Scenariusz lekcji

Scenariusz lekcji
Unia Polski i Litwy 1385 r.
i wojna z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń powinien zapamiętać:
1. Daty: 1374 r., 1385 r., 1410 r. 1411 r., 1413 r.
2. Nazwiska: Kazimierz Wielki, Ludwik Andegaweński, Jadwiga, Władysław Jagiełło.
3. Pojęcia: unia personalna, stanowy przywilej generalny.
B) Umiejętności
Uczeń powinien potrafić:
1. Omówić okoliczności wstąpienia na tron Polski dynastii andegaweńskiej, a następnie
pierwszego z Jagiellonów – Wielkiego Księcia Litewskiego Władysława Jagiełły.
2. Wymienić postanowienia przywileju nadanego szlachcie w Koszycach w 1374 r. oraz omówić
znaczenie tego aktu dla przyszłych losów kraju.
3. Scharakteryzować unię polsko-litewską zawartą w Krewie w 1385 r.
4. Przedstawić stosunki polsko-krzyżackie w II połowie XIV w.
5. Omówić przyczyny, przebieg i skutki wojny z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411.
6. Wskazać na mapie granice Polski, Litwy i państwa zakonu krzyżackiego oraz położenie
Grunwaldu i Malborka.
7. Analizować wydarzenia historyczne pod względem przyczynowo-skutkowym.
2. Metoda i forma pracy
Metoda oparta na słowie: elementy wykładu, dyskusja, praca pod kierunkiem z podręcznikiem i
tekstem źródłowym.
Metoda oparta na oglądzie: praca pod kierunkiem z mapą i filmem.
3. Środki dydaktyczne
1. Wojciechowski G., Historia. Podręcznik dla gimnazjum, część I, Warszawa 2004, s. 184–187.
2. Tekst źródłowy: Umowa w Krewie z 14 VIII 1385 r. (fragmenty) [w:] Historia. Teksty źródłowe
do ustnego egzaminu maturalnego, pod red. J. Chańki, Warszawa 1997, s. 27–28.
3. Schemat przedstawiający zmiany na tronie Polski w II połowie XIV w. i na początku XV w.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Uczniowie przypominają wiadomości na temat panowania ostatniego króla z dynastii Piastów –
Kazimierza Wielkiego.
b) Faza realizacyjna
1. Uczniowie na podstawie tekstu w podręczniku (s. 186) i schematu wyjaśniają przyczyny
wstąpienia na tron Polski Ludwika Andegaweńskiego.
2. Elementy wykładu. Nauczyciel przedstawia najważniejsze wydarzenia za panowania Ludwika.
Omawia szerzej okoliczności nadania szlachcie pierwszego przywileju stanowego w 1374 r.
oraz warunki, jakie zostały zapisane w dokumencie, a także długofalowe konsekwencje nadania
przywileju.
3. Elementy wykładu. Nauczyciel przestawia okoliczności wstąpienia na tron młodszej córki
Ludwika Andegaweńskiego – Jadwigi oraz przyczyny wyboru księcia litewskiego Władysława
Jagiełły na jej małżonka.
4. Uczniowie czytają tekst źródłowy i na jego podstawie przedstawiają przyczyny zawarcia unii w
Krewie oraz zobowiązania wynikające z dokumentu dla państw sygnatariuszy.
5. Praca pod kierunkiem z filmem. Nauczyciel prezentuje wybrane fragmenty filmu pt. „Krzyżacy”
(1960 r., reż. Aleksander Ford) dotyczące stosunków polsko-krzyżackich za panowania Jagiełły.
Prezentacja obejmuje maksymalnie 15–20 minut. Na jej podstawie uczniowie omawiają
stosunki obu państw oraz prezentują przebieg bitwy pod Grunwaldem. Nauczyciel uzupełnia
wiadomości dotyczące wojny polsko-krzyżackiej w latach 1409–1411.
6. Elementy wykładu. Nauczyciel omawia postanowienia pokoju w Toruniu w 1411 r.
7. Uczniowie czytają tekst w podręczniku i na jego podstawie określają warunki, na jakich Polska
i Litwa zawarły nową unię w Horodle w 1413 r.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie zbierają najważniejsze wiadomości na temat panowania Andegawenów i Władysława
Jagiełły.
5. Bibliografia
1. Szczur S., Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2002, s. 397–412, 471–498.
6. Załączniki
a) Tekst źródłowy
Umowa w Krewie z 14 VIII 1385 r. (fragmenty)
My Jagiełło z łaski Bożej Wielki Książę Litwy i Rusi pan i dziedzic przyrodzony podajemy do
wiadomości wszystkim, [...] jako dostojny książę Jagiełło [...] wyprawił uroczyste poselstwo do panów
ziemian Polski, a potem też do jej królewskiej wysokości. [...] Toteż, najjaśniejsza pani, niechaj
Wysokość Wasza przyjmie do tak wielce zbawiennego związku tegoż pana Jagiełłę, Wielkiego Księcia,
na syna, a najjaśniejszą księżnę Jadwigę, córę waszą najdroższą, królowę Polski, niechaj poślubi na
prawą swą małżonkę. A sądzimy, że z tego wyniknęłaby chwała Boża, dusz zbawienie, ludziom zaszczyt
i wzmożenie państwa. Skoro zaś to, co przyrzeczono, dojdzie do przewidzianego końca, natenczas pan
Jagiełło, Wielki Książę z wszystkimi braćmi swymi jeszcze nie ochrzczonymi, krewniakami,
szlachcicami, ziemianami [...] wiarę świętego, rzymskiego Kościoła przyjąć zamierza [...].
Dla sprawy tej utwierdzenia [...] tenże Jagiełło Wielki Książę przyrzeka wszystkie skarby swe
złożyć i wydać na odzyskanie strat państw obojga, tak Polski, jak i Litwy. A tylko, jeżeli taż pani
Węgier córkę swą Jadwigę, królowę polską przyrzeczoną, odda mu w małżeństwo.
Także obiecuje Jagiełło Wielki Książę, że da i gotówką załatwi układ pieniężny, zawarty tytułem
rękojmi, pomiędzy tą panią królową Węgier z jednej, a księciem Austrii z drugiej strony, mianowicie
dwieście tysięcy florenów. Również tenże Jagiełło Wielki Książę przyrzeka i zobowiązuje się wszelkie
ziemie zagrabione i straty Królestwa Polskiego [...] odzyskać własnymi zachodami i kosztami. Również
tenże Jagiełło Wielki Książę obiecuje wszystkich chrześcijan, a zwłaszcza ludzi obojga płci pojmanych
w kraju polskim i zwyczajem wojennym uprowadzonych, przywrócić do pierwotnej wolności [...].
(Następnie wymieniany tu książę Jagiełło przyrzeka także kraje swoje Litwy i Rusi wieczyście wcielić
do korony Królestwa Polskiego.) [...]
Dan w Krewie, we wtorek w wigilię Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Chwalebnej, roku
Pańskiego 1385.