Scenariusz lekcji "Filozofia i etyka" Bogna Skrzypczak

Bogna Skrzypczak-Walkowiak
IV Liceum im. Fryderyka Chopina w Ostrowie Wielkopolskim
SCENARIUSZ ZAJĘĆ Z FILOZOFII W KLASIE I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO
Z WYKORZYSTANIEM FILMU ANIMOWANEGO
w reż. Tomasza Bagińskiego Sztuka spadania
Temat: Kiedy etyka spotyka się z estetyką… Sztuka spadania w reż. Bagińskiego jako
filozoficzne dzieło animowane?
I. Informacje o lekcji:
Czas realizacji: 1 godzina lekcyjna
Metody pracy: praca z fragmentami filmu, dyskusja, heureza, tworzenie notatki, burza mózgów
Cele:
Po zajęciach uczeń:
 potrafi scharakteryzować i ocenić zachowania bohatera filmu w kontekście filozoficznym
 zanalizować i zinterpretować film animowany
 potrafi nazwać rodzaje planów filmowych; nazwać etapy tworzenia dzieła animowanego
 potrafi zdefiniować pojęcie estetyki (w znaczeniu potocznym i filozoficznym)
Słowa kluczowe: estetyka, etyka, film animowany
Środki dydaktyczne i bibliografia: Dider Julia Słownik filozofii. Tłum. Krzysztof Jarosz. Katowice:
Wydawnictwo „Książnica” 1995; film Sztuka spadania reż. Tomasz Bagiński (2004) i dodatki do filmu
Dystrybucja VISION (bez licencji do odtwarzania i wypożyczania); film udostępniony do użytku
publicznego w Internecie http://www.fallen-art.com/; urządzenie do odtworzenia filmu (komputer, rzutnik);
Leksykon PWN. Kino pod red. Krystyny Damm i Bartłomieja Kaczorowskiego. Warszawa: PWN, 2000;
Thomas Cathcart, Daniel Klein: Przychodzi Platon do Doktora. Filozofia w żartach. Tłum: K. Puławski.
Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina 2009.
II. Przebieg zajęć
Przebieg lekcji
czas
2
1. Wstęp: rozmowa z uczniami o subdyscyplinach filozoficznych;
Uczniowie przypominają sobie z lekcji wprowadzającej pytania, które zadają sobie filozofowie min
w ramach określonych dyscyplin. Znaczenia terminów: estetyka, etyka
Rozwinięcie:
2. Nauczyciel podaje krótką informację o Tomaszu Bagińskim:
1
polski rysownik, animator, reżyser. Jest artystą samoukiem. Studiował architekturę na
min
Politechnice w Warszawie. Nominowany w 2002 roku do Oscara w kategorii: krótki film
animowany Katedra. Film Sztuka spadania [Fallen art] stworzył wraz z zespołem w roku 2004.
3. Odtworzenie filmu Sztuka spadania
4. Nauczyciel pyta uczniów, czy film może być punktem wyjścia do dyskusji filozoficznych?
Jakich
Ćwiczenie dla uczniów- nauczyciel rozdaje karty pracy do uzupełnienia lub prosi uczniów o
narysowanie w zeszycie tabeli. Uczniowie sami formułują pytania dotyczące tematu skierowane
6
min
2
min
do nauczyciela lub innych uczniów
5. Praca uczniów
Jakie pytania po obejrzeniu filmu Sztuka spadania może zadać?
filozof- etyk
filozof- estetyk
5
min
6. Omówienie wyników pracy:
Przykładowe pytania
Np. Czy morderstwo można nazwać sztuką? Czy kogoś, kto tworzy taką sztukę można nazwać 5
artystą? Skąd biorą się takie potwory? Dlaczego ludzie godzą się na takie traktowanie? Skąd min
biorą się takie pomysły? Czy powinno się kręcić takie filmy jak Fallen art.? Czy można kochać
takiego generała? Jaka jest granica ludzkiego strachu? Itp. Itd.
7. Nauczyciel odczytuje anegdotę z książki Przychodzi Platon do Doktora [s. 89].
G.K. Chesterton napisał kiedyś: „Słowo <<dobry>> ma wiele znaczeń. Jeśli np. przykład jakiś 1
mężczyzna zastrzeliłby matkę z pięciuset metrów, uznałbym go za dobrego strzelca, ale min
niekoniecznie dobrego człowieka”. To jedno słowo „niekoniecznie” świadczy o tym, że
Chesterton dysponował prawdziwie filozoficznym umysłem.
7
8. Nauczyciel proponuje dyskusje na temat: Czy wartości etyczne i estetyczne ludzkiego min
postępowania wolno oceniać osobno?
a) Czy generała można nazwać dobrym artystą?
Burza mózgów: W jaki sposób etykę i estetykę traktowali filozofowie starożytni? Czy
nowożytność przyniosła zmiany w tym zakresie? Jakie?
b) Hipotetyczny przebieg rozmowy:
W czasach starożytnych estetyka musiała łączyć się z etyką
kalokagatia
piękny-szlachetny
np. Ksenofont
intelektualizm etyczny
dobry-mądry
np. Sokrates
W czasach nowożytnych nastąpiło rozdzielenie etyki i estetyki. Jakie są tego konsekwencje?
[dobre? –sztuka przestała być uzależniona od innych wartości, złe- dzieła obrażające uczucia
ludzkie czy wręcz postępowanie niemoralne może zostać uznane za sztukę, a tym samym
człowiek postępujący niemoralnie (generał z filmu-potwór) uznany za artystę.]
Można też nawiązać do wiersza Zbigniewa Herberta Apollo i Marsjasz i do jego obrony
wartości klasycznych jako najbliższych naturze ludzkiej, o których powinno się stale
przypominać.
IDEAŁ JEST WTEDY, GDY
Piękno spotyka się z dobrem
Doskonała forma z prawdą
Estetyka z etyką1
9. Nauczyciel zaczyna rozmowę o Sztuce spadania jako dziele filmowym. Uczniowie
przypominają sobie rodzaje planów filmowych. Odtworzenie wybranych fragmentów filmu
[nauczyciel stosuje stopklatkę- uczniowie nazywają rodzaje planów filmowych, które poznali
już na wcześniejszych zajęciach].
10. Terminy, które watro wprowadzić na zajęciach (związane z budowa dzieła animowanego):
storyboard [scenorys], shootingboard [ujęcie po ujęciu], animatik [prymitywna wersja filmu, w
trakcie pracy powstaje ich kilkanaście], produkcja-przygotowanie postaci, animacja postaci,
zdjęcia, domalówka, udźwiękowienie itp.
11. Nauczyciel podaje ciekawostki: Film Sztuka spadania jest etiudą animowaną, składająca się z
ponad 75 ujęć. Na planie filmu „zginęło” ponad 700 wirtualnych żołnierzy. Praca nad filmem
trwała 6 miesięcy. Reżyser i jego narzeczona sami wykonali taniec, który posłużył jako wzorzec
tańca generała i ciał żołnierzy na betonie. Współpracownikiem Bagińskiego był w tym filmie
np. Grzegorz Jonkajtys (znane nazwisko w dziedzinie filmu animowanego) itp.
Te i inne informacje można uzyskać podczas oglądania dodatków do filmu Sztuka spadania.
12. Zakończenie:
Podsumowanie, próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego Bagiński spośród wielu wstępnych
pomysłów wybrał właśnie Sztukę spadania? Co go do tego przekonało? Ocena aktywnych osób.
7
min
5
min
2
min
2
min
Zadanie domowe: Czy uważasz że rozdzielenie etyki i estetyki w czasach nowożytnych jest
słuszne. Uzasadnij swój sąd.
1
Patrz też. Barbara Stworowa: Krzyk Marsjasza… Rozważania o estetyce i etyce. W: Scenariusze lekcji języka polskiego. Klasa IV
szkoły średniej. Zebrała i przysposobiła do druku Barbara Stworowa. Goleszów: Wydawnictwo „INNOWACJE”, 2000, s. 249.