Climate change and climate variability in Poland

o
2013 is the year in which the Eastern European
Group takes turn in hosting the Conference
of Parties, 11-22 November 2013
Konferencja Stron Ramowej Konwencji UN
ds. Zmian Klimatu,11-22 listopada 2013 r.
Climate change
and climate
variability in Poland
Institute of Meteorology and Water Management
National Research Institute
Poland, Warsaw 2013
Annual number of days with precipitation in Cracow. 1502-1540 – reconstruction
D. Limanówka (proxy data); 1814-1949 – reconstruction R. Twardosz (historical data);
1850-2010 – instrumental observations
Przebieg rocznej liczby dni z opadem w Krakowie. Okres 1502-1540 rekonstrukcja
D. Limanówka na podstawie danych proxy; okres 1814-1849 rekonstrukcja
R. Twardosza na podstawie danych historycznych; okres 1850-2010 – obserwacje instrumentalne
24
Zmiany
i zmienność
klimatu Polski
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
Państwowy Instytut Badawczy
Warszawa 2013
Preface
Wprowadzenie
Climate change is one of the key environmental, social and economical issues, and it is also
followed by political consequences. Impact of
climate conditions on countries´ economy is increasingly recognized, and a lot of attention is
given, both in the global scale and by the individual national governments.
Due to the importance of the problem, it
was necessary to develop a strategy for minimizing potential negative consequences,
which may be a global warming processes result, both in regional and local scales.
In years 2008-2010, at the Institute of Meteorology and Water Management-National
Research Institute was realized the KLIMAT
Project on Impact of climate change on environment, economy and society (changes, effects and methods of reducing them, conclusions for science, engineering practice and
economic planning) No. POIG01-03-01-14011/08. The project was financed by the European Union and Polish state budget in frame of
Innovative Economy Operational Programme.
A very wide range of research was carried
out in the following thematic areas:
1. Climate change and its impact on the Polish
climate and determination of its economic
impact.
2. Air pollution in Poland and its impact on the
living quality – the impact reduction possibilities.
3. Sustainable management of water, geological and forest resources.
4. Natural disasters and internal safety of the
country (civil and economical).
5. Development of forecasting methods and
warning systems dealing with dangerous
hydrological and meteorological phenomena and their use in protection of a country.
6. Baltic Sea as a climatic element and its role
in hazardous situations.
7. Dangers, conditions and possibilities of the
national water supply programme realization in accordance with the EU regulations.
8. Anti-degradation procedures for Polish reservoirs.
9. The Vistula basin perspective development
and evaluation of hydrotechnical investments impact on the environment.
Kwestie zmian klimatu to jeden z kluczowych
problemów środowiskowych, społecznych
i gospodarczych, a w skutkach – i politycznych. Wpływ warunków klimatycznych na życie gospodarcze krajów jest coraz częściej dostrzegany i poświęca się mu bardzo dużo uwagi zarówno w skali światowej, jak i przez rządy
poszczególnych państw.
Ze względu na wagę problemu konieczne
stało się opracowanie strategii minimalizującej
potencjalne negatywne skutki, jakie mogą
nieść ze sobą procesy globalnego ocieplenia
zarówno w skali regionalnej, jak i lokalnej.
W latach 2008-2010 w IMGW-PIB realizowany był Projekt KLIMAT pt. „Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo” (zmiany, skutki i sposoby ich ograniczania, wnioski dla nauki, praktyki inżynierskiej
i planowania gospodarczego) nr POIG01-0301-14-011/08 finansowany ze środków Unii
Europejskiej i budżetu Państwa Programu
Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Bardzo szeroki zakres prac badawczych
prowadzono w następujących blokach tematycznych:
1. Zmiany klimatu i ich wpływ na środowisko
naturalne Polski oraz określenie ich skutków ekonomicznych.
2. Stan zanieczyszczeń powietrza w Polsce
i jego wpływ na jakość życia –możliwości
ograniczenia skutków.
3. Zrównoważone gospodarowanie wodą, zasobami geologicznymi i leśnymi kraju.
4. Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne (cywilne i ekonomiczne) kraju.
5. Rozwój metod prognozowania i systemów
ostrzegania przed groźnymi zjawiskami hydrologicznymi i meteorologicznymi oraz wykorzystanie ich do osłony kraju.
6. Bałtyk jako element systemu klimatycznego
i jego rola w tworzeniu się stanów zagrożenia.
7. Zagrożenia i uwarunkowania oraz możliwości realizacji krajowego programu zaopatrzenia w wodę ludności w świetle przepisów UE.
8. Przeciwdziałanie degradacji polskich zbiorników retencyjnych.
9. Perspektywiczne zagospodarowanie dorzecza Wisły wraz z systemem ocen wpływu inwestycji hydrotechnicznych na środowisko.
Preface
Wprowadzenie
Social dialogue launched at the right time
can prepare society for the adverse effects of
global warming and allow sufficient time for
starting implementation of the adaptation strategies to changing climate conditions and possible degradation of the living conditions. In
this paper presents selected meteorological
elements for the area of Poland, which have
been derived from long-term measurements
and observations.
Two crucial elements of weather and climate, such as air temperature and precipitation.
have been given priority. A scale of the phenomenon and its spatial resolution were highlighted.
Research area covers the territory of Poland, a country located in the Central Europe
with an area of about 313,000 km2. Poland covers the eastern part of the European Central
Lowlands between the Baltic Sea in the north
and the Carpathian and the Sudeten Mountains in the south. The meridional extent
is 649 km, while latitudinal one amounts
to 689 km. The main feature of the country relief is a parallel latitudinal scheme of the principal types of landscape.
About 90% of the country’s territory lies below 300 m above sea level which indicates
a typical lowland-type landscape. In fact, Poland’s hypsometric profile is more varied. The
Carpathian Mountains with the highest Tatra
Range spread across the south. The midsize
Pieniny nad Beskidy Mountains are located
north of Sub-Carpathian valleys. Another strip
of hills form the Sudeten Range in the west, the
Lesser Poland Upland and the Lublin Upland
with Roztocze in the east. The middle land belt
running across Poland includes vast plains called the Silesian, Greater Poland and Masovian
plains. Lowland regions are adjacent to the
postglacial regions of the Greater Poland, Pomeranian and the Masurian Lake Districts. The
Lake Districts are characterized by hills which
are the remains of terminal moraines. The northern edge of Poland includes different size coastal plains, known as seashores. The length,
of the Baltic Sea coastline including Hel Peninsula, Vistula Bay and the Gulf of Szczecin is
694 km
Rozpoczęty w odpowiednim czasie dialog
społeczny może przygotować społeczeństwa
do tych skutków oraz pozwoli dostatecznie
wcześnie rozpocząć wdrażanie strategii adaptacji do zmieniających się warunków klimatycznych i ewentualnie pogarszających się warunków życia.
Praca prezentuje elementy meteorologiczne
na obszarze Polski wybrane na podstawie długiego okresu pomiarów i obserwacji.
Dwa przewodnie elementy pogody i klimatu, tj. temperatura powietrza i opady atmosferyczne zostały potraktowane priorytetowo,
zwrócono uwagę na wielkość zjawiska i rozkład przestrzenny.
Obszarem badań jest terytorium Polski, kraju położonego w Europie Środkowej o powierzchni około 313 tys. km2. Polska zajmuje
wschodnią część Niżu Środkowoeuropejskiego, między Morzem Bałtyckim na północy
a Karpatami i Sudetami na południu. Jej rozciągłość południkowa wynosi 649 km, a równoleżnikowa – 689 km. Główną cechą ukształtowania kraju jest równoleżnikowy przebieg krain
geograficznych.
Około 90% powierzchni leży poniżej
300 m n.p.m., co wskazuje na typowo nizinny
charakter. W rzeczywistości warunki hipsometryczne Polski są bardziej zróżnicowane.
Na południu rozciągają się Karpaty z najwyższym masywem Tatr oraz niższymi Pieninami
i Beskidami, które od północy sąsiadują
z Kotlinami Podkarpackimi. Kolejny pas
wzniesień tworzą na zachodzie: masyw
Sudetów, a na wschodzie Wyżyna Małopolska oraz Wyżyna Lubelska z Roztoczem.
Środkowy pas stanowią rozległe niziny
z Niziną Śląską, Wielkopolską i Mazowiecką.
Sąsiadują z polodowcowymi regionami
Pojezierza Wielkopolskiego, Pomorskiego
i Mazurskiego. Pojezierza te charakteryzują
się występowaniem wzniesień będących
pozostałościami moren czołowych. Północny
kraniec Polski zajmują różnej szerokości
niziny nadmorskie, zwane pobrzeżami.
Długość linii brzegowej Bałtyku (wraz
z Mierzeją Helską oraz Zalewem Szczecińskim i Wiślanym) wynosi 694 km.
Preface
Wprowadzenie
Location of Poland and its relief features
are important in shaping weather and climate.
Land-belt shape of main regions favors free
zone circulation and, therefore, on this area
clash of oceanic and continental air masses
can be often observed. At the same time, the
southern part of the country has a relatively
diversified relief, which results in the formation
of local weather and climate conditions.
This also refers to the coast, where the influence of the Baltic Sea can be seen in the course
of many climate elements. These factors and
hypsometric conditions mean that sometimes
over the Polish area significant weather
differences can be observed.
Due to the diversity of climatic conditions
it can be stated that Poland is located in the
temperate warm transitional zone, forming
under the influence of different air masses clashing over its territory. This makes the climate
is featured by highly variable weather and
significant fluctuations in the course of the
seasons in consecutive years. This is
particularly true in winters, which are of
oceanic or continental type. Taking into account different environmental and climate conditions it means that weather and climate in Poland are mainly shaped by atmospheric circulation. The mean annual temperature in Poland ranges (outside the mountains) from about 6° C in the northeastern part of Poland
to over 8° C in the western part of the country.
Impact of local conditions, especially the orography, but also the atmospheric circulation is
expressed in precipitation variability. The average annual precipitation in Poland is around 628 mm, but in the mountainous areas it
exceeds 1100 to 1400 mm.
4
Położenie Polski oraz cechy rzeźby terenu
mają istotne znaczenie w kształtowaniu pogody i klimatu. Pasowy rozkład głównych regionów sprzyja swobodnej cyrkulacji strefowej
i dlatego na tym obszarze można często obserwować ścieranie się oceanicznych i kontynentalnych mas powietrza. Jednocześnie południowa część kraju ma stosunkowo urozmaiconą rzeźbę, co wpływa na kształtowanie się
lokalnych warunków pogodowych i klimatycznych. Dotyczy to też Wybrzeża, gdzie oddziaływanie Bałtyku jest widoczne w przebiegu wielu elementów klimatu. Wymienione czynniki
i uwarunkowania hipsometryczne powodują,
że niekiedy nad obszarem Polski można obserwować znaczne różnice pogodowe.
Ze względu na zróżnicowanie warunków
klimatycznych można stwierdzić, że Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego
przejściowego, kształtującego się pod wpływem ścierających się nad jej obszarem różnych mas powietrza. Sprawia to, że klimat charakteryzuje się dużą zmiennością pogody
i znacznymi wahaniami w przebiegu pór roku
w następujących po sobie latach. Zaznacza się
to zwłaszcza w charakterze zim, które są typu
oceanicznego bądź kontynentalnego. Biorąc
pod uwagę różne czynniki środowiskowe
i uwarunkowania klimatotwórcze można stwierdzić, że pogoda i klimat w Polsce są
kształtowane przede wszystkim przez cyrkulację atmosferyczną.
Średnia roczna temperatura powietrza
w Polsce waha się (poza obszarami gór)
od około 6°C w północno-wschodniej części
do ponad 8°C w zachodniej części kraju.
Wpływ warunków lokalnych, zwłaszcza
rzeźby terenu, ale także cyrkulacji atmosferycznej, wyraża się w zmienności opadów atmosferycznych. Średnie roczne sumy opadów
w Polsce wynoszą około 628 mm,
przy czym w obszarach górskich przekraczają 1100-1400 mm.
Contens
Spis treści
Mean annual temperature in Warszawa-Obserwatorium in 1790-2010
Średnia roczna temperatura powietrza, Warszawa-Obserwatorium w okresie 1790-2010
7
Mean annual temperature in Kraków-Obserwatorium in 1780-2010
Średnia roczna temperatura powietrza, Kraków-Obserwatorium w okresie 1780-2010
7
Mean temperature in winter (XII-II), Warszawa-Obserwatorium,1790-2012
Średnia temperatura powietrza zimy (XII-II), Warszawa-Obserwatorium w okresie 1790-2012
8
Mean temperature in winter (XII-II), Kraków-Obserwatorium, 1780-2012
Średnia temperatura powietrza zimy (XII-II), Kraków-Obserwatorium w okresie 1780-2012
8
Mean temperature in summer (VI-VIII), Warszawa-Obserwatorium, 1790-2012
Średnia temperatura powietrza lata (VI-VIII), Warszawa-Obserwatorium w okresie 1790-2012
9
Mean temperature in summer (VI-VIII), Kraków-Obserwatorium, 1780-2012
Średnia temperatura powietrza lata (VI-VIII), Kraków-Obserwatorium w okresie 1780-2012
9
Mean annual air temperature in Poland, 1951-2010
Średnia temperatura powietrza w Polsce w okresie 1951-2010
10
Mean annual air temperature anomalies in 2001-2010 compared to long-term values
of 1951-2010
Odchylenia średniej rocznej temperatury powietrza w okresie 2001-2010 od średniej
wieloletniej 1951-2000
10
Mean area air temperature in Poland (°C) for the decade of 1951-2010
Średnia obszarowa temperatura powietrza w Polsce (°C) w 10-leciach w okresie 1951-2010
11
Mean area air temperature in Poland (°C) for the decades in the period of 1951-2010
and a trend factor (°C/10 years)
Średnia obszarowa temperatura powietrza w Polsce (°C) w okresie 1951-2010 oraz
współczynnik trendu (°C/10 lat)
11
Mean annual air temperature (°C) in various regions of Poland, 1951-2010
Średnia roczna temperatura powietrza (°C) w różnych regionach Polski w okresie 1951-2010
12
Mean annual precipitation totals in Warszawa-Obserwatorium in 1813-2001
Średnia roczna suma opadów Warszawa-Obserwatorium w okresie 1813-2001
13
Mean annual precipitation totals in Kraków-Obserwatorium in 1850-2010
Średnia roczna suma opadów Kraków-Obserwatoriumw okresie 1850-2010
13
Ten-year precipitation totals in Warszawa-Obserwatorium, 1811-2000
10-letnia suma opadów - Warszawa-Obserwatorium w okresie 1811-2000
13
Ten-year precipitation totals in Kraków-Obserwatorium, 1851-2010
10-letnia suma opadów - Kraków-Obserwatorium w okresie 1851-2010
14
Mean annual area precipitation, Poland, 1961-2010
Średnia roczna obszarowa suma opadów w Polsce w okresie 1961-2010
14
5
Contens
Spis treści
Mean annual area precipitation in Poland,by decades,1961-2010
15
Średnia obszarowa suma opadów w dekadach w okresie 1961-2010
Maximum daily precipitation totals, 1951-2010
15
Maksymalne dobowe sumy opadów w okresie 1951-2010
Mean annual area precipitation totals anomalies in Poland, 1961-2010
Anomalie średniej rocznej obszarowej sumy opadów dla Polski w okresie 1961-2010
16
The maximum duration of a dry period, 1961-2010
16
Maksymalna długość okresu bezopadowego w okresie 1961-2010
Periods of meteorological droughts in the years 1970-2010
17
Okresy występowania suszy meteorologicznej w latach 1970-2010
Territorial distribution of low flows occurence in Poland, 1951-2000
17
Obszarowy rozkład występowania niżówek w Polsce w latach 1951-2000
Regions affected most frequently by the occurrence of FF-type flash floods, 1970-2010
18
Regiony najczęstszego występowania nagłych powodzi typu FF w okresie 1970-2010
Districts exposed to the highest risk of local FF-type flash floods, 1971-2010
18
Powiaty o największym zagrożeniu nagłymi powodziami lokalnymi typu FF w okresie 1971-2010
Maximum wind speed in gusts at 10 m above ground level for roughness classes 0-1, 1971-2001
Maksymalna prędkość wiatru w porywie w latach 1971-2010 na wysokości 10 m n.p. t.
w klasie szorstkości terenu 0-1
19
The variabillity range of daily air temperature occurrence (mean, maximum and minimum values) for
Warszawa in November, 1951-2010
20
Zakres zmienności występowania dobowej temperatury powietrza (średniej oraz maksymalnej
i minimalnej) w listopadzie w Warszawie (1951-2010)
Mean monthly precipitation – November Warszawa-Obserwatorium in 1813-2001
21
Średnia miesięczna suma opadów, listopad, Warszawa-Obserwatorium w okresie 1813-2001
Mean monthly precipitation, November, Kraków-Obserwatoriumin 1850-2010
21
Średnia miesięczna suma opadów, listopad, Kraków-Obserwatorium w okresie 1850-2010
Mean area precipitation totals n Poland, November, 1961-2000
21
Średnia obszarowa suma opadó w Polsce w listopadzie w okresie 1961-2010
Mean annual sea level anomalies in Władysławowo (1951-2010) in relation to normal values for
1971-2000 smoothed by 10-years. Gaussian filter (black line) and the value of linear trend (cm/year)
22
Seria anomalii średniego rocznego poziomu morza we Władysławowie w stosunku do średniej dla
wielolecia 1971-2000 oraz wartość trendu (cm/rok) 1951-2010. Seria została wygładzona 10-letnim
filtrem Gaussa (czarna linia)
6
Air temperature
Temperatura powietrza
Mean annual
temperature
in WarszawObserwatorium
1790-2012
Średnia roczna
temperatury
powietrza
w WarszawieObserwatorium
w okresie
1790-2012
Mean annual
temperature
in KrakówObserwatorium,
1780-2012
Średnia roczna
temperatury
powietrza
w Krakowie
w okresie
1780-2012
7
Air temperature
Temperatura powietrza
Mean temperature
in winterr (XII-II)
in WarszawaObserwatorium,
1790-2012
Średnia
temperatura
powietrza zimy
(XII-II)
WarszawaObserwatorium
w okresie
1790-2012
Mean temperature
in winter (XII-II)
in KrakówObserwatorium,
1780-2012
Średnia
temperatura
powietrza zimy
(XII-II),
KrakówObserwatorium
w okresie
1780-2012
Winter
Zima
22.02.2012
8
Air temperature
Temperatura powietrza
Mean temperature
in summer (VI-VIII)
in WarszawaObserwatorium,
1790-2012
Średnia
temperatura
powietrza lata
(VI-VIII),
WarszawaObserwatorium
w okresie
1790-2012
Mean temperature
in summer (VI-VIII)
in KrakówObserwatorium,
1780-2012
Średnia
temperatura
powietrza lata
(VI-VIII),
KrakówObserwatorium
w okresie
1780-2012
9
Air temperature
Temperatura powietrza
Mean annual
air temperature
in Poland
1951-2010
Średnia roczna
temperatura
powietrza w Polsce
w okresie
1951-2010
Mean annual
air temperature
anomalies
in 2001-2010
compared to
long-term values
of 1951-2010
Odchylenia średniej
rocznej temperatury
powietrza
w okresie
2001-2010 od
średniej wieloletniej
1951-2000
10
Air temperature
Temperatura powietrza
Mean area air
temperature in
Poland (°C) for
the decades
of 1951-2010
Średnia
obszarowa
temperatura
powietrza
w Polsce (°C)
w 10-leciach
w okresie
1951-2010
Mean area air
temperature in
Poland (°C)
in the period of
1951-2010 and
a trend factor
(°C/10 years)
Średnia
obszarowa
temperatura
powietrza
w Polsce (°C)
w okresie
1951-2010
oraz
współczynnik
trendu
(°C/10 lat)
11
Air temperature
Temperatura powietrza
Mean annual air
temperature
(°C) in various
regions
of Poland,
1951-2010
Średnia roczna
temperatura
powietrza (°C)
w różnych
regionach
Polski w okresie
1951-2010
12
Precipitation
Opady atmosferyczne
Mean annual
precipitation
totals in
WarszawaObserwatorium,
1813-2001
Średnia roczna
suma opadów
WarszawaObserwatorium
w okresie
1813-2001
Mean annual
precipitation
totals in
KrakówObserwatorium,
1850-2010
Średnia roczna
suma opadów
KrakówObserwatorium
w okresie
1850-2010
Ten-year
precipitation
totals in
WarszawaObserwatorium,
1811-2000
10-letnia suma
opadów WarszawaObserwatorium
w okresie
1811-2000
13
Precipitation
Opady atmosferyczne
Ten-year
precipitation totals
in KrakówObserwatorium,
1851-2010
10-letnia suma
opadów
KrakówObserwatorium
w okresie
1851-2010
Mean annual area
precipitation
in Poland,
1961-2010
Średnia roczna
obszarowa suma
opadów w Polsce
w okresie
1961-2010
Mean annual
precipitation
in Poland,
1961-2010
Średni roczny
opad w Polsce
w okresie
1961-2010
14
Precipitation
Opady atmosferyczne
Mean annual area
precipitation
in Poland,
by decades,
1961-2010
Średnia obszarowa
suma opadów
w dekadach
w okresie
1961-2010
Maximum daily
precipitation totals,
1951-2010
Maksymalne
dobowe sumy
opadów w okresie
1951-2010
15
Precipitation
Opady atmosferyczne
Mean annual area
precipitation totals
anomalies
in Poland,
1961-2010
Anomalie średniej
rocznej obszarowej
sumy opadów dla
Polski w okresie
1961-2010
The maximum
duration
of a dry period,
1961-2010
Maksymalna
długość okresu
bezopadowego
w okresie
1961-2010
16
Meteorological drought
Susza meteorologiczna
Rok
IV
V
VI
VII VIII IX
X
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Periods of
meteorological
droughts in the
years 1970-2010
Okresy
występowania
suszy
meteorologicznej
w latach
1970-2010
Territorial
distribution of low
flows occurence in
Poland, 1951-2000
Obszarowy rozkład
występowania
niżówek w Polsce
w latach
1951-2000
Vistula in Kozienice
affected by drought
in September, 2003
Wisła
w Kozienicach
w czasie suszy we
wrześniu 2003 r.
17
Flash Floods
Nagłe powodzie typu Flash Flood
Regions affected
most frequently by
the occurrence of
FF-type flash
floods, 1971-2010
Regiony
najczęstszego
występowania
nagłych powodzi
typu FF w okresie
1971-2010
Districts exposed to
the highest risk of
local FF-type flash
floods,1971-2010
Powiaty
o największym
zagrożeniu nagłymi
powodziami
loalnymi typu FF
w okresie
1971-2010
18
Wind
Wiatr
Maximum wind
speed in gusts at
10 m above ground
level for roughness
classes 0-1,
1971-2010
Maksymalna
prędkość wiatru
w porywie w latach
1971-2010 na
wysokości
10 m n.p. t.
w klasie szorstkości
terenu 0-1
19
November
Listopad
The variabillity
range of daily air
temperature
occurrence (mean,
maximum and
minimum values)
for Warszawadd
November,
1951-2010
Zakres zmienności
występowania
dobowej
temperatury
powietrza (średniej
oraz maksymalnej
i minimalnej)
w listopadzie
w Warszawie
(1951-2010)
20
November
Listopad
Mean monthly
precipitation November,
WarszawaObserwatorium,
1813-2001
Średnia miesięczna
suma opadów,
listopad, Warszawa
Obserwatorium
w okresie
1813-2001
Mean monthly
precipitation November,
KrakówObserwatorium
in 1850-2010
Średnia miesięczna
suma opadów,
listopad, KrakówObserwatorium
w okresie
1850-2010
Mean area
precipitation totals
in Poland,
November,
1961-2010
Średnia obszarowa
suma opadów
w Polsce
w listopadzie
w okresie
1961-2010
21
Sea level
Poziom morza
Mean annual sea
level anomalies in
Władysławowo
(1951-2010) in
relation to normal
values for
1971-2000
smoothed by
10-year Gaussian
filter (black line) and
the value of linear
trend (cm/year)
Seria anomalii
średniego rocznego
poziomu morza we
Władysławowie
w stosunku do
średniej
dla wielolecia
1971-2000 oraz
wartość
trendu (cm/rok)
1951-2010. Seria
została wygładzona
10-letnim filtrem
Gaussa (czarna
linia)
22
Contens
Spis treści
23
Observing Station Warszawa-Bielany / Stacja klimatologiczna III rzędu Warszawa-Bielany
Elevation / Wysokość stacji : 98 AMSL / m n.p.m.
Latitude / Szerokość geograficzna: 52°16´53˝ N
Longitude / Długość geograficzna: 20°57´48˝ E
o
Institute of Meteorology and Water Management
National Research Institute
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
Państwowy Instytut Badawczy
Warsaw
www.imgw.pl
klimat.imgw.pl
Poland
Project KLIMAT/ Projekt KlLIMAT:
Coordinator / Koordynator: prof. Maciej Maciejewski; Head / Kierownik: dr Danuta Limanówka
Photo /Fotografie:
Elżbieta Klejnowska (pp.1, 7, 9, 11, 20, 22, 24); Maciej Maciejewski (p.16); Tomasz Nodzyński (p. 8);
Robert Pyrc (cover p. 2); Karolina Racka (pp. 19, 23)
Prepress, layout/graphic design, typesetting: / Przygotowanie do druku, projekt graficzny, skład i łamanie:
Elżbieta Klejnowska
ISBN 978-83-61102-86-1
Climate data for Warsaw
November (1971-2010)
Day
Dzień miesiąca
11
12
13
14
15
16
17
18
19
29
21
22
Tśr (°C)
Tm (°C)
3,5
3,2
2,9
3,0
3,6
3,7
3,5
2,8
2,5
1,5
1,6
1,2
T max (°C)
7,8
7,0
6,6
6,8
7,2
7,0
6,9
6,2
5,9
4,7
5,0
4,6
T min (°C)
0,4
-0,2
-0,1
-0,1
0,3
0,5
0,5
-0,3
-0,5
-1,1
-1,5
-1,7
P (mm)
4,4
1,8
3,2
3,9
2,4
2,4
2,4
2,4
2,4
3,1
0,8
3,0
Tmax abs.(°C)
18,4
18,3
19,5
19,8
17,4
20,3
20,5
15,9
13,9
14,5
13,7
14,5
year/rok
1977
1977
1996
2010
2002
2002
2002
1980
1974
2009
2006
2002
T min. abs. (°C)
-9,6
-10,4
-7,3
-9,8
-11,3
-7,6
-7,7
-12,2
-13,2
-12,4
-10,4
-14,7
year/rok
1988
1980
1984
1993
1983
2007
1993
1993
1993
1993
1995
1995
PN %
47,5
45
50
55
52,5
75
57,5
65
70
60
47,5
60
31,9
7,7
9,6
16,9
9,3
9,9
8,2
7,2
9,8
18,2
2,0
18,8
2009
1990
1997
1982
2000
1976
1990
1972
1971
1991
1981
2010
P max (mm)
year/rok
Tm (Tśr.) – mean temperature/ średnia temperatura powietrza; Tmax – maximum mean temperature / maksymalna temperatura
powietrza; Tmax abs – absolute naximum air temperature / absolutna maksymalna temperatura powietrza; Tmin – minimum mean
temperature / minimalna temperatura powietrza; Tmin abs – absolute minimum temperature / absolutna minimalna temperatura
powietrza; P – mean precipitation (mm) / średni opad; Pmax – absolute maximum precipitation /opad maksymalny; PN – number of
days with precipitation (%) / liczba dni z opadem (%)
Institute of Meteorology and Water Management
26
ISBN 978-83-61102-86-1