Jak objawiają się zaburzenia emocjonalne dzieci?
advertisement
Rodzaj materiału: referat Etap nauczania: szkoła podstawowa Przedmiot: nauczanie zintegrowane Opracowanie: mgr Joanna Rdzanek JAK OBJAWIAJĄ SIĘ ZABURZENIA EMOCJONALNE DZIECI Rozwój emocjonalny dzieci w wieku wczesnoszkolnym cechuje się wzbogacaniem i zróżnicowaniem życia uczuciowego. Dziecko przeżywa już takie uczucia jak zazdrość, gniew, strach, lęk, sympatię, zmartwienie i ciekawość. Kształtują się tez uczucia społeczne. Dziecko w tym wieku uzewnętrznia swoje uczucia w bardzo wyraźny i czytelny dla otoczenia sposób. Coraz częściej spotykamy w szkole dzieci, których zachowanie nas niepokoi, ponieważ jest uciążliwe dla innych albo dlatego, że naszym zdaniem jest bezsensowne, niekorzystne dla samego dziecka. Tym bardziej trudno jest nam zrozumieć i zaakceptować takie zachowanie, jeżeli naszym zdaniem nic go „nie usprawiedliwia”. Często nie wiemy, czy zachowanie dziecka mieści się w granicach normy, czy tez jest sygnałem o początkach rozwoju zaburzenia. Dziecko jest zdrowe, sprawne fizycznie, inteligentne. Zadajemy sobie wtedy pytanie: Dlaczego dziecko zachowuje się dziwnie i uciążliwie? Odpowiedź jest następująca: U dziecka nieprawidłowo funkcjonują emocje. Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi przeżywają emocje, złości, lęki częściej a także intensywniej niż inne dzieci. Mają trudności z wyrażaniem tych uczuć w sposób uważany za właściwy. Gwałtowne wybuchy złości są tym objawem zaburzeń emocjonalnych, które w szkole najłatwiej można zaobserwować. Mogą mieć różną postać, np. ataku siły fizycznej na inną osobę, niszczenia przedmiotów. Często bywa, że dziecko kieruje złość na samego siebie, zadaje sobie ból fizyczny albo psychiczny, np. niszczy coś co dla niego jest ważne. Charakterystycznym objawem zaburzeń emocjonalnych jest niezdolność do utrzymania własnej aktywności na odpowiednim, dostosowanym do sytuacji poziomie. U dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi obserwuje się: nadmierną aktywność bierność - nie wytrzymują bezczynności, - dzieci bierne bywają odrzucane przez grupę, - koledzy stawiają im zarzuty „przez ciebie”, - ograniczają sobie możliwość zdobycia doświadczeń ważnych dla jego rozwoju; - dezorganizują działanie grupy, - wymagają wzmożonej uwagi nauczyciela; Oprócz tych objawów charakterystyczną cechą zachowań dzieci jest: - zaburzenie uwagi - nadmierne napięcie mięśniowe Zarówno rodzice jak i nauczyciele zadają sobie pytanie: Jakie są przyczyny zaburzeń emocjonalnych? EMOCJE których rozwój przebiega z różnych przyczyn nieprawidłowo, wskutek czego odgrywają rolę destrukcji. pełnią bardzo ważna rolę w życiu: dzięki nim dowiadujemy się co dla nas jest dobre i korzystne, a co niekorzystne, czego należy unikać. Radość, przyjemność, spokój – odczuwamy, gdy znajdujemy się w sprzyjających warunkach, uczniowie to określają jako pozytywne – do przedłużenia. Strach, lęk, złość, niezadowolenie – odczuwamy, gdy znajdujemy się w warunkach niebezpiecznych, niekorzystnych – skłaniają nas do ucieczki, ataku, zmiany sytuacji. Emocje zmieniają się w toku życia. W rozwoju ich zasadnicze znaczenie maja doświadczenia życiowe zdobywane przez dziecko. Podstawą ich źródeł jest rodzina. W niej dziecko zdobywa podstawowe informacje na temat samego siebie, o tym jakie jest, jakie ma możliwości, co w życiu może osiągnąć, do czego powinno dążyć. Myślenie o sobie, że jest się dobrym, jest przekonaniem korzystnym dla człowieka, budzi emocje pozytywne. Przekonanie przeciwne, o własnej bezwartościowości, jest niekorzystne i bardzo przykre. Jeżeli dziecko poddawane jest w rodzinie częstej krytyce, stawia mu się wymagania zbyt wysokie, może wywołać to u dziecka niepewność co do właściwych wartości. Towarzyszą temu nieprzyjemne emocje: - poczucie bezradności, - lęk przed oceną, - złość na siebie lub innych. Kolejnym pytaniem, jakie sobie zadajemy jest: Jak pomóc dziecku z zaburzeniami emocjonalnymi? Należy pamiętać, że podstawową przyczyną zaburzeń emocjonalnych jest brak poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości u dziecka. Wymienione przeze mnie wyżej objawy zaburzeń pojawiają się przede wszystkim wtedy, gdy dzieci czują się zagrożone i niedowartościowane przez co ich zachowanie jest uciążliwe i nieracjonalne. Stworzenie warunków, w których dziecko mogłoby poczuć się bezpiecznie i wartościowe jest najlepszym sposobem pomocy dzieciom z zaburzeniami emocjonalnymi. Nauczyciel może pomóc dziecku z zaburzeniami, jeżeli: - stara się dziecko zrozumieć, - traktuje jego zachowanie jako wyraz jego problemów, a nie złej woli (jeżeli jest to trudne powinien skorzystać z rady psychologa), - znajduje czas na indywidualny kontakt z dzieckiem, - okazuje swoje zainteresowanie jego problemami, - pomaga dziecku odkryć jego wartości, - potrafi je wysłuchać, - wspiera je w działaniu, by nie rezygnowało. Bibliografia: Maria Żebrowska: Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. PWN Warszawa 1986. Irena Obuchowska: Kochać i rozumieć. Poznań 1996. Witold Gloksin: Uwarunkowania psychicznego rozwoju dziecka. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988.
