokarmowych i zakażeń jelitowych o etiologii bakteryjnej. Współczynnik zapadalności
wzrósł z 129,6 w 2011 r. (266 przypadków) do 136,3 w 2012 r. (279 przypadków).
W tej grupie zachorowań wzrost dotyczył przede wszystkim zatruć pokarmowych
wywołanych przez odzwierzęce typy pałeczki Salmonella. Zapadalność na salmonelozy
zwiększyła się 1,5-krotnie z 25,3 w 2011 r. (52 przypadki) do 40,0 w 2012 r. (82 przypadki).
Zachorowania dotyczyły przede wszystkim dzieci do 9 roku życia (41 przypadków), które
stanowiły 50% ogólnej liczby przypadków.
Tak jak w latach poprzednich dominującym serotypem była Salmonella Enteritidis (67%).
Pod względem liczebności, w tej grupie zachorowań najczęściej występowały
bakteryjne zakażenia jelitowe nieokreślone - zakażenia, w których nie ustalono czynnika
etiologicznego. Zarejestrowano 128 przypadków (46% wszystkich bakteryjnych zakażeń).
7
Odnotowano 1 ognisko wywołane przez bakterię Escherichia coli. Zachorowały 2 osoby
dorosłe. Prawdopodobną przyczyną zakażenia było spożycie placków ziemniaczanych
z sosem twarogowym.
Choroby przenoszone przez naruszenie ciągłości tkanek.
W 2012 r. zarejestrowano 1 nowy przypadek zakażenia wirusem HIV (współczynnik
zapadalności - 0,5). Zakażenie wykryto u 62-letniego mężczyzny. W 2011 r. zarejestrowano
3 zakażenia HIV (współczynnik zapadalności - 1,5).
Zarówno w 2011 r., jak i w 2012 r., nie zgłoszono zachorowań na zespół nabytego
upośledzenia odporności (AIDS).
Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw typu B) zwiększyła się
co prawda z 1,5 w 2011 r. do 2,9 w 2012 r., jednak od wielu lat utrzymuje się na niskim
poziomie. Korzystna sytuacja epidemiologiczna jest wynikiem realizacji obowiązkowych
i zalecanych szczepień ochronnych oraz poprawy warunków sterylizacji sprzętu medycznego.
W 2012 r. zarejestrowano 6 nowych zachorowań na wzw typu B (współczynnik
zapadalności - 2,9), w 2011 r. zgłoszono 3 przypadki (współczynnik zapadalności - 1,5).
Zachorowało 3 mężczyzn i 3 kobiety.
Chorowały osoby dorosłe, u których do zakażenia doszło wiele lat wcześniej. Na podstawie
dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że prawdopodobnym źródłem zakażenia były
zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek, wykonane w obiektach wykonujących
działalność leczniczą. W 1 przypadku nie ustalono źródła zakażenia.
W 2012 r. zgłoszono 6 zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C
(wzw typu C), w 2011 r. zachorowało 8 osób. Zapadalność na wzw typu C zmniejszyła się
z 3,9 w 2011 r. do 2,9 w 2012 r. W jednym przypadku przebieg choroby był ostry (do
zakażenia wirusem zaplenia wątroby typu C doszło w okresie 6 miesięcy przed wystąpieniem
objawów choroby). W wywiadzie epidemiologicznym ustalono, że prawdopodobnie osoba
została zakażona podczas zabiegów stomatologicznych. W pozostałych przypadkach przebieg
choroby był przewlekły (ze względu na bezobjawowy przebieg choroby trudno jest ustalić
moment zakażenia). Podczas wywiadów epidemiologicznych ustalono, że prawdopodobnymi
źródłami zakażeń były zabiegi z naruszeniem ciągłości tkanek, wykonane w obiektach
wykonujących działalność leczniczą. Wszystkie zachorowania dotyczyły osób dorosłych
powyżej 19 roku życia.
Gruźlica.
W 2012 r. zapadalność na gruźlicę (17,6) utrzymywała się na poziomie roku
poprzedniego (17,0). W 2012 r. zachorowało 36 osób, w 2011 r. gruźlicę rozpoznano u 35
osób. Chorowały głównie osoby starsze - powyżej 60 roku życia (15 przypadków).
Zachorowało 14 kobiet (39%) i 22 mężczyzn (61%).
U chorych najczęściej rozpoznawano gruźlicę płuc – 31 przypadków (86 %).
8
Choroby przenoszone drogą płciową.
Liczba zachorowań na kiłę zmalała. W 2011 r. zachorowało 8 osób (współczynnik
zapadalności - 3,9), natomiast w 2012 r. zachorowało 6 osób (współczynnik zapadalności –
2,9). Kiłę rozpoznano u 5 mężczyzn i 1 kobiety. Wszystkie osoby nie przekroczyły 30 roku
życia.
W 2011 r. zachorowań na rzeżączkę nie zgłoszono. W 2012 r. zachorowało 3
młodych mężczyzn (współczynnik zapadalności - 1,5).
Zachorowania potwierdzono na podstawie przeprowadzonych badań mikroskopowych oraz
posiewów wydzieliny z cewki moczowej, w których wyhodowano dwoinkę rzeżączki
Neisseria gonorrhoeae.
Choroby przenoszone przez kleszcze.
Odnotowany w 2011 r. wzrost zachorowań na boreliozę, utrzymał się w 2012 r.
Zapadalność wzrosła z 14,6 w 2011 r. do 18,5 w 2012 r. W 2012 r. zachorowało 38 osób
(2011 r. - 30 osób). Wśród chorych 3 osoby były narażone na zakażenie w związku
z wykonywaną pracą (pracownicy Lasów Państwowych).
Na podstawie przeprowadzonych dochodzeń ustalono, że w 14 przypadkach (37%) do
ukąszenia przez zakażonego kleszcza doszło w okolicach Torunia. Pozostałe osoby
przebywały w różnych rejonach Polski.
Na terenie Torunia dotychczas nie rejestrowano przypadku zachorowania na
kleszczowe zapalenie mózgu.
Grypa i zachorowania grypopodobne.
Grypa wraz z infekcjami grypopodobnymi należy do najczęściej występujących
chorób zakaźnych. W 2012 r. zgłoszono 9.504 przypadków (współczynnik zapadalności 4.637,9), w 2011 r. zarejestrowano 10.471 zachorowań (współczynnik zapadalności - 5109,8).
Z ogólnej liczby zgłoszonych zachorowań 46 % (4383 przypadki) dotyczyło dzieci do 14 lat.
W 2012 r. nie zgłoszono przypadków zachorowań na grypę wywołaną wirusem A H1N1,
podczas gdy w 2011 r. zakażenie tym wirusem potwierdzono u 9 osób.
W zapobieganiu grypie niekwestionowaną rolę odgrywają szczepienia ochronne. W Polsce,
w porównaniu z innymi krajami, rozpowszechnienie szczepień przeciwko grypie jest
niewielkie. W Toruniu przeciwko grypie zaszczepiło się 5940 osób.
Przez cały rok kontynuowano działania w ramach zintegrowanego nadzoru
epidemiologicznego i wirusologicznego nad grypą oraz innymi wirusami oddechowymi,
opartego na systemie SENTINEL.
Neuroinfekcje.
Zapadalność na choroby infekcyjne układu nerwowego na terenie powiatu zmniejszyła
się o 27%. W 2011 r. zarejestrowano 25 przypadków neuroinfekcji (współczynnik
zapadalności – 12,2), w 2012 r. zgłoszono 18 przypadków (współczynnik zapadalności – 8,9).
Na odnotowany spadek zapadalności wpłynęła zmniejszona liczba zgłoszonych w 2012 r.
zachorowań na wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W 2011 r. zachorowanie
rozpoznano u 22 osób, w 2012 r. zarejestrowano 12 zachorowań.
Ponadto w 2012 r. zgłoszono 2 przypadki wirusowego zapalenia mózgu, 3 zachorowania na
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii bakteryjnej oraz 1 przypadek o etologii nie
określonej.
9
Pokąsania przez zwierzęta oraz inne narażenia na zachorowania na wściekliznę.
Liczba pokąsań przez zwierzęta utrzymywała się na zbliżonym poziomie. W 2012 r.
zostało pokąsanych 201 osób, w 2011 r. zgłoszono 191 pokąsań. Najczęściej zgłaszano
przypadki pokąsań przez psy (158 przypadków - 79%) oraz koty (32 przypadki - 16%);
ponadto zgłoszono przypadki pokąsań przez myszy, nietoperze, wiewiórki, szczury
hodowlane, szczura dzikiego, fretkę, jeża i kucyka.
Ponarażeniowo szczepienia przeciwko wściekliźnie podjęto u 66 osób, stanowiących
33% ogólnej liczby pokąsanych (2011 r. - zaszczepiono 52 osób - tj. 27% ogólnej liczby
pokąsanych).
2. Ocena wykonawstwa szczepień ochronnych przeciwko chorobom
zakaźnym.
W Polsce Program szczepień ochronnych, co roku jest aktualizowany Komunikatem
Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw
chorobom zakaźnym, publikowanym w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia. Kalendarz
szczepień określa wiek dzieci i młodzieży, w którym powinny być podane poszczególne
dawki szczepionki.
Na terenie powiatu grodzkiego szczepienia przeciw chorobom zakaźnym w 2012 r., podobnie
jak w 2011 roku, zostały zrealizowane na dobrym poziomie.
Stan uodpornienia dzieci do 2 roku życia
Szczepieniom p/ko gruźlicy podlegało 2145 noworodków, zaszczepiono 2125 tj. 99%. Stan
uodpornienia niemowląt w pierwszym roku życia p/ko wzw typu B wyniósł 89,5%. Dzieci
w wieku od 2 m-ca do 2 roku podlegają obowiązkowym cyklom szczepień wykonywanym
równoczasowo p/ko błonicy, tężcowi i krztuścowi, Poliomyelitis, Haemophilus influenzae
typu B. W drugim roku życia dzieci zostały uodpornione p/ko tym chorobom w 99,1%.
Uodpornienie p/ko odrze, śwince, różyczce, w drugim roku życia uzyskało 87,4% dzieci
podlegających do szczepienia.
Stan uodpornienia dzieci i młodzieży w wieku szkolnym
Pierwszej dawce szczepienia przypominającego p/ko błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz p/ko
Poliomyelitis podlegało w 2012 roku 2131 dzieci w 6 roku życia - stan uodpornienia dzieci
wyniósł 93,2%. Drugiej dawce szczepienia przypominającego p/ko błonicy i tężcowi
podlegało 1766 osób w 14 roku życia, stan uodpornienia wyniósł 97,5%. Trzeciej dawce
szczepienia przypominającego podlegała młodzież w 19 roku życia (2168 osób),
zaszczepiono 2112 osób tj. 97,4%. Pozostałe osoby zostaną zaszczepione w 2013 r.
Zgodnie z PSO dzieci w 10 roku życia otrzymały szczepienie przypominające p/ko odrze,
śwince i różyczce, stan uodpornienia wyniósł 96,2% (1774 dzieci).
Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie
Ogółem w 2012 roku, ze wskazań indywidualnych, uodporniono 4133 osoby narażone na
zakażenie tężcem oraz 157 osób zaszczepiono p/ko wściekliźnie po narażeniu (pokąsania
przez zwierzęta podejrzane o zakażenie wirusem wścieklizny).
10
II. Ocena sanitarna placówek ochrony zdrowia
W 2012 r. na terenie miasta Torunia kontrolę stanu sanitarnego przeprowadzono
w 165 obiektach służby zdrowia, spośród 302 ujętych w ewidencji, co stanowi 55 % ogółu
placówek. W grupie podmiotów wykonujących stacjonarne, całodobowe oraz ambulatoryjne
świadczenia zdrowotne na 109 placówek skontrolowano 96, co stanowi 88 % wszystkich
obiektów. Do pozostałej grupy placówek ochrony zdrowia należą praktyki lekarskie
i pielęgniarskie, w tym praktyki lekarskie indywidualne i grupowe. Na terenie miasta Torunia
znajdują się 193 takie placówki, z których 69 skontrolowano.
Wszystkie obiekty ochrony zdrowia znajdujące się na terenie miasta posiadały
opracowane i wdrożone procedury zapewniające ochronę przed zakażeniami zakładowymi.
Nieprawidłowości w zakresie realizacji powyższych
procedur higienicznych dot.
prawidłowości ich sporządzania, aktualności i znajomości wśród personelu, stwierdzono w 3
obiektach. W 4 obiektach nieprawidłowo realizowano rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie zakresu, sposobu i częstotliwości działań zapobiegających
szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych oraz sposobu ich dokumentowania.
Kontrole sanitarne przeprowadzone w 2012 roku wykazały, że poza nielicznymi
wyjątkami, preparaty dezynfekcyjne stosowane do dezynfekcji narzędzi medycznych,
powierzchni (w tym powierzchni skażonych materiałem biologicznym) oraz skóry były
stosowane zgodnie z zaleceniami producentów. Przygotowywano właściwe stężenia
roztworów i stosowano odpowiedni czas dezynfekcji. Placówki okresowo dokonywały zmian
stosowanych środków dezynfekcyjnych i używały naprzemiennie preparatów różnych firm.
We wszystkich szpitalach, z wyjątkiem Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego – Szpitala
Specjalistycznego w Toruniu przy ul. Św. Józefa 53-59, narzędzia medyczne były
poddawane maszynowemu myciu i dezynfekcji we własnych centralnych sterylizatorniach,
bądź za pośrednictwem zewnętrznej firmy świadczącej usługi w tym zakresie - CitoNet
Bydgoszcz SA. W pozostałych obiektach, podobnie jak w Wojewódzkim Szpitalu
Zespolonym - Szpitalu Specjalistycznym w Toruniu przeprowadzano manualne mycie
narzędzi. W części gabinetów stomatologicznych do mycia i dezynfekcji drobnego sprzętu
stomatologicznego stosowano myjki ultradźwiękowe. We wszystkich pracowniach
endoskopowych, sprzęt stosowany do badań endoskopowych był poddawany myciu
i dezynfekcji w myjniach automatycznych.
Po zabiegach mycia i dezynfekcji, narzędzia medyczne poddawano procesowi
sterylizacji z zastosowaniem pary wodnej w nadciśnieniu. Na terenie powiatu grodzkiego
działają 162 autoklawy oraz 2 sterylizatory na tlenek etylenu. Skuteczność procesów
sterylizacji była sprawdzana za pomocą testów chemicznych oraz testów biologicznych.
Przeprowadzone w 2012 r. kontrole w zakresie przygotowywania sprzętu do sterylizacji,
pakietowania, przechowywania, zachowania odpowiednich terminów ważności
wysterylizowanych narzędzi, poza nielicznymi wyjątkami, nie wykazały nieprawidłowości.
W większości nadzorowanych obiektów czynności związane z przeprowadzaniem
dezynfekcji i sterylizacji zostały opisane w opracowanych przez placówki procedurach
higienicznych. Procedury zawierały obowiązujące standardy higieny wewnątrzzakładowej
i były na bieżąco aktualizowane w oparciu o obowiązujące przepisy oraz aktualne wytyczne
i publikacje. Obiekty prowadzące działalność leczniczą, sukcesywnie zwiększały ilość
stosowanych narzędzi jednorazowego użycia, co wpływało na zwiększenie bezpieczeństwa
epidemiologicznego.
Nieprawidłowości w zakresie dezynfekcji i sterylizacji stwierdzono w 6 obiektach.
Dotyczyły one nieprawidłowo dobranego lub źle przygotowanego preparatu
dezynfekcyjnego, braku odpowiednich zamykanych pojemników do dezynfekowania sprzętu
medycznego, braku wydzielonego miejsca do mycia i dezynfekowania wewnątrzzakładowych
środków transportu wewnętrznego i pojemników wielokrotnego użycia, braku dezynfekcji
niezmywalnych materacy na łóżkach pacjentów, braku dozowników na środki dezynfekcyjne
i braku preparatu do dezynfekcji powierzchni skażonych materiałem biologicznym.
11
W 2 placówkach kontrole skuteczności procesów sterylizacji wykazały nieprawidłowości
w działaniu autoklawów - uzyskano dodatnie wyniki testów biologicznych. Autoklawy po
naprawie i uzyskaniu prawidłowego wyniku kontroli skuteczności sterylizacji zostały
przywrócone do eksploatacji.
Gospodarka odpadami prowadzona była prawidłowo. W zależności od ilości
wytwarzanych odpadów medycznych zakaźnych, obiekty posiadały wymagane
rozporządzeniem pomieszczenia lub urządzenia chłodnicze przeznaczone wyłącznie do
magazynowania odpadów. Odpady medyczne w placówkach gromadzone były selektywnie
i przekazywane do termicznego unieszkodliwienia w spalarniach.
Bieliznę szpitalną poddawano dezynfekcji termicznej w zakładach pralniczych,
wyposażonych w pralnice z barierą higieniczną. Koce, materace, kołdry i poduszki dla
pacjentów leczonych w szpitalach dezynfekowano w komorach dezynfekcyjnych lub prano
w pralnicach.
Miejsca do przechowywania bielizny czystej i brudnej zorganizowane były prawidłowo.
Czysta bielizna przechowywana była w zamkniętych szafach, brudna składana do worków
foliowych i pojemników. Bielizna szpitalna przechowywana była w odpowiednio
zorganizowanych magazynach. Przychodnie i poradnie piorą bieliznę w pralniach z barierą
higieniczną lub we własnym zakresie. Bielizna szpitalna przekazywana jest do pralni z barierą
higieniczną. Transport odbywał się samochodami przychodni lub transportem pralni.
Gabinety prywatne prały bieliznę (fartuchy) we własnym zakresie. Zachowana była zasada
rozdzielności przechowywania odzieży własnej i roboczej. Podczas świadczenia usług
używane były podkłady i prześcieradła jednorazowe. W roku 2012 w związku
z nieprawidłowościami w zakresie postępowania z bielizną w Zakładzie Fundacji „Światło”
nałożono mandat karny.
Utrzymaniem czystości zajmował się personel zatrudniony przez jednostki,
a w szpitalach i zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym przy ul. Ligi Polskiej 8 firmy
zewnętrzne. W zakresie czystości bieżącej w 2012 r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
III. Jakość wody przeznaczonej do spożycia.
Woda do spożycia, służąca zbiorowemu zaopatrzeniu ludności miasta Torunia,
uzyskiwana jest z dwóch rodzajów ujęć: ujęcia powierzchniowego, jakie stanowi rzeka
Drwęca i ujęć głębinowych. Głównym źródłem zaopatrzenia w wodę mieszkańców Torunia
jest wodociąg Toruń (zasilany wodą z ujęcia powierzchniowego oraz z ujęć głębinowych).
Pozostałe 2 wodociągi w Toruniu tj. wodociąg Czerniewice oraz wodociąg Wojewódzkiego
Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnienia zasilane są z ujęć głębinowych
w Czerniewicach. Wodociąg WOTUiW przy ul. Włocławskiej w Toruniu w 2012 r. został
włączony do grupy wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę.
Głównym producentem wody dla miasta Torunia jest przedsiębiorstwo wodno
-kanalizacyjne Toruńskie Wodociągi Sp. z o.o., które równocześnie odpowiada za jakość
wyprodukowanej wody.
Analiza zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia wykazała, że mieszkańcy miasta
Torunia w 100% korzystali z wody dobrej jakości. Jakość wody produkowanej przez
3 funkcjonujące wodociągi zbiorowego zaopatrzenia odpowiadała wymaganiom
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r., w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.).
Z powodu prowadzonych w I półroczu 2012 r. prac modernizacyjnych na SUW „Mała
Nieszawka”, do końca czerwca 2012 r. obowiązywała decyzja Państwowego Powiatowego
Inspektora Sanitarnego w Toruniu, wyrażająca zgodę na okresową warunkową przydatność
12
wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w zakresie zawartości żelaza i manganu. W tym
czasie nie wystąpiły przekroczenia powyższych parametrów w badaniach prowadzonych
przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Toruniu.
W próbkach wody ze SUW „Mała Nieszawka”, badanych w ramach kontroli wewnętrznej,
sporadycznie wystąpiły niewielkie przekroczenia zawartości żelaza i manganu, nie mające
jednak wpływu na ogólną ocenę przydatności wody z wodociągu Toruń.
Na podstawie wyników badania próbek wody stwierdzono, że wszystkie wodociągi
w Toruniu podawały wodę dobrą pod względem bakteriologicznym.
W celu zapewnienia mieszkańcom Torunia dobrej jakości wody, Toruńskie Wodociągi
Sp. z o.o. prowadziły wewnętrzny monitoring kontrolny i przeglądowy jakości wody,
obejmujący badanie podstawowych parametrów wody, takich jak mętność, barwa, zapach,
smak, odczyn, zawartość chloru wolnego, zawartość żelaza i manganu, bakterie grupy coli
i Escherichia coli oraz badania rozszerzone wody, między innymi metale ciężkie, pestycydy,
twardość wody i zawartość fluorków.
Toruńskie Wodociągi w roku 2012 kontynuowały prace modernizacyjne układu
technologicznego Stacji Uzdatniania Wody Mała Nieszawka oraz budowę Stacji
Odwadniania Osadów na Stacji Uzdatniania Wody Drwęca-Jedwabno. Wpływa to na
poprawę warunków eksploatacyjnych i większą efektywność stacji, w efekcie końcowym na
poprawę zaopatrzenia mieszkańców Torunia w wodę przeznaczoną do spożycia.
Stan sanitarno-techniczny wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę dla miasta Torunia
jest dobry.
Na terenie Torunia funkcjonują 4 wodociągi - ujęcia wody kredowej – przy
ul. Sucharskiego, Żółkiewskiego i Malinowskiego – administrowane przez Toruńskie
Wodociągi Sp. z o.o. (właściciel Urząd Miasta Torunia) oraz przy ul. Konstytucji 3-go Maja
42 (właściciel Wojewódzki Szpital Zespolony w Toruniu).
W 2012 r. tylko 1 z powyższych wodociągów dostarczał wodę odpowiadającą wymaganiom
obowiązującego rozporządzenia – wodociąg Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego
w Toruniu przy ul. Konstytucji 3 Maja 42 w Toruniu.
Do końca 2015 r. obowiązują decyzje Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego
w Toruniu, wyrażające zgodę na warunkową przydatność wody do spożycia
z pozostałych wodociągów – ujęć wody kredowej w zakresie jonu amonowego oraz do końca
2014 r. w zakresie żelaza, manganu i mętności dla wodociągu przy ul. Żółkiewskiego.
Skład bakteriologiczny wody z tych wodociągów nie budzi zastrzeżeń i spełnia wymagania
obowiązującego rozporządzenia.
IV. Stan sanitarny obiektów żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu
środkami spożywczymi, produkcji i obrotu kosmetykami.
W ewidencji Sekcji Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku na koniec
2012 r. figurowało 2385 obiektów, na terenie miasta Torunia pod nadzorem znajdują się 1722
obiekty. W 2012 r. skontrolowano 1030 zakładów, w których przeprowadzono 1803 kontrole.
Najwięcej nieprawidłowości stwierdzono w obiektach obrotu żywnością, zakładach małej
gastronomii i restauracjach. Za stwierdzone nieprawidłowości nałożono 168 mandatów na
kwotę 31 700 zł.
13
Stan sanitarny obiektów żywnościowo – żywieniowych w Toruniu w 2012 r.
Grupa
obiektów
Produkcja
żywności
Obrót
żywnością
Żywienie
otwarte
Żywienie
zamknięte
Produkcja i
obrót
przedmiotami
użytku oraz
kosmetykami
Liczba
Liczba
obiektów obiektów
w
skontroloewidencji wanych
Liczba
kontroli
Decyzje
administracyjne
Mandaty
60
56
103
24
9/2000
940
489
896
115
83/13150
581
379
668
112
70/14850
115
91
114
15
6/1700
26
15
22
-
1722
1030
1803
266
-
168/31700
Zakłady obrotu żywnością
Jest to najliczniejsza grupa obiektów objętych nadzorem. Zaliczamy do niej sklepy
spożywcze, super- i hipermarkety, hurtownie spożywcze oraz kioski.
W 2012 r. podczas kontroli sanitarnych nałożono 83 mandaty karne na łączną kwotę 13 150
zł, w tym w super i hipermarketach 21 mandatów karnych na łączną kwotę 3 150 zł.
Najczęściej występujące nieprawidłowości to:
 brak czystości pomieszczeń i sprzętu;
 brak higieny sprzedaży;
 niezachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego;
 sprzedaż żywności o niewłaściwej jakości zdrowotnej.
W celu poprawy stanu technicznego obiektów i ich wyposażenia wydano 115 decyzji
administracyjnych.
Przyjęto 24 interwencje dotyczące głównie złej jakości zdrowotnej zakupionych produktów
spożywczych oraz braku higieny sprzedaży, z tego 8 interwencji potwierdziło się.
Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku w ramach urzędowej kontroli
żywności i monitoringu pobrała do badań laboratoryjnych 426 prób żywności, z czego 5
zostało zakwestionowanych ze względu na zmienione cechy organoleptyczne 4 prób moreli
oraz obecność oprzędu i odchodów szkodników w próbie orzechów nerkowca.
Obiekty żywienia zbiorowego otwarte
W skład tej grupy obiektów wchodzą: restauracje, bary, kawiarnie, punkty małej
gastronomii, pijalnie piwa. W 2012 r. przeprowadzono 668 kontroli, podczas których
stwierdzano nieprawidłowości dotyczące zarówno bieżącego stanu sanitarnego, jak i stanu
technicznego tych zakładów. Dotyczyły one głównie:
 braku czystości pomieszczeń produkcyjnych i sprzętu,
 niewłaściwych warunków przechowywania żywności,
 braku higieny produkcji,
 braku dokumentacji dotyczącej systemów jakości.
14
W związku z powyższym nałożono 70 mandatów karnych na kwotę 14 850 zł.
W 5 przypadkach samowolnego rozszerzenia działalności przez zakład wystosowywano
wnioski o ukaranie do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy.
Kary pieniężne nałożono na 4 zakłady.
Ponadto wydano 112 decyzji na poprawę stanu technicznego pomieszczeń i sprzętu
produkcyjnego.
Wpłynęło 21 interwencji na złą jakość potraw oraz brak higieny produkcji i wydawania dań,
z tego 6 potwierdziło się.
Zakłady produkcji żywności
Pod nadzorem na koniec 2012 r. było 60 zakładów produkcyjnych. Do grupy tej
zaliczamy piekarnie, ciastkarnie, przetwórnie owocowo-warzywne, wytwórnie wyrobów
cukierniczych oraz wytwórnie lodów i automaty lodowe.
Najliczniejszą grupę stanowią piekarnie i ciastkarnie.
W 2012 r. za brak czystości pomieszczeń i sprzętu produkcyjnego ukarano osoby
odpowiedzialne 9 mandatami karnymi na kwotę 2000 zł. Wydano 24 decyzje administracyjne
zobowiązujące do poprawy stanu technicznego pomieszczeń i wyposażenia.
W związku z wprowadzeniem do obrotu soli wypadowej z Anwilu jako soli
spożywczej przeprowadzono 172 kontrole w zakładach produkcyjnych i miejscach obrotu
(hurtownie, sklepy), pobrano 7 próbek soli – nieprawidłowości nie stwierdzono.
W związku z wprowadzeniem zafałszowanego suszu jajecznego przez zakłady objęte
postępowaniem prokuratorskim z rejonu Kalisza skontrolowano 68 zakładów produkcyjnych.
Ocena wdrażania systemów kontroli wewnętrznej
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu nadzoruje realizację przez
producentów i dystrybutorów środków spożywczych systemów kontroli wewnętrznej, w tym
zasad Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) oraz
wdrażanie systemu HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli). Wyniki
kontroli wskazują, że nadal znaczna część przedsiębiorstw obrotu żywnością jest na etapie
wdrażania systemu HACCP, a wdrożyła jedynie zasady GHP i GMP. Zakłady produkcji
żywności w znacznej części wdrożyły już zasady systemu HACCP.
Nadzór nad żywnością i przedmiotami użytku obejmuje również działania w ramach
systemów wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych RASFF i RAPEX.
System RASFF
W ramach systemu RASFF (System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i
Paszach) otrzymano 42 zgłoszenia dotyczące 35 produktów spożywczych i suplementów
diety oraz 7 dotyczących przedmiotów użytku. W związku z powyższym sprawdzono 279
obiektów objętych nadzorem, jak również mieszkania i firmy prywatne. W 203 zgłoszonych
przypadkach nie stwierdzono w obrocie kwestionowanych produktów, zostały one sprzedane
klientom ostatecznym. W 26 przypadkach stwierdzono w obrocie kwestionowane produkty.
Do dostawców został zwrócony kwestionowany towar z 49 obiektów, w 11 przypadkach
nastąpiło to po przekazaniu informacji przez pracowników PSSE w Toruniu.
15
Do systemu RASFF zgłoszono następujące produkty:
żywność
 zupki instant (ponadnormatywna zawartość glinu)
 pestki moreli (obecność aflatoksyny B1 i sumy aflatoksyn B1,B2,G1,G2)
 krakersy (nienadzorowana produkcja suszu jajecznego)
 groch cały (obecność żywych i martwych szkodników)
 herbatniki PetitBeurre (przekroczenie poziomu zawartości siarczynów)
 ryby mrożone (nienadzorowana produkcja ryb SONA Koziegłówki)
 mąka kukurydziana BIO (obecność glutenu)
 mięso z indyka (obecność bakterii Salmonella enteritidis)
 prażynki ziemniaczane (wysoka zawartość glutenu)
 metka (obecność bakterii Listeria monocytogenes)
 śliwki suszone (przekroczenie dopuszczalnej zawartości kwasu sorbowego)
 rodzynki (przekroczenie dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A)
 woda mineralna (stwierdzenie bakterii z grupy coli i Pseudomonas aeruginosa)
 musztarda (przekroczenie maksymalnego dopuszczalnego poziomu benzoesanu sodu
w przeliczeniu na kwas benzoesowy)
 kaszka dla dzieci (stwierdzenie ochratoksyny A)
 woda źródlana (obecność bakterii Pseudomonas aeruginosa)
 mąka żytnia razowa, mąka żytnia, mąka pszenna (przekroczenie najwyższego
dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A)
 truskawki mrożone (wybuch ogniska ostrych zatruć pokarmowych wśród dzieci
i młodzieży we wschodnich regionach Niemiec)
 kurczak w galarecie (stwierdzenie ponadnormatywnej liczby bakterii Listeria
monocytogenes w liczbie > 100 jtk/g w 3 z 5 badanych próbek)
 mąka kukurydziana (stwierdzenie obecności glutenu)
 figi suszone (obecność żywych szkodników, oprzędów i śladów ich żerowania)
 mleko w proszku dla niemowląt (obecność bakterii Cronobacter sakazaki)
 obiadki dla niemowląt ( obecność fragmentów szkła w żywności dla dzieci)
przedmioty użytku:
 kubek szymek (wysoka migracja ołowiu i kadmu z obszaru obrzeża wyrobu)
 czajnik elektryczny (zmiana cech organoleptycznych przegotowanej wody)
 półmisek z melaminy (przekroczenie dopuszczalnego limitu migracji formaldehydu)
 talerz ceramiczny (przekroczenie dopuszczalnego limitu migracji ołowiu)
 salaterka plastikowa (przekroczenie dopuszczalnego limitu migracji specyficznej
formaldehydu do 3% kwasu octowego)
System RAPEX
W ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Produktach Niebezpiecznych (RAPEX)
otrzymano 5 zgłoszeń, dotyczących 14 przedmiotów użytku (kosmetyków). W związku
z otrzymanymi zgłoszeniami skontrolowano 11 obiektów tj: sklepy przemysłowe, drogerie,
apteki. Podczas wszystkich kontroli stwierdzono brak w obrocie kwestionowanych
przedmiotów użytku.
16
V. Warunki sanitarno - higieniczne w środowisku pracy, nadzór nad
środkami zastępczymi (tzw. „dopalaczami”), promocja zdrowia
w środowisku pracy, choroby zawodowe.
W wyniku przeprowadzonych w 2012 r. na terenie Torunia 383 kontroli (związanych
z nadzorem nad środowiskiem pracy oraz nad środkami zastępczymi) oraz 36 postępowań
dotyczących podejrzeń chorób zawodowych:
 wydano 109 decyzji administracyjnych (w tym: 58 nakazujących usunięcie stwierdzonych
nieprawidłowości w określonym terminie, 20 wyrażających zgodę na zmianę terminu
usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, 7 umarzających wszczęte postępowanie,
10 stwierdzających chorobę zawodową, 14 nie stwierdzających choroby zawodowej);
 wydano 77 decyzji ustalających opłatę za czynności kontrolne;
 skierowano 11 wystąpień do pracodawców;
 pobrano do badań laboratoryjnych 6 próbek produktów.
W celu przymuszenia do wykonania określonych w decyzjach obowiązków w 2012 r.
wszczęto postępowanie egzekucyjne wobec 2 pracodawców – wystawiając łącznie 3 tytuły
wykonawcze, kontynuowano także postępowanie egzekucyjne wszczęte w latach
poprzednich.
Wydano łącznie 7 postanowień o nałożeniu grzywny na łączną kwotę 2500 zł.
Nadzór nad środowiskiem pracy.
Do głównych zadań Sekcji Prewencji Chorób Zawodowych Powiatowej Stacji
Sanitarno Epidemiologicznej w Toruniu w 2012 r. należało sprawowanie nadzoru nad
warunkami zdrowotnymi środowiska pracy celem wzmocnienia ochrony zdrowia
pracowników przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwych i uciążliwych czynników
występujących w miejscu pracy oraz nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami,
produktami biobójczymi, detergentami i prekursorami narkotyków kat. 2 i 3.
W 2012 r. skontrolowano w Toruniu pod kątem warunków pracy oraz zagrożeń
zawodowych występujących na stanowiskach pracy 247 zakładów pracy zatrudniających
łącznie 8644 pracowników (w 2011 r. – 205 zakładów). Przeprowadzono 381 kontroli
sanitarnych w zakresie higieny pracy (w 2011 r. – 342 kontrole).
Kontrole przeprowadzano w zakładach o największych zagrożeniach zawodowych,
w zakładach budzących zastrzeżenia pod względem sanitarno-technicznym oraz w tych,
w których wyniki badań środowiskowych czynników szkodliwych dla zdrowia
występujących na stanowiskach pracy odbiegały od wymagań określonych przepisami.
Kontynuowano nadzór nad zakładami pracy, w których pracownicy narażeni są na substancje,
preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o rakotwórczym lub mutagennym, a także
nadzór nad niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i ich mieszaninami poprzez kontrole
podmiotów zajmujących się obrotem chemikaliami lub stosujących chemikalia w działalności
zawodowej.
W ewidencji Sekcji Prewencji Chorób Zawodowych Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Toruniu na dzień 31 grudnia 2012 r. ujętych było 649 zakładów pracy
funkcjonujących w Toruniu (na koniec 2011 r. – 630 zakładów).
Dominujące pod względem liczby zakładów pracy funkcjonujących w Toruniu branże to:
handel hurtowy i detaliczny (96 zakładów), naprawa pojazdów samochodowych (78) oraz
17
produkcja odzieży (36). Wśród zakładów pracy dominują firmy małe – zatrudniające do 5
pracowników.
Strukturę zatrudnienia w zakładach pracy w ewidencji pionu higieny pracy w 2012 r.
przedstawia poniższy wykres:
219
207
w
.2
50
28
po
do
10
1
od
51
do
25
0
10
0
50
do
21
do
6
od
53
52
do
5
za
tru
dn
io
n
yc
20
h
90
od
250
200
150
100
50
0
od
liczba zakładów pracy
w ewidencji
Struktura zatrudnienia w zakładach pracy
w ewidencji pionu higieny pracy w 2012 r.
liczba pracowników
Od wielu lat dominującym czynnikiem szkodliwym występującym w zakładach pracy
funkcjonujących na terenie Torunia jest hałas.
Z reguły ze względów technologicznych niemożliwe jest wyeliminowanie tego czynnika
szkodliwego ze środowiska pracy – w związku z tym działania podejmowane przez Sekcję
Prewencji Chorób Zawodowych obejmują przede wszystkim nadzór nad wypełnianiem przez
pracodawców obowiązków wynikających z oceny ryzyka zawodowego pracowników. Od
pracodawców wymagane jest m. in. oznakowanie w zakładzie stref zagrożonych hałasem,
zaopatrzenie pracowników w indywidualne ochrony słuchu i egzekwowanie ich stosowania,
sporządzenie i wprowadzenie w życie programu działań organizacyjno-technicznych
zmierzającego do ograniczenia narażenia na hałas oraz informowanie pracowników o ryzyku
zawodowym.
Przekroczenie najwyższego dopuszczalnego natężenia hałasu (NDN) w 2012 r. dotyczyło
1652 pracowników – zatrudnionych w 14 zakładach.
Na szkodliwe dla zdrowia czynniki biologiczne w środowisku pracy narażonych jest
łącznie 1426 pracowników, zatrudnionych przede wszystkim w zakładach produkcji
żywności, w placówkach ochrony zdrowia, w laboratoriach diagnostycznych, w zakładach
utylizacji odpadów i przy oczyszczaniu ścieków.
Nadzór nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy obejmuje zagadnienia
związane z ekspozycją pracowników w środowisku pracy na substancje chemiczne, ich
mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub
mutagennym.
Z uwagi na długi okres latencji nowotworów działania profilaktyczne są w tej kwestii
niezwykle istotne. Działania podejmowane w tym zakresie przez Sekcję Prewencji Chorób
Zawodowych obejmują przede wszystkim egzekwowanie od pracodawców obowiązków
określonych w obowiązujących przepisach prawnych, takich jak m. in. ograniczenie liczby
osób eksponowanych do niezbędnego minimum i poinformowanie ich o występujących
18
zagrożeniach, zapewnienie odpowiednich środków ochrony indywidualnej i profilaktycznej
opieki zdrowotnej, prawidłowe oznakowanie instalacji i pojemników, systematyczne
przeprowadzanie badań i pomiarów w środowisku pracy.
W 2012 r. w Toruniu skontrolowano 9 zakładów, w których łącznie 150 osób
pracowało w ekspozycji na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy
technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym (w 2011 r. skontrolowano 30
zakładów, w których eksponowanych było 2276 osób).
Tak znaczące obniżenie w stosunku do lat poprzednich liczby osób eksponowanych
w środowisku pracy na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy
technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym związane jest ze zmianami
legislacyjnymi. Wśród czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku
pracy nie są obecnie ujmowane czynniki biologiczne – wirusy zapalenia wątroby typu
B i C – wykazywane dotychczas przede wszystkim w placówkach związanych z ochroną
zdrowia.
W 2012 r. w ramach nadzoru nad niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i ich
mieszaninami przeprowadzono łącznie 241 kontroli w 229 obiektach.
Różne substancje chemiczne i ich mieszaniny stosowane są w działalności wielu zakładów
pracy na terenie Torunia, co powoduje określone zagrożenia dla zdrowia pracowników. Na
terenie Torunia funkcjonują także producenci oraz dystrybutorzy niebezpiecznych substancji
i mieszanin chemicznych, w tym prekursorów narkotyków kategorii 2 i 3, detergentów oraz
produktów biobójczych.
W 2012 r. prowadzono, jak w latach poprzednich, nadzór na przygotowaniem
pracodawców pod kątem przestrzegania przepisów i zasad bhp podczas prac usuwania bądź
zabezpieczania wyrobów zawierających azbest, w ramach realizacji rządowego „Programu
Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”. W 2012 r. przeprowadzono 6 kontroli
warunków higieny pracy w siedzibach firm zajmujących się usuwaniem/ zabezpieczaniem/
transportem wyrobów zawierających azbest oraz 4 kontrole warunków higieny pracy
w trakcie prac powodujących kontakt z azbestem (nieprawidłowości nie stwierdzono).
Nadzór nad środkami zastępczymi (tzw. „dopalaczami”).
W 2012 r. Sekcja Prewencji Chorób Zawodowych Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Toruniu prowadziła czynności kontrolne z zakresu nadzoru nad
środkami zastępczymi (tzw. „dopalaczami”).
Określenie „środek zastępczy” – zgodnie z art. 4 pkt. 27 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124) – oznacza „substancję
pochodzenia naturalnego lub syntetycznego w każdym stanie fizycznym lub produkt, roślinę,
grzyba lub ich część, zawierające taką substancję, używane zamiast środka odurzającego lub
substancji psychotropowej lub w takich samych celach jak środek odurzający lub substancja
psychotropowa, których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na
podstawie przepisów odrębnych; do środków zastępczych nie stosuje się przepisów
o ogólnym bezpieczeństwie produktów”.
W 2012 r. przeprowadzono 2 kontrole z zakresu nadzoru nad środkami zastępczymi.
Pobrano 6 prób produktów, w odniesieniu do których zachodziło uzasadnione podejrzenie, że
stwarzają zagrożenie życia lub zdrowia ludzi.
W 2012 r. w ramach prowadzonego nadzoru nad środkami zastępczymi wydano 1 decyzję
(dot. umorzenia postępowania po otrzymaniu wyników badań laboratoryjnych, nie
potwierdzających obecności substancji psychoaktywnych w pobranych próbkach produktów)
oraz 1 postanowienie.
19
Promocja zdrowia w środowisku pracy.
W 2012 r. Sekcja Prewencji Chorób Zawodowych Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Toruniu prowadziła działania mające na celu promocję zdrowego stylu
życia w miejscu pracy oraz działania kontrolne w zakresie przestrzegania przepisów ustawy
z dnia 9 listopada 1995 o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów
tytoniowych (Dz. U. nr 10 z 1996 r. poz. 55 z późn. zm.) – współpracując w tym zakresie
z Sekcją Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia tut. Stacji
W trakcie kontroli w ciągu całego roku zbierano informacje na temat przestrzegania
zakazu palenia tytoniu w nadzorowanych zakładach. Uzyskane podczas kontroli w danym
miesiącu dane przekazywane są do Sekcji Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia tut. Stacji,
która opracowuje w formie tabelarycznej „Aktualną sytuację w zakresie przestrzegania
zakazu palenia tytoniu w powiecie toruńskim”. Tabela zaktualizowana w danym miesiącu
przesyłana jest następnie do Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Wojewódzkiej
Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy.
W kontrolowanych zakładach przekazywano materiały edukacyjne – poradnik: „Miejsca
pracy wolne od dymu tytoniowego. Poradnik dla pracodawców”.
W trakcie czynności kontrolnych prowadzonych w III kwartale 2012 r. w ramach
nadzoru nad higienicznymi warunkami pracy w małych i średnich przedsiębiorstwach
przekazywano materiały promocyjne kampanii informacyjnej „Partnerstwo dla prewencji”.
Na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Toruniu
umieszczono w dniu 24 października 2012 r. wszystkie niezbędne informacje na temat
kampanii „Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy. Partnerstwo dla prewencji”.
Choroby zawodowe.
W 2012 r. Sekcja Prewencji Chorób Zawodowych Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Toruniu współpracowała w zakresie chorób zawodowych
z jednostkami orzeczniczymi I stopnia – Poradnią Chorób Zawodowych i Poradnią Chorób
Zakaźnych do celów orzeczniczych Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Toruniu
oraz z Wojewódzką Przychodnię Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych Wojewódzkiego
Szpitala Obserwacyjno-Zakaźnego w Toruniu. Współpracowano także z jednostką
orzeczniczą II stopnia – Instytutem Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera w Łodzi.
W 2012 r. przeprowadzono łącznie 36 postępowań wyjaśniających w sprawach
chorób zawodowych w zakładach pracy funkcjonujących na terenie Torunia. Wydano łącznie
24 decyzje w sprawach chorób zawodowych – 10 decyzji stwierdzających chorobę
zawodową oraz 14 decyzji nie stwierdzających choroby zawodowej.
20
Liczbę i rodzaj stwierdzanych w ostatnich 5 latach chorób zawodowych
u pracowników zatrudnionych w zakładach pracy funkcjonujących na terenie Torunia
przedstawia poniższa tabela:
poz.
wykazu
chorób
zaw.*
Liczba stwierdzonych przypadków
Nazwa choroby zawodowej
2008 r.
2
zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa
wywołane przez substancje chemiczne
gorączka metaliczna
3
pylice płuc
4
5
choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem
azbestu
przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli
6
astma oskrzelowa
1
8
zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie
pęcherzyków płucnych
ostre uogólnione reakcje alergiczne
9
byssinoza
10
beryloza
11
choroby płuc wywołane pyłem metali twardych
12
alergiczny nieżyt nosa
13
zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym
7
14
15
przedziurawienie przegrody nosa wywołane
substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym
przewlekłe choroby narządu głosu
2
17
choroby wywołane działaniem promieniowania
jonizującego
nowotwory złośliwe
18
choroby skóry
2
19
przewlekłe choroby układu ruchu
2
16
21
przewlekłe choroby obwodowego układu
nerwowego
obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu
22
zespół wibracyjny
20
23
24
25
26
choroby wywołane pracą w warunkach
podwyższonego ciśnienia atmosferycznego
choroby wywołane działaniem wysokich albo
niskich temperatur otoczenia
choroby układu wzrokowego wywołane
czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub
biologicznymi
choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich
następstwa
2010 r.
2011 r.
1
1
2012 r.
1
1
4
2
Razem:
*
2009 r.
3
3
2
3
3
6
3
3
1
1
1
5
3
3
2
12
12
12
12
10
wg rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. nr 105
poz. 869 z późn. zm.)
21
VI. Warunki sanitarno - higieniczne w placówkach nauczania, wychowania
i wypoczynku.
Pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Toruniu są 324
placówki nauczania i wychowania, w Toruniu – 216, w tym 7 uczelni wyższych.
W roku 2012 pracownicy sekcji Higieny Dzieci i Młodzieży skontrolowali 127
placówek stałych, w tym: 5 żłobków, 41 przedszkoli, 37 szkół różnych typów, 4 szkoły
wyższe, 3 domy dziecka, 12 domów studenckich oraz 61 turnusów wypoczynku dzieci i
młodzieży.
Przeprowadzono 249 kontroli sanitarnych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Toruniu wydał 15 decyzji administracyjnych, wystosował 25 wystąpień do dyrektorów
placówek oraz Prezydenta Miasta Torunia, Dyrektora Wydziału Edukacji Urzędu Miasta
Torunia, Dyrektora Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Torunia.
W skontrolowanych placówkach przebywało 61 240 uczniów i studentów.
Wszystkie skontrolowane placówki mieszczą się w budynkach przystosowanych, posiadają
wodociąg i kanalizację.
W skontrolowanych placówkach zapewniono właściwe warunki do utrzymania higieny
osobistej – dostępność do bieżącej ciepłej wody, ręczników jednorazowych lub suszarek,
mydła w płynie, papieru toaletowego. Zdarza się, że zakupy artykułów do utrzymania higieny
sponsorują rodzice uczniów lub przedszkolaków, ponieważ nie ma zabezpieczonych
wystarczających środków na te cele.
W 2012 r. zgłoszono do Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Toruniu
zachorowania na wszawicę w 4 placówkach, na świerzb w 2 placówkach. W placówkach tych
podjęto działania profilaktyczne (rozmowy z pielęgniarką i dyrekcją, pozostawienie ulotek).
Sporządzono wystąpienie do dyrektorów/kierowników toruńskich przychodni w sprawie
wszawicy w Szkole Podstawowej Nr 7 w Toruniu z prośbą o włączenie pielęgniarek
środowiskowych do jej zwalczania.
W placówkach nauczania i wychowania podczas bieżących kontroli sanitarnych
pracownicy sekcji podejmowali również działania w zakresie profilaktyki chorób zakaźnych –
zatruć pokarmowych, infekcji rotawirusowych, świerzbu, wszawicy. W placówkach,
w których wystąpiło zachorowanie na chorobę zakaźną bądź podejrzenie jej wystąpienia,
przeprowadzono kontrole sanitarne (tematyczne), podczas których szczególną uwagę
zwracano na stan higieniczny i warunki pobytu dzieci i młodzieży.
W okresie zagrożenia grypą wzmożono działania profilaktyczne. Kontrolowano warunki do
utrzymania higieny osobistej (dostęp do ciepłej bieżącej wody, zaopatrzenie w środki
higieniczne, stan sanitarny i techniczny WC).
W kontrolowanych placówkach pozostawiano ulotki i przeprowadzano rozmowy z dyrekcją i
personelem medycznym.
W placówkach, w których stwierdzono nieprawidłowości, wydano decyzje
administracyjne. Decyzje dotyczyły stanu technicznego sanitariatów, stanu technicznego
ścian i podłóg w salach dydaktycznych, zapewnienia dostępu do ciepłej bieżącej wody w
sanitariatach.
Nadal są trudności z wyegzekwowaniem realizacji decyzji administracyjnych w
pierwotnym terminie. Z powodu trudności finansowych organów prowadzących, w wielu
przypadkach decyzje są przedłużane.
Niekorzystnym zjawiskiem jest także niedostateczne wyposażenie w szkół w nowe,
certyfikowane meble – ponad 20% skontrolowanych szkół posiada meble bez certyfikatów.
22
Związane jest to z brakiem środków na zakup nowych mebli, posiadających wymaganą
dokumentację.
By szczegółowiej ocenić warunki pobytu i nauki w placówkach nauczania i wychowania
przeprowadzono badania środowiska szkolnego.
Wykonano 987 badań, w tym:
■
119 dotyczących oceny natężenia oświetlenia sztucznego (stwierdzono
niezgodne z wymogami podanymi w Polskiej Normie PN-EN 12404-1 w ok.
37% badanych pomieszczeń)
■
286 dotyczących dostosowania mebli szkolnych/przedszkolnych do zasad
ergonomii (stwierdzono niedostosowanie u 31% badanych
uczniów/przedszkolaków)
■
319 dotyczących oceny higienicznej tygodniowych rozkładów lekcji
(stwierdzono niezgodność tygodniowego rozkładu lekcji z zasadami higieny
w 39% badanych oddziałów)
■
263 dotyczące obciążenia tornistrami szkolnymi uczniów szkół
podstawowych (stwierdzono, że 20% uczniów nosi za ciężkie tornistry)
Niewłaściwe parametry środowiska szkolnego niekorzystnie wpływają na zdrowie uczniów:
 niewłaściwe oświetlenie sztuczne może wpływać na powstawanie lub pogłębianie już
istniejących wad wzroku oraz na zmęczenie ucznia.
 dłuższe korzystanie z mebli nieodpowiednich prowadzi do wystąpienia zmęczenia,
wytworzenia nawyku nieprawidłowej pozycji podczas pracy i utrwalaniu skrzywienia
kręgosłupa. Choroby narządu ruchu są uznane za narastający problem zdrowia
publicznego.
 nieprawidłowo ułożony plan zajęć nie pozwala na efektywne przyswajanie wiedzy
przez uczniów, powoduje występowania znużenia i zmęczenia. Istotnymi elementami
rozkładu lekcji są przerwy, umożliwiające wypoczynek między lekcjami. Skracanie
przerw to niedostatek czasu koniecznego do regeneracji sił, może stanowić przyczynę
przeciążenia organizmu ucznia.
 nadmierne obciążenie tornistrem może powodować bóle pleców, zmniejszać
pojemność płuc, sprzyjać nieprawidłowej statyce ciała i skrzywieniom kręgosłupa.
W 6 szkołach podstawowych dokonano oceny procesu nauczania/uczenia się na
podstawie poradnika opracowanego przez Departament Zdrowia Publicznego i Promocji
Zdrowia Głównego Inspektora Sanitarnego.
Dokonano oceny stanu sanitarnego placówek z uwzględnieniem warunków do nauki
i rekreacji, infrastruktury do zajęć wychowania fizycznego, warunków do utrzymania higieny
osobistej. Uwzględniono też organizację posiłków i przerw, zagospodarowanie czasu
w świetlicy i rozkład zajęć lekcyjnych.
Oceny dokonano wg arkuszy oceny stanu higieny nauczania-uczenia się uczniów szkoły
podstawowej: OSH-2 dzieci 6-letnie, OSH-3 edukacja wczesnoszkolna klasy 1-3, OSH-4
klasy 4-6, OSH-5 ogólnoszkolne, OSH-6 arkusz dla Dyrektora do oceny procesów uczenia
się-nauczania.
Placówkom przyznano od 104 do 161 punktów – wskazuje to na stan bardzo dobry i dobry,
ale wymagający opisu i zaleceń do poprawy.
Najczęstsze zalecenia dotyczyły:
 skorygowania tygodniowego rozkładu zajęć zgodnie z zasadami higieny nauczania
 zapewnienia miejsca do pozostawiania podręczników i pomocy szkolnych
23
 wycofania ze sklepiku szkolnego produktów wysokotłuszczowych i z dużą
zawartością cukru
 zapewnienia uczniom dostępu do niegazowanej wody
 zapewnienia miejsca do przechowywania pomocy szkolnych dla starszych uczniów.
W 2012 r. odnotowano poprawę warunków pobytu uczniów/przedszkolaków
w następujących placówkach:
■ Przedszkole Miejskie Nr 14 w Toruniu – dobudowanie 2 sal dydaktycznych, sali
ruchowej i zaplecza sanitarnego
■ Przedszkole Miejskie Nr 11 w Toruniu, Szkoła Podstawowa Nr 17 w Toruniu, Zespół
Szkół Nr 1 w Toruniu, Zespół Szkół Nr 16 w Toruniu, Zespół Szkół Nr 26 w Toruniu,
Zespół Szkół Technicznych w Toruniu, Zespół Szkół Ogólnokształcących i
Technicznych Nr 13 w Toruniu, Zespół Szkół Nr 7 w Toruniu, Zespół Szkół
Mechanicznych, Elektrycznych i Elektronicznych w Toruniu – przeprowadzono
termomodernizację budynków
■ Instytut Matematyki i Informatyki UMK w Toruniu – zapewniono właściwą
wentylację, co wpłynęło na poprawę mikroklimatu pomieszczeń oraz doprowadzono
podłogi do właściwego stanu technicznego
■ Prywatne Przedszkole „Delfinek” w Toruniu – zaadaptowano pomieszczenie
magazynowo – gospodarcze na sypialnię dla dzieci
W wielu pozostałych placówkach przeprowadzono remonty na mniejszą skalę.
Polegały one m.in. na pracach dekarskich, malarskich, modernizacji instalacji oświetleniowej.
W ramach oceny infrastruktury do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego
stwierdzono, że ok. 60 % skontrolowanych placówek dysponuje szkolnym zespołem
sportowym (tzn. posiadają co najmniej jedną salę sportową, pomieszczenia pomocnicze –
przebieralnie, natryskownie, ustępy, przechowalnie sprzętu sportowego, pokój nauczycieli
wychowania fizycznego). Z powodu niewystarczającej bazy lub w celu urozmaicenia zajęć
uczniowie ok. 64 % szkół korzystają z infrastruktury sportowej poza placówką (lodowisko,
basen, hala sportowa, boisko, fitness).
Poprawę w zakresie warunków do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego zanotowano w
następujących placówkach:
- Zespół Szkół Nr 24 w Toruniu, Zespół Szkół Nr 8 w Toruniu, Zespół Szkół Nr 7 w Toruniu,
Zespół Szkół Nr 14 w Toruniu, III LO w Toruniu – oddano do użytku boiska typu „Orlik”
- Gimnazjum Nr 21 w Toruniu, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych Nr 13 w
Toruniu – przeprowadzono remont kompleksowy sali gimnastycznej
Sytuację dotyczącą dożywiania oceniono we wszystkich skontrolowanych szkołach.
Ciepłe posiłki wydawały 24 placówki dla 3608 uczniów, w tym z pełnych obiadów
skorzystało 3358 uczniów, a z posiłków jednodaniowych 250 uczniów. Śniadanie szkolne
organizowały 2 placówki dla 386 uczniów. Napój podawano w 10 placówkach, dla 2126
uczniów. Z posiłków dofinansowanych skorzystało 921 uczniów.
Spożywanie ciepłego posiłku, jak i możliwość nawodnienia, są niezmiernie ważne, gdyż
uczeń w szkole spędza nierzadko 7-8 godzin. Uczucie głodu i deficyt płynów pogarsza
samopoczucie i dyspozycję do nauki, utrudnia koncentrowanie uwagi i potęguje zmęczenie.
Na terenie nadzorowanym przez PSSE Toruń funkcjonuje 7 uczelni wyższych - jedna
państwowa - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (14 wydziałów, 22 obiekty) oraz 6
uczelni niepaństwowych – Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, Toruńska Szkoła Wyższa,
Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, Wyższa Szkoła Filologii
24
Hebrajskiej w Toruniu, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości w Toruniu, Wyższa Szkoła
Gospodarki w Toruniu.
W 2012 r. skontrolowano obiekty 4 szkół wyższych.
W roku sprawozdawczym zrealizowano decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w Toruniu dotyczącą doprowadzenia do właściwego stanu sanitarno –
technicznego podłóg w salach komputerowych i wykładowych oraz zapewnienia właściwej
wentylacji na Wydziale Matematyki i Informatyki.
Warunki pobytu studentów w obiektach skontrolowanych są dobre. Zapewniono właściwe
warunki do utrzymania higieny osobistej w sanitariatach.
Szkoły niepubliczne (niepaństwowe) mieszczą się w samodzielnych budynkach o wysokim
standardzie technicznym. Stan sanitarno – higieniczny skontrolowanych placówek nie budził
zastrzeżeń.
W skontrolowanych wydziałach kształciło się 14 823 studentów (UMK-10 037, szkoły
niepubliczne - 4786). W domach studenckich przebywało 3 111 studentów.
Zadaniem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu jest
sprawowanie nadzoru nad wypoczynkiem dzieci i młodzieży w czasie wakacji letnich i
zimowych.
Skontrolowano 61 turnusów, w tym 23 w okresie ferii zimowych i 38 w okresie letnich
wakacji. Z wypoczynku skorzystało 2434 uczestników, w tym 835 uczestników wypoczynku
zimowego oraz 1599 wypoczynku letniego.
Stan sanitarno – higieniczny placówek nie budził zastrzeżeń, a organizatorzy zapewnili
uczestnikom bezpieczne i higieniczne warunki wypoczynku.
W 3 placówkach podjęto wspólne działania na rzecz bezpiecznego wypoczynku z
przedstawicielami kuratorium oświaty, Komendy Miejskiej Policji i Komendy Straży
Miejskiej w Toruniu. W placówkach wypoczynku prowadzono rozmowy i pozostawiono
materiały edukacyjne na temat interwencji nieprogramowej „Bezpieczne wakacje”.
VII. Stan sanitarny miasta oraz obiektów i urządzeń użyteczności
publicznej.
Tereny mieszkalne
Przedstawiciel Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu,
podobnie jak w latach ubiegłych, w 2012 roku brał udział w przeglądach czystości miasta,
organizowanych przez Wydział Gospodarki Komunalnej UM w Toruniu. Przeglądy te
pozwalają na bieżąco usuwać niedociągnięcia w tym zakresie i czuwać nad bezpiecznymi
i higienicznymi warunkami środowiskowymi mieszkańców Torunia. O nie zadowalających
warunkach zdrowotnych miejsc zamieszkiwania przez ludzi świadczyć mogą licznie
wpływające do Stacji każdego roku interwencje w sprawie dużej wilgotności i zagrzybienia
mieszkań, złego stanu higienicznego posesji, gromadzenia w swoich mieszkaniach przez
osoby starsze i schorowane dużych ilości odpadów, powodujących zarobaczenie
i zaszczurzenie posesji. W roku 2012 do Stacji wpłynęło 66 tego typu interwencji. Na bieżąco
rozwiązywano zgłaszane w/w problemy ludności i dokładano wszelkich starań, aby wszystkie
tego rodzaju sprawy w zakresie czystości i porządku w posesjach załatwiane były terminowo
i rzetelnie. Wielokrotnie podejmowano w tym zakresie współpracę z innymi służbami
i instytucjami, m.in. ze strażą miejską, inspekcją weterynaryjną, organami nadzoru
budowlanego, a nawet z opieką społeczną. W sprawach poprawy warunków zamieszkiwania
ludzi w Toruniu, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu w roku 2012
wystosował 55 wystąpień. Coraz więcej wpływa do Stacji interwencji na zanieczyszczanie
miejsc ogólnodostępnych odchodami psów, gołębi i kotów. Bytowanie kotów i gołębi na
osiedlach mieszkaniowych jest problemem nadal nie rozwiązanym.
25
Innym zagrożeniem dla mieszkańców Torunia może być zanieczyszczony odchodami
psów, kotów i ptaków piasek w ogólnodostępnych osiedlowych piaskownicach. Do Stacji
wpłynęły 4 skargi na zanieczyszczenie piasku – kontrola i badania potwierdziły zasadność
jednej skargi.
Niepokojącym faktem jest występowanie w Toruniu nadal znacznej liczby
przypadków odcinania lokatorom dopływu wody bieżącej z sieci przez prywatnych
właścicieli posesji oraz przez przedsiębiorstwa wodociągowe w przypadku zaległości w
opłatach. W roku 2012 do Stacji wpłynęło 580 zawiadomień o zamiarze odcięcia wody na
terenie Torunia. Toruńskie Wodociągi wyznaczają wprawdzie zastępcze źródła wody do
spożycia, niemniej brak wody bieżącej znacznie obniża warunki higieniczne życia ludzi, a
nawet może być przyczyną wystąpienia zachorowań na choroby zakaźne. Prywatni
właściciele posesji zastępczych źródeł wody nie wyznaczają.
Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej
Do tej grupy obiektów zaliczamy: baseny kąpielowe, zakłady fryzjerskie,
kosmetyczne, odnowy biologicznej i tatuażu, obiekty hotelarskie, obiekty sportowe, ustępy
publiczne, cmentarze i zakłady pogrzebowe, domy pomocy społecznej, obiekty komunikacji
publicznej i inne obiekty użyteczności publicznej.
Na nadzorowanym terenie obiekty użyteczności publicznej nie budzą obecnie większych
zastrzeżeń. Na koniec 2012 roku 2 obiekty uzyskały ocenę negatywną (Basen ZS nr 28 przy
ul. Przy Skarpie, Przystań Sportów Wodnych AZS UMK ), niemniej w ciągu roku Państwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu prowadził postępowanie administracyjne w 17
obiektach, w tym w 6 nałożono mandaty karne na kwotę 1200 zł.
W Toruniu nadzorem sanitarnym obejmowano 12 basenów krytych. Stan sanitarnotechniczny basenów na terenie Torunia ulega znaczącej poprawie, tylko w Basenie ZS nr 16
przy ul. Dziewulskiego 2 obecnie trwa remont, basen jest wyłączony
z eksploatacji. Wystawiona w 2012 r. decyzja dot. zapewnienia dezynfekcji stóp
w brodzikach do dezynfekcji stóp w Basenie ZSO nr 3 przy ul. Raszei 1 została wykonana.
Wykonana została również decyzja dotycząca skażenia sieci wody ciepłej pałeczkami
Legionella sp. na Basenie MOSiR przy ul. Bażyńskich 9/17 w Toruniu. Wymieniony powyżej
Basen ZS nr 28 przy ul. Przy Skarpie oceniony został jako zły, ze względu na stan sanitarny
pomieszczeń basenowych i pomieszczeń chlorowni. Stan sanitarno- higieniczny pozostałych
basenów nie wymagał prowadzenia postępowania administracyjnego i baseny te ocenić
należy pozytywnie. Kontrola jakości wody basenowej jest szczególnie ważnym elementem
nadzoru sanitarnego nad obiektami basenowymi. W próbkach wody pobieranych z basenów
kąpielowych nadal stwierdza się występowanie bakterii chorobotwórczych takich jak
gronkowce koagulazododatnie, co świadczy o potrzebie prowadzenia tego typu badań.
Łącznie na zbadanych 129 prób wody do kąpieli, w 11 próbach stwierdzono występowanie
powyższych bakterii, co stanowi 8,5 % wszystkich zbadanych prób. Obecność tych bakterii
stwierdzono w 4 próbkach wody pobranych z Basenu ZSO Nr 2 przy ul. Kos.
Kościuszkowskich 6 i w 3 próbkach wody pobranych z Basenu Szkoły Podstawowej Nr 32
przy ul. Kos. Kościuszkowskich 11. Pojedyńcze kwestionowane próby występowały
w basenach: MOSiR przy ul. Bażyńskich 17/19, ZSO nr 3 przy ul. Raszei 1 i w Basenie
„Olender„ w Wielkiej Nieszawce.
Spośród 126 skontrolowanych w 2012 r. zakładów świadczących usługi fryzjerskie,
kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej w 2 zakładach fryzjerskich stwierdzono zły stan
higieniczny: brudne grzebienie, stanowiska, brak prawidłowo prowadzonej dezynfekcji
narzędzi, za co nałożono mandaty karne. Kontrole sprawdzające wykazały poprawę stanu
higienicznego obiektów. Pozostałe, skontrolowane obiekty nie budzą zastrzeżeń pod
względem technicznym i wyposażenia. W tej grupie obiektów największe zagrożenie może
26
stanowić wykonywanie usług niesterylnymi narzędziami wielokrotnego użytku, na co organy
Państwowej Inspekcji Sanitarnej zwracają szczególną uwagę. Kontrole stanu sanitarnohigienicznego nie wykazały nieprawidłowości w tym zakresie.
We wszystkich nadzorowanych obiektach, w których przeprowadzane są zabiegi powodujące
naruszenie ciągłości tkanki, opracowano i wdrożono procedury dotyczące: postępowania
przy wykonywaniu czynności, w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanki oraz
zasad stosowania sprzętu poddawanego sterylizacji, dezynfekcji skóry i dekontaminacji
pomieszczeń i urządzeń.
Stan sanitarno-higieniczny dworców PKP w Toruniu nie budził w 2012 roku
większych zastrzeżeń. Rozwiązania natomiast wymaga problem braku możliwości mycia rąk
w ubikacjach pociągów posiadających otwarty system wodno-kanalizacyjny. Na wystąpienie
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu w tej sprawie Spółka
„Przewozy Regionalne” poinformowała, że czyni starania, aby wszystkie eksploatowane
wagony mogły być wodowane, niemniej nie potrafi określić w jakim czasie prowadzona
modernizacja tych wagonów może być ukończona. Państwowy Powiatowy Inspektor
Sanitarny w Toruniu zobowiązał Spółkę „Przewozy Regionalne” Kujawsko-Pomorskiego
Zakładu Przewozów Regionalnych w Bydgoszczy do podjęcia zastępczych działań w celu
zapewnienia podróżnym możliwości higienicznego korzystania z toalet (dostęp do wody,
mydła w płynie i ręczników jednorazowych we wszystkich eksploatowanych pociągach, do
czasu ukończenia modernizacji taboru).
Pod nadzorem sanitarnym na terenie Torunia w roku 2012 znajdowało się 16
publicznych ustępów, w tym 7 stałych i 9 ustępów przenośnych. Poważnym mankamentem
przenośnych ubikacji jest brak ciepłej wody bieżącej. Wszystkie ubikacje posiadały dobry
stan higieniczny, pomimo że ich stan techniczny i standard wyposażenia jest nadal niski.
Przeprowadzane są tylko bieżące remonty malarskie bez modernizacji i wymiany armatury.
W roku 2012 obiekty świadczące usługi hotelarskie objęte były wzmożonym
nadzorem sanitarnym w związku z odbywającymi się w Polsce Mistrzostwami Europy
w Piłce Nożnej EURO 2012. Stan sanitarno-higieniczny tych obiektów nie budził zastrzeżeń.
W ciągu roku, w ramach prowadzonego bieżącego nadzoru sanitarnego w Hotelu
„KOPERNIK” przeprowadzono badanie jakości wody ciepłej na obecność pałeczek
Legionella sp. Po stwierdzeniu ponadnormatywnej liczby pałeczek Legionella sp. w sieci
wewnętrznej wody ciepłej prowadzono postępowanie administracyjne, w wyniku którego
uzyskano poprawę jej jakości. Zostało również zakończone postępowanie administracyjne
(decyzja wydana w 2011 r.) dotyczące oczyszczenia i dezynfekcji sieci wody ciepłej pod
kątem eliminacji pałeczek Legionella sp. w Hotelu „BULWAR”.
Ponadto do właścicieli hoteli wystosowano wystąpienie informujące o potrzebie
przeprowadzenia we własnym zakresie badań ciepłej wody użytkowej w kierunku pałeczek
Legionella sp. w celu rozeznania występowania w obiektach ewentualnego zagrożenia
powodowanego tymi bakteriami.
W wyniku wystąpienia właściciele informują Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w Toruniu o podjętych przez nich działaniach w celu rozeznania zgłoszonego
problemu. Należy się spodziewać, że problem występowania pałeczek Legionella sp.
w instalacjach wody ciepłej w hotelach na terenie Torunia będzie rozpoznany i w zależności
od wyników wprowadzone zostaną przez samych właścicieli działania interwencyjne.
Zaniepokojenie natomiast budzi uruchamianie w Toruniu nowej bazy noclegowej np. hosteli,
bez powiadamiania organów PIS, które nie mają wówczas możliwości objęcia tych obiektów
nadzorem sanitarnym. Obiekty te najczęściej mieszczą się w adaptowanych pomieszczeniach
starych kamienic i są o niższym od hoteli standardzie wyposażenia.
W 2012 r. na terenie Torunia oddanych do użytku zostało 7 hosteli. Nowopowstałe hostele
w oparciu o wyniki pierwszej kontroli ocenione zostały negatywnie ze względu na brak
wentylacji grawitacyjnej, wentylacji mechanicznej w sanitariatach i brak odpowiednich
27
warunków przechowywania i mycia sprzętu porządkowego. Hostele uruchomione zostały
bez opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu (brak zgłoszenia do
odbioru). Po kontrolach sanitarnych obiekty doprowadzone zostały do właściwego stanu
sanitarno-technicznego.
W 2012 r. do Stacji wpłynęła interwencja dot. obecności pluskiew w jednym z hosteli.
Kontrola wykazała obecność martwych insektów. Właściciel hostelu, niezwłocznie po
otrzymaniu zgłoszenia od gości o występowaniu insektów w zajmowanym przez nich pokoju
podjął natychmiast działania (wyłączył z eksploatacji wskazany pokój oraz rozpoczął zabiegi
dezynsekcyjne). Kolejne kontrole przeprowadzone w obiekcie wykazały skuteczność
przeprowadzonych zabiegów dezynsekcji, nie odnotowano kolejnych zgłoszeń dot.
występowania w obiekcie w/w insektów.
Z uwagi na odbywające się w 2012 r. Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej EURO
2012, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu prowadził w obiektach
użyteczności publicznej wzmożony nadzór sanitarny oraz podejmował szereg działań
w okresie przygotowań do w/w mistrzostw, a następnie w trakcie ich przebiegu.
Wzmożonym nadzorem objęte były obiekty świadczące usługi hotelarskie, dworce PKP
i PKS, obiekty sportowe, ustępy publiczne oraz zorganizowana na czas mistrzostw Strefa
Kibica w Toruniu. Kontrolą objęto również środki i przystanki transportu publicznego
w mieście - autobusy i tramwaje, przystanki oraz pociągi. W 2012 r. łącznie skontrolowano
120 środków transportu publicznego, w tym 40 autobusów komunikacji publicznej, 16
autobusów turystycznych, 40 tramwajów i 24 wagony kolejowe. Stan higieniczny
skontrolowanego transportu publicznego, z wyjątkiem taboru kolejowego, o czym pisano
powyżej, ocenić należy pozytywnie.
Ponadto na wniosek PPIS w Toruniu w siedzibie Stacji odbyły się dwukrotnie narady
z przedstawicielami Urzędu Miasta, Komendy Miejskiej Policji i Komendy Straży Miejskiej,
których tematem było omówienie wzajemnej współpracy w zakresie przygotowania Torunia
do Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012.
VIII. Zapobiegawczy nadzór sanitarny
Sprawowanie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego ma na celu zapewnienie na etapie
planowania zagospodarowania przestrzennego oraz planowania i realizacji inwestycji
właściwego stanu sanitarno - zdrowotnego w obiektach, w taki sposób, aby w trakcie
eksploatacji obiektów nie powodowały one zagrożeń i uciążliwości dla zdrowia ludzi.
Mając na uwadze konieczność zapewnienia ludziom zdrowych warunków życia w miejscu
ich zamieszkania i pobytu, przy zajmowaniu stanowisk, w ramach sprawowanego
zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu
zwracał uwagę na:
 oddzielenie obszarów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe od obszarów
przemysłowych, w celu ograniczenia niekorzystnego oddziaływania zabudowy przemysłowej
na otoczenie,
 zapewnienie właściwej gospodarki wodno - ściekowej, w tym zaopatrzenie ludności w wodę
do picia o odpowiedniej jakości i ilości,
 prawidłowe usuwanie, gromadzenie i unieszkodliwianie odpadów (w tym szczególnie
niebezpiecznych) w sposób nie zagrażający życiu i zdrowiu ludzi,
 zabezpieczenie ludzi przed uciążliwością związaną z hałasem (komunikacja miejska, zakłady
usługowe, przemysłowe, itp.) poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych,
 zagwarantowanie odpowiednich warunków pobytu ludzi w budynkach poprzez zastosowanie
m.in. odpowiednich i bezpiecznych pod względem zdrowotnym materiałów budowlanych, a
także zapewnienie prawidłowej funkcji pomieszczeń z punktu widzenia wymagań sanitarnohigienicznych;
28
 zapewnienie odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych pracy osobom
zatrudnionym w zakładach pracy.
Zgodnie z ustawą o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach sprawowania
zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Toruniu w 2012 roku zajmował stanowiska pod względem wymagań higienicznych
i zdrowotnych m. in. w sprawie:
1) potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko
wydano 19 opinii, w tym w 6 opiniach uznano, że należy przeprowadzić ocenę
oddziaływania na środowisko i opracować raport
2) postępowania zmierzającego do wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach i uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięć
wydano 14 opinii,
3) uzgodnienia zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych
w prognozie oddziaływania na środowisko
wydano 23 postanowienia,
4) uzgodnienia
lub
zaopiniowania
projektów
miejscowych
planów
zagospodarowania przestrzennego terenów
wydano 6 postanowień i 23 opinie,
5) warunków zabudowy i zagospodarowania terenu - obiektów budowlanych przed
dopuszczeniem ich do użytkowania przez właściwy organ
wydano 86 postanowień,
6) dokumentacji projektowych inwestycji, w szczególności projektów budowlanych
wydano 33 uzgodnienia projektów budowlanych w formie opinii,
7) spełnienia wymagań higienicznych i zdrowotnych
wydano 57 opinii sanitarnych dla obiektów przedszkoli, gabinetów kosmetycznych,
zakładów fryzjerskich, fitness klubów itp. Nieprawidłowości stwierdzono w 28
obiektach.
W ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego uczestniczono w przekazywaniu
obiektów do użytkowania w trybie art. 56 Prawa Budowlanego i wydano 86 postanowień dla
obiektów nowo oddawanych do użytku. Nieprawidłowości stwierdzono w 59 obiektach.
Około 98% inwestycji posiadało dokumentację projektową uzgodnioną pod względem
sanitarnym. Brak takich uzgodnień stwierdzono w dokumentacji zmiany sposobu
użytkowania małych obiektów budowlanych. Uzgodnienia projektów budowlanych były
dokonywane w 98 % przez rzeczoznawców ds. sanitarnych. Podczas kontroli stwierdzano
zmiany w stosunku do projektu, które wnosił inwestor w trakcie realizacji inwestycji. Były
one nanoszone na projekt budowlany, a w przypadku znacznych zmian dla dużych obiektów
były wykonywane projekty powykonawcze, które również posiadały uzgodnienie pod
względem sanitarnym.
Zgodnie z art. 35 ust.1 pkt 3 Prawa Budowlanego wydano 33 opinie, w tym 32
pozytywne uzgodnienia projektów budowlanych dotyczących małych obiektów: hotelowych,
przedszkoli, przychodni zdrowia, gabinetów lekarskich, zakładów fryzjerskich,
kosmetycznych, odnowy biologicznej i lokali małej gastronomii oraz zakładów
produkcyjnych branży przemysłowej.
W 2012 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu przeprowadził
w Toruniu w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego 265 kontroli sanitarnych, w tym
15 wizji lokalnych i 4 kontrole budów w tracie realizacji.
29
IX. Działania podejmowane na rzecz oświaty zdrowotnej i promocji
zdrowia.
I. Pracownicy Sekcji Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Toruniu w roku 2012
zorganizowali i przeprowadzili:
a) 38 szkoleń:
 7 szkoleń dla koordynatorów programów w placówkach oświatowo-wychowawczych
dla 162 osób
 4 szkolenia warsztatowe dla młodzieży na temat profilaktyki HIV / AIDS (100 osób)
 27 szkoleń wewnętrznych w Sekcji OZ
b) 14 narad dla 147 osób
c) 38 wizytacji oceniających realizowane przedsięwzięcia.
Edukacją bezpośrednią objęto 754 osoby, natomiast edukacją pośrednią – ok. 41 000.
W działaniach inicjowanych przez pracowników OZ udział wzięło 325 placówek (żłobki,
przedszkola, szkoły, zakłady pracy, placówki służby zdrowia, parafie i in.).
II. Pracownicy Sekcji Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Toruniu w roku 2012
na terenie Torunia realizowali 8 interwencji programowych oraz 13 interwencji
nieprogramowych:
Interwencje programowe (krajowe i wojewódzkie)
1. „Trzymaj Formę” – celem programu jest poprawa sposobu odżywiania i promowanie
aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży. Do programu zaproszono wszystkie szkoły
podstawowe i gimnazjalne. Zorganizowano i przeprowadzono szkolenie dla koordynatorów
programu w zainteresowanych placówkach. W roku szkolnym 2011/2012 w programie udział
wzięło ok. 2 200 uczniów z 16 placówek.
2. Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV – głównym celem
programu jest ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV oraz poprawa jakości życia
i dostępu do opieki zdrowotnej dla osób żyjących z HIV/AIDS oraz ich bliskich.
Zasadnicze działania w ramach programu:
a)
konferencja
naukowo-szkoleniowa
w
zakresie
profilaktyki
HIV/AIDS
zorganizowana przez PPIS w Toruniu, PTH Oddz. Tor.-Włocławski oraz Urząd Miasta
Torunia.
b) szkolenie warsztatowe dla 12 nauczycieli z 11 przedszkoli miejskich w Toruniu – we
współpracy z Urzędem Miasta Torunia zainicjowano projekt pn. „Jak rozmawiać z dziećmi
o AIDS?”. Propozycję udziału w projekcie pilotażowym skierowano do 17 przedszkoli
miejskich w Toruniu. Zgodę na realizację wyrazili dyrektorzy 11 placówek. Projekt
adresowany jest do dzieci sześcioletnich.
c) szkolenie warsztatowe dla nauczycieli z 8 szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
w Toruniu
d) szkolenia warsztatowe dla 4 grup młodzieży - 100 osób
e) spotkanie edukacyjne z rodzicami dzieci przedszkolnych – 23 osoby
3. Krajowy Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu – program
obejmuje działania podejmowane w ramach szkolnych programów edukacyjnych w zakresie
profilaktyki tytoniowej jak również w ramach „Światowego Dnia bez Tytoniu” oraz „Rzuć
Palenie Razem z Nami”. Działania skierowano do mieszkańców Torunia za pośrednictwem
m.in. lokalnych mediów, władz samorządowych oraz zarządzających placówkami,
instytucjami.
30
4. Ogólnopolski projekt „Odświeżamy nasze miasta. TOB3CIT (Tobacco Free Cities)”
Celem projektu jest ochrona zdrowia mieszkańców Polski przed szkodliwym działaniem
dymu tytoniowego. Adresowany jest do osób dorosłych. W ramach projektu utworzono
koalicję lokalną, w skład której, poza PSSE w Toruniu wchodzą: Wydział Zdrowia
i Polityki Społecznej UMT, Komenda Miejska Policji w Toruniu, Straż Miejska w Toruniu
oraz lokalne media.
W ramach projektu zorganizowano i przeprowadzono szkolenie, którego celem było
wzmocnienie realizacji ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed
następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., Nr 10, poz. 55 z
późn zm.) dla 48 funkcjonariuszy Policji oraz Strażników Miejskich odpowiedzialnych za
wdrażanie w/w ustawy.
5. „Czyste Powietrze Wokół Nas” - celem programu jest wykształcenie u dzieci świadomej
umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy.
Program realizowany był w 20 placówkach, uczestniczyło w nim ok. 1 400 dzieci 5- i 6letnich oraz ich rodzice i opiekunowie.
6. „Nie pal przy mnie, proszę” – celem programu jest zmniejszenie narażenia dzieci na bierne
palenie tytoniu – w programie udział wzięło 7 szkół podstawowych – ok. 1 500 dzieci.
7. „Znajdź właściwe rozwiązanie” – celem programu jest zapobieganie paleniu tytoniu wśród
uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjum – w programie uczestniczyły
10 placówek – ok. 900 uczniów.
8. „Etykieta rozszyfrowana - wiem, co kupuję i jem” - celem programu jest podniesienie
wiedzy wśród konsumentów na temat informacji zawartych na opakowaniach produktów
żywnościowych Program realizowany był w 4 szkołach ponadgimnazjalnych – edukacją
objęto 414 uczniów.
Interwencje nieprogramowe krajowe, wojewódzkie i powiatowe
1. „Tatuaż – moda a zdrowie”
Celem interwencji jest zwiększenie świadomości oraz wiedzy na temat zagrożeń
wynikających z wykonywania zabiegów zdobienia ciała (tatuaż, piercing). Działania
skierowano do młodzieży w 2 szkołach ponadgimnazjalnych w Toruniu – edukacją objęto
370 uczniów. Materiały informacyjne dla młodzieży opracowała WSSE w Bydgoszczy,
a wydrukowane zostały ze środków Urzędu Miasta Torunia.
2. W ramach działań związanych z tematyką dopalaczy pracownicy Sekcji OZ we
współpracy z pracownikami sekcji HDM, HP, HŻiŻ przekazali materiały informacyjne do 72
placówek. Zainteresowanym szkołom (4) przekazano też film edukacyjny pt. „Masz wybór.
Stop narkotykom. Stop dopalaczom”.
Rzecznik Prasowy PSSE w Toruniu udzielił 1 wywiadu przedstawicielowi lokalnej prasy.
3. Profilaktyka grypy
Za pośrednictwem mediów działania skierowano do wszystkich mieszkańców Torunia
(w miesiącu styczniu oraz we wrześniu). Rzecznik prasowy PSSE w Toruniu udzielił łącznie
12 wywiadów nt. profilaktyki grypy.
4. Profilaktyka zatruć pokarmowych
„Uroczystości komunijne bez zatruć pokarmowych” – celem działań jest zapobieganie
zatruciom i zakażeniom pokarmowym w okresie uroczystości I – komunijnych.
31
Pisma zapraszające do współpracy oraz materiały informacyjne przesłano do wszystkich
szkół podstawowych w Toruniu, parafii rzymskokatolickich i in. w Toruniu oraz
do Dyrektora Wydziału Edukacji UMT.
5. Akcja letnia „Bezpieczne wakacje” – celem działań jest promowanie zasad bezpiecznego
wypoczynku, w tym profilaktyki zatruć pokarmowych, zapobiegania wypadkom
i urazom, uświadomienie ryzykownych zachowań w czasie kąpieli wodnych
i słonecznych, zapobieganie grzybicom stóp i paznokci itd. Działania kierowane były do
organizatorów i uczestników wypoczynku letniego, właścicieli oraz pracowników sklepów
spożywczych, restauracji i pubów, a także do zakładów pracy.
6. Profilaktyka zatruć grzybami
Grzyboznawca i rzecznik prasowy PSSE w Toruniu udzielili 5 wywiadów redaktorom
lokalnych mediów.
Na terenie PSSE w Toruniu przygotowano 2 ekspozycje wizualne - materiały informacyjne
przedstawiające podstawowe zasady bezpiecznego zbierania grzybów oraz plakat „Grzyby
jadalne i trujące”.
7. Badania ankietowe „Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży” - celem badania jest poznanie
zachowań zdrowotnych kobiet w ciąży, także tych ryzykownych oraz ich wpływu na zdrowie
potomstwa. Pracownicy Sekcji OZ przeprowadzili ankietyzację wśród 51 kobiet na
oddziałach położniczo – ginekologicznych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu
oraz w Powiatowym Szpitalu w Chełmży. Badania prowadzone są cyklicznie od kilku lat,
dwa razy w roku. Uzyskane odpowiedzi służą określeniu potrzeb zdrowotnych kobiet oraz
ocenie programów zdrowotnych realizowanych przez jednostki podległe Ministerstwu
Zdrowia.
Podejmowano również działania edukacyjno-informacyjne w zakresie:
1. Światowego Dnia Zdrowia
2. Światowego Dnia AIDS
3. Światowego Dnia Walki z Gruźlicą
4. Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach
5. Europejskiego Tygodnia Szczepień
6. bezpieczeństwa w okresie ferii zimowych – Akcja Zimowa
7. profilaktyki nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV
8. kampanii „Kibicuj zdrowiu” (krajowa kampania w związku z Mistrzostwami Europy
w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012)
Główny nacisk w procesie edukacji położony jest na ciągłość i systematyczność.
Działania sekcji OZ w zakresie profilaktyki ukierunkowane zostały przede wszystkim na
edukację ciągłą dzieci i młodzieży, aby jak najwcześniej rozpocząć proces kształtowania
właściwych postaw zdrowotnych. Widoczne jest to szczególnie w realizowanych od kilku lat
programach edukacji antytytoniowej. Programy te obejmują trzy poziomy edukacyjne – okres
przedszkolny (dzieci 5-6-letnie), wczesnoszkolny (kl. I-III SP) oraz dzieci z klas starszych,
IV-VI SP i I-III gimnazjum.
Warto również podkreślić współpracę z różnymi instytucjami. Wspólnie z Wydziałem
Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Torunia oraz we współpracy z Kujawsko –
Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli zainicjowano nowy projekt pn. „Jak rozmawiać
z dziećmi o AIDS?”. Skierowany jest on do dzieci przedszkolnych i stanowi pierwsze
ogniowo w edukacji w zakresie profilaktyki HIV / AIDS.
32
W roku 2012, poza kontynuacją interwencji programowych i nieprogramowych, nasilono
akcje informacyjno - edukacyjne w zakresie profilaktyki grypy oraz działania profilaktyczne
w zakresie używania tzw. dopalaczy, czyli nowych narkotyków.
X. Wnioski.
1. Ospa wietrzna, na którą zachorowało 885 osób (współczynnik zapadalności - 431,9)
należy do chorób, które można zwalczać szczepieniami ochronnymi. W Polsce
szczepionka przeciwko tej chorobie jest dostępna od 2000 roku (szczepionka
odpłatna). Propagowanie tej formy działań przeciwepidemicznych wśród lekarzy
i rodziców wpłynie na obniżenie zapadalności na ospę wietrzną.
2. Wśród chorób przenoszonych przez kleszcze dominowała borelioza. Wobec braku
możliwości czynnego uodpornienia przeciw tej chorobie, podnoszenie świadomości
w społeczeństwie w zakresie odpowiednich zabezpieczeń chroniących przed
kleszczami, ma zasadnicze znaczenie w profilaktyce tej choroby.
3. Jedyną skuteczną metodą zabezpieczenia się przed grypą są szczepienia ochronne.
Konieczne jest promowanie szczepień przeciwko grypie. W 2012 r. w Toruniu
przeciwko tej chorobie zaszczepiło się zaledwie 5940 osób, a więc mniej niż 3%
mieszkańców miasta.
4. Wodociąg miejski w Toruniu dostarczał w 2012 roku wodę pewną pod względem
sanitarnym, nie powodującą zakażenia chorobami przewodu pokarmowego, nie
zawierającą metali ciężkich i innych związków szkodliwych dla zdrowia, w pełni
przydatną dla gospodarstw domowych.
5. W 2012 r. tylko ujęcie wody kredowej przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym
w Toruniu przy ul. Konstytucji 3 Maja 42 w Toruniu dostarczało wodę odpowiadającą
wymaganiom sanitarnym. Woda z pozostałych ujęć kredowych nie spełniała norm
sanitarnych ze względu na zwiększoną zawartość jonu amonowego (ujęcia przy ul.
Żółkiewskiego, Sucharskiego i Malinowskiego) oraz żelaza, manganu i podwyższonej
mętności (ujęcie przy ul. Żółkiewskiego w Toruniu).
6. Obiekty użyteczności publicznej na nadzorowanym terenie nie budzą obecnie
większych zastrzeżeń pod względem sanitarnym.
7. Należy nadzorować przestrzeganie przepisów sanitarnych oraz odpowiednich
procedur gwarantujących właściwą jakość zdrowotną żywności w zakładach
zajmujących się produkcją żywności i jej obrotem. W 2012 r. najwięcej
nieprawidłowości stwierdzono w obiektach obrotu żywnością, zakładach małej
gastronomii i restauracjach.
8. Zakres podstawowych zagrożeń i uciążliwości występujących w środowisku pracy
w zakładach na terenie Torunia nie ulega zasadniczym zmianom. Czynnikiem
szkodliwym dla zdrowia, na który narażona jest w środowisku pracy największa liczba
osób, jest hałas. Konieczna jest w związku z tym kontynuacja nadzoru nad
wypełnianiem przez pracodawców obowiązków wynikających z oceny ryzyka
zawodowego pracowników zatrudnionych w warunkach ekspozycji na
ponadnormatywne natężenie hałasu.
9. Konieczna jest także kontynuacja nadzoru sanitarnego nad podmiotami zajmującymi
się produkcją i wprowadzaniem do obrotu, a także stosującymi w działalności
33
zawodowej substancje chemiczne i ich mieszaniny – ze względu na dynamicznie
zmieniające się przepisy prawne dotyczące chemikaliów, w tym nowe obowiązki
wynikające z rozporządzenia CLP. Rozporządzenie CLP to nowe europejskie
rozporządzenie w sprawie klasyfikacji (Classification), oznakowania (Labelling)
i pakowania
(Packaging)
substancji
i mieszanin
chemicznych.
Przepisy
rozporządzenia wprowadzają w całej Unii Europejskiej nowy system.
10. Liczba chorób zawodowych stwierdzanych na terenie Torunia utrzymuje się od lat na
zbliżonym poziomie – w 2012 r. stwierdzono 10 przypadków chorób zawodowych,
podczas gdy w latach 2007 – 2011 stwierdzano po 12 przypadków rocznie.
11. Coraz większego nakładu czasu i środków finansowych będzie wymagało
sprawowanie przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu
nadzoru nad środkami zastępczymi. Środki finansowe prognozowane na cały rok 2013
zostały już praktycznie rozdysponowane w połowie lutego tego roku.
12. Należy poprawiać warunki w placówkach nauczania poprzez zapewnienie w nich
ergonomicznych stanowisk pracy, prawidłowego oświetlenia pomieszczeń
dydaktycznych, higienicznego rozkładu zajęć lekcyjnych, miejsca do
przechowywania podręczników i pomocy szkolnych oraz zapewnienie właściwych
warunków do utrzymania higieny osobistej w szkołach.
13. Działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Toruniu w zakresie
profilaktyki ukierunkowane zostały przede wszystkim na edukację ciągłą dzieci
i młodzieży, aby jak najwcześniej rozpocząć proces kształtowania właściwych postaw
zdrowotnych.
14. Niezbędna jest kontynuacja szeroko zakrojonych działań propagujących zasady
zdrowego stylu życia i aktywizujących mieszkańców Torunia do działań na rzecz
własnego zdrowia.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Toruniu
Hanna Wolska
34