Założenia wyjściowe

TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU
SPOSOBEM NA ZMNIEJSZENIE
KOSZTÓW ZUŻYCIA ENERGII

Racibórz, 15 kwietnia 2011 r.
Piotr Kukla
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii
e-mail: [email protected]
ZAKRES PREZENTACJI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Energia w budynku użyteczności publicznej
Potencjał zmniejszenia zużycia energii
Przyczyny strat ciepła
Zagrożenia wynikające z niskiej efektywności
energetycznej
Drogi „ucieczki” ciepła z budynku
Straty ciepła systemu grzewczego
Termomodernizacja
Certyfikat energetyczny budynku
Efekty realizacji termomodernizacji
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
2
ENERGIA W BUDYNKU
UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
Na co zużywana jest energia?
•
•
•
•
ogrzewanie pomieszczeń
przygotowanie ciepłej wody użytkowej
oświetlenie
przygotowanie posiłków (kuchenki, lodówki,
zamrażarki itp.)
• urządzenia biurowe (komputery, ksera itp.)
• napędy (pompki obiegowe, wentylatory)
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
3
ENERGIA W BUDYNKU
UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
Skąd ta energia?
• ogrzewanie pomieszczeń
• przygotowanie ciepłej
wody użytkowej
• oświetlenie
• przygotowanie posiłków
• urządzenia biurowe
• napędy
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
ENERGIA
ELEKTR.
PALIWA (gaz,
węgiel, koks, olej
opałowy)
CIEPŁO
SIECIOWE
ENERGIA
ODNAWIALNA
(energia słońca,
gruntu i biomasa)
4
ENERGIA W BUDYNKU
UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
W jakich jednostkach liczymy energię?
• gaz ziemny
- m3
• koks, węgiel
- tony, kg
• energia elektryczna
- kWh
• olej opałowy
- litry
• ciepło sieciowe
- GJ
GJ
G – giga = 10 9 = 1 000 000 000
np.: tona węgla = 25 GJ
1000 m3 gazu = 35 GJ
roczne zużycie paliw i energii w obiekcie [GJ]
powierzchnia ogrzewana obiektu [m2]
jednostkowy wskaźnik
[GJ/m2]
zużycia energii
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
5
ILE ZUŻYWAMY ENERGII W BUDYNKACH
W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM?
2,75
Jednostkowe zużycie energii, łącznie dla wszyskich nośników - Jaworzno, rok
2002
2,25
2,00
1,75
2
[GJ/m ]
Jednostkowe zużycie energii
2,50
1,50
1,03
1,25
0,81
1,00
0,75
0,50
0,25
0,00
Jaworzno
Obiekty
Grupa obiektów typu ''Szkoły bez basenu''
Średnia dla: Jaworzno
Średnia dla grupy obiektów typu ''Szkoły bez basenu''
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
6
ENERGIA W BUDYNKU
UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
Budynek edukacyjny
Oświetlenie
2,9%
C.W.U.
4,3%
Inne cele
3,2%
C.O.
89,6%
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
7
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Budynki poddane termomodernizacji - przykład
Koszty jednostkowe [zł/m2]
Grupa - koszt średni
38,87
Struktura kosztów w grupie obiektów
29,9%
13,3%
Gaz
Ciepło sieciowe
Energia elektryczna
56,8%
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
8
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Budynki poddane termomodernizacji – przykład
Grupa - Koszty gazu ziem nego
Grupa-Sum aryczne koszty jednostkow e
350
50
40
250
200
150
318
283
299
100
[zł/m2/rok]
[tys.zł/rok]
300
30
20
0
38,9
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
0
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
Grupa - Koszty energii elektrycznej
1 400
1 293
1 274
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
[tys.zł/rok]
Grupa - Koszty ciepła sieciow ego
[tys.zł/rok]
37,2
10
50
1 600
1 400
1 200
1 000
800
600
400
200
0
39,8
800
700
600
500
400
300
200
100
0
580
572
Rok 2006
Rok 2007
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
671
Rok 2008
9
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Budynki poddane termomodernizacji - przykład
Jednostkowe zużycie energii [GJ/m2]
Grupa - wskaźnik średni
0,69
Struktura zużycia paliw i energii w grupie
10,8%
15,0%
Gaz
Ciepło sieciowe
Energia elektryczna
74,1%
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
10
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Grupa - Zużycie energii łączne
Grupa - Zużycie energii elektrycznej
1 400
60 000
1 200
50 000
1 000
40 000
800
600
1 089
400
1 156
1 197
[GJ/rok]
[tys. kWh/rok]
Budynki poddane termomodernizacji - przykład
20 000
200
10 000
0
0
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
Grupa - Zużycie gazu ziem nego
250 000
150 000
100 000
226 795
170 324
170 253
Rok 2007
Rok 2008
50 000
0
Rok 2006
[GJ/rok]
200 000
[m3/rok]
30 000
49 816
43 939
39 708
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
Grupa - Zużycie ciepła sieciow ego
40 000
35 000
30 000
25 000
20 000
37 959
33 816
15 000
29 442
10 000
5 000
0
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
11
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
100
2,0
90
1,8
80
1,6
Jednostkowe zużycie energii [GJ/m2/rok]
Koszty jednostkowe [zł/m2/rok]
Budynki poddane termomodernizacji - przykład
70
60
50
40
30
20
10
1,4
1,2
1,0
0,8
0,6
0,4
0,2
0,0
0
0
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
Powierzchnia ogrzewana (narastająco) [m2]
Wskaźniki poszczególnych obiektów
Wartość średnia
60 000
70 000
0
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
60 000
Powierzchnia ogrzewana (narastająco) [m2]
Wskaźniki poszczególnych obiektów
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
Wartość średnia
12
70 000
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Budynki bez termomodernizacji - przykład
Koszty jednostkowe [zł/m2]
Grupa - koszt średni
46,60
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
13
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Budynki bez termomodernizacji - przykład
Grupa - Koszty gazu ziem nego
7 000
600
6 000
500
5 000
4 000
3 000
5 664
5 500
6 213
2 000
[tys.zł/rok]
[tys.zł/rok]
Grupa - Koszty łączne
400
300
200
1 000
100
0
0
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
430
Rok 2006
Rok 2007
507
Rok 2008
Grupa - Koszty energii elektrycznej
2 500
2 000
3 483
3 464
3 735
[tys.zł/rok]
[tys.zł/rok]
Grupa - Koszty ciepła sieciow ego
4 000
3 500
3 000
2 500
2 000
1 500
1 000
500
0
421
1 500
1 000
1 760
1 606
Rok 2006
Rok 2007
1 971
500
0
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
Rok 2008
14
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Budynki bez termomodernizacji - przykład
Jednostkowe zużycie energii [GJ/m2]
Grupa - wskaźnik średni
0,75
Struktura zużycia paliw i energii w grupie
10,8%
15,0%
Gaz
Ciepło sieciowe
Energia elektryczna
74,1%
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
15
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Budynki bez termomodernizacji - przykład
100 000
300 000
80 000
250 000
60 000
40 000
99 722
98 920
200 000
150 000
50 000
0
0
Rok 2007
Rok 2008
Grupa - Zużycie energii elektrycznej
4 000
3 500
3 000
2 500
2 000
3 570
3 340
3 170
1 500
1 000
500
0
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
293 657
100 000
20 000
Rok 2006
[tys. kWh/rok]
93 651
[m3/rok]
120 000
Grupa - Zużycie gazu ziem nego
350 000
Rok 2006
246 193
Rok 2007
297 024
Rok 2008
Grupa - Zużycie ciepła sieciow ego
100 000
80 000
[GJ/rok]
[GJ/rok]
Grupa - Zużycie energii łączne
60 000
40 000
77 421
73 623
75 671
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
20 000
0
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
16
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Budynki bez termomodernizacji - przykład
2,0
140
1,8
120
Koszty jednostkowe [zł/m2/rok]
Jednostkowe zużycie energii [GJ/m2/rok]
1,6
1,4
1,2
1,0
0,8
0,6
100
80
60
40
0,4
20
0,2
0
0,0
0
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
120 000
140 000
Powierzchnia ogrzewana (narastająco) [m2]
Wskaźniki poszczególnych obiektów
Wartość średnia
160 000
0
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
140 000
120 000
Powierzchnia ogrzewana (narastająco) [m2]
Wskaźniki poszczególnych obiektów
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
Wartość średnia
17
160 000
POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA
ZUŻYCIA ENERGII
Jak to osiągnąć i po co?
Po co?
• zmniejszenie kosztów zużycia energii
• zmniejszenie obciążenia środowiska naturalnego
Jak to osiągnąć?
• przedsięwzięcia średnio i wysokonakładowe TERMOMODERNIZACJA
• przedsięwzięcia bez i niskonakładowe –
ZARZĄDZANIE ENERGIĄ
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
18
Przyczyny strat ciepła
• Niedostateczne zabezpieczenie (izolacja) przegród
zewnętrznych przed uciekaniem ciepła
• Zły stan techniczny okien oraz nadmierna
infiltracja
• Niska sprawność układów grzewczych (źródło,
instalacja, grzejniki, regulacja)
• Niska sprawność układów przygotowania ciepłej
wody użytkowej (c.w.u.)
• Brak indywidualnego rozliczania za ciepło
pomiędzy odbiorcami
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
19
Zagrożenia wynikające z niskiej
efektywności energetycznej
• Wysokie koszty ponoszone na energię
• Perspektywa rosnących kosztów energii
• Niedogrzanie pomieszczeń
• Przegrzewanie pomieszczeń
• Przemarzanie ścian (wilgoć, pleśń, grzyb,
uszkodzenia, tynku, wady estetyczne, itp.)
• Brak świadomości i zachowań energooszczędnych wśród użytkowników
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
20
Drogi „ucieczki” ciepła z
budynku
STRATY CIEPŁA W BUDYNKU
Dach
8-17%
Wentylacja
30-40%
Ściany
25-35%
Okna i drzwi
10-15%
• Wentylacja: 30-40%
• Ściany: 25-35%
• Okna: 10-15%
• Dach: 8-17%
• Podłoga na gruncie oraz
strop nad piwnicą 5-10%
Podłoga na
gruncie
5-10%
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
21
Straty ciepła systemu grzewczego
• wytwarzanie ciepła
• przesyłanie ciepła
Strata paliwa
300 kg
• wykorzystanie ciepła
• regulacja ciepła
Strata paliwa
70 kg
Strata paliwa
95 kg
Strata paliwa
107 kg
WĘGIEL
1000 kg
Stary
niskosprawny
kocioł
700 kg
Stara
zanieszyszczona
instalacja c.o.
630 kg
Grzejniki
nieprawidłowo
usytuowane
535 kg
Brak automatyki i
zaworów
termostatycznych
WYKORZYSTANE
PALIWO
428 kg
43%
STARY NISKOSPRAWNY UKŁAD GRZEWCZY
Strata paliwa
150 kg
Strata paliwa
42 kg
WĘGIEL
1000 kg
Kocioł retortowy
850 kg
Nowa instalacja
c.o.
808 kg
Strata paliwa
40 kg
Nowoczesne
grzejniki
prawidłowo
usytuowane
768 kg
Strata paliwa
38 kg
Układ z
automatyką i
zaworami
termostatycznymi
WYKORZYSTANE
PALIWO
730 kg
73%
NOWOCZESNY UKŁAD GRZEWCZY
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
22
Termomodernizacja Przedsięwzięcia wysokonakładowe
• Definicja termomodernizacji
• Typowe usprawnienia:
 ocieplenie ścian,
 ocieplenie dachów i stropodachów,
 ocieplenie stropów nad piwnicami
 ocieplenie podłóg na gruncie
 wymiana lub remont okien i drzwi
zewnętrznych
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
23
Termomodernizacja Przedsięwzięcia wysokonakładowe
 modernizacja lub wymiana źródła
ciepła
 modernizacja lub wymiana instalacji
c.o.
 modernizacja lub wymiana układu
c.w.u.
 usprawnienie systemu wentylacji
 wprowadzenie wykorzystujących OZE
do celów grzewczych lub c.w.u.
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
24
Termomodernizacja - przedsięwzięcia średnionakładow
z elementami zarządzania
• Sala gimnastyczna I
• Sale dydaktyczne, biblioteka
• Sale dydaktyczne, dyrekcja
• Pomieszczenia gospodarcze
• Sala gimnastyczna II
• M. Mieszkanie służbowe
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
25
Termomodernizacja - przedsięwzięcia średnionakładowe z elementami zarządzania
Telemetryczne sterowanie systemem grzewczym
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
26
Termomodernizacja - przedsięwzięcia średnionakładowe z elementami zarządzania
Telemetryczne sterowanie systemem grzewczym
STEROWNIK
TYGODNIOWY
HARMONOGRAM ZAJĘĆ
DYSPOZYCJA PEC
TABELA TEMPERATUR SEGMENTÓW
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
27
Certyfikat energetyczny budynku
Nowelizacja prawa budowlanego wdrażająca
Dyrektywę 2002/91/WE z 16.12.2002r.
Raz na 10 lat będzie aktualizowana
charakterystyka budynków wyrażana w
kWh/m2/rok ujmująca m.in. ogrzewanie,
c.w.u., oświetlenie.
Obowiązek certyfikacji wszedł w życie od
2009r.
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
28
Efekty realizacji termomodernizacji
Sposób uzyskania oszczędności
Ociepleni zewnętrznych przegród budowlanych (ścian,
dachu, stropodachu)
Wymiana okien na okna szczelne o mniejszym
współczynniku przenikania ciepła
Wprowadzenie usprawnień w źródle ciepła, w tym
automatyki pogodowej oraz urządzeń regulacyjnych.
Kompleksowa modernizacja wewnętrznej instalacji c.o.
wraz z montażem zaworów termostatycznych we
wszystkich pomieszczeniach
Obniżenie zuzycia ciepła w
stosunku do stanu sprzed
termomodernizacji
15 - 25%
10 - 15%
5 - 15%
10 - 25%
Uwaga: efekty z poszczególnych przedsięwzięć nie sumują się wprost
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
29
Efekty realizacji termomodernizacji
Sposób uzyskania oszczędności
Ociepleni zewnętrznych przegród budowlanych (ścian,
dachu, stropodachu)
Wymiana okien na okna szczelne o mniejszym
współczynniku przenikania ciepła
Wprowadzenie usprawnień w źródle ciepła, w tym
automatyki pogodowej oraz urządzeń regulacyjnych.
Kompleksowa modernizacja wewnętrznej instalacji c.o.
wraz z montażem zaworów termostatycznych we
wszystkich pomieszczeniach
Obniżenie zuzycia ciepła w
stosunku do stanu sprzed
termomodernizacji
15 - 25%
10 - 15%
5 - 15%
10 - 25%
Uwaga: efekty z poszczególnych przedsięwzięć nie sumują się wprost
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
30
Z jakich narzędzi korzystać?
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
31
Z jakich narzędzi korzystać?
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
32
Dziękuję za uwagę
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii
w Katowicach
ul. Rymera 3/4, 40- 048 KATOWICE, tel/fax: +48 32
203 51 14,
e-mail: [email protected]; www.fewe.pl
33