Uwagi i spostrzeżenia z kontroli Kontrola to działania organu sprawującego nadzór pedagogiczny prowadzone w szkole lub placówce w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek §2 pkt. 9 Rozporządzenia MEN w sprawie nadzoru pedagogicznego z dnia 7 października 2009r. §11 Rozporządzenia MEN w sprawie nadzoru pedagogicznego z dnia 7 października 2009r. Kontrola podejmowana w trybie działań planowych jest przeprowadzana z wykorzystaniem arkuszy kontroli zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Arkusze kontroli planowych umieszczone są na stronie MEN - http://www.men.gov.pl , zakładka kształcenie i kadra (nadzór pedagogiczny) 2009/2010 2010/2011 272 93 143 19 461 115 166 49 24 10 25 21 2011/1012 stan na 5 luty 2012 300 104 133 25 1 31 6 RAZEM 1033 208 413 201 49 11 56 27 inne szkoły policealne szkoły przysposabiające do pracy zasadnicze szkoły zawodowe technika licea profilowane gimnazja licea ogólnokształcące przedszkola szkoły podstawowe OGÓŁEM Statystyka kontroli planowych 15 3 2 44 3 2 59 Zalecenia wydane w poszczególnych wybranych zakresach kontroli planowych Prawidłowość wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań dotyczących planowania nadzoru pedagogicznego. Na podstawie przeprowadzonych kontroli stwierdzono nieprzestrzeganie prawa oświatowego w zakresie: • terminu przedstawienia radzie pedagogicznej planu nadzoru pedagogicznego do dnia 15 września roku szkolnego, którego plan dotyczy zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009r. w sprawie nadzoru pedagogicznego ( Dz.U. Nr 168, poz.1324); • uwzględniania w planie nadzoru pedagogicznego wszystkich elementów zawartych § 21 ust.2 wyżej cyt. rozporządzenia a dotyczących: tematyki i terminów przeprowadzania kontroli, przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa, tematyki szkoleń i narad dla nauczycieli; • ujmowania w powyższym planie działań wynikających ze zidentyfikowanych wcześniej potrzeb szkoły/placówki; • przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej w odniesieniu do wszystkich lub wybranych wymagań, o których mowa w § 7 ust.1 wyżej cyt. rozporządzenia lub do innych zagadnień uznanych w placówce za istotne w działalności. Realizacja prawa dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego. Zalecenia dotyczyły: • określenia w statucie przedszkola szczegółowych zasad rekrutacji dzieci zgodnie z § 16 ust.3 załącznika Nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.), • określenia w statucie szkoły szczegółowych zasad rekrutacji dzieci do oddziału przedszkolnego zgodnie z § 16a załącznika Nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.). Prawidłowość nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego. Zalecenia dotyczyły: • Prowadzenia księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego zgodnie z § 3a ust. 2 Rozporządzenia MENiS z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225 z póź. zm.), • Kontrolowania i dokumentowania kontrolowania spełniania obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego zgodnie z art. 19 ust. 1 w powiązaniu z art. 20 ust 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Prawidłowość dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych formach wychowania przedszkolnego Zalecenia dotyczyły: • zasięgania opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem do użytku zaproponowanego przez nauczyciela programu wychowania przedszkolnego w myśl zapisów art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.), • braku wniosków nauczycieli skierowanych do dyrektora o dopuszczenie do użytku programów wychowania przedszkolnego, o czym mówi zapis § 2 ust.1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. nr 89, poz.730) Prawidłowość dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w publicznych szkołach podstawowych Zalecenia dotyczyły: • dokonywania analizy dopuszczonych do użytku w szkole programów nauczania pod względem ich zgodności z nową podstawą programową określoną w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 4, poz. 17), • zasięgania opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem programów nauczania do użytku w szkole, zgodnie z art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.) • dopuszczania do użytku programów nauczania nie popartych stosownym wnioskiem nauczyciela, do czego obliguje art. 22a ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.) Prawidłowość dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w publicznych gimnazjach. Zalecenia dotyczyły : • dokumentowania wydanych przez radę pedagogiczną opinii w sprawie dopuszczonych do użytku w szkole programów nauczania zgodnie z art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) Prowadzenie arkuszy ocen uczniów przez publiczne szkoły podstawowe i gimnazja dla dzieci i młodzieży zgodnie z przepisami prawa (wnioski dla szkół podstawowych). • Dane osobowe uczniów zapisane w arkuszach nie zawsze były zgodne z danymi w księdze uczniów. • W księdze uczniów brakuje wpisu dotyczącego miejsca urodzenia. • W przypadku przejścia ucznia do innej szkoły nie są dokumentowane potwierdzenia wysłania do tej szkoły odpisu arkusza ocen ucznia lub potwierdzonej przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem kopii arkusza ocen ucznia. • Nie zawsze stosowano czytelny podpis jako potwierdzenie zgodności wpisów w arkuszach ocen uczniów z dokumentami na podstawie których ich dokonano przez nauczyciela wypełniającego arkusz ocen ucznia. • Zdarzają się użycia korektora w dokumentacji nauczania, tj. w dziennikach lekcyjnych, dziennikach nauczania indywidualnego. • Zdarzało się, że arkusze ocen uczniów, którzy ukończyli lub opuścili szkołę były luźno ułożone w wiązanych teczkach, a nie stanowiły jednego dokumentu, tj. księgi arkuszy ocen. • W arkuszach ocen po wpisaniu wyników klasyfikacji rocznej w klasie programowo najwyższej nie wpisano w kolejnej kolumnie wyników klasyfikacji końcowej obowiązkowych zajęć edukacyjnych i ocen rocznych uzyskanych z tych zajęć w klasie programowo najwyższej oraz uzyskanych z nich oceny rocznych, których realizacja, zgodnie ze szkolnym planem nauczania, zakończyła się w klasach programowo niższych. • Nie zamieszczono w arkuszach ocen uczniów adnotacji o wydaniu świadectwa ukończenia szkoły, daty wydania świadectwa i podpisu wychowawcy klasy. • W kilku szkołach w protokołach egzaminów poprawkowych nie zamieszczano zwięzłych informacji o ustnych odpowiedziach ucznia. • Sporadycznie, w arkuszach ocen uczniów, zdarzają się skróty w nazwach przedmiotów lub adnotacje o realizowanych zajęciach, które nie są wpisywane na świadectwie promocyjnym lub ukończenia szkoły (najczęściej wychowanie do życia w rodzinie z adnotacją „uczestniczył”). • Zdarzają się sprostowania błędów i oczywistych omyłek w arkuszach ocen uczniów, które dokonywane są przez skreślenie nieprawidłowych wyrazów i czytelne wpisanie nad skreślonym wyrazem właściwych danych kolorami: niebieskim lub czarnym. Sprostowania nie są też opatrzone datą i czytelnym podpisem osoby dokonującej skreślenia. • W dziennikach lekcyjnych w klasach I–III brakowało wpisów ocen opisowych uczniów, a oceny z informatyki, muzyki, plastyki, języka angielskiego były wyrażone cyfrą, a nie jako ocena opisową. • W niektórych szkołach nie ustalono w klasach I-III jednolitego sposobu dokumentowania w arkuszach ocen rocznej oceny klasyfikacyjnej. • Nazw zajęć edukacyjnych do arkuszy ocen uczniów nie wpisano w pełnym brzmieniu. • W przypadku zakładania nowych arkuszy ocen dla każdego ucznia nie zawsze stosowano odpowiedni arkusz ocen zgodnie z wykazem wzorów dokumentów nauczania. Stąd, wydane szkołom po kontroli zalecenia dotyczyły najczęściej następujących przepisów prawa: • Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.) w zakresie: § 13 ust. 3, § 21 ust. 7 pkt 4. • Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 225 z późn. zm.) w zakresie § 4 i 6, § 7 ust. 3, § 12 ust. 5 , § 12 ust .1 i 6, § 13 ust. 2, 3 i 4, § 22 ust. 1 i 3. W gimnazjach szczególnemu nadzorowi dyrektora podlegać powinny : • sposób dokonywania sprostowań błędów i oczywistych omyłek, • wpisywanie w arkuszach ocen uczniów w pełnym brzmieniu miesiąc urodzenia ucznia oraz poszczególnych klas ucznia, • właściwe wykreślanie niewypełnionych miejsc w arkuszach, • właściwe zapisywanie nazw zajęć edukacyjnych w arkuszach ocen – nie stosowanie skrótów, • nieużywanie korektora w dokumentacji szkolnej w tym zwłaszcza w arkuszach ocen uczniów, • potwierdzenie czytelnym podpisem zgodności wpisów w arkuszach ocen uczniów z dokumentami na podstawie których ich dokonano przez nauczyciela wypełniającego arkusz ocen ucznia w tym przy wpisywaniu oceny z egzaminu gimnazjalnego. Zalecenia wydane w poszczególnych zakresach Wybór podręczników Zalecenia dotyczyły: • nie podania do publicznej wiadomości zestawu podręczników obowiązujących w szkole, • nie podania do publicznej wiadomości zestawu podręczników obowiązujących w szkole w terminie do dnia 15 czerwca każdego roku, • nie podejmowania działań organizacyjnych umożliwiających obrót używanymi podręcznikami na terenie szkoły. Zgodność z przepisami prawa przeprowadzania egzaminów poprawkowych Zalecenia dotyczyły: • Wyznaczenia terminu egzaminu poprawkowego do dnia zakończenia rocznych zajęć edukacyjno-wychowawczych. • Powołania prawidłowego składu komisji do przeprowadzenia egzaminu poprawkowego. • Przeprowadzenia egzaminu poprawkowego w ostatnim tygodniu ferii letnich. • Umieszczania w protokole z egzaminu poprawkowego pytań egzaminacyjnych. • Umieszczania w protokole z egzaminu poprawkowego jego wyniku. • Dołączania do protokołu z egzaminu poprawkowego pisemnych prac uczniów. • Zamieszczania zwięzłej informacji o ustnych odpowiedziach ucznia. • Dołączania do arkusza ocen ucznia protokołu z egzaminu poprawkowego. Kontrole doraźne - wybrane zagadnienia Ujawnione nieprawidłowości i wydane zalecenia dotyczyły najczęściej: • warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, • sposobów prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji, • zatrudniania nauczycieli zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, • przestrzegania statutów i ich aktualizacji. Szkoła realizuje programy nauczania uwzględniające podstawy programowe - zalecenia • Zgodnie z art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.) przed dopuszczeniem programów nauczania do użytku w szkole należy zasięgnąć opinii rady pedagogicznej. • Respektować zapisy art. 22a ust. 2 i 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) zgodnie z którymi dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, dopuszcza do użytku w danej szkole zaproponowane przez nauczycieli programy nauczania stanowiące szkolny zestaw programów nauczania. • Podawać do publicznej wiadomości do dnia 15 czerwca zestaw podręczników, które będą obowiązywać od początku roku szkolnego zgodnie z art. 22a ust. 2e ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Szkoła stosuje zasady klasyfikowania i promowania - zalecenia • Przestrzegać rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007r. Nr 83 poz.562 z późn. zm.). • Przestrzegać § 4 ust. 1 oraz § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007r. Nr 83, poz.562 z późn. zm.) – przedstawiać: wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych/ rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych ucznia; warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. Szkoła prowadzi dokumentację - zalecenia • Przestrzegać rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.) • Przestrzegać rozporządzenia MEN z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 97 poz. 624). • W prowadzonej dokumentacji przebiegu nauczania sprostowań błędów i oczywistych omyłek dokonywać w sposób określony w § 22 ust. 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 225 z późn. zm.). • Dokonać na bieżąco aktualizacji statutu i § 25 a ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 83 poz. 562 z późn. zm.) Szkoła zatrudnia nauczycieli - zalecenia • Zatrudniać nauczycieli zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli Dz. U. z 2009 r. Nr 50, poz. 400). • Zgodnie z art. 10 ust. 9 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) przestrzegać procedur przy zatrudnieniu nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji do nauczania danego przedmiotu. Dziękuję za uwagę St. wizytator Gabriela Misiaszek - Gruca