Opracowanie pytań z antropologii kulturowej

Opracowanie pytań z antropologii kulturowej
Pojęcie i przedmiot antropologii kulturowej.
Antropologia kulturowa jako nauka. Etnografia, etiologia na bazie tych dwóch nauk stworzyła
się antropologia kulturowa. Z gr. anthropos- człowiek, logos- nauka. Nauka o człowieku jako
istocie biologicznej, badająca zmienność jego cech fizycznych oraz jej zależności od
warunków rozwoju osobniczego, rodowego, rasy i wpływów środowiska.
Antropologia:
- Antropologia filozoficzna; zajmuje się badaniem miejsca człowieka w świecie, jego
rozwojem w procesie historycznym.
- Antropologia pedagogiczna; rozpatruje rozwój człowieka, jako rezultat wielorakich
wpływów zewnętrznych wychowania i własnej aktywności.
Przedmiot antropologii kulturalnej
- Człowiek; wielowymiarowy (biologiczny, psychologiczny, społeczny i kulturowy).
- Specyficzne aspekty życia człowieka, które wyróżniają go spośród istot żywych.
- Człowiek; jego somatyka społeczna działania i dzieła kulturowe.
Treść i zakres pojęcia kultura.
Genealogia pojęcia kultura:
- Culture (z łac. uprawa roli).
- Culture animi (Cyceron) uprawa umysłu, wewnętrzna aktywność duchowa.
- Kultura (Niemcy) kształcenie, proces ewolucji ludzkości do najniższego poziomu,
wspólnota kulturowa narodu, rozwój ducha.
- Kultura (J. Lelewel) doskonalenie.
Szerokie i wąskie rozumienie kultury.
Szerokie rozumienie kultury:
- Kultura czyli cywilizacja jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę,
moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków
społeczeństwa. E. Taylor.
-Ogół trwałych materialnych i niematerialnych wartości (dóbr uznawanych za szczególnie
cenne) będących wytworami ludzkiej działalności.
- Ogół wyuczonych zachowań (umiejętności, sposobów postępowania) odpowiednio
ukształtowanych historycznie wzorów, uznanych i przyswojonych społecznie w procesie
wzajemnych oddziaływań jednostki i grup społecznych przekazywanych z pokolenia na
pokolenie.
Wąskie rozumienie kultury:
- Opiera się na odróżnieniu kultury duchowej od kultury materialnej.
- Bywa odnoszone do zespołu wartości duchowych i realizowanych w osobistych przeżyciach
jednostki.
- Kultura utożsamiana jest z literaturą, sztuką i obyczajowością.
Typy kultury.
Kryteria podziału na typy kultury:
- Ze względu na przynależność do określonych warstw i grup społecznych (kultura ludowa,
robotnicza).
- Ze względu na charakterystyczny typ gospodarowania i układu stosunków między ludźmi
(kultury pasterskie, myśliwskie).
- Ze względu na przynależność do religii lub dystansowanie się wobec niej (kultura
buddyjska, chrześcijańska).
- Ze względu na charakter aktywności ludzi w różnych dziedzinach- intelektualna (kultura
informatyczna, humanistyczna, artystycznej (kultura literacka, plastyczna), zawodowa
(kultura pedagogiczna, kulinarna), ogólna, egzystencjalna, filozoficzni- egzystencjalna
człowieka (kultura zdrowotna, seksualna).
- Ze względu na zakres występowania określonych cech kultury (kultura globalna, narodowa,
regionalna).
- Ze względu na poziom kultury- kultura wysoka (elitarna), i masowa (popularna).
- Ze względu na przynależność do grupy wiekowej( kultura młodzieżowa, subkultury).
- Ze względu na stosunek do obowiązującej polityki państwa.
Podstawowe elementy kultury i ich charakterystyka.
- Wartość; coś cennego, pożądanego, odpowiada wysokim wymaganiom, stanowi cel
ludzkich dążeń (idee, przekonania, ideały, przedmioty materialne uznane przez zbiorowość
społeczną i jednostki za szczególnie cenne).
- Kanon; miara, wzorzec, przepisy, prawidło. Kanon w kulturze to zestaw tekstów
prawomocnych i uznanych za obowiązujące.
- Mit; z gr. mytos- słowa, legenda, bajka. Celem każdego mitu jest próba odpowiedzi na
pytanie dotyczące życia i śmierci, dobra i zła, pochodzenia, przeznaczenia oraz natury świata
i człowieka.
- Symbol; znak wizualny z podsystemem znaków, może mieć charakter zastępczy, który jest
substytutem, ważną cechą symbolu jest jego niezrozumiałość, może posiadać pewien wymiar
np. krzyż, konkretny wymiar, może się odwoływać do np. rozdartej sosny.
Stereotypy kobiety i mężczyzny.
Stereotypy płci:
- Maskulinizacja i feminizacja osobowości.
- Przekonanie o tym, że kobiety nie chcą takich samych praw jak mężczyźni.
- Usytuowanie kobiet na płaszczyźnie życia rodzinnego, a mężczyzny w obszarze pełnienia
funkcji społecznych.
- Wrodzony masochizm kobiet- cierpienie, ofiara, posłannictwo.
Działania zmierzające go wyeliminowania stereotypów płci:
- Wspieranie badań naukowych nad problematyką równości płci i stereotypów płci.
- Tworzenie źródeł informacji o problematyce płci.
- Prowadzenie specjalistycznego dialogu i współpracy z kościołem.
- Realizowanie długotrwałych i systematycznych kampanii informacyjnych w środkach
masowego przekazu.
Płeć biologiczna, kulturowo społeczna.
Pojecie płci kulturowo- społecznej:
- Określenie i realizacja ról postępowania i norm odnoszących się do kobiet i mężczyzn w
różnych społeczeństwach i na różnych etapach ich rozwoju oraz w różnych grupach
społecznych są odmienne.
- Płeć kulturowo- społeczną należy postrzegać jako konstrukcje kulturowe o charakterze
tymczasowym i zmiennym.
Uzasadnij konieczność nowego obrazu człowieka androgennego.
W jakich formach obyczajowych manifestuje się kult ciała i młodości.
Ciało jako byt seksualny:
- Związek seksualności z efektywnością.
- Seksualność jako rodzaj siły, wyzwalającej gesty męskości i kobiecości, stymuluje
erotycznie.
- Budzi wrażliwość na innego, miłość i pożądanie, otwiera na innego, a zatem wychodzi poza
naturę (instynkt).
Ciało jako cielesność:
- Człowiek objawia się drugim w ciele- „ciało tak do głębi objawia osobę, ponieważ
współkonstyuuje to, co objawia”.
- Ciało to osoba, to widzialny wymiar człowieka.
- Ciało stanowi dla ducha środek ekspresji, uzewnętrznienia.
- Ciało jest czymś wewnętrznym osobie ludzkiej, a zarazem czymś zewnętrznym.
- Ciało jest najlepiej rozumiane w ramach procesu personalizacji (..) bez osoby nie byłoby
ciała ludzkiego.
Współczesne rysy obyczajowości związanej z ciałem:
- Przymus szczupłego ciała- prowadzi do głodzenia się, przeczyszczania jelit, anoreksji i
bulimii.
- Postępujący proces akceptacji osób z nadwagą.
- Odkrywanie (obnażanie) ciała- ciało w swej nagości zostało skomercjalizowane,
wystawione na sprzedaż.
Kult młodości:
- W kulturze masowej nie ma miejsca na starość.
- Nie chodzi tylko o młody wiek, ale także o młody wygląd, młodzieżowe formy zachowania,
ubranie.
- Lansowany przez media, reklamę, modę, biura matrymonialne.
Dlaczego uważa się, że seks stanowi istotna wartość witalną?
Seks:
- Ważny składnik erotyzmu.
- Przyjmuje różne oblicza- od form zdrowych po patologiczne.
- Wyraża się w sposobie zachowania człowieka, niezależnie do jego wieku.
- Są różne typy „seksualności” (wrodzona, nabyta, słaba, silna, ukrywana, jawnie
manifestowana, pozorowana).
- Projekcja osobistych przeżyć seksualnych ujawnia się mocno w życiu i działalności
człowieka.
Seks zimny, gorący i ludyczny:
- Zimny; seks jako potrzeba i cel sam w sobie, chłodny i bez euforii.
- Gorący; współżycie jest szczęściodajnym misterium, liczy się pożądanie, rozkosz,
odprężenie.
- Ciepły (ludyczny); liczy się tylko ciało, ale bez wielkiej fascynacji, seks jako przerywnik w
nudnym życiu- zabawa.
Formy seksualności i trzecia płeć.
Trzecia płeć:
- Utożsamiana ze zjawiskami:
-Andromimezy (kobiety naśladują mężczyzn)
- Ginemimezy (mężczyźni naśladują kobiety)
- Do trzeciej płci zaliczani są także:
- Homoseksualiści
- Transwestyci
- Transseksualiści
- Kastraci
- Nauka wyróżnia „wariant płci kulturowej” (tender wariant).
Inne formy uprawiania seksu:
- Seks klasyczny; pieszczoty analne o oralne.
- Seks wirtualny; fantazjowanie z partnerem internetowym.
- Seks grupowy; tzw. swingowanie, seks uprawiany w towarzystwie innych par włącznie z
wymianą partnerów.
Nowe zjawiska kulturowe związane z cielesnością człowieka.
Zjawisko „donżuanizmu”:
Współczesny donżuan (seksmen) jest kolekcjonerem kobiet, charakteryzującym się:
- Niezdolnością do miłości.
- Stałą gotowością seksualną.
- Jest koneserem, potrafiącym dostrzec i docenić piękno.
- Jest przeświadczony o swoich kompetencjach i walorach.
- Podboje traktuje jako hobby.
Zjawisko seksu płatnego:
- Prostytutki pełnią wyłącznie usługi seksualne, w których liczy się na kunszt sztuki, a nie
uczucia.
- Najsłynniejsze to chińskie kurtyzany i japońskie gejsze.
- Obiadówki to młode licealistki lub gimnazjalistki, sprzedające się za obiad w restauracji.
- Szlaufy lub galerianki to gimnazjalistki podrywające starszych mężczyzn w centrach
handlowych.
- Sponsoring to zakamuflowana forma prostytucji korzysta z niej wiele studentek (tzw.
uniwersytutki).