Szkoła Cukrzycy

„Szkoła Cukrzycy”
Porozumienie Zielonogórskie
Wrocław, 08 czerwiec 2010
Andrzej Paciorkowski
Cukrzyca typu 2- epidemia XXI wieku
POLSKA

Wskaźnik częstości występowania - 5,37%

Około 2,6 miliona chorych

Około 600 tys. osób leczonych insuliną


3-krotny wzrost liczby zachorowań
w ciągu ostatnich 15 lat
co 8 pacjent przychodzący do lekarza ma cukrzycę
2
Cukrzyca
…….dlaczego
dobrze leczyć?
3
Przewlekłe powikłania cukrzycy
– liczy się czas
Na świecie
- co 15 minut umiera człowiek z powodu powikłań
cukrzycy
- co 19 minut mam miejsce amputacja z powodu powikłań
cukrzycy
- co 1,5 godziny ktoś traci wzrok z powodu powikłań
cukrzycy
- co 4 godziny kolejny pacjent rozpoczyna dializoterapię
z powodu powikłań cukrzycy
4
Przewlekłe powikłania cukrzycy
– liczą się pieniądze
Według badań Banku Światowego aż 8 % nakładów na
służbę zdrowia pochłania problem cukrzycy
……………
Koszty leczenia przewlekłych powikłań cukrzycy to
80-90%
z budżetu opieki zdrowotnej w porównaniu do
10%
potrzebnych na leczenie cukrzycy niepowikłanej.
5
Leczenie cukrzycy –
w jakim miejscu jesteśmy ?
Zła kontrola metaboliczna zwiększa ryzyko
powikłań cukrzycy.
Badania PolDiab wykazały, że tylko ok. 11%
pacjentów leczonych z powodu cukrzycy typu 2
spełnia kryteria prawidłowego wyrównania
cukrzycy wg wytycznych PTD 2006
6
Leczenie cukrzycy –
w jakim miejscu jesteśmy ?


„Nasz kraj znalazł się na jednym z ostatnich miejsc
(25 miejsce na 29 krajów) w rankingu
konsumenckim Euro Consumer Diabetes Index
dotyczącym jakości leczenia chorych na cukrzycę
w Europie.
Jednym z ważniejszych problemów w Polsce,
oprócz dostępności refundowanych insulin, jest też
niezadowalający poziom edukacji pacjentów.”
PAP/Rynek Zdrowia 2008-12-05
Leczenie cukrzycy –
w jakim miejscu jesteśmy ?
Marek Twardowski, wiceminister zdrowia –
„…Cukrzyca trafi na listę priorytetów zdrowotnych na
najbliższe lata w ramach Strategii Rozwoju Zdrowia na lata
2007-2013”
„…większość pacjentów powinna być na co dzień leczona
w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej.”
 Prof. Edwin Gale z brytyjskiego University of Bristol
przekonuje, że korzyści płynące z edukacji przeważają nad
kosztami, które trzeba na nią ponieść, dlatego Polska powinna
stworzyć narodowy program edukacji w cukrzycy

Rzeczpospolita/Rynek Zdrowia 2009-09-11
8
Dlaczego leczyć cukrzycę?
Poprawa wyrównania metabolicznego
cukrzycy z uzyskaniem:
obniżenia HbA1c o 1%
zmniejsza o 15- 20 % ryzyko
zawału serca i udaru mózgu
9
Zmniejszenie ryzyka powikłań cukrzycy wynikające
z obniżenia poziomu HbA1c o 1%
Wszystkie powikłania
p<0.0001
Ryzyko względne
5
5
5
1
Zawał serca
Zgon związany z cukrzycą
p<0.0001
p<0.0001
21% 14% 14%
1
1
0.5
0 5
6
7
8
9
10
11
0.5
0 5
6
7
8
9
10
11
0.5
0 5
5
7
8
9
10
11
Choroba naczyń obw.
Mikroangiopatia
Udar mózgu
6
20
15
p<0.0001
p<0.0001
12% 37% 43%
p<0.0035
10
10
1
1
1
0.5
0 5
6
7
8
9
10
11
0.5
0 5
6
7
8
9
10
11
0.1
0 5
6
7
8
HbA1c
UKPDS 35. BMJ 2000; 321: 405-12
Dane liczbowe dotyczą
zmniejszenia poziomu HbA1c o 1%
9
10
11
Cukrzyca
…….co
to znaczydobrze leczyć?
11
Kryteria wyrównania gospodarki węglowodanowej
cukrzyca typu 1 i krótkotrwająca cukrzyca typu 2 (PTD 2010)
HbA1c
≤ 6,5 %
mg/dl
mmol/l
Glikemia na czczo
i przed posiłkami
70 -110
3,9-6,1
Glikemia 2 godziny
po posiłku - podczas
samokontroli
< 140
7,8
Wartość HbA1c ≤6,5% można się starać osiągnąć u wyedukowanego pacjenta, jeśli
ryzyko hipoglikemii nie jest u niego zwiększone.
Kryteria wyrównania gospodarki węglowodanowej
cukrzyca typu 2 ( wg PTD 2010 )
HbA1c
≤ 7,0 %
mg/dl
mmol/l
Glikemia na czczo
i przed posiłkami
70 -110
3,9-6,1
Glikemia 2 godziny
po posiłku - podczas
samokontroli
< 160
8,9
Kryteria wyrównania
gospodarki lipidowej w cukrzycy
mmol/l
mg/dl
cholesterol całkowity
< 4,5
< 175
cholesterol LDL
< 2,6
< 100
cholesterol LDL u chorych
na cukrzycę i chorobę
niedokrwienną serca
< 1,9
< 70
cholesterol HDL*
> 1,0
> 40
cholesterol nie-HDL
< 3,4
< 130
triglicerydy
< 1,7
< 150
*
Kryteria kontroli ciśnienia tętniczego
u chorych na cukrzycę
ciśnienie skurczowe
< 130 mm Hg
ciśnienie rozkurczowe
< 80 mm Hg
Patofizjologia cukrzycy typu 2
Diagnoza
Stan
przedcukrzycowy
Cukrzyca
Insulinooporność
Glikemia poposiłkowa
Wydzielanie
insuliny
HbA1C
glikemia na czczo
Norma
Lata
Powikłania mikronaczyniowe
Powikłania makronaczyniowe
Adapted from Rabasa-Lhoret R et al. Enc Med Chir. 2003;506–516.
Życie z cukrzycą przypomina trudną
wędrówkę po kamienistej górskiej drodze,
której kolejny etap pozostaje dla nas
niewiadomą...
17
Leczenie cukrzycy
Wysiłek
fizyczny
Dieta
LECZENIE
CUKRZYCY
Edukacja
i reedukacja
pacjenta
Leczenie
farmakologiczne
„Szkoła Cukrzycy”
„chorzy na cukrzycę
wiedzący najwięcej
żyją najdłużej”
( prof. Joslin )
19
„ Szkoła Cukrzycy”
Cykl spotkań edukacyjnych
przeznaczony dla osób z cukrzycą,
członków ich rodzin i osób
zainteresowanych profilaktyką zdrowotną
20
„Nekielska Szkoła Cukrzycy”
2006
Organizatorzy

Przychodnia Zespołu Lekarza Rodzinnego
„AMICOR” s.c. w Nekli
( ok. 6 tys.pacjentów, 3 lekarzy, 3 pielęgniarki)


Polskie Stowarzyszenie Diabetyków
Koło w Nekli
Nekielski Ośrodek Kultury.
21
Środa Wielkopolska
22
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
V edycja - 2009/2010
Organizatorzy

Poradnia Diabetologiczna w Środzie Wlkp.

Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Koło w Środzie

Ośrodek Kultury w Środzie Wlkp.
23
Polskie Stowarzyszenie Diabetyków
Koło w Środzie Wlkp.
Poradnia Diabetologiczna w Środzie Wlkp.
zapraszają na cykl spotkań edukacyjnych pod patronatem
Starosty Średzkiego
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
27.10.2005 - Cukrzyca- objawy, typy, rozpoznanie,
aktualne kryteria dobrego leczenia.
24.11.2005 - Leczenie cukrzycy-dieta, wysiłek fizyczny
cele i zasady samokontroli.
26.01.2006 - Leczenie cukrzycy-leki doustne,
zasady i technika insulinoterapii.
23.02.2006 - Ostre powikłania cukrzycy -hipoglikemia,
kwasica cukrzycowa.
30.03.2006 - Przewlekłe powikłania cukrzycymikroangiopatia: retinopatia, nefropatia,
neuropatia.
27.04.2006 - Przewlekłe powikłania cukrzycymakroangiopatia: udar mózgu, zawał serca.
25.05.2006 - Zespół metaboliczny- związek otyłości,
cukrzycy, nadciśnienia tętniczego
i zaburzeń gospodarki lipidowej.
„chorzy na cukrzycę wiedzący najwięcej żyją najdłużej”
( prof. Joslin )
Spotkania odbywają się w Średzkim Ośrodku Kultury o godz.16
Uczestnicy największej liczby spotkań wezmą udział
w losowaniu cennych nagród.
24
25
26
27
28
29
www.srodawlkp-powiat.pl
30
31
Retinopatia, nefropatia, neuropatia-sposoby zapobiegania i leczenia.
1. Retinopatia to przewlekłe powikłanie cukrzycy w obrębie :
a. nerek
b. serca
c. oka
d. nerwów obwodowych
2. Kontrolę okulistyczną dna oka wykonujemy w cukrzycy:
a. tylko na zlecenie lekarza
b. co 1 rok lub częściej
c. co 5 lat
d. nie ma potrzeby badania oka w cukrzycy
3. W zaawansowanej retinopatii szansę na zatrzymanie zmian daje:
a. fizykoterapia
b. laseroterapia
c. kinezyterapia
d. nie ma takiej metody leczenia
32
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
Uczestnicy największej liczby spotkań
biorą udział w losowaniu nagród
33
34
35
36
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
I edycja - 2005/2006

Statystyka

Ilość spotkań edukacyjnych – 7

Ilość godzin wykładowych – 14

Średnia liczba uczestników spotkania – 40 osób

Liczba „osobogodzin” edukacji – 560
37
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
IV edycja - 2008/2009

Statystyka

Ilość spotkań edukacyjnych – 9

Ilość godzin wykładowych – 18

Średnia liczba uczestników spotkania – 120 osób

Liczba „osobogodzin” edukacji – 2160
38
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
IV edycja – 2008/2009
2% 2%
22%
29%
<40
51-60
61-70
71-80
>80
46%
Średnia wieku uczestników, którzy wypełnili ankietę – 65
lat
A.Paciorkowski 39
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
IV edycja – 2008/2009
11%
31%
34%
1--5
6--10
11--20
>20
25%
Czas trwania cukrzycy (na podstawie 65ankiet)
A.Paciorkowski
40
HbA1c w kryteriach wyrównania
cukrzycy wg PTD na rok 2010
Docelowe wartości HbA1c:
< 7,0%
(< 6,5%)
41
HbA1c w badaniach populacji polskiej

Typ 1 cukrzycy – 8,98 %

Typ 2 cukrzycy – 8,03 %
Sieradzki J., Grzeszczak W. Karnafel W.
Badania PolDiab – analiza leczenie cukrzycy w Polsce, Diabetol. Prakt. 2006
42
43
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
II edycja 2006/2007
Średnia wartość HbA1c na zakończenie „szkoły”
7,65 %
Liczba osób badanych – 98.
A.Paciorkowski
Laboratorium – Zakład Diagnostyki Medycznej LaboMed, Poznań ul. Mickiewicza 2
44
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
III edycja - 2007/2008
Średnia wartość HbA1c na zakończenie „szkoły”
6,9 %
Liczba osób badanych – 70. (Dane na dzień 30.06.2008)
A.Paciorkowski
Laboratorium – Zakład Diagnostyki Medycznej LaboMed, Poznań ul. Mickiewicza 2
45
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
IV edycja - 2008/2009
Średnia wartość HbA1c na zakończenie „szkoły”
6,6 %
Liczba osób badanych – 65. (Dane na dzień 30.08.2009)
A.Paciorkowski
Laboratorium – Zakład Diagnostyki Medycznej LaboMed, Poznań ul. Mickiewicza 2
46
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
IV edycja - 2008/2009
3%
38%
58%
bez objawów
hipoglikemii
objawy łagodnej
hipoglikemii
hipoglikemia ciężka
Czy dobre wyrównanie cukrzycy zwiększa ryzyko ciężkich hipoglikemii
uczestników „Szkoły Cukrzycy” ?
47
„Średzka Szkoła Cukrzycy”
IV edycja - 2008/2009
8%
31%
17%
nowi uczesnicy
uczestnicy 2 edycji
uczestnicy 3 edycji
uczestnicy 4 edycji
45%
Czy warto powtarzać cykle edukacyjne?
Liczba osób badanych –65 ( 30.08.2009)
A.Paciorkowski
48
Poprzez „Szkołę Cukrzycy” chcemy
wspólnym wysiłkiem uczynić tę drogę
łatwiejszą i bardziej przewidywalną…
49
„Szkoła Cukrzycy”
Koordynator Programu „Szkoła Cukrzycy”
Federacji „Porozumienie Zielonogórskie”
lek . Andrzej Paciorkowski
50
„Szkoła Cukrzycy”
Przewodniczący Rady Naukowej
Prof. dr hab. med. Bogna Wierusz- Wysocka
51
„Szkoła Cukrzycy”
Rada Naukowa
1. Prof. dr hab. med. Witold LukasKonsultant Krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej
2. Prof. dr hab. med. Krzysztof StrojekKonsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii
3. Prof. dr hab. med. Dorota Zozulinska- Ziółkiewicz - Katedra
i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu
4. Prof. dr hab. med. Ewa Wender- Ożegowska - Klinika Położnictwa
i Chorób Kobiecych UM w Poznaniu
5. Prof. dr hab. med. Liliana Majkowska - Klinika Diabetologii
i Chorób Wewnętrznych PAM w Szczecinie
52
„Szkoła Cukrzycy”
Rada Naukowa
6. Prof. dr hab. med. Maciej Małecki - Katedra i Klinika Chorób
Metabolicznych CMUJ w Krakowie
7. dr n. med. Anna Majchrzak- Katedra i Klinika Chorób
Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu
8. dr n. med. Ewelina Pietrzykowska- psycholog-Katedra i Klinika
Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu
9. lek. med. Piotr Liszkowski, Katedra i Klinika Chorób
Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu
10. lek. med. Andrzej Paciorkowski- Poradnia Lekarza Rodzinnego
w Nekli i Poradnia Diabetologiczna w Środzie Wlkp.
53
„Szkoła Cukrzycy”
1. Cukrzyca- co to za choroba?
Jak rozpoznać? Dlaczego dobrze leczyć?
2. Samokontrola-cele i zasady.
Rola wysiłku fizycznego.
3. Żywienie w cukrzycy - aktualne zasady.
4. Leczenie cukrzycy –dla kogo leki doustne ?
5. Leczenie cukrzycy –dlaczego insulina ?
54
„Szkoła Cukrzycy”
6. Cukrzyca u kobiety-problem nie tylko kobiet.
7. Ostre powikłania- hipoglikemia, kwasica
cukrzycowa- jak ich unikać ?
8. Retinopatia, nefropatia, neuropatia
- łatwiej zapobiegać niż leczyć.
9. Zawał serca, udar mózgu
- czy to też powikłania cukrzycy?
55
„ Szkoła Cukrzycy”
co oferujemy ?






Gotowe prezentacje multimedialne
Streszczenia kolejnych wykładów dla uczestników
Testy sprawdzające wiedzę
Karty i kupony uczestnictwa
Konferencje szkoleniowe dla lekarzy prowadzących
Pomoc logistyczna przedstawicieli medycznych
56
„ Szkoła Cukrzycy”
kto jest potrzebny ?
Lekarze zainteresowani prowadzeniem
„Szkoły Cukrzycy”
dla swoich pacjentów
57
„Szkoła Cukrzycy”
„chorzy na cukrzycę
wiedzący najwięcej
żyją najdłużej”
( prof. Joslin )
58