Technikum Nr 6 w Zespole Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich im. Janka Bytnara "Rudego" w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik żywienia i usług gastronomicznych 343404 Przedmiot: podstawy żywienia Klasa: II Dział programowy: Znakowanie żywności. Składniki pokarmowe w racjonalnym żywieniu Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Uczeń: Ocena bardzo dobra Ocena celująca - definiuje pojęcie racjonalne żywienie, - rozpoznaje informacje żywieniowe umieszczone na opakowaniach produktów spożywczych - wymienia dodatki stosowane do żywności -wymienia składniki odżywcze w żywności, - wymienia zmiany zachodzące w składnikach pokarmowych podczas przechowywania żywności, - definiuje pojęcia: składnik pokarmowy, substancje nieodżywcze, antyodżywcze, balastowe, niedobory pokarmowe, - wymienia produkty spożywcze - określa zasady racjonalnego żywienia, - określa składniki odżywcze zawarte w informacji żywieniowej -wyjaśnia cel stosowania substancji dodatkowych, - rozróżnia składniki odżywcze w żywności, - opisuje zmiany zachodzące w składnikach odżywczych podczas przechowywania żywności, - rozróżnia składniki egzogenne i endogenne, - opisuje znaczenie składników pokarmowych w organizmie człowieka, - dokonuje podziału substancji nieodżywczych w żywności - charakteryzuje racjonalne żywienie, - przedstawia celowość umieszczania informacji żywieniowej na opakowaniach - rozróżnia produkty będące źródłem poszczególnych składników pokarmowych na podstawie informacji żywieniowej - przechowuje produkty żywnościowe zgodnie z zaleceniami umieszczonymi na opakowaniach, -charakteryzuje wybrane substancje dodatkowe, - charakteryzuje substancje pełniące rolę przeciwutleniaczy - odróżnia źródła poszczególnych składników - wyjaśnia celowość stosowania zasad racjonalnego żywienia w praktyce, - analizuje własny sposób żywienia i porównywać go z zasadami racjonalnego żywienia, - określa regulacje prawne dotyczące znakowani żywności - analizuje wartość odżywczą i energetyczną produktów na podstawie informacji żywieniowej - potrafi rozpoznać oznakowania dodatków do żywności - analizuję rolę przeciwutleniaczy dodawanych do żywności - analizuje skład chemiczny -w pełnym zakresie opanował podane wiadomości i umiejętności, -wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem, - posługuje się fachową terminologią - pracuje samodzielnie rozwijając własne zainteresowania i uzdolnienia - stosuje wiedzę teoretyczną w praktyce, - analizuje skutki nadmiaru i niedoboru składników odżywczych w organizmie człowieka, - ocenia wartość odżywczą i energetyczną produktów żywnościowych, - analizuje wpływ procesów będące źródłem poszczególnych składników odżywczych, - podaje przykłady substancji nieodżywczych w żywności - rozpoznaje podstawową rolę węglowodanów, w organizmie człowieka, - rozpoznaje znaczenie tłuszczów i białek w organizmie człowieka, - wymienia i rozpoznaje składniki mineralne w zależności od zapotrzebowania organizmu, - rozpoznaje produkty spożywcze kwaso- i zasadotwórcze, - wymienia i rozpoznaje witaminy w zależności od ich rozpuszczalności, - wymienia źródła wody dla organizmu - definiuje pojęcie: „wzbogacanie żywności”, - wymienia substancje wzbogacające, - podaje przykłady produktów wzbogaconych, - definiuje proces trawienia i wchłaniania, - wymienia kolejne odcinki przewodu pokarmowego, - definiuje pojęcie enzymów trawiennych, - definiuje pojęcie: „hormony”, - wymienia enzymy biorące udział w procesie trawienia - białek, tłuszczów i węglowodanów, - wie, na czym polega proces wchłaniania składników odżywczych, - wskazuje poszczególne odcinki przewodu - dokonuje podziału węglowodanów, - rozróżnia źródła węglowodanów w żywności, - oblicza wartość energetyczną produktów węglowodanowych - dokonuje podziału lipidów, - rozróżnia źródła tłuszczów w żywności, - dokonuje podziału białek i aminokwasów, - rozróżnia źródła białek w żywności, - rozróżnia produkty będące źródłem białka zwierzęcego i roślinnego, - wyjaśnia znaczenie składników mineralnych w organizmie człowieka, - rozpoznaje źródła składników mineralnych w żywności, - wyjaśnia rolę witamin w organizmie człowieka, - rozpoznaje źródła witamin w żywności, - opisuje rolę wody w organizmie, - zna cel wzbogacania żywności i adresatów wzbogacanej żywności, - zna funkcje przewodu pokarmowego, - dokonuje podziału enzymów trawiennych, - wskazuje rolę enzymów, - wymienia funkcje jakie pełnią hormony w organizmie człowieka, - zna rozmieszczenie gruczołów dokrewnych i wie, jakie hormony produkują, - zna podstawową role hormonów w procesach życiowych, odżywczych w żywności, - ocenia zmiany zachodzące w składnikach odżywczych podczas przechowywania żywności, - wybiera najlepsze metody przechowywania żywności - omawia sposoby zapobiegania stratom wartości odżywczej podczas obróbki kulinarnej, - sporządza wykaz produktów będących źródłem składników pokarmowych, - charakteryzuje głód jakościowy i ilościowy i ich wpływ na organizm człowieka, - charakteryzuje substancje nieodżywczych w żywności - wyjaśnia rolę węglowodanów w organizmie człowieka, - określa zalecane spożycie węglowodanów, - wskazuje źródła NNKT i cholesterolu w żywności, - wyjaśnia zalecane spożycie lipidów, - określa zawartość tłuszczów w produktach na podstawie tabel, - sporządza wykaz produktów będących źródłem NNKT, - wyjaśnia pojęcie aminokwasów egzogennych i endogennych, - odróżnia aminokwasy egzogenne i endogenne, - wyjaśnia pojęcie białka pełnowartościowego i niepełnowartościowego, - określa zalecane spożycie białek, - określa zalecane spożycie składników mineralnych, wybranych produktów spożywczych na podstawie tabel wartości odżywczej, - analizuje sposoby zapobiegania niekorzystnym zmianom w przechowywanej żywności, - analizuje zmiany zachodzące w składnikach odżywczych podczas procesów technologicznych, - analizuje straty witamin i składników mineralnych podczas obróbki wstępnej i cieplnej, - analizuje wpływ różnych czynników na zawartość witamin - analizuje zmiany jakie zachodzą w organizmie człowieka spowodowane głodem jakościowym i ilościowym, - analizuje budowę i właściwości węglowodanów przyswajalnych i nieprzyswajalnych, - ocenia skutki nadmiaru i niedoboru węglowodanów w organizmie, - analizuje budowę i właściwości lipidów, - analizuje rolę NNKT i cholesterolu w organizmie człowieka, - analizuje skutki niedoboru NNKT w organizmie, - analizuje skutki nadmiaru i niedoboru tłuszczów w organizmie, - analizuje skutki nadmiaru i niedoboru białek w organizmie, - analizuje zjawisko wzajemnego uzupełniania się technologicznych na wartość odżywczą żywności, - analizuje wpływ składników nieodżywczych w żywności na wartość odżywczą pożywienia, - rozpoznaje źródła składników odżywczych, - ocenia celowość wzbogacania produktów spożywczych w deficytowe składniki odżywcze, - dokonuje oceny wpływu żywności wzbogacanej na organizm człowieka. pokarmowego, w których wchłaniane są poszczególne składniki odżywcze. - określa rolę jamy ustnej w procesie trawienia, - wie jakie funkcje pełni żołądek w procesie trawienia, - określa rolę jelita cienkiego i jelita grubego w procesie trawienia, - omawia rolę wątroby i trzustki w procesie trawienia - zna sposoby wchłaniania składników odżywczych, opisuje proces wydalania nie strawionych resztek pokarmu. - wyjaśnia przyczyny i skutki zaburzenia równowagi kwasowo- zasadowej, - określa zalecane spożycie witamin, - określa zapotrzebowanie organizmu człowieka na wodę, - wyjaśnia skutki niedoboru i nadmiaru wody w organizmie, - omawia występowanie wody w organizmie człowieka, - określa wpływ żywności wzbogacanej na organizm człowieka, - charakteryzuje poszczególne odcinki przewodu pokarmowego, - charakteryzuje rolę enzymów trawiennych, - charakteryzuje hormony produkowane przez gruczoły dokrewne, - charakteryzuje enzymy biorące udział w procesie trawienia, - charakteryzuje proces trawienia białek, tłuszczów i węglowodanów w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego, - opisuje rolę żółci w procesie trawienia, - przedstawia produkty końcowe trawienia poszczególnych składników odżywczych i ich wykorzystanie przez organizm, charakteryzuje procesy wydalania. białek, - określa bilans azotowy, - analizuje czynniki wpływające na przyswajanie składników mineralnych, - analizuje skutki nadmiaru i niedoboru składników mineralnych w organizmie, - analizuje skutki nadmiaru i niedoboru witamin w organizmie, - sporządza i analizuje wykaz produktów zawierających węglowodany przyswajalne i nieprzyswajalne przez organizm człowieka, - sporządza i analizuje wykaz produktów będących źródłem NNKT i cholesterolu, - analizuje zawartość tłuszczów w produktach żywnościowych, - sporządza i analizuje wykaz produktów będących źródłem białka pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, - oblicza zawartość białka w diecie dziennej i porównuje z zalecaną normą, - oblicza zawartość wybranej witaminy w diecie dziennej i porównuje z zalecaną normą, - zestawia produkty będące źródłem witaminy C i karotenu, - analizuje dzienne normy zapotrzebowania na witaminy, - ocenia bilans wodny w organizmie człowieka, - analizuje wymagania jakościowe dotyczące wody pitnej, - zapobiega niedoborom pokarmowym, - określa na schemacie poszczególne odcinki przewodu pokarmowego, - określa na schemacie przewodu pokarmowego miejsca działania enzymów trawiących białka, tłuszcze i węglowodany, - ocenia, w której części przewodu pokarmowego proces trawienia przebiega najintensywniej i dlaczego, - sporządza schemat przedstawiający trawienie białek, tłuszczów i węglowodanów, - analizuje wzajemne powiązania przemian białek, tłuszczów i węglowodanów, - analizuje procesy zachodzące podczas rozkładu białek, tłuszczów i węglowodanów. Dział programowy: Zasady układania jadłospisów - definiuje pojęcie „wartość energetyczna” pożywienia i wskazuje składniki pokarmowe, które tę wartość kształtują, - wymienia czynniki decydujące o wartości energetycznej pożywienia, - zna zalecenia żywieniowe dotyczące udziału energii w dziennej racji pokarmowej, - wymienia produkty spożywcze wysokokaloryczne, - wymienia czynniki wpływające na wartość energetyczną żywności, - potrafi posłużyć się tablicami - zna jednostki energetyczne i potrafi je przeliczyć, - określa wpływ różnych czynników na wartość energetyczną żywności, - zna metody oznaczania wartości energetycznej żywności, - oblicza wartość energetyczną prostych potraw i posiłków na podstawie ich składu recepturowego, - określa kryteria podziału produktów spożywczych na grupy, - wie jakich informacji - charakteryzuje czynniki decydujące o wartości energetycznej pożywienia, - stosuje równoważniki Atwatera w praktyce, - dokonuje podziału produktów spożywczych w zależności od ich wartości energetycznej, - oblicza udział białek, tłuszczów i węglowodanów w dostarczaniu energii, -wie jak można zmniejszyć wartość energetyczną żywności, - charakteryzuje poszczególne grupy produktów spożywczych, - dobiera normy żywienia dla osób o określonych cechach (wiek, płeć, stan fizjologiczny, masa ciała aktywność fiz.) - opracowuje jadłospis dzienny i dekadowy dla wybranej grupy ludności, - ocenia jadłospisy metodą punktową, - planuje i ocenia jadłospisy dla kobiet ciężarnych i karmiących - układa jadłospisy dla osób starszych, - planuje i ocenia wartość odżywczą jadłospisu dziennego dla dzieci i młodzieży, -w pełnym zakresie opanował podane wiadomości i umiejętności, -wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem, - posługuje się fachową terminologią - pracuje samodzielnie rozwijając własne zainteresowania i uzdolnienia - stosuje wiedzę teoretyczną w praktyce, - analizuje normy żywienia i normy wyżywienia przy planowaniu posiłków, składu i wartości odżywczej produktów, - definiuje pojęcie: „wartość odżywcza”, - wymienia czynniki decydujące o wartości odżywczej żywności, - dokonuje podziału produktów na grupy, - wymienia produkty należące do każdej grupy, - wie, do czego służą tabele zamiany produktów spożywczych, - wymienia kryteria podziału ludności na grupy, - definiuje pojęcia: „norma żywienia”, „norma wyżywienia”, „racja pokarmowa”, - wymienia czynniki decydujące o zapotrzebowaniu organizmu na energię i składniki odżywcze, - definiuje pojęcie: ”planowanie wyżywienia”, - zna cele i etapy planowania żywienia, - wymienia rodzaje posiłków w ciągu dnia, - zna rozkład posiłków w ciągu dnia, - podaje podstawowe zasady układania jadłospisów, - identyfikuje pojęcie: ”jadłospis dzienny” i „jadłospis dekadowy”, - wymienia czynniki wpływające na sposób żywienia poszczególnych grup ludności, - zna zasady żywienia kobiet w ciąży i karmiących, - wie, na czy polega naturalne i sztuczne żywienie niemowląt, - podaje najważniejsze cechy dostarcza piramida żywieniowa, - wymienia główne składniki odżywcze poszczególnych grup i wybranych produktów, - wymienia zasady zamienności produktów, - zna rodzaje norm żywieniowych, - zna różnice między normą zalecanego spożycia, a bezpiecznego spożycia, - zna zalecane normy na energie i składniki odżywcze dla własnego organizmu, - wie ile posiłków i z jaką częstotliwością należy je spożywać w ciągu dnia, - zna cel układania jadłospisów, - wie, jak prawidłowo powinny być ułożone posiłki, - zna metody oceny jadłospisów, - potrafi ocenić jadłospis metodą punktową, - potrafi zaplanować jadłospis jednodniowy zgodnie z zasadami, - ocenia jadłospis pod względem doboru produktów i dodatków, - dokonuje oceny stanu odżywienia, -określa udział poszczególnych posiłków w pokryciu całodziennego zapotrzebowania energetycznego organizmu, - opisuje podstawowe zasady żywienia dzieci w wieku przedszkolnym, - określa potrzeby żywieniowe osób dorosłych i starszych, - zna potrzeby żywieniowe kobiet karmiących, - planuje jadłospis dla dzieci w - porównuje wartość odżywczą poszczególnych produktów w obrębie grupy, - stosuje zasadę zmienności produktów w praktyce, - charakteryzuje potrzeby energetyczne organizmu, - określa podstawowe źródła energii, - charakteryzuje poszczególne rodzaje norm żywieniowych, - charakteryzuje normy wyżywienia własnej grupy na wybrane produkty spożywcze, - porównuje zalecane normy na energie i składniki odżywcze dla poszczególnych grup, potrafi obliczyć średnią rację pokarmową, - charakteryzuje poszczególne posiłki spożywane w ciągu dnia, - określa prawidłowy rozkład posiłków w ciągu dnia, - omawia zasady układania jadłospisów, - opisuje i stosuje metody jakościowe i ilościowe do oceny jadłospisów, - charakteryzuje metody oceny stanu odżywienia, - charakteryzuje poszczególne posiłki pod względem zawartości składników odżywczych, - charakteryzuje żywienie poszczególnych grup ludności w zależności od wieku, płci, aktywności fizycznej i stanu fizjologicznego, - porównuje mleko kobiece i krowie pod względem składu chemicznego i znaczenia dla organizmu, - charakteryzuje zakłady - planuje i ocenia wartość odżywczą jadłospisu dziennego dla rodziny, - określa potrzeby żywieniowe osób starszych w zależności od kondycji fizycznej, - planuje posiłki dla dzieci i młodzieży korzystających ze stołówek, - planuje posiłki dla osób dorosłych korzystających ze stołówek zakładowych, - planuje wyżywienie dla wybranych grup turystycznych i wczasowiczów, - planuje żywienie w zakładach gastronomicznych typu otwartego, - stosuje sposoby określania wartości energetycznej żywności w praktyce, wybranych grup turystycznych i wczasowiczów, - planuje żywienie w zakładach gastronomicznych typu otwartego, -analizuje przyczyny i skutki nieprawidłowego żywienia młodzieży, -stosuje sposoby określania wartości energetycznej w praktyce, - wskazuje różnice pod względem wartości odżywczej między produktami spożywczymi tradycyjnymi a produktami o obniżonej wartości energetycznej, - ocenia wartość energetyczną produktów na podstawie składu chemicznego z wykorzystaniem równoważników Atwatera, - oblicza wartość energetyczną całodziennego posiłków, - modyfikuje przykładowy jadłospis dzienny w zależności od potrzeb organizmu i zasad prawidłowego odżywiania, - analizuje potrzeby dzieci i młodzieży, uwzględniając wiek, płeć i aktywność fizyczną, - analizuje krąg i piramidy żywieniowe, - planuje rodzaj i ilość produktów w celu zaspokojenia potrzeb żywieniowych określonej grupy konsumentów. diety przeznaczonej dla młodzieży, - zna podstawowe zasady planowania żywienia, w przedszkolach, szkołach, stołówkach pracowniczych, domach opieki społecznej i w turystyce. wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, - potrafi zaplanować swoje drugie śniadanie i obiad dla swojej rodziny, - dokonuje podziału zakładów gastronomicznych na zakłady typu otwartego i zamkniętego, - zna jednostki energetyczne i potrafi je przeliczać, - określa wpływ różnych czynników na wartość energetyczną żywności, - zna metody oznaczania wartości energetycznej żywności, - dokonuje podziału zakładów gastronomicznych na zakłady typu otwartego i zamkniętego. gastronomiczne typu otwartego i zamkniętego, - określa potrzeby żywieniowe osób starszych. Opracowanie: Małgorzata Przybył i Maria Iwona Stachowska - ocenia wartość odżywczą produktów spożywczych w obrębie poszczególnych grup.