BIOLOGIA SPRAWDZIAN DLA KLASY I LO o profilu rozszerzonym PLAN SPRAWDZIANU ROZMNAŻANIE ROŚLIN NACZYNIOWYCH Nr zadania Sprawdzana czynność .Uczeń potrafi: Kategoria Poziom Punktacja celów wymagań 1 Rozróżnić pojęcia : gametofit sporofit B P 2 2 Nazwać różne przedrośla paprotników A P 2 3 Rozpoznać paprotniki jednako- i A P 1 różnozarodnikowe 4 Zidentyfikować wg opisu paprotniki A P 1 5 Uporządkować wg kolejności procesy C P 1 C P 3 7 Narysować zalążek ,opisać jego budowę B p 4 8 Porównać zalążek sosny i rośliny C Pp 2 C P 5 C P 3 D PP 2 cyklu rozwojowego paprotnika 6 Uzupełnić schemat cyklu życiowego rośliny zarodnikowej okrytonasiennej 9 Przyporządkować organy sosny i ich elementy 10 Określić funkcje wybranych elementów kwiatu 11 Wyjaśnić zjawiska związane z obroną rośliny przed samozapyleniem 12 Ustalić homologiczne elementy roślin C pp 4 nasiennych i zarodnikowych 13 Ocenić prawdziwość stwierdzenia D P 4 14 Przeprowadzić analizę budowy i C PP 4 pochodzenia elementów owocu szupinkowego 15 Odróżnić typy owoców B P 2 16 Rozróżnić typy kwiatostanów B P 3 17 Na podstawie wzoru kwiatowego C PP 4 wyjaśnić budowę kwiatu GRUPA A ROŚLINY NACZYNIOWE—ROZMNAŻANIE Zadanie 1 ( 2 pkt ) Uzupełnij zdanie pojęciami : gametofit lub sporofit podając ich określenie dominacji. Pokoleniem bezpłciowym u paprotników jest ..............................jest to pokolenie ........ ........., płciowym jest.......................................jest to pokolenie................................................. Zadanie 2( 2 pkt) Przedośla paprotników, które wytwarzają rodnie i plemnie na jednym osobniku nazywamy....... ............................... n.p......................... Zadanie 3 ( 1 pkt ) Zaznacz w którym zdaniu popełniono błąd? a. autotroficzne przedrośla skrzypów są dwupienne. b. paprotki lądowe tworzą autotroficzne nadziemne przedrośla. c. mikoryzowe przedrośla widłaków rozwijają się w ziemi. d. całkowity rozwój przedrośla widliczki odbywa się w glebie. Zadanie 4 (1 pkt ) Paprotniki które wytwarzają zarodniki jednakowej wielkości nazywamy: a. dominujące. b. jednakozarodnikowe. c. różnozarodnikowe. d. saprofityczne Zadanie 5 ( 1 pkt) Uporządkuj podane procesy zgodnie z kolejnością zachodzenia w cyklu rozwojowym paprotki. a. Wykształcenie korzenia, łodygi, liści sporofitu. b. Mejoza. c. Rozwój młodego sporofitu. d. Wytworzenie zarodników. e. Zapłodnienie. f. Rozwój przedrośla. .1...d..2.........3............4.............5..............6...... Zadanie 6 (3pkt ) Uzupełnij schemat cyklu życiowego rośliny różnozarodnikowej. sporofit mikrospora makrospora mejoza a.............................. ................... b.......................... ................... plemnia rodnia plemnik komórka jajowa zygota c....................... Zadanie 7 ( 4 pkt ) Narysuj schemat budowy zalążka rośliny okrytonasiennej. Nazwij elementy budowy. a..........................................b.........................................................c............................................. Zadanie 8 ( 2pkt) Porównaj budowę zalążka sosny i rośliny okrytonasiennej. Różnice: 1.............................................................................................................................. 2............................................................................................................................... Zadanie 9 (5 pkt ) W kolumnach przedstawiono organy sosny oraz ich elementy składowe – dopasuj je do siebie Pyłek zalążek Sporofit komórka wegetatywna kwiat męski pręcik kwiat żeński liście nasienie bielmo pierwotne ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 10(3 pkt) Na schemacie budowy kwiatu rośliny okrytonasiennej rozpoznaj przedstawione elementy określ ich funkcję a.. .....................................................funkcja.................... b.....................................................funkcja..................... c.....................................................funkcja............................. Zadanie11 (2 pkt ) Wyjaśnij zjawisko heterostylii ,jakie znaczenie ma dla roślin? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 12 (5 pkt ) Przyporządkuj elementy budowy roślin nasiennych do odpowiednich (homologicznych)struktur paprotników różnozarodnikowych. A kwiat 1 makrosporofil (liść z makrosporangium) B woreczek zalążkowy 2 mikrosporofil(liść z mikrosporangium) C pręcik 3 makrospora z gametofitem żeńskim D owocolistek 4 kłos zarodnionośny E zalążek... ...........................5 makrosporangium.......................................................... 1 .......2 ............3 ............ 4 .............. 5........... Zadanie 13 ( 4 pkt) Zjawisko zachodzące w procesie podwójnego zapłodnienia określają zdania. Prawda Fałsz a. podwójne zapłodnienie występuje u roślin nagonasiennych –b. podwójne zapłodnienie polega na połączeniu komórki jajowej z komórką plemnikową powstaje zygota która przekształca się w zarodek ,wtórne jądro woreczka zalążkowego łączy się z komórką –plemnikową – powstaje bielmo wtórne. c. . podwójne zapłodnienie polega na połączeniu komórki jajowej z komórką plemnikową powstaje zarodek ,wtórne jądro woreczka zalążkowego łączy się z komórką –plemnikową – powstaje bielmo pierwotne. d. podwójne zapłodnienie występuje u roślin okrytonasiennych. Zadanie 14 (4 pkt ) Schemat przedstawia budowę owocu szupinkowego Uzupełnij tabelę .Struktura Nazwa Powstaje z Podaj liczbę n (chromosomów) a b c d Zadanie 15 ( 2 pkt ) Owoc zbiorowy orzeszkowy występuje u....................... ............... powstaje z .................................................................... Zadanie 16 ( 3 pkt ) Określ typ kwiatostanu : a. oś główna nie rozgałęziona, kwiaty na szypułkach równej długości np. kasztanowiec b. oś główna zgrubiała , kwiaty siedzące np. kukurydza c. kwiaty na szypułkach wychodzących z jednego punktu np.pierwiosnek a........................................................................................................................... b..................................................................................................................................... c................................................................................................................................ Zadanie 17 ( 4pkt ) Wzór kwiatu K5 C5 A 5+5 G oznacza : ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... . ROŚLINY NACZYNIOWE—ROZMNAŻANIE Grupa B Zadanie 1 ( 2 pkt ) Uzupełnij zdanie pojęciami : gametofit lub sporofit podając ich określenie Pokoleniem dominującym u paprotników jest ..............................jest to pokolenie ........ ........., zredukowanym jest.......................................jest to pokolenie..................................................... Zadanie2 (2 pkt) Podaj właściwą nazwę i przykład. Przedrośla paprotników które wytwarzają rodnie i plemnie na różnych osobnikach nazywamy....................................................................np. ................................... Zadanie 3(1 pkt) Zaznacz właściwą odpowiedź .Paprotniki które wytwarzają mikrospory i makrospory nazywamy : a.jednakozarodnikowe b.saprofityczne c.różnozarodnikowe d.dominujące Zadanie 4 (1 pkt) Zaznacz właściwą odpowiedź. Rozwój przedrośla wewnątrz zarodni odbywa się u: a .skrzypu b. widłaka c. widliczki d. paprotki Zadanie 5 ( 1pkt). Uporządkuj podane procesy zgodnie z kolejnością zachodzenia w cyklu rozwojowym widliczki a Wykształcenie korzenia, łodygi, liści sporofitu. b. Mejoza c. Zapłodnienie d .Rozwój gametofitu męskiego i żeńskiego e. Rozwój młodego sporofitu. f. Wytworzenie kłosów g. Wytworzenie makrospor i mikrospor 1 . g. 2 .... 3 .... 4 .... 5 ..... 6 ..... 7....... Zadanie 6 ( 2 pkt ) Uzupełnij schemat cyklu życiowego rośliny jednakonozarodnikowej. mejoza zarodnie c........................... b................... gametofit plemnia rodnia plemnik komórka jajowa zygota a)........................................ Zadanie 7 ( 4 pkt) Przedstaw schemat budowy zalążka sosny i wypisz jego elementy a..................................................b.........................................................c...................................... Zadanie 8 ( 2 pkt) Porównaj cechy zalążka sosny i rośliny okrytonasiennej. Podobieństwa: 1................................................................................................................................................. 2................................................................................................................................................. Zadanie 9 ( 5 pkt) W kolumnach przedstawiono organy sosny oraz ich elementy składowe – dopasuj je do siebie Kwiat męski zalążek Kwiat żeński pręcik Nasienie liście Sporofit bielmo pierwotne Pyłek komórka wegetatywna .................................................................................................................. .................................................................................................................... ................................................................................................................... Zadanie10 (3pkt) Na schemacie budowy kwiatu rośliny okrytonasiennej rozpoznaj przedstawione elementy określ ich funkcję a.....................................................funkcja.................... b.....................................................funkcja..................... c.....................................................funkcja...................... Zadanie 11 (2 pkt) Napisz , dlaczego i w jaki sposób rośliny bronią się przed samozapyleniem ..................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 12 ( 5 pkt ) Przyporządkuj elementy budowy roślin nasiennych do odpowiednich (homologicznych) struktur paprotników 1.ziarno pyłku 2.zalążek 3.woreczek pyłkowy 4.plemnik 5słupek 1..........2..........3.........4.............5............. a. makrosporoil b. mikrosporangium c. makrosporangium z osłonkami d. komórka plemnikowa e .mikrospora Zadanie 13 ( 4pkt) Zjawisko zachodzące w procesie podwójnego zapłodnienia określają zdania. Prawda a. podwójne zapłodnienie występuje u roślin nagonasiennych b. podwójne zapłodnienie polega na połączeniu komórki jajowej z komórką plemnikową powstaje zygota która przekształca się w zarodek ,wtórne jądro woreczka zalążkowego łączy się z komórką – plemnikową – powstaje bielmo pierwotne. c. podwójne zapłodnienie polega na połączeniu komórki jajowej z komórką plemnikową powstaje zygota która przekształca się w zarodek ,wtórne jądro woreczka zalążkowego łączy się z komórką – plemnikową – powstaje bielmo wtórne. d. podwójne zapłodnienie występuje u roślin okrytonasiennych. Fałsz Zadanie 14 (4pkt) Schemat przedstawia budowę owocu jabłoni Uzupełnij tabelę .Struktura Nazwa A B C D Powstaje z Podaj liczbę n (chromosomów) Zadanie 15 ( 2pkt) Owocnia jest zmięśniała, owoc jest zwykle wielonasienny np. u ................... Jest to typ owocu ................. Zadani16 ( 3 pkt). Uzupełnij tabelkę Typy kwiatostanów Oś główna nierozgałęziona ,kwiaty siedzące a b główka c koszyczek przykłady roślin cechy charakterystyczne trawy Oś silnie skrócona , kwiaty siedzące albo na krótkich szypułkach złozone Zadanie17 ( ). Wzór kwiatu K2 C 2+2 A2+4 G ( 2 ) oznacza : ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... MODEL ODPOWIEDZI TEST A Nr Model odpowiedzi zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Za każde prawidłowe określenie 1pkt sporofit pokolenie dominujące, gametofit pokolenie zredukowane. Za prawidłową nazwę i poprawny przykład po1pkt jednopienne np paprotka zwyczajna Za właściwą odpowiedź – 1pkt : d Za właściwą odpowiedź – 1pkt : b Za prawidłowe wpisanie kolejności 1 pkt :1 –d 2 –f 3 –e 4 –c 5 –a 6 -b Za każde poprawne uzupełnienie po 1 pkt a –gametofit męski ,b – gametofit żeński c - zapłodnienie Za poprawny schemat 1 pkt za elementy budowy po1 pkt np. osłonki woreczek zalążkowy , komórka jajowa. Za poprawnie wskazaną różnicę po 1 pkt :np. zalążek okryty , różna liczba komórek gametofitu żeńskiego Za każdą prawidłowe przyporządkowanie 1 pkt :pyłek –komórka wegetatywna ,sporofit –liście ,nasienie –bielmo pierwotne ,kwiat męski –pręcik ,kwiat żeński –załążek. Za poprawnie wskazany element i określenie funkcji po 1 pkt a – znamię –zatrzymuje pyłek b –załążnia –tworzy owocnię ,c – korona – wabi owady Za poprawne określenie 1pkt oraz argument1pkt : różna długość pręcików , chroni roślinę przed samozapyleniem Za każde poprawne przyporządkowanie 1 pkt 1-d 2--c 3 -b 4-a 5 – e Za każdą poprawną ocenę 1pkt a –fałsz b – prawda c – fałsz d -prawda Za uzupełnienie poprawnie w całości każdego z wierszy po 1 pkt a- owocnia z dna kwiatowego 2n, b owocnia z zalążni 2n ,c – łupina nasienna z osłonek załążka 2n d substancja zapasowa nasion 3n Za poprawne podanie przykładu np. poziomka 1pkt i charakterystykę orzeszki osadzone na rozrośniętym i zmięśniałym dnie kwiatowym – 1pkt Za każdy poprawny przykład 1 pkt a-grono b –kolba c- baldach prosty Za każde poprawne wyjaśnienie 1pkt K –kielich C -korona A – pręcikowie G - słupkowie Liczba punktów: od - do 0 -2 0 -2 0 -1 0 -1 0 –1 0 -3 0 -4 0 -2 0 -5 0 -3 0 -2 0 -5 0 -4 O -4 0 -2 0 -3 0 -4 MODEL ODPOWIEDZI TEST B Nr zadania Model odpowiedzi 1 Za każde prawidłowe określenie 1pkt sporofit pokolenie bezpłciowe, gametofit pokolenie płciowe. Za prawidłową nazwę i poprawny przykład po1pkt dwupienne np skrzyp polny. Za właściwą odpowiedź – 1 pkt -c Za właściwą odpowiedź – 1pkt : c Za prawidłowe wpisanie kolejności 1 pkt :1 –g 2 –d 3 –c 4 –e 5 –a 6 –f 7 -b Za każde poprawne uzupełnienie po 1 pkt a – zapłodnienie ,b – zarodnik c -sporofit Za poprawny schemat 1 pkt za elementy budowy po1 pkt np. osłonka ,rodnia , komórka jajowa. Za poprawnie wskazane podobieństwo po 1 pkt :np. zalążek zawiera ośrodek , w ośrodku jedna komórka przechodzi mejozę ,występuje komórka jajowa Za każdą prawidłowe przyporządkowanie 1 pkt :pyłek –komórka wegetatywna ,sporofit –liście ,nasienie –bielmo pierwotne ,kwiat męski –pręcik ,kwiat żeński –załążek Za poprawnie wskazany element i określenie funkcji po 1 pkt , a zalążnia –tworzy owocnię , znamię słupka- zatrzymuje pyłek c –korona –wabi owady Za poprawny argument1pkt : mogą ujawnić się wady genetyczne za jeden ze sposobów 1 pkt :przedprątność , przydsłupność ,heterostylia. Za każde poprawne przyporządkowanie 1 pkt 1-d 2--c 3 -b 4-a 5 - e Za każdą poprawną ocenę 1pkt a –fałsz b – fałsz c –prawda d -prawda Za uzupełnienie poprawnie w całości każdego z wierszy po 1 pkt a – łupina nasienna z osłonek zalążka , b –bielmo wtórne ( substancja zapasowa) 3n c- owocnia z zalążni 2n, d owocnia z dna kwiatowego 2n. Za poprawne podanie przykładu np. pomidor, dynia 1pkt i określenie jagoda –1pkt Za każdy poprawny przykład 1 pkt a-kłos b –koniczyna c-oś rozszerzona płaska, kwiaty siedzące albo na krótkich szypułkach Za każde poprawne wyjaśnienie 1pkt K –kielich C -korona A – pręcikowie G - słupkowie 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Liczba punktów: od - do 0 -2 0 -2 0 -1 0 -1 0 –1 0 -3 0 -4 0 -2 0 -5 0 -3 0 -2 0 -5 0 -4 O -4 0 -2 0 -3 0 -4