Gruczoły potowe

Przydatki skóry
Gruczoły łojowe i potowe
Wykonała: Iwona Wojdyła
Gruczoły łojowe i potowe
Skóra

Największy organ naszego organizmu
Gruczoły
Skóry rozróżniamy na podstawie ich czynności
wydzielniczych:
 gruczoły ekrynowe wydzielają substancje
i prawie wcale się przy tym nie zmieniają,
 gruczoły apokrynowe w trakcie swoich czynności
wydalają także część komórki,
 gruczoły holokrynowe (łojowe) wydalają całe
komórki.
Gruczoły ekrynowe (potowe)
Są to proste gruczoły cewkowe
rozmieszczone na całej powierzchni ciała
z wyjątkiem warg sromowych, łechtaczki,
żołędzi prącia oraz napletka.
 Zbudowane są z części wydzielniczej
znajdującej się w tkance podskórnej lub
głębokich warstewkach skóry właściwej
oraz z przewodu wyprowadzającego i ujścia,
które znajdują się bezpośrednio w skórze
(naskórku).

Gruczoły ekrynowe (potowe)
Produkują one pot wodnisty i dlatego
odgrywają ważną rolę w termoregulacji.
 Produkcja potu odbywa się stale.
 Przy podwyższonej temp. wysiłku fizycznym
duża strata wody i soli mineralnych, głównie
NaCl, może prowadzić do odwodnienia
organizmu.
 Gruczoły ekrynowe wspierają czynność
wydalniczą nerek.
 Najwięcej jest ich w skórze czoła, głowy,
dłoni, stóp, grzbietu i klatki piersiowej.

Gruczoły potowe
Gruczoły apokrynowe (potowe)
Gruczoły apokrynowe (potowe)
Określają inwidualny zapach każdego z nas.
 Istnieją w skórze od urodzenia-rozpoczynają
działalność w okresie pokwitania.
 U kobiet jest ich więcej niż u mężczyzn.
 Rozmieszczone są pod pachami, w okolicy
łonowej w pobliżu krocza, na brzuchu
w okolicach pępka, u kobiet na gruczołach
piersiowych w okolicy brodawek
i w skrzydełkach nosa.

Gruczoły apokrynowe (potowe)
Pot apokrynowy wydziela się pod wpływem
bodźców emocjonalnych.
 Wydzielina zawiera składniki wonne
związane z rasą, płcią i cechami
osobniczymi.
 Wydzielanie potu jest powolne i stałe.

Skład potu
99% woda
 Kwasy organiczne: cytrynowy,
mrówkowy, propionowy, masłowy,
kaprylowy, mlekowy
 Dodatkowo w skład potu wchodzą
aminokwasy i amoniak
Kwaśny odczyn potu (pH) jest korzystny,
ponieważ niszczy bakterie.

Gruczoły apokrynowe (potowe)
Gruczoły apokrynowe (potowe)
Gruczoły potowe
Funkcje
Bierze udział w wydalaniu komórek
rogowych na powierzchnię naskórka.
 Współreguluje temp. naszego ciała-przy
podwyższonej temp. zwiększa się
wydzielanie potu. Skrapla się on na pow.
skóry, obniżając jej temp.
 Wydala nieznaczną ilość zbędnych, bądź
szkodliwych substancji powstałych w wyniku
procesu przemiany materii, np. sól, kwas
mlekowy, związki azotu.

Funkcje
Przyczynia się do zachowania kwaśnego
odczynu skóry, służącego jako ochrona
przed działaniem bakterii chorobotwórczych.
 Współokreśla stopień nawilżenia skóry.
 Pot ma lekko kwaśne pH odczyn
kwasowo zasadowy i wraz z wydzieliną
gruczołów łojowych tworzy płaszcz
tłuszczowy czyli zawiesinę lipidowo-wodną.

Gruczoły łojowe i potowe

Na powierzchnię skóry wypływają dwa
rodzaje wydzielin:
• Wodnisty-pot (sudor), który bierze udział
w procesach regulowania ciepła
• Tłuszczowy-łój (sebum)

Pot apokrynowy zawiera wodę, sole
mineralne, lipidy, sterole białka i cukry
i dlatego stanowi doskonałą pożywkę
dla bakterii bytujących na pow. skóry.
Gruczoły łojowe i potowe
Bakterie rozkładają je powodują
powstawanie zw. zapachowych, a ich rodzaj
zależy od skł. potu, aktywności bakterii
i innych czynników, dlatego zapach
każdego człowieka jest inny.
 Ekrynowe gruczoły potowe wydzielają
05 1litra potu dziennie, składa się z wody
zawiera rozp. białka, mocznik i kwasy
tłuszczowe.

Gruczoły holokrynowe (łojowe)
Gruczoły holokrynowe (łojowe)
Znajdują się prawie na całej powierzchni
skórnej, nie ma ich tylko na dłoniach
i stopach.
 Zagęszczenie gruczołów łojowych występuje
na głowie, twarzy, skórze nosa i policzków,
na małżowinach usznych, klatce piersiowej,
części grzbietowej w okolicy między
łopatkowej.

Gruczoły holokrynowe (łojowe)
Ujścia gruczołów łojowych znajdują
się w mieszkach włosowych.
 Wydzielanie gruczołów łojowych związane
jest z liczbą i wielkością komórek
gruczołowych.
 Wyciskanie łoju z gruczołów odbywa
się dzięki skurczom mięśni przywłosowych.
 Na czynność gruczołów wpływają
temperatura i hormony.

Gruczoły holokrynowe (łojowe)
Gruczoły holokrynowe (łojowe)
Ciepło powoduje zwiększenie ilości łoju,
zimno-zmniejszenie.
 Hormony testosteron i progesteron prowadzą
do przerostu gruczołów łojowych.
 Przy zachwianiu równowagi, może dojść
do zmian w ilości wydzielanego łoju,
a w następstwie do zmian chorobowych
skóry.

Gruczoły holokrynowe (łojowe)
Wydzielany łój chroni naskórek przed
maceracją, zmiękcza skórę i nadaje jej
włosom elastyczność.
 Cały organizm chroni przed nadmiernym
parowaniem.
 U płodu obfita wydzielina łoju zapobiega
nasiąkaniu wodami płodowymi.

Gruczoły holokrynowe (łojowe)
Funkcje
Pomaga skórze zachować elastyczność.
 Chroni naskórek przed wysuszeniem
i wyparowaniem wody z jego górnych warstw
(dzięki swym hydrofilnym właściwością).
 Przyczynia się do nadania skórze kwaśnego
odczynu.
 Jest jednym z komponentów tworzących naturalny
czynnik nawilżający skóry( NMF).

Skład łoju
Glicerydy,
 Woski,
 Węglowodory,
 Kwasy tłuszczowe,
 Cholesterol,
Niektóre tłuszcze są rozkładane w ujściu gruczołu
łojowego przez żyjące tam bakterie na wolne kwasy
tłuszczowe, warunkujące kwaśne pH skóry.

Gruczoły łojowe i potowe
Gruczoły skórne pełnią ważne role fizjologiczne:
• łojowe produkują specyficzny kwaśny tłuszcz (łój)
konserwujący i osłaniający skórę,
• potowe uczestniczą w procesach termoregulacyjnych
Podsumowanie
Gruczoły potowe - gruczoły cewkowate ssaków.
Uchodzą wprost na powierzchni ciała lub do
mieszka włosowego.
Ich wydzieliną jest pot, który jest bezbarwny lub
zabarwiony (czerwony u hipopotama i kangura,
niebieskawy u antylopy).
Gruczoły te są silnie zredukowane u ssaków
drapieżnych.
Gruczoły potowe wydzielają pot, który poza
wodą zawiera zbędne związki powstałe
w procesie przemian metabolicznych.
Podsumowanie
Pot jest płynem o odczynie kwaśnym,
złożonym głównie z wody (98%); ponadto
zawiera on ok 0,8% roztworu fizjologicznego
NaCl oraz niewielką ilość mocznika, kwasu
moczowego i amoniaku.
Podsumowanie
U człowieka dzielimy je na dwie grupy:
 gruczoły ekrynowe, uchodzące bezpośrednio
na powierzchnię skóry, rozmieszczone
są wszędzie prawie równomiernie (jest ich
trochę więcej na dłoniach i podeszwach
stóp),
 gruczoły apokrynowe, uchodzące
do mieszków włosowych, występują pod
pachami, oraz w okolicach narządów
płciowych i odbytu.
Podsumowanie
Uaktywniają się one w czasie dojrzewania
płciowego.
Wydzielają pot tylko pod wpływem bodźców
emocjonalnych.
Wydzielina ich zawiera swoiste substancje
wonne decydujące o zapachu indywidualnym
i rasowym.
Podsumowanie
Gruczoł łojowy – gruczoł pęcherzykowaty skóry
u ssaków wydzielający łój, który uchodzi
do mieszka włosowego.
Jego wydzielina natłuszcza włosy i naskórek.
Rozwój i czynności gruczołu łojowego reguluje
po części poziom hormonów płciowych
w organizmie danej osoby.
U człowieka widoczne jest to w okresie dojrzewania.
Gruczołów tych nie posiadają walenie, syreny, kret
złocisty i leniwce.