Spostrzeganie

Spostrzeganie
Odbiór wrażeń, percepcja
identyfikacja i rozpoznawanie

Interpretowanie obrazów na siatkówce

Rzeczywistość, wieloznaczność
i zniekształcenia

Nauki płynące ze złudzeń

To co nabyte i wrodzone
w spostrzeganiu
Percepcja
W szerokim rozumieniu:
 Rejestracja (uchwycenie) przedmiotów i
zdarzeń środowiska zewnętrznego: ich
odbiór sensoryczny, zrozumienie,
identyfikację i określenie werbalne oraz
przygotowanie reakcji na nie.

Percepcja jako proces
Odbiór wrażeń – energia fizyczna podlega
transdukcji na aktywność nerwową
komórek kory mózgowej
 Percepcja (w wąskim rozumieniu) –
kształtowanie wewnętrznej interpretacji
obiektu i powstanie spostrzeżeń bodźców
 Identyfikacja i rozpoznanie –
przypisywanie znaczenia spostrzeżeniom

Rodzaje zmysłów
Wzrok
 Słuch
 Smak
 Węch
 Dotyk (czucie skórne)
 Zmysł równowagi

Interpretacja obrazu na siatkówce
Interpretacja obrazu na siatkówce –
bodziec dystalny
Interpretacja obrazu na siatkówce –
bodziec proksymalny
Bodziec dystalny i proksymalny
Procesy organizujące percepcję 1

Podział na regiony

Figura i tło

Zamykanie

Zasady grupowania percepcyjnego

Ramy odniesienia
Zasady organizacji
percepcyjnej
Procesy organizujące percepcję 2

Integracja przestrzenna i czasowa

Spostrzeganie ruchu

Spostrzeganie głębi

Stałość spostrzegania
Złudzenia
percepcji
Schemat procesu percepcji
Inne procesy umysłowe
Procesy odgórne
(sterowane pojęciowo)
oczekiwania,
przekonania
Przykład
wiedza,
pamięć, motywacj
a
język
Identyfikacja i rozpoznanie
„obrazek”
analiza części
Spostrzeżenia
organizacj
a
Procesy oddolne
(sterowane danymi)
głębia
stałość
Wrażenia
procesy sensoryczne
Bodźce środowiskowe
Złudzenia rozpoznawania
Złudzenie góry cylindra – co jest
większe: rondo, czy szczyt cylindra?
Złudzenie Poggendorfa – czy linia
ukośna jest łamana?
Złudzenie Ebbinghausa – które
z centralnych kół jest większe?
Złudzenie Müllera-Lyera – która z linii
poziomych jest dłuższa
Złudzenie Zoellnera – czy linie
pionowe są równoległe?
Zasady organizacji
percepcyjnej
Znajdź jelenia obok łani.
Spostrzeganie głębi

Wskaźniki dwuoczne

Wskaźniki ruchu

Wskaźniki obrazowe
Stałość spostrzegania

Stałość wielkości i kształtu

Stałość położenia

Wskaźniki obrazowe
Percepcja jest procesem twórczym, polegającym
na aktywnym odbiorze, analizie
i interpretacji zjawisk zmysłowych.
W procesie tym aktualnie nadchodzące informacje
zmysłowe przetwarzane są w taki sposób, aby
zgadzały się z zarejestrowaną w pamięci jednostki
wiedzą o otaczającym świecie.
Procesy uwagi

Przetwarzanie mimowolne

Funkcje uwagi

Mechanizmy uwagi
Funkcje uwagi

Uwaga jako filtr bodźców: wstępna
selekcja cech

Uwaga i selekcja reakcji: późna
selekcja cech

Uwaga jako wrota świadomości
Funkcje uwagi




Selektywność – zdolność wyboru jednego bodźca,
źródła stymulacji czy ciągu myśli, kosztem innych
Czujność – zdolność do długotrwałego
oczekiwania na pojawienie się ściśle określonego
bodźca, zwanego sygnałem, a ignorowanie
pozostałych bodźców, zwanych szumem
Przeszukiwanie – proces aktywny (w
przeciwieństwie do czujności), polegający na
systematycznym badaniu pola percepcyjnego w
celu wykrycia obiektów spełniających założone
kryterium
Kontrola myśli jednoczesnych  np. teoria
zasobów uwagi (D. Kahneman)
40
Mechanizmy uwagi

Rozdział zasobów

Automatyzmy
Zadanie Stroopa 1

Zmierz swój czas czytania na głos
wszystkich słów, nie zwracając uwagi
na kolor, jakim są wydrukowane

Następnie zmierz swój czas
wymieniania kolorów wszystkich słów
bez zwracania uwagi na ich treść
Zadanie Stroopa 2
Zadanie Stroopa 3


Prawdopodobnie wykonałeś zadanie
pierwsze szybko i bez wysiłku, wcale
lub tylko minimalnie zastanawiając się
nad nim
Zadanie drugie wymagało twej pełnej,
świadomej uwagi, ponieważ musiałeś
poradzić sobie z interferencją
poznawczą
Ramy
odniesienia
Spostrzeganie głębi

Wskaźniki dwuoczne

Wskaźniki ruchu

Wskaźniki obrazowe
Stałość spostrzegania

Stałość wielkości i kształtu

Stałość położenia

Wskaźniki obrazowe
Procesy identyfikacji
i rozpoznawania

Procesy oddolne i odgórne

Rozpoznawanie przez składniki

Wpływ kontekstu i oczekiwań

Rola czynników osobowościowych
i społecznych

Twórcze gry percepcyjne
Wpływ kontekstu i oczekiwań

Schematy

Nastawienie percepcyjne