Wyżyna Krakowsko

Mini przewodnik
po Jurze
KrakowskoCzęstochowskiej
Położenie



Część Wyżyny Śląsko-Krakowskiej
Ciągnie się od Krakowa na południu przez
około 80 km po Wieluń na północy
Graniczy od północy z Niziną Wielkopolską,
od zachodu z Wyżyną Śląską i Niziną Śląską,
od południa z Kotliną Sandomierską i od
wschodu z Wyżyną Małopolską.
Ukształtowanie terenu





Wzgórza wznoszą się na wysokość około 300-500 m n.p.m., a
najwyższym wzniesieniem jest Góra Zamkowa (504 m n.p.m.)
Skały zbudowane z wapieni górnojurajskich, często pocięte
dolinami erozyjnymi
Znajduje się tu wiele form krasowych, m.in. jaskinie ze
stalaktytami, stalagmitami i stalagnatami
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska była wiele razy zalewana
przez morze, dzięki czemu powstało wiele warstw skał
(dolomity, margle, wapienie) zachowując w sobie skamieniałe
organizmy z obszaru równikowego.
Większość ciekawych wzniesień powstało dzięki ruchom
górotwórczym
Północna część Jury
Rozwija się turystyka, głównie ze względu na
liczne formy krasowe, spotykane na Szlaku
Orlich Gniazd i Szlaku Warowni Jurajskiej.
Można zobaczyć stare drewniane kościółki,
urokliwe stawy, lasy, białe skałki.
Częstochowa






12 miasto w Polsce pod względem zajmowanej powierzchni i 13
pod względem liczby ludności.
W mieście znajduje się kościół i klasztor na Jasnej Górze z
uważanym za cudowny obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej
- główny ośrodek kultu maryjnego w Polsce.
Częstochowa powstała w XI wieku.
Nazwa wywodzi się od słowiańskiego imienia Częstoch.
Obecność rud żelaza, pokładów wapienia.
Rozwija się przemysł metalowy, włókienniczy i papierniczy
Jasna Góra




Warownia ta została zbudowana w XIV
wieku jako klasztor Paulinów, ufundowana
przez Władysława Opończyka
Symbol religijności Polaków, głównie ze
względu na odparcie ataków szwedzkich i
wizerunek Czarnej Madonny
Cel większości pielgrzymek, co roku
przybywa tu 4-5 milionów osób z ponad 50
krajów
W kościele znajduje się piękny barokowy
ołtarz, stiuki i polichromia. Skarbiec kaplicy
zawiera dary ofiarowane NMP. Znajdują się
tu przedmioty ze złota i szlachetnych
kamieni, często o znaczeniu historycznym i
patriotycznym
Południowa cześć Jury


Ciągnie się od wzniesienia Pasma Smoleńsko
- Niegowickiego do doliny Prądnika w
Ojcowskim Parku Narodowym.
Obfituje w wiele skałek wapiennych,
architektoniczne atrakcje.
Zamek Ogrodzieniec





Wzniesiony w XIV-XV wieku przez ród Włodków
Sulimczyków
Wznosi się 516 m n.p.m.
Pełnił funkcję obronną, a po zniszczeniach po ataku
Szwedów w 1702 r. nie podjęto jego odbudowy
Otoczony murem połączonym z wapiennymi
skałkami
Można się wspiąć na dwie wieże: Kredenscerską i
Skazańców, skąd widać cały zamek
Stan obecny
Rekonstrukcja zamku w Ogrodzieńcu
Gród na Górze Birów
Góra Birów (461 m n.p.m.) – wzniesienie znajdujące się na Wyżynie Krakowsko
Częstochowskiej we wsi Podzamcze koło Ogrodzieńca. Góra posiada charakterystycznie
zwieńczenie w postaci niecki otoczonej licznymi ostańcami skalnymi tworzącymi strome
urwiska. Dzięki takiemu ukształtowaniu terenu posiadała bardzo dobre cechy obronne.
Góra była miejscem osadnictwa wielu różnych kultur.
Osadnictwo
W wyniku intensywnych prac archeologicznych w jaskiniach i schroniskach skalnych
Masywu góry, ustalono że pierwszymi mieszkańcami góry byli ludzie ze schyłkowego
okresu neolitu lub początku epoki brązu.
Wiadomo również, że miejsce to zasiedlali przedstawiciele kultury łużyckiej. W wieku IV
i V n.e. Górę Birów zamieszkiwały plemiona germańskie (przypuszczalnie Wandalowie).
Ostatnią osadą była od VIII wieku osada słowiańska. Słowianie zdecydowali się na
ufortyfikowanie góry od strony północno-wschodniej wałem kamienno-drewnianym oraz
od strony zachodniej murem na zaprawie wapiennej. Ustalono, że gród został spalony w
pierwszej połowie XIV wieku. Prawdopodobnie w wyniku walk o zjednoczenie Polski
pomiędzyWładysławem Łokietkiem a Wacławem II Czeskim.Podczas prac
wykopaliskowych odnaleziono dobrze zachowany srebrny grosz praski Wacława II Po
spaleniu, gród nigdy nie został odbudowany. Obecnie na Górze Birów znajduje się
rekonstrukcja grodziska średniowiecznego, zbudowana w 2008 roku.
Zamek w Mirowie





Zamek Mirów został zbudowany w czasach Kazimierza
Wielkiego około połowy XIV wieku.
Budowany z łamanego kamienia spojonego zaprawą
wapienną z dużą ilością białka zwierzęcego warownia
składała się z typowego dla budowli obronnych układu:
zamek górny, dolny i podzamcze
Na miejscu zamku istniał pradawny gród, którego
funkcjonowanie na podstawie znalezisk odkrytych w 1960 r.
datowano już na VI wieku przed naszą erą.
Obronne wzgórze ze skałami mogącymi spełniać funkcje
obserwacyjne zamieszkiwali Łużyczanie.
Kolejny etap zasiedlenia Mirowa nastąpił w XI wieku, choć
istnienie tu wczenośredniowiecznego grodu nie zostało w
pełni dowiedzione.
Rekonstrukcja zamku
Zamek w Bobolicach




Królewski Zamek Bobolice został zbudowany przez Króla
Polski Kazimierza Wielkiego najprawdopodobniej ok. 13501352 roku.
Zamek leży na stromym, skalistym wzgórzu (360 m n.p.m.).
Z oryginalnego zamku do naszych czasów ocalała jedynie
górna część warowni (co najmniej dwukondygnacyjny
budynek mieszkalny z pozostałościami cylindrycznej baszty).
Do zamku prowadził most zwodzony ponad suchą fosą, a
całość otaczały mury z blankami zbudowane z miejscowego
białego wapienia.
Obecny stan
Rekonstrukcja zamku
Ruiny zamku w Bobolicach
Pustynia Błędowska






Jej objętość wynosi 2,5 mld m3 piasku.
Częściowo porośnięta trawami i wierzba kaspijską.
Rozciąga się na powierzchni 32 km2 od Błędowa do
wsi Chechło.
Część północna często spełnia funkcję poligonu.
Jedyne miejsce w centralnej Europie, gdzie
występują prawdziwe pustynne wydmy.
Pustynie dzieli na pół rzeka Biała Przemsza
Dolina Prądnika





Ma powierzchnie około 2146 ha
Składa się głównie z wapieni pochodzących z
okresu jury i kredy. W niektórych miejscach są
pokryte warstwą lessu.
Powstało tu wiele form krasowych, takich jak liczne
jaskinie, wąwozy, jary z wywierzyskami, bramy
skalne, iglice, ostańce.
Klimat panujący w Dolinie przypomina klimat
górski.
Dolina powstała głównie w wyniku erozyjnego
działania płynącej jej dnem wód rzeki Prądnik.
Dolina Sąspowska



Druga co do wielkości dolina w Ojcowskim
Parku Narodowym, ma długość około 5 km
Przepływa przez nią potok Sąspówka (prawy
dopływ Prądnika)
Dolina ma płaskie dno, porośnięte łąkami,
wapienne zbocza porośnięte są lasami
Zamek Pieskowa Skała



Ufundowany przez Kazimierza Wielkiego. W 1578
roku przebudowany w duchu renesansu przez
Hieronima Szafrańca. Po 1640 Michał Zebrzydowski
otoczył go bastionami i postawił kaplicę. Po 1903
zamek przeznaczono na pensjonat.
Pełnił funkcje obronne – jest otoczony z trzech stron
skalnymi urwiskami.
Do zamku przylega park krajobrazowy, a w pobliżu
znajduje się wiele skał wapiennych, m.in. Maczuga
Herkulesa
Rekonstrukcja zamku
Obecny stan
Ojcowski Park Narodowy





Założony w 1956 r.
Najmniejszy z polskich parków narodowych – ma
powierzchnię 2146 ha
Znajduje się tu wiele form krasowych, skał
wapiennych i pojedynczych ostańców. Są to np.
Maczuga Herkulesa, Igła Deotymy, Brama
Krakowska.
Jary i wąwozy mają do 120 m głębokości.
Znajduje się tu kilkaset jaskiń, a najsłynniejsze z
nich to Jaskinia Łokietka i Jaskinia Ciemna.
Maczuga Herkulesa




Wapienna skała o wysokości 20 m
Powstała na skutek procesów wietrzenia i zjawisk
krasowych
Jej inne nazwy to: Skała Sokola, Maczuga Krakusa,
Sokolica, Skała Twardowskiego, Czarcia Skała, a z
każdą z nazw wiąże się legenda.
Skała udostępniona do wspinaczki skałkowej. Na
cześć pierwszej takiej wyprawy postawiono na
szczycie Maczugi mały krzyż.
Igła Deotymy




Smukła, wapienna iglica
Znajduje się w Dolinie Prądnika, naprzeciw
wylotu Wąwozu Wrześnik
Nazwa skały pochodzi od pseudonimu
literackiego polskiej pisarki i poetki Jadwigi
Łuszczewskiej – Deotyma.
Skała jest opleciona winobluszczem, a wokół
niej rośnie wiele brzóz ojcowskich
Jaskinia Łokietka




Jest to jaskinia krasowa, położona w
północno-zachodnim zboczu Chełmowej
Góry
Druga, po Smoczej Jamie, najpopularniejsza
jaskinia w Polsce.
Zdobią ja liczne stalaktyty, stalagmity i
stalagnaty.
Temperatura w jaskini wynosi stale 7-8°C
Jaskinia Ciemna






Położona 85m nad Doliną Prądnika i długa na 150m
Wewnątrz można zobaczyć wiele ciekawych nacieków i form
skalnych.
Znaleziono tam ślady praczłowieka, pochodzące sprzed ok. 125
tys. lat.
Obok wznosi się skała wapienna zwana Rękawicą.
Składa się z jednej komory o długości 80, szerokości 20 i
wysokości 10m.
Jaskinie zamieszkują nietoperze i woskowe figury
neandertalczyków.
Dziękujemy za
uwagę
Natalia K.
Oliwia
Weronika