Instrukcje udzielania I pomocy przedlekarskiej
advertisement
INSRUKCJE UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY PRZEDLEKARSKIEJ I. Reanimacja Zadaniem reanimacji, czyli zewnętrznego lub pośredniego masażu serca jest przywrócenie podstawowych czynności życiowych człowieka, które zanikły wskutek niektórych urazów i obrażeń – np. zawał. Do czynności tych zalicza się oddech, krążenie i świadomość. Podstawowe porady jak i kiedy wykonywać resuscytację A B C reanimacji – określenie to pochodzi z języka angielskiego i oznacza: A – air – czyli udrożnienie dróg oddechowych B – breathing – czyli przywrócenie oddechu C – circulation – czyli przywrócenie krążenia Bez względu na to, w ile osób przeprowadzamy reanimację, robimy to w określony sposób 2 wdechy na 15 uciśnięć Przystępując do reanimacji zawsze dbajmy o własne bezpieczeństwo ( rękawiczki jednorazowe i maseczka jednorazowa do podawania oddechu ) A - Poszkodowanemu należy podać 2 do 5 wdechów, ponieważ może się okazać, że brak tętna i oddechu został spowodowany utknięciem obcego ciała w drogach oddechowych. Od oczyszczania jamy ustnej palcem odchodzi się ze względu na barierę psychiczną osoby ratującej, gdyż zmuszanie się do „grzebania w czyimś gardle” może spowodować takie zniechęcenie, że dana osoba może w ogóle odstąpić od udzielenia pomocy, a z czym to się wiąże, wiemy chyba wszyscy. B - Jeżeli zaczniemy podawać oddech, to obojętnie w której części dróg oddechowych byłoby jakieś ciało obce, na skutek wymuszenia oddechu zostanie ono wypchnięte powyżej gardła, doprowadzając tym do udrożnienia układu oddechowego. Wdechy należy podawać powoli, ponieważ szybkie podanie spowoduje przewentylowanie żołądka i w konsekwencji wymioty, a tego raczej będziemy chcieli uniknąć. Brak oddechu sprawdzamy przykładając policzek do ust i nosa poszkodowanego, czy czuć powiew wydychanego powietrza oraz nasłuchując oddechu. Przy sprawdzaniu oddechu jednocześnie obserwujemy, czy unosi się klatka piersiowa. Sprawdzanie oznak krążenia –nie sprawdzamy tętna, tylko zachowane oznaki krążenia czyli oddech – słuchając czy jest szmer wydychanego powietrza oraz obserwując jednocześnie czy unosi się klatka piersiowa. C – Przywrócenie krążenia – brak krążenia, a co za tym idzie, tętna, oznacza że przestało pracować serce. W tym wypadku należy jak najszybciej rozpocząć zewnętrzny masaż serca. Spowoduje on sztuczne pompowanie natlenionej krwi do mózgu, znacznie powiększając tym szanse na przeżycie poszkodowanego. Największe szanse powodzenia ma reanimacja podjęta w czasie pierwszych 4 minut od „zatrzymania”. Po tym czasie na skutek niedotlenienia zaczynają obumierać komórki mózgowe, co nieuchronnie doprowadza do zgonu poszkodowanego. Po stwierdzeniu braku tętna przystępując do reanimacji musimy na klatce piersiowej poszkodowanego znaleźć dolny koniec mostka. Na jego zakończeniu położyć 2 palce jednej dłoni, a za nimi nasadę drugiej dłoni. Musimy przyjąć taką pozycję, aby ramiona znalazły się nad dłońmi. Ramiona muszą być wyprostowane, a łokcie usztywnione. Naciskać na mostek należy tak, aby pracowały ramiona i tułów. Reanimację wykonujemy w sekwencji 2 wdechy na 15 uciśnięć mostka. Uciśnięcia mostka wykonujemy z taką siłą, aby obniżył się on o około 5 cm. jednostajnym ruchem z częstotliwością od 80 do 100 uciśnięć na minutę, czyli praktycznie 2 uciśnięcia na sekundę. Aby reanimacja była skuteczna, w ciągu minuty należy podać 16 oddechów i około 70 uciśnięć mostka. Pierwszy raz tętno sprawdzamy po 4 seriach, następnie co około 4 minut. Reanimacja małych dzieci – Wykonujemy ją ja wyżej z częstotliwością 80 – 100 ucisków na minutę na głębokość około 3 cm nasadą jednej dłoni w sekwencji 1/5. Resuscytacja a reanimacja - różnica pomiędzy tymi pojęciami Przystępując do reanimacji nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć czy osoba, której udzielamy pomocy odzyska świadomość. Zawsze wykonujemy te same czynności, lecz dopiero po odzyskaniu świadomości u ratowanej osoby możemy powiedzieć, że wykonaliśmy reanimację, czyli przywróciliśmy oddech, krążenie oraz świadomość. Jeżeli na skutek naszego działania osoba ratowana odzyska tylko oddech i krążenie bez odzyskania świadomości, to takie działanie nazywamy resuscytacją. Sztuczne oddychanie 1. O ile nie podejrzewasz złamania kręgosłupa, połóż rannego na plecach, przekręć mu głowę w bok. Szmatką owiniętą na palcu albo samym palcem usuń mu z wszystko z ust. Ułóż prosto głowę ofiary. Połóż jedną dłoń na jej czole, odchylając głowę do tyłu. Palce drugiej ręki włóż pod brodę tak, by wysunąć ją do przodu. W tej pozycji język nie zatka dróg oddechowych. Jedną rękę trzymając na czole ofiary, a drugą pod jej brodą, odchyl jej głowę nieznacznie do tyłu. Nasłuchuj oddechu, obserwuj klatkę piersiową, sprawdzaj, czy czuć wydychane przez ofiarę powietrze. 2. Otwarcie dróg oddechowych może sprawić, że ranny zacznie oddychać. Obserwuj klatkę piersiową, czy się unosi i opada. Posłuchaj, czy pojawił się oddech. Jeśli ranny nie oddycha, natychmiast przejdź do kolejnego etapu. 3. Uciśnij skrzydełka nosa rannego. Posłuż się w tym celu kciukiem i palcem wskazującym dłoni, którą trzymasz na jego czole. Utrzymuj cały czas głowę poszkodowanego w przechylonej pozycji. Połóż usta na ustach rannego i wykonaj dwa do pięciu pełnych wdmuchnięć, między jednym a drugim nabierając powietrza. Kiedy powietrze dociera do płuc ratowanego, jego klatka piersiowa powinna się unosić, a następnie opadać. Jeśli tak się nie dzieje, spróbuj zmienić ułożenie głowy rannego i dmuchnij jeszcze raz. Jeśli nadal powietrze nie dociera do płuc, istnieje podejrzenie, że drogi oddechowe są zablokowane. 4. Jeśli powietrze dociera do płuc rannego, szybko przejdź do kolejnego etapu. Sprawdź przez 5 do 10 sekund, czy czuć tętno w tętnicy szyjnej. Jeśli go nie ma, musisz zastosować reanimację. Jeśli jest, ale nie ma oddechu, rozpocznij równomierne oddychanie usta-usta. Stwierdzenie potrzeby resuscytacji Czynności przedreanimacyjne – Zanim rozpoczniemy reanimację, musimy się upewnić, że poszkodowany nie ma tętna ani oddechu. Nie zawsze osoba nieprzytomna wymaga reanimacji. Sprawdzanie tętna – W celu sprawdzenia tętna przykładamy 2 palce ( wskazujący i środkowy ) na szyi w zagłębieniu po prawej lub lewej stronie Jabłka Adama lekko naciskając. Jeżeli pod palcami nie wyczuwamy pulsu, przystępujemy do zewnętrznego masażu serca, czyli przywrócenia krążenia. II. Pozycja boczna ustalona Poszkodowany ułożony w pozycji bocznej ustalonej Pozycja boczna ustalona - pozycja, będąca jedną z pozycji bezpiecznych, umożliwiająca bezpieczne odzyskanie przytomności osobie nieprzytomnej, posiadającej oddech i inne funkcje życiowe. Pozycja boczna ustalona uniemożliwia zapadanie się języka na tylną ścianę gardła, co u nieprzytomnego może spowodować niedrożność dróg oddechowych i w wyniku tego śmierć. Dzięki jej zastosowaniu zmniejsza się ryzyko zadławienia się osoby poszkodowanej treścią ewentualnych wymiocin, bądź płynów znajdujących się w jamie ustnej, które (jeśli zaistnieją) samoistnie z niej wypływają. Nauka ułożenia osoby w pozycji bocznej ustalonej jest częścią szkolenia w wykonywaniu resuscytacji krążeniowo-oddechowej. III. Wstrząs / Pozycja bezpieczna przy wstrząsie Przy wstrząsie następuje niewydolność krążenia. Przyczyny mogą być różne (np. znaczna utrata krwi lub płynów, zawał serca lub alergie). Przy wstrząsie ułoży nogi wysoko Objawami wstrząsu są blada, zimna skóra, zimny pot na czole, marznięcie, przyspieszone i coraz słabsze tętno, silny niepokój pacjenta. Wstrząs może być niebezpieczny dla życia. Dlatego należy działać natychmiast: pacjenta ułożyć płasko i wygodnie, nie dopuszczać do utraty ciepła, ale i nie przegrzewać. Czy pacjent jest przytomny i nie ma obrażeń klatki piersiowej lub złamania nóg? Jeśli tak, to nogi ułożyć wysoko i chronić przed utratą ciepła przez przykrycie (np. kocem ratowniczym). Następnie wezwać pogotowie i w miarę możliwości unikać wszelkiego transportu! Ważne!!! Uspokoić pacjenta, w żadnym wypadku nie podawać alkoholu. Przy silnym krwawieniu zatamować krew. Kontrolować oddech i tętno, ewentualnie wykonać sztuczne oddychanie. IV. Padaczka Padaczka (epilepsja) – to przewlekłe zaburzenia mózgowe, charakteryzujące się przede wszystkim powracającymi napadami drgawek, którym może towarzyszyć utrata przytomności. Przy ataku padaczki chory nagle upada, czasami krzycząc. Staje się sztywny wskutek kurczu mięśni. Pojawiają się drgawki. W czasie drgawek może wydobyć się piana z ust, zmieszana niekiedy z krwią, jeśli chory pogryzie sobie język lub wargi. Chory może bezwiednie oddać mocz lub kał. Po ustąpieniu drgawek chory pozostaje przez kilka minut nieprzytomny, mięśnie rozluźniają się, a oddech staje się normalny. Po odzyskaniu przytomności chory może być oszołomiony, nieświadomy przebytego ataku choroby. Może też dziwnie się zachowywać lub zasnąć. Udzielając pierwszej pomocy w ataku padaczki: - podtrzymuj upadającego lub złagodź jego upadek; - ułóż chorego na plecach; - możesz odwrócić głowę chorego na jedną stronę, by wydzielina z ust mogła swobodnie wypływać; - nie przenoś poszkodowanego, jeśli znajduje się w bezpiecznym miejscu; - rozluźnij ubranie wokół szyi; - odsuń gapiów; - usuń wszystkie przedmioty, które znajdują się w pobliżu poszkodowanego, mogące spowodować obrażenia podczas ataku (kamienie, kije, szkło); - połóż coś miękkiego pod głowę lub dookoła głowy chorego; - po ustąpieniu drgawek udrożnij jego drogi oddechowe lub ułóż go w pozycji bezpiecznej; - zabezpiecz go przed wpływem warunków atmosferycznych; - pozostań z poszkodowanym do czasu odzyskania przez niego całkowitej świadomości; - wezwij pomoc, jeżeli chory nie odzyska przytomności w ciągu 10 minut. Pamiętaj! 1. Nie krępuj chorego i nie używaj siły w celu powstrzymania ataku drgawek. 2. Nie wkładaj w usta chorego knebli, bandaży, drewienek itp. 3. Nie rozwieraj mu ust na siłę. 4. Nie podawaj nieprzytomnemu niczego do picia. V. Omdlenia Co to jest omdlenie? Omdlenie to krótkotrwała utrata przytomności. Stan ten prawie zawsze poprzedzony jest oszołomieniem lub uczuciem zawrotu głowy. Często towarzyszy temu bladość skóry lub wystąpienie zimnego potu na całym ciele. Najczęstszą przyczyną omdleń jest nagły spadek ciśnienia krwi, spowodowany na przykład szokiem emocjonalnym lub też znacznie obniżonym poziomem cukru we krwi. Sporadycznie występujące przypadki omdleń bez towarzyszących im charakterystycznych objawów, nie powinny zazwyczaj stanowić podstawy do niepokoju. Jednakże, jeśli pojawiają się częściej lub występują wraz z innymi, dodatkowymi symptomami, mogą być rezultatem jakiegoś poważniejszego schorzenia. Niezwłoczna jest wówczas jak najszybsza konsultacja z lekarzem. Ponieważ omdlenie może być spowodowane różnymi czynnikami, różne są też środki zaradcze, które należy przedsięwziąć w takim przypadku. Omdlenia występujące w wyniku gwałtownego podniesienia się z pozycji siedzącej, leżącej lub pochylonej Przyczyną takich omdleń zazwyczaj jest hipotonia ortostatyczna, przejściowy spadek ciśnienia krwi, będący często ubocznym skutkiem zażywania leków. Osoby z tą przypadłością powinny przyzwyczaić się do powolnego podnoszenia się z pozycji siedzącej lub leżącej. W chwili poczucia słabości, należy, jeśli to możliwe, położyć się z nogami uniesionymi ponad poziomem głowy, ewentualnie usiąść lub kucnąć z głową schowaną między kolanami. Czasami wystarczy nawet oparcie się o coś i pochylenie głowy. Omdlenia występujące w czasie ciąży Omdlenia ciążowe spowodowane są obniżeniem ciśnienia krwi, co jest następstwem rozluźnienia mięśni otaczających naczynia krwionośne. Kobiety mające tendencję do omdleń powinny unikać długotrwałego stania, a w przypadku, kiedy jest to nieuniknione, winny poruszać stopami i nogami, wykonując ćwiczenia poprawiające krążenie. W przypadku uczucia słabości należy niezwłocznie usiąść, a jeśli to nie pomoże, lub jeżeli słabość nastąpiła w pozycji siedzącej, położyć się najlepiej z uniesionymi do góry nogami. Omdlenia występujące u osób leczonych z powodu nadciśnienia Powodem takich omdleń zazwyczaj jest spadek ciśnienia wywołany przyjmowaniem leków obniżających ciśnienie. W takich przypadkach nie ma skutecznych środków doraźnych i należy niezwłocznie skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym, być może istnieje wtedy konieczność korekcji dawki podawanego leku lub zmiany terapii. Omdlenia występujące u osób chorych na cukrzycę W takich przypadkach, zwłaszcza jeśli od ostatniego posiłku upłynął dość długi czas, przyczyną omdlenia najprawdopodobniej jest niski poziom cukru we krwi. Zazwyczaj takim omdleniom towarzyszy osłabienie, zawroty głowy, zaburzenia mowy, drżenie, mrowienie w rękach lub wargach oraz ból głowy, niekiedy „wilczy głód”. W takich chwilach należy zażyć tabletki glukozy albo spożyć kostki cukru lub cukierki. Pomóc mogą również słodkie napoje i pokarm zawierający węglowodany i skrobię. Zazwyczaj po kilku minutach od spożycia cukru samopoczucie powinno się poprawić. W przypadku często powtarzających się omdleń należy powiadomić o tym lekarza. Być może konieczna jest wtedy zmiana dawki przyjmowanych leków. Omdlenia występujące w wyniku długotrwałego przebywania na ostrym słońcu lub w dusznym, gorącym pomieszczeniu Stan taki jest spowodowany długotrwałym narażeniem organizmu na działanie gorąca. Należy wtedy postępować jak w przypadku omdlenia ortostatycznego, czyli położyć się z nogami uniesionymi w górę lub usiąść z głową schowaną między kolanami. Omdlenie z towarzyszącym drętwieniem lub mrowieniem części ciała, zaburzeniami widzenia, roztargnieniem, zaburzeniami mowy, utratą władzy w kończynach Stan taki spowodowany być może przejściowym ostrym niedokrwieniem mózgu, czyli chwilową przerwą w dopływie krwi do mózgu. Może się to zdarzyć przy zwężeniu tętnic szyjnych. Może również wystąpić w wyniku udaru mózgu – przerwania dopływu krwi do mózgu na skutek zatoru lub pęknięcia naczyń krwionośnych. W takim wypadku należy natychmiast wezwać pogotowie. Omdlenia poprzedzone przyspieszeniem lub zwolnieniem akcji serca u osób cierpiących na choroby układu krążenia Przyczyną takiego stanu może być zespół Adamsa–Stokesa, charakteryzujący się nagłym zwolnieniem akcji serca. Wypadki takie często są sygnałem ukrytych zaburzeń rytmu i akcji serca. Należy wówczas zgłosić się do kardiologa. Być może będzie konieczne wszczepienie stymulatora. Omdlenia występujące po wstrząsie emocjonalnym Przyczyną takich ataków jest działanie stresu emocjonalnego na tę część układu nerwowego, która odpowiedzialna jest za kontrolowanie ciśnienia tętniczego krwi. Takie omdlenie powoduje spadek ciśnienia krwi. Należy wtedy, tak jak w przypadkach omdleń ortostatycznych, usiąść z głową umieszczoną pomiędzy kolanami, lub położyć się z nogami uniesionymi w górze. Omdlenia występujące u osób powyżej pięćdziesiątego roku życia, ze stwierdzonymi dolegliwościami kręgosłupa szyjnego, zwykle po nagłym odwróceniu głowy lub przy patrzeniu do góry Przyczyną tego typu omdleń są najczęściej różnego pochodzenia zmiany zwyrodnieniowe szyjnego odcinka kręgosłupa, np. w przebiegu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa szyjnego. W takim przypadku należy zgłosić się do specjalisty reumatologa. Konieczna jest też konsultacja neurologiczna oraz leki poprawiające ukrwienie centralnego układu nerwowego. Być może konieczne może się okazać noszenie specjalnego, usztywniającego kołnierza. Omdlenia poprzedzone krwistymi wymiotami lub oddaniem smolistego stolca Krwiste wymioty lub smolisty stolec wskazują, że przyczyną omdlenia może być krwotok z przewodu pokarmowego, często występujący na przykład po pęknięciu wrzodu żołądka. W takim wypadku należy bezzwłocznie wezwać pogotowie. Omdlenia występujące w wyniku paniki lub strachu Przyczyną takich omdleń jest najczęściej hiperwentylacja. Zjawisko to objawia się zwiększeniem ilości oddechów z postępującym oziębieniem dłoni i stóp, przyspieszeniem akcji serca i bólem w klatce piersiowej. W takich przypadkach należy postępować identycznie jak w przypadkach omdleń ortostatycznych. Należy wziąć pod uwagę, że omdlenie, które nastąpiło u osoby po ciężkim urazie, na skutek wypadku, krwotoku, znaczącego odwodnienia (jakkolwiek może wyglądać podobnie do opisanych powyżej) może być spowodowane ogólnoustrojowym zjawiskiem zwanym wstrząsem. W takich przypadkach zawsze należy ułożyć nieprzytomną osobę w pozycji ochronnej (na boku z odchyloną do tyłu głową), okryć i wezwać pogotowie. VI. Zadławienia Zadławienie to zamknięcie dróg oddechowych przez ciało obce. Charakterystycznymi objawami u poszkodowanego są: niemożność wykonania oddechu niemożność mówienia niemożność kaszlu częstym objawem jest chwytanie się za szyję Zadławienie osoby dorosłej Jeżeli poszkodowany jest przytomny należy: 1. nakłonić poszkodowanego do kaszlu 2. uderzyć 5 razy w okolicę międzyłopatkową 3. wykonać 5 razy uciśnięcie nadbrzusza. Ratownik staje z tyłu poszkodowanego, obejmuje go rękoma kładąc jedną pięść na nadbrzuszu (pod mostkiem) drugą ręką chwyta pięść pierwszej. Wykonuje silne uciśnięcia w kierunku górno-tylnym. Z uwagi na możliwość utraty przytomności przez poszkodowanego ratownik powinien go asekurować – wstawić stopę między stopy poszkodowanego i oprzeć poszkodowanego o swoje biodro. 4. Powtarzać punkty 2 i 3 do momentu udrożnienia dróg oddechowych lub utraty przytomności przez poszkodowanego Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny należy: 1. Wezwać pomoc 2. Udrożnić drogi oddechowe. Wykonanie: o Stań z boku poszkodowanego. Odegnij głowę ku tyłowi kładąc rękę na czole poszkodowanego i unieś żuchwę dwoma palcami drugiej ręki. 3. Wykonać 2 wdechy i skontrolować rezultaty – obserwacja wychyleń klatki piersiowej. 4. Repozycja głowy – powtórzyć punkt 3 w celu eliminacji wcześniejszego błędu ratownika. 5. Ponownie wykonać 2 wdechy i skontrolować rezultaty – obserwacja wychyleń klatki piersiowej. 6. 5 uciśnięć nadbrzusza – ratownik klękając nad poszkodowanym kładzie część dłoniową nadgarstka jednej ręki na nadbrzuszu poszkodowanego, drugą dłoń opiera na pierwszej i wykonuje silne uciśnięcia w kierunku głowy i grzbietu poszkodowanego. VII. Krwotok Pierwsza pomoc przy krwotoku z nosa: 1.Położyć chorego z głową wyżej niż tułów. 2.Do nosa włożyć tampon z gazy lub waty zwilżonej 3% wodą utlenioną. 3.Na nos i okolice karku położyć zimny okład. Pierwsza pomoc przy krwotoku żylnym: 1.Przemyć ranę wodą utlenioną. 2.Można również dodatkowo przemyć zimną wodą aby powiększyć naczynia krwionośne. 3.Ranę zakleić plastrem, a jeżeli rana jest duża nałożyć gazę i mocno zabandażować. Pierwsza pomocy przy krwotoku tętniczym: 1.Nacisnąć tętnicę do kości powyżej miejsca zranienia (to działa na krótko) 2.Jeżeli krwotok jest w kończynie należy unieść ją ku górze. 3.Na ranę przykładamy kilkakrotnie złożoną, jałową gazę i mocno ją bandażujemy. 4.Jeżeli opatrunek przesiąknie krwią, nie zdejmujemy go tylko dokładamy waty i mocno bandażujemy. 5.Po nałożeniu opaski uciskowej należy zapisać godzinę o której się ją założyło i co pół godziny stopniowo obluźniać. VIII. Porażenie prądem Objawy porażenia prądem Ból Poparzenia skóry Zaburzenia w oddychaniu Utrata przytomności Pierwsza pomoc 1. Nie wolno dotykać osoby porażonej prądem, zanim nie odłączy się jej od źródła prądu. Odłącz bezpieczniki (korki), wyjmij z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego, które spowodowało porażenie. Użyj do tego przedmiotu który nie przewodzi prądu (np. drewnianego kija od szczotki), odsuń kabel elektryczny od poszkodowanego. 2. Sprawdź stan poszkodowanego o Czy jest przytomny o Czy oddycha 3. Wezwij Pogotowie Ratunkowe nr tel to 999 lub 112 4. Jeśli ratowany nie oddycha przystąp do reanimacji 5. Jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha, ułóż go w pozycji bocznej. 6. Załóż opatrunek na oparzone miejsce. 7. Zostań z poszkodowanym do czasu przybycia Pogotowia Ratunkowego i przejęcia opieki na poszkodowanym.
