Wymagania edukacyjne z geografii – klasa I Dział – Geografia od

Wymagania edukacyjne z geografii – klasa I
Dział – Geografia od podstaw
Wymagania podstawowe
dopuszczająca
Wymagania
ponadpodstawowe
dostateczna
Uczeń:
Uczeń:
● przedstawia podział nauk geograficznych;
● wyjaśnia znaczenie terminów:
● wyjaśnia znaczenie terminów: geografia,
diagram, krzywa hipsograficzna,
kartogram, kartodiagram, środowisko
● wymienia źródła informacji
geograficzne, mapa, plan, skala mapy;
geograficznej;
● odróżnia (w atlasie lub podręczniku) kartogram od
● odróżnia wysokość względną od
kartodiagramu;
wysokości bezwzględnej;
● wymienia ożywione i nieożywione elementy
● wymienia nazwy wklęsłych i
środowiska;
wypukłych form rzeźby terenu;
● na rysunku hipsometrycznym wskazuje
● odróżnia plan od mapy oraz mapę
odpowiednią poziomicę;
turystyczną od samochodowej;
● wymienia formy rzeźby lądów i dna oceanicznego;
● objaśnia sposób pomiaru
● wymienia i wskazuje w atlasie różne postacie skali
wysokości pagórka.
mapy;
● wskazuje w atlasie przykłady map
ogólnogeograficznych i tematycznych;
● wskazuje wybrane elementy treści na mapie i
planie;
● orientuje przy użyciu busoli mapę w terenie;
dobra
bardzo dobra
Uczeń:
● przedstawia zakres
zainteresowań
poszczególnych nauk
geograficznych;
● do wskazanych danych
liczbowych dobiera metodę
prezentacji;
● odczytuje wysokości:
względną i bezwzględną
wskazanych punktów (na
rysunku poziomicowym);
● wykazuje różnice między
poszczególnymi formami
rzeźby terenu
● wskazuje na mapie najwyżej i
najniżej położone punkty na
powierzchni Ziemi;
● wyjaśnia różnicę między
mapami
ogólnogeograficznymi i
tematycznymi;
● zamienia różne postacie skal
mapy;
● na podstawie mapy
turystycznej przygotowuje
opis trasy wycieczki pieszej
lub rowerowej;
Uczeń:
● porównuje zalety i wady
różnych źródeł wiedzy
geograficznej;
● do wskazanych danych
liczbowych dobiera i
uzasadnia metodę
prezentacji;
● wskazuje na rysunku
poziomicowym przykłady
wklęsłych i wypukłych
form rzeźby terenu;
● wykazuje różnice między
poszczególnymi formami
rzeźby terenu i wskaże je
na mapie;
● omawia zastosowanie
krzywej hipsograficznej;
● porównuje treściowo
wybrane fragmenty zdjęć
(satelitarnych, lotniczych)
i map;
● porównuje różne postacie
skal mapy;
● wyjaśnia sposoby
orientacji mapy;
● przygotowuje (na
podstawie mapy) plan
●
orientuje mapę w terenie
wskazaną metodą;
mieście (z planem w
ręku);
● mierzy wskazaną
wysokość względną na
mapie i w terenie.
.
Dział: Ziemia – nasza planeta
Wymagania podstawowe
Dopuszczajaca
● wyjaśnia znaczenie terminów: geoida, górowanie
Słońca, doba, słoneczny czas miejscowy, czas
strefowy, czas urzędowy, orbita, rok, przesilenie
letnie i zimowe, równonoc wiosenna i jesienna,
dzień polarny i noc polarna;
● podaje nazwy kontynentów i oceanów
● podaje nazwy elementów linii brzegowej;
● podaje cechy charakterystyczne południków i
równoleżników o
● określa na mapie współrzędne geograficzne
wskazanych obiektów;
● odróżnia cechy ruchu obrotowego Ziemi od ich
następstw;
● oblicza czas słoneczny w dowolnym miejscu na
Ziemi;
● wskazuje na mapie Europy strefy czasowe i podaje
ich nazwy;
● wymienia terminy kardynalne (terminy zmiany
astronomicznych pór roku);
● podaje nazwy stref oświetlenia Ziemi .
podróży samochodowej;
● opisuje trasę wędrówki po
Wymagania
ponadpodstawowe
dostateczna
dobra
bardzo dobra
● wymienia dowody kulistości
● podaje wartości
● wskazuje różnicę między
Ziemi;
podstawowych wymiarów
elipsoidą obrotową a
● wyjaśnia znaczenie terminów:
Ziemi;
geoidą;
elipsoida, granica zmiany daty,
● przedstawia wzajemne
● porównuje cechy
gwiazdozbiór
rozmieszczenie kontynentów i
południków i
● wskazuje na mapie kontynenty i
oceanów;
równoleżników;
oceany;
● wskazuje na mapie przykłady ● na podstawie mapy
● szereguje kontynenty i oceany wg
elementów linii brzegowej;
określa rozciągłość
powierzchni;
● stosuje współrzędne
południkową i
● wskazuje południki i równoleżniki
geograficzne do odnalezienia
równoleżnikową
na globusie i mapach;
obiektów na mapie;
wskazanych obiektów;
● wskazuje na mapie Europy strefy ● wyjaśnia pozorny ruch ciał
● wykazuje wzajemną
czasowe i podaje ich nazwy;
niebieskich po nieboskłonie;
zależność cech oraz
● wymienia cechy ruchu obrotowego ● przedstawia zależność między
następstw ruchu
na Ziemi;
długością geograficzną a
obrotowego Ziemi;
● wyjaśnia, którym kalendarzem
czasem słonecznym;
● omawia działanie siły
posługujemy się obecnie;
● wyjaśnia, dlaczego na Ziemi
Coriolisa;
● wymienia terminy kardynalne
wyróżniono 24 strefy czasowe ● wyjaśnia, dlaczego im
(terminy zmiany astronomicznych
i dlaczego je wprowadzono;
dalej przesuwamy się na
pór roku);
● wzajemnie przelicza czasy:
wschód, tym czas staje się
● oblicza wysokość górowania
strefowy i słoneczny;
coraz późniejszy;
Słońca w terminach równonocy w ● uzasadnia różne oświetlenie ● wyjaśnia konieczność
dowolnym miejscu na Ziemi;
półkul północnej i
wprowadzenia czasów
●
określa granice stref oświetlenia
●
●
●
●
Dział: Elementy środowiska
Wymagania podstawowe
dopuszczająca
Uczeń:
● wymienia nazwy elementów środowiska
przyrodniczego;
● wyjaśnia znaczenie terminów: atmosfera,
hydrosfera, biosfera, troposfera, pogoda, ś niż i
wyż baryczny, izobara, wiatr, front
atmosferyczny, opady i osady atmosferyczne,
izohieta, chmura, izoterma, czynniki
klimatotwórcze, piętra roślinne, strefy roślinne,
● wymienia elementy pogody;
● oblicza średnią temperaturę powietrza;
● rysuje schemat globalnej cyrkulacji atmosfery;
● wymienia nazwy chmur;
● wymienia elementy klimatu;
południowej w ciągu roku;
urzędowych;
wskazuje następstwa ruchu ● wyjaśnia mechanizm
obiegowego Ziemi;
granicy zmiany daty;
omawia oświetlenie Ziemi w ● przedstawia różnice
terminach kardynalnych;
między ruchem
wyjaśnia zmienność czasu
obrotowym a ruchem
trwania dnia i nocy w ciągu
obiegowym;
roku na Ziemi;
● uzasadnia zmianę miejsc
charakteryzuje strefy
wschodu i zachodu Słońca
oświetlenia
w ciągu roku;
● przedstawia i stosuje
zależności między
szerokością geograficzną
a wysokością górowania
Słońca;
Wymagania
ponadpodstawowe
dostateczna
Uczeń:
● wyjaśnia znaczenie terminów:
średnia temperatura, amplituda
temperatury,, pasat, monsun, fen,
halny, gleby strefowe, klimat;
● określa, skąd i dokąd wieje wiatr;
● przedstawia mechanizm wiania
pasatów;
● wyjaśnia genezę wybranych
chmur;
● charakteryzuje czynniki
klimatotwórcze;
● wymienia piętra roślinne w
Tatrach;
dobra
Bardzo dobra
Uczeń:
Uczeń:
● omawia zależności między
● wskazuje przykłady
elementami środowiska
zależności przyczynowoprzyrodniczego;
skutkowych w środowisku
● przedstawia zmiany
przyrodniczym;
temperatury w atmosferze (w ● przedstawia genezę
pionie i w poziomie);
wiatru;
● oblicza amplitudę temperatury; ● omawia mechanizm
● przedstawia genezę wiatru;
monsunów;
● wyjaśnia globalną cyrkulację ● wykazuje różnice między
atmosfery;
opadami a osadami
● przedstawia rozmieszczenie
atmosferycznymi;
opadów na Ziemi;
● wyjaśnia, dlaczego pada
● wyjaśnia różnice między
deszcz;
● omawia genezę efektu cieplarnianego;
● wskazuje na mapie i podaje nazwy stref
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
● ogólnie charakteryzuje strefy
klimatów;
● podaje nazwy roślin
charakterystycznych dla
poszczególnych stref;
klimatycznych;
wskazuje na mapie i podaje nazwy stref
roślinnych;
wskazuje na mapie i podaje nazwy gleb strefowych
wyjaśnia znaczenie terminów: magma, lawa,
skała, minerał, wietrzenie, krasowienie, ruchy
masowe, erozja, akumulacja, granica wiecznego ●
śniegu, lodowiec, lądolód, abrazja, deflacja,
korazja, wydma,
przedstawia budowę wnętrza Ziemi;
wymienia wewnętrzne i zewnętrzne procesy
rzeźbotwórcze;
●
omawia odcinki biegu rzeki;
omawia przebieg granicy wiecznego śniegu;
●
wyjaśnia różnicę między lodowcem górskim a
lądolodem;
●
wyjaśnia genezę fal morskich;
wymienia rodzaje pustyń;
●
wskazuje na mapie największe pustynie świata
●
pogodą a klimatem;
● ustala gradację czynników
● na podstawie klimatogramów
●
●
wyjaśnia znaczenie terminów:
●
wulkan, gejzer ,źródło, ujście
rzeki, terasa, meander, starorzecze,
firn, klif, mierzeja, jezioro
●
przybrzeżne, grzyb skalny;
wskazuje na mapie i podaje nazwy ●
dużych płyt litosfery;
wskazuje na ilustracji elementy
●
doliny rzecznej;
wskazuje na mapie przykłady
●
różnych ujść rzecznych;
wskazuje elementy lodowca;
●
przedstawia genezę niszy
abrazyjnej;
● wskazuje różnice między deflacją a ●
korazją;
●
●
●
charakteryzuje strefy
klimatyczne .
wykazuje wpływ efektu
cieplarnianego na klimat
uzasadnia piętrowość
roślinności w górach;
wykazuje różnice między
poszczególnymi strefami
roślinnymi;
charakteryzuje wybrane gleby
strefowe;
przedstawia ogólny podział
skał;
wyjaśnia genezę trzęsień
ziemi, wulkanu,
omawia działanie różnych
rodzajów wietrzenia
wskazuje na rysunku formy
rzeźby krasu zewnętrznego i
wewnętrznego;
omawia działalność
rzeźbotwórczą rzeki w
poszczególnych odcinkach jej
biegu (stosując rysunek
odręczny);
uzasadnia przebieg granicy
wiecznego śniegu;
omawia zmiany rzeźby
spowodowane przez lodowiec
górski oraz przez lądolód;
wykazuje różnice w
działalności rzeźbotwórczej
lodu lodowca i wód
klimatotwórczych;
● na podstawie
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
klimatogramów
charakteryzuje typy
klimatów;
wykazuje wpływ efektu
cieplarnianego na
działalność gospodarczą
człowieka;
wyjaśnia genezę fenu
(halnego);
uzasadnia różnice między
poszczególnymi strefami
roślinnymi;
wykazuje wzajemną
zależność klimatu, gleb i
roślinności;
wskazuje różnice między
magmą a lawą;
wyjaśnia genezę, tsunami,
gejzeru;
omawia działanie ruchów
masowych;
wyjaśnia genezę lejka i
delty;
przedstawia genezę lodu
lodowca;
wyjaśnia, skąd bierze się
piasek na plaży;
przedstawia działanie
procesów
rzeźbotwórczych na
pustyni piaszczystej,
żwirowej i kamienistej;
roztopowych;
● przedstawia proces niszczenia
wysokiego brzegu i
wyrównywania niskiego
wybrzeża;
● wskazuje podobieństwa i
różnice między barchanem a
wydmą paraboliczną;
● wyjaśnia mechanizm
korazji;
wyjaśnia genezę pustyń
zwrotnikowych.