Komisja wzywa państwa członkowskie do rozwiązania
advertisement
Komisja Europejska - Komunikat prasowy Komisja wzywa państwa członkowskie do rozwiązania zawartych przez nie wewnątrzunijnych dwustronnych umów inwestycyjnych Bruksela, 18 czerwiec 2015 Komisja Europejska wszczęła dzisiaj postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko pięciu państwom członkowskim i wezwała je do rozwiązania wewnątrzunijnych dwustronnych umów inwestycyjnych obowiązujących między nimi. Dwustronne umowy inwestycyjne ustanawiają zasady i warunki inwestycji prywatnych podejmowanych przez obywateli i przedsiębiorstwa z jednego państwa w innym. Wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne obowiązują w relacjach między państwami członkowskimi. Wiele z tych wewnątrzunijnych dwustronnych umów inwestycyjnych zawarto w latach 90. XX w., przed rozszerzeniami UE w latach 2004, 2007 i 2013. Ich stronami były głównie państwa będące ówcześnie członkami UE i trzynaście państw, które miały się nimi stać po kolejnych rozszerzeniach. Celem tych umów było wzmocnienie zaufania inwestorów, którzy chcieli inwestować w krajach przyszłej unijnej trzynastki, w czasach gdy inwestorzy prywatni – czasami z powodów historyczno-politycznych – mogli żywić w związku z tym pewne obawy. Dwustronne umowy inwestycyjne były zatem ukierunkowane na zwiększenie ochrony inwestorów, na przykład za pomocą odszkodowań za wywłaszczenie oraz procedur arbitrażowych służących do rozstrzygania sporów inwestycyjnych. Od czasu rozszerzenia takie dodatkowe zabezpieczenia nie powinny być potrzebne, ponieważ wszystkie państwa członkowskie podlegają tym samym unijnym przepisom na jednolitym rynku, w tym w sprawie inwestycji transgranicznych (w szczególności swobody przedsiębiorczości oraz swobodnego przepływu kapitału). Wszyscy unijni inwestorzy korzystają także z jednakowej ochrony dzięki przepisom UE (np. obowiązuje zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową). Tymczasem wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne przyznają prawa na zasadzie wzajemności jedynie inwestorom z wybranych państw członkowskich; zgodnie z jednolitym orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dyskryminacja ze względu na przynależność państwową jest niezgodna z prawem UE. Z powyższych powodów Komisja postanowiła zwrócić się do pięciu państw członkowskich (Austria, Holandia, Rumunia, Słowacja i Szwecja) o rozwiązanie wewnątrzunijnych dwustronnych umów inwestycyjnych obowiązujących między nimi. Skierowane dziś do nich wezwania do usunięcia uchybienia były poprzedzone wymianą korespondencji z tymi państwami. Ta kwestia nie jest nowa, gdyż Komisja wielokrotnie i przez kilka lat wskazywała wszystkim państwom członkowskim, że wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne są niezgodne z prawem UE. Ponieważ jednak większość państw członkowskich nie podjęła żadnych działań, Komisja rozpoczyna obecnie pierwszy etap procedury w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko pięciu z nich. Jednocześnie Komisja zwraca się o informacje do pozostałych 21 państw członkowskich, w których wciąż jeszcze obowiązują wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne, i rozpoczyna z nimi dialog administracyjny. Warto zauważyć, że dwa państwa członkowskie – Irlandia i Włochy – rozwiązały już wszystkie swoje wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne, odpowiednio w latach 2012 i 2013. Zdaniem Jonathana Hilla, unijnego komisarza do spraw stabilności finansowej, usług finansowych i unii rynków kapitałowych: „ wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne są przestarzałe, a Włochy i Irlandia – przez rozwiązanie swoich umów tego typu – wykazały, że na jednolitym rynku 28 państw członkowskich przestały one być potrzebne.Potrzebne jest nasze wspólne działanie na rzecz zapewnienia skuteczności ram prawnych dotyczących inwestycji transgranicznych na jednolitym rynku. W związku z tym Komisja jest gotowa przeanalizować możliwość wprowadzenia mechanizmu szybkiej i skutecznej mediacji w sporach dotyczących inwestycji”. Kontekst Dwustronne umowy inwestycyjne określają zasady i warunki inwestycji obowiązujące w relacjach między dwoma państwami. Nadal obowiązuje około 200 dwustronnych umów inwestycyjnych zawartych między państwami członkowskimi UE. Większość z nich pochodzi z lat 90. XX w., kiedy jeden lub oba kraje będące stronami tych umów nie były jeszcze członkami UE. Celem tych umów było zachęcanie do inwestowania za pomocą wzajemnych gwarancji w przypadku ryzyka politycznego, które mogłoby negatywnie oddziaływać na inwestycje. Te dwustronne umowy inwestycyjne są nieaktualne w przypadku jednolitego rynku 28 państw. Obecne postępowanie dotyczy jedynie dwustronnych umów inwestycyjnych zawartych między państwami członkowskimi UE, a nie dwustronnych umów inwestycyjnych między państwami członkowskimi a państwami trzecimi. W szczególności wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne powodują fragmentację jednolitego rynku przez nadawanie praw niektórym unijnym inwestorom na zasadzie dwustronnej. Ich postanowienia nakładają się na przepisy prawa jednolitego rynku UE dotyczące inwestycji transgranicznych i stoją w sprzeczności z tymi regulacjami. Sytuacja ta dotyczy dwustronnych umów inwestycyjnych obowiązujących między państwami członkowskimi. W wezwaniu do usunięcia uchybienia Komisja podkreśla, że zastrzeżenia te są ograniczone do umów dwustronnych, które obowiązują w relacjach między państwami członkowskimi UE. Nie dotyczą one umów inwestycyjnych państw członkowskich lub Unii Europejskiej z państwami trzecimi, z którymi związane są inne problemy. Wprawdzie wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne nie były szeroko wykorzystywane w pierwszych latach po rozszerzeniu, byliśmy jednak niedawno świadkami ponownego powoływania się przez niektórych inwestorów na te umowy. Problem z dwustronnymi umowami inwestycyjnymi nie jest teoretyczny i ma bardzo praktyczne konsekwencje. Przykładem może być jedno z niedawnych postępowań arbitrażowych na podstawie wewnątrzunijnej dwustronnej umowy inwestycyjnej, w którym doszło do rozstrzygnięcia, uważanego przez Komisję za niezgodne z prawem unijnym, ponieważ wykonanie decyzji arbitrażowej oznaczałoby niezgodną z prawem pomoc państwa[1]. Sytuacja ta może spowodować brak pewności prawa dla inwestorów transgranicznych – w momencie, gdy priorytetem UE jest promowanie otoczenia zachęcającego do inwestycji. Komisja wzywa zatem państwa członkowskie do rozwiązania obowiązujących je wewnątrzunijnych dwustronnych umów inwestycyjnych i wysyła wezwania do usunięcia uchybienia do pięciu państw członkowskich (Austria, Holandia, Rumunia, Słowacja i Szwecja), od których domagała się już wcześniej wyjaśnień na drodze dialogu administracyjnego2, zważywszy, że na tych umowach dwustronnych opierano się w postępowaniu arbitrażowym, co doprowadziło do powstania wątpliwości co do zgodności z prawem UE. Wezwanie do usunięcia uchybienia stanowi pierwszy etap procedury na podstawie art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Jednocześnie Komisja zwróciła się pisemnie za pośrednictwem systemu EU Pilot do wszystkich pozostałych 21 państw członkowskich, w których obowiązują wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne3, w celu uzyskania ich opinii na ten temat. Dalsze działania Komisja oczekuje obecnie na odpowiedzi państw członkowskich, które mają dwa miesiące, aby odpowiedzieć na wezwania do usunięcia uchybienia, oraz dziesięć tygodni na odpowiedź w ramach systemu EU Pilot. Komisja zwoła na początku października posiedzenie z udziałem wszystkich państw członkowskich w celu udzielenia im pomocy, tak aby proces rozwiązywania wewnątrzunijnych dwustronnych umów inwestycyjnych przebiegał w sposób skoordynowany. Komisja zamierza także nawiązać dyskusję z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami na temat sposobu dalszej poprawy ochrony inwestycji w ramach jednolitego rynku. Informacje na temat pakietu decyzji w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego z czerwca br. zawiera dokument MEMO/15/5162 Ogólne informacje na temat postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego zawiera dokument MEMO/12/12 Więcej informacji na temat procedur postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego można znaleźć na stronie internetowej : http://ec.europa.eu/atwork/applying-eulaw/infringements-proceedings/index_pl.htm [1] Trybunał arbitrażowy w sprawie braci Micula nakazał Rumunii zapłatę odszkodowania na rzecz szwedzkiego inwestora, ignorując stanowisko Komisji, że przyznanie takiego odszkodowania narusza unijne zasady pomocy państwa. 2 System EU Pilot ma na celu poprawę komunikacji i rozwiązywania problemów między służbami Komisji a władzami państwa członkowskiego w sprawach dotyczących stosowania prawa UE lub zgodności prawa krajowego z przepisami unijnymi na wczesnym etapie rozpatrywania sprawy i przed wszczęciem postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na mocy art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (http://ec.europa.eu/eu_law/infringements/application_monitoring_pl.htm). 3 Dotyczy to wszystkich państw członkowskich z wyjątkiem Irlandii i Włoch, które rozwiązały już swoje wewnątrzunijne dwustronne umowy inwestycyjne. IP/15/5198 Kontakty z mediami Vanessa MOCK (+32 2 295 61 94) Maud SCELO (+32 229-81521) Zapytania od obywateli: Serwis Europe Direct – tel. [ 00 800 67 89 10 11 ] lub e-mail
