Prof.dr.hab.inż, Wojciech Bartnik 30-149 Kraków, ul.Balicka 136 d Koncepcja poprawy warunków użytkowania zalewu pińczowskiego Zakres opracowania wynikający z umowy zawartej w dniu 25.04.2007 w Pińczowie pomiędzy; Gmina Pińczów reprezentowana przez zastępcę Burmistrza Miasta i Gminy Pińczów mgr inż. Marka Zatorskiego a wykonawcą prof. Wojciechem Bartnikiem, oraz z aneksu podpisanego w dniu 25 czerwca 2007 r. Zakres opracowania wynikający z umowy i aneksu: 1. układ strugi cieczy w procesie wymiany (model wymiany) dla określenia stref ochronnych w zalewie, 2. czas wymiany wody w zalewie pińczowskim dla rewitalizacji i oczyszczenia wody oraz wymuszenia wymiany przepływu wody w zbiorniku (prędkość graniczna celem ograniczenia biomasy), 3. opracowanie ogólnej koncepcji poprawy użytkowania zalewu i koordynacja merytoryczna projektu. . WSTĘP Dolina rzeki Nidy wraz z otaczającymi terenami stanowi jeden z najbogatszych przyrodniczo obszarów w Europie. Przyrodnicza ranga tego terenu przekracza rangę wielu parków narodowych w Polsce. Oprócz walorów przyrodniczych teren ten charakteryzuje się również wysokimi walorami krajobrazu, licznymi pomnikami przyrody nieożywionej, niezwykle ciekawą historią oraz cennymi zabytkami kultury materialnej. Stanowi również jeden z najciekawszych obszarów funkcjonowania tzw. krajobrazu kulturowego. Jednocześnie Ponidzie podlega postępującej degradacji krajobrazu i walorów przyrodniczych. Sztandarowym przykładem tego rodzaju działań jest osuszenie i regulacja środkowego odcinka doliny Nidy między Rębowem a Pińczowem, na skutek czego zniszczono unikalną deltę śródlądową i pokrywające je naturalne bagna - jedną z największych osobliwości przyrodniczych w Europie. Spowodowano destabilizację funkcjonowania rzeki i związane z tym istotne straty gospodarcze. Doszło do przyspieszenia przepływu, wypłycenia koryta rzeki Nidy poniżej uregulowanego odcinka, co zaowocowało zwiększeniem częstości i zasięgu wylewów, zabagnieniem gruntów rolnych oraz spowodowało realne zagrożenie mienia komunalnego (Zalew w Pińczowie, droga KrakówKielce) oraz mienia ludzi mieszkających w sąsiedztwie zmienionych obszarów (odcinek Pińczów-Pasturka). Charakterystyka aktualnego stanu rzeki i doliny Długość rzeki Nidy wynosi 151.2 km, a jej dorzecze zajmuje powierzchnię 3862.8 km2. Kilometraż biegu cieku ulegał wyraźnym zmianom w latach 60 i 70 -tych. W środkowym biegu na odcinku Motkowice - Pińczów na skutek wykonania prac melioracyjnych i skracania meandrów, skrócenie biegu cieku wyniosło 6.9 km. Zlewnia Nidy jest wyraźnie rozdzielona na dwie do siebie zbliżone zlewnie cząstkowe: Biała Nida 1033 km2 Czarna Nida 1226 km2 Zlewnia Białej Nidy położona jest na Płaskowyżu Jedrzejowskim, a zlewnia Czarnej Nidy położona jest na Wyżynie Kielecko-Sandomierskiej oraz Pogórzu Szydłowskim. Wielkość zlewni w Brzegach w km 97.8 wynosi 2259 km2 w Motkowicach w km 76.1 wynosi 2499 km2 w Pińczowie w km 56.8 wynosi 3352 km2 . Odcinek Nidy środkowej od Pińczowa do Motkowic w latach 60-tych wyróżniał się bardzo bogatą siecią hydrograficzną lewostronną i prawostronną. Przepływy charakterystyczne w rejonie Motkowice wynoszą (Q50% = 130 m3/sek, Q1% = 375 m3/sek), a w Pińczowie (Q50% = 150 m3/sek, Q1% = 450 m3/sek). W obrazie morfologicznym na podstawie map archiwalnych można stwierdzić, że zlewnia w tym obszarze (Pińczów - Motkowice) posiada liczne starorzecza, nieczynne i tylko okresowo wykorzystane do przepływu wód powierzchniowych. Starorzecza przed melioracją stanowiły kilkadziesiąt procent powierzchni doliny. Obecnie w wyniku zaistniałych procesów w dolinie, rzeka ma wyraźnie zmieniony układ z koryta wielokorytowego na jednokorytowy, z wielodzielnego na jednodzielne koryto obwałowane. Jest to przyczyną wielu zaistniałych negatywnych procesów morfodynamicznych jakie w tym okresie czasu zaistniały w korycie. Ich ocena jest 2 jednoznaczna i widoczna: występuje ciągły transport rumowiska dennego, który powoduje powstawanie w dolnym odcinku usypisk piaskowych oraz wytworzenie rozlewisk bezodpływowych - terenów depresyjnych w stosunku do głównego koryta. Stan z okresu zabagnienia całego basenu należy już do przeszłości. Na odcinku Motkowice-Pińczów większość powierzchni całego terenu pokrywają piaski luźne, tylko ok. jednej trzeciej zajmują piaski słabogliniaste, a gleby mineralne występujące na tym terenie są poniżej średniej żyzności, odznaczają się małą retencją wodną i równocześnie dużą przepuszczalnością oraz małą przewodnością kapilarną podłoża. Gleby mułowe oraz mineralno-organiczne (mursze, czarne ziemie) na znacznej przestrzeni są płytko podścielone piaskami luźnymi o dużej przepuszczalności i małej zdolności podsiąkowej. Materiał pomiarowy i dokumentacja techniczna Opracowanie punktów 1,2,3 niniejszej umowy o dzieło oparte jest na następujących pomiarach terenowych: – 14 przekrojów poprzecznych w zbiorniku, – przekrój poprzeczny doprowadzalnika, – przekrój poprzeczny odprowadzalnika, – pomiary profilu podłużnego przez zbiornik i spadków w systemie zasilania zbiornika, – rzędne zwierciadeł wody i dna w doprowadzalniku, zalewie, odprowadzalniku i w Nidzie, – miąższość, skład chemiczny i biochemiczny osadów w zbiorniku, – oznaczenia jakości wody w Nidzie, doprowadzalniku, odprowadzalniku i w zbiorniku, – pomiary prędkości przepływającej wody i przepływu w kanałach: doprowadzającym i odprowadzającym, a także w rzece Nidzie, – aktualnej linii zarośli w zbiorniku i doprowadzalniku, – składu gatunkowego cennych przedstawicieli makrofauny bezkręgowej. oraz na podstawie dokumentacji i materiałów archiwalnych; -opracowania II 1973 (Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego w Kielcach pt.:”Pińczów zalew, instrukcja utrzymania i eksploatacji budowli piętrzącej oraz zbiornika wodnego w Pińczowie” na zlecenie MOSiT nr zlec. 115/67), -projektu przebudowy zbiornika z IX 1979 (Biuro Projektów Wodnych Melioracji w Kielcach Ekspertyza “Pińczów – zbiornik”, na zlecenie MOSiR nr OSR 710/79 z dnia 24.12.1979), -aktualnego pozwolenia wodno-prawnego z warunkami eksploatacji zbiornika w Pińczowie (Urząd Wojewódzki w Kielcach, Wydział Ochrony Środowiska, Decyzja z dnia 6.12.1991, Nr decyzji: OS .1 – 6210/278/91). 3 1. Układ strugi cieczy w procesie wymiany (model wymiany) dla określenia stref ochronnych w zalewie Pomiary prędkości przepływu wykonane zostały w przekrojach charakterystycznych doprowadzalniku i odprowadzalniku i wynoszą one odpowiednio 0.07 m/s i 0.28 m/s . Dno w zbiorniku przeciętnie jest określone rzędną 184,29 m n.p.m., natomiast maksymalną głębokość zmierzono na poziomie 184,19 (napełnienie – 1,54 m). Napełnienie jest mniejsze od projektowanego (1973r - 1,94m), co oznacza, że pokryło się ono około 40cm warstwą osadów. Maksymalna głębokość zbiornika występuje pomiędzy lewym zakolem dopływu, a przelewem na odpływie, w centralnej części zbiornika zbliżając się nieco do jego osi. Różnice głębokości są jednak niewielkie, a gdzieniegdzie dodatkowo pojawiają się ławice mniej związanych osadów. Przy obecnym przepływie pomiary hydrometryczne wykazały, że nie ma wykształconych strug wody w zalewie. Woda może być uznana za stojącą, a na jej ruch i procesy mieszania decydujący wpływ mają warunki lokalne: podłużny kształt zbiornika, wiatry i ekspozycja na promienie słoneczne. W zbiorniku i w lewym ramieniu wokół wyspy woda jest zmętniona w podobnym stopniu. Prawdopodobne jest, że woda pomiędzy zbiornikiem, a lewym ramieniem ulega przemieszaniu. W lewym ramieniu procesy eutrofizacji są o wiele bardziej zaawansowane. Woda jest unieruchomiona i klarowna przez rośliny wodne, co powoduje, że dno jest znakomicie widoczne. Jakikolwiek ruch powoduje, że osad unoszony jest z dna i powierzchni roślinności. Nieco więcej osadów znaleźć można również w dolnej lewej części zalewu, w pobliżu wybetonowanego dna i w dolnej-prawej części, poszerzonej w drugim etapie budowy zbiornika, lecz tam ciągle jest ono nieznacznie większe niż w pozostałej jego części. Powoduje to, że w prawej-dolnej części zalewu ciągle mogą się rozwijać wartościowe gatunki małż. Pomiary prędkości w zalewie wykazały, że obecna prędkość wody wywołana przepływem w doprowadzalniku jest o wiele mniejsza od jej ruchów wywołanych np. ruchem powietrza. W przekroju zbiornika prędkość średnia przepływu wody wynosi około 12 cm/s, a w lewym ramieniu około 5 cm/s w obecnych warunkach eksploatacji, a więc ma charakter wody stagnującej. Przy tak wypłyconym zbiorniku, na średnia wielkość prędkości 4 bardziej będzie oddziaływał wiatr i jego kierunek niż obecnie istniejący układ hydrauliczny z przepływem na wlocie około 170 l/s. Zamulenie zbiornika jest wywołane prędkością dopływającej wody, a osady wytrącają się w doprowadzalniku i w górnej części zbiornika (głównie w jego prawej odnodze). Dodatkowo ładunek zawiesiny w rzece Nidzie jest niewielki.Wykonane pomiary składu namułow wskazują, że materiał ten jest transportowany w czasie powodzi z całej zlewni Nidy i ma charakter zmywów powierzchniowych części koloidalnych gleb w czasie deszczy nawalnych i roztopów. Są to węglany wapnia z Garbu Pinczowskiego i lewobrzezna zlewnia, i cząsteczki lessowe - cała prawobrzezna zlewnia. W chwili obecnej woda kierowana jest w kierunku kąpieliska, co jest korzystne dla utrzymania w nim bezpieczeństwa bakteriologicznego. Przy najmniejszym ruchu wody w zbiorniku (np. kajaki, motorówki i inne), które osady są wysoko zawieszone są podnoszone z dna, co powoduje wtórne uruchomienie substancji organicznych. Jest to niekorzystne zarówno dla kąpieliska, jak i makrofitów bytujących w zbiorniku. 2.Czas wymiany wody w zalewie pińczowskim dla rewitalizacji i oczyszczenia wody oraz wymuszenia wymiany przepływu wody w zbiorniku (prędkość graniczna celem ograniczenia biomasy), Rzeka Nida nie prowadzi dużej ilości zawiesiny. Badania potwierdziły że osady zawierają głównie części nieorganiczne (drobny piasek, cząstki gruntu- jako produkt denudacji) oraz około 5% to części organiczne pochodzące z obumarłych roślin . Zalądowanie zbiornika nie jest więc szybkie i w ciągu okresu 1973-2007 dno podniosło się o około 40 cm, a ilość namułów szacowana jest na 30-35 tys. m3. W chwili obecnej z rzeki Nidy pobierane jest okresowo około 170 l/s wody. Czas wymiany wody przy takim poborze wynosi około 7,5 dnia. Jest to zbyt długi okres, ponieważ przy obecnej zawartości związków biogennych w wodzie, zbiornik znajduje się na granicy warunków zagniwania. Aby poprawić warunki tlenowe, a także aby poprawić bioproduktywność zbiornika, należy przeprowadzić minimum 320 l/s. Wskazane jest również okresowe przepuszczanie większych przepływów przez zbiornik na przykład przy okazji wezbrań wiosennych i jesienno-zimowych. W okresie wiosennym i letnim w zalewie powinien wystąpić przepływ do 630 l/s. Wg pozwolenia wodno-prawnego przez zbiornik może być przeprowadzony przepływ do 1000 l/s, jednak w chwili obecnej urządzenie spustowe pozwala na odprowadzenie zaledwie około 200 l/s. W ekspertyzie wykonanej w 5 roku 1979 zalecone zostało obniżenie dna w odprowadzalniku na długości około 10m do rzędnej dna wylotu rurociągu, ponieważ obecnie zwierciadło wody znajduje się 65 cm powyżej dna wylotu, powodując dławienie przepływu. Przepuszczanie przez zbiornik 320 l/s skróci czas wymiany wody do około 4 dni, a przepływ 630 l/s przyspieszy wymianę wody do około 2 dni. W czasie wizji terenowej i pomiarów spadku odprowadzalnika stwierdzono daleko idąca samowolę użytkowników działek położonych w obszarach starorzeczy. Na tym odcinku zostały pobudowane zastawki dla wywołania lokalnego piętrzenia, przepusty, kładki i inne nietypowe budowle, które powodują, że nie ma możliwości zwiększenia wydatku na odprowadzalniku, nie powodując podtopienia „budowli” wzniesionych na działkach. 3.Opracowanie ogólnej koncepcji poprawy użytkowania zalewu i koordynacja merytoryczna projektu. 3.1.Koncepcja rewitalizacji zbiornika pińczowskiego - etap I Założenia koncepcji rewitalizacji zalewu Koncepcja oparta na przedstawionej analizie zawiera: określenie reżimu przepływu wody w zbiorniku, nowego systemu rozdziału wód w zbiorniku (z “kanałem” ulgi), zalecanej eksploatacji zbiornika w ciągu roku hydrologicznego. Przedstawiona koncepcja jest I etapem odtwarzania “naturalnej” równowagi przepływu w rzece Nidzie i w starorzeczach, mających na celu ożywienie rekreacyjne i kulturowe rejonu. Ma ona również na celu poprawę funkcjonowania ekosystemu wodnego w rejonie Pińczowa ze szczególnym naciskiem na ochronę siedlisk małż i stanowisk ichtiofauny. Zalew nie może pełnić roli osadnika dla rumowiska unoszonego w cieku w czasie wezbrania. a.maksymalny czas zatrzymania wody w zbiorniku 48 godz b.siła unoszenia i prędkość przepływu większa od prędkości nierozmywajacej dla materiału pylastego 6 ad.a Ponieważ w chwili obecnej nie ma możliwości na zwiększenie wydatku istniejącym przepustem pod drogą ze względu na możliwość podtopienia budowli postawionych na działkach dla przygotowania odpowiedniego układu hydraulicznego proponuje się wykonanie pod płytą lotniska zamkniętego kanału odprowadzającego o średnicy 800 mm. Wydatek tego kanału w zależności od piętrzenia na przelewie pozwoli odprowadzić maksymalnie 1200 l/s. W układzie normalnego piętrzenia będzie to przepływ pomiędzy normalnego rzedną pietrzenia 187.73 m n.p.m. a koroną przelewu położoną na rzędnej 185.80 m n.p.m. Pozwoli to na zatrzymanie wody maksymalnie przez okres 48 godz w zbiorniku, w czasie powodzi przy przepływach katastrofalnych wynoszących około 240 m3/s woda z terenów zawala będzie mogła być odprowadzona do Nidy, a wiec zalew nie będzie spełniał roli osadnika części koloidalnych, które są transportowane w czasie powodzi i stanowią rumowisko zawieszone. Taki układ hydrauliczny zbiornika również spowoduje osuszenia terenów przybrzeżnych (np. płyty lotniska) Dane określające warunki eksploatacji zbiornika: zbiornik rz p normalnego – 185,73) m n.p.m. rz p maks. - 185,80 pow zbiornika – 9,86 ha poj zbiornika – 113 tys. m3 spadek rury – 2,4 promila – 80 cm długość rury – 188m zakończona klapą zwrotna od strony koryta Nidy i niecka wypadowa dla zatopienia odskoku hydraulicznego w czasie wypływu wody z kanału w warunkach najbardziej niekorzystnych; maksymalny wydatek 1200 l/s z kanału przelew do rury burzowej: rzędna przelewu – 185,69 napełnienie normalne – 4 cm przepływ 150 l/s napełnienie burzowe – 11 cm przepływ 630 l/s długość przelewu 9m czyli 3 boki po około 3m. Czas wymiany: 1000 l/s – 32 h 173 l/s – 7,5 dnia 7 320 l/s – 4 dni 630 l/s – 2 dni Wydatek upustu burzowego. Odległość od zbiornika do Nidy – 188 m. Różnica poziomów zwierciadeł wody w zbiorniku i w Nidzie wynosi 45 cm. Rurociąg, którego wlot położony zostałby na rzędnej 185,0 m n.p.m., mógłby mieć spadek 2,4‰ w kierunku rzeki Nidy. Przy zastosowaniu rurociągu (przewału do Nidy) z kręgu betonowego o średnicy 80cm, jego wydatek osiągnąłby 650 l/s. Przy założeniu, że obecny wydatek przepustu drogowego może sięgać 250 l/s, sumaryczna ilość odprowadzanej ze zbiornika wody osiągnie wartość 900 l/s. Proponuje się wykonanie ujęcia wody wysokiej w formie przelewu. Rzędna piętrzenia normalnego wynosi 185,75 m n.p.m., a maksymalny poziom piętrzenia wynosi 185,80 m n.p.m. Maksymalny wydatek istniejącego przepustu drogowego szacowany jest na około 270 l/s. Aby stale przeprowadzać przez zbiornik 320 l/s, należy koronę przelewu umiejscowić tak, aby zapewniał on przepływ do przewodu ulgi 150 l/s. Można to osiągnąć poprzez wykonanie 9 metrowego przelewu o rzędnej korony 185,69 m n.p.m. W ten sposób dla napełnienia 185,80 m n.p.m. przelew samoczynnie umożliwi przepuszczenie do Nidy 630 l/s, a razem z przepustem drogowym przez zbiornik przepływać będzie 900 l/s. Ponieważ w ten sposób poprzez przelew burzowy odprowadzić można jedynie wodę znajdującą się przy powierzchni, proponuje się wykonanie grodzy umożliwiającej okresowe wyniesienie części zalegających na dnie osadów. Także możliwe jest zainstalowanie mnicha na przepuście do odprowadzalnika w ten sposób, aby w sposób ciągły odprowadzał on warstwę wody i osadów zalegającą na dnie zalewu. Wydatek rurociągu burzowego dla wody brzegowej 186,30 m n.p.m. w pojawiającej się w zbiorniku często podczas powodzi wiosennych po opadnięciu wody w Nidzie poniżej dna wylotu rurociagu, może osiągnąć około 1100 l/s. Na rys. 1 widać granicę swobodnego przeływu wody w rurociągu do rzędnej 185.85 m n.p.m., pożniej przepływ jest dławiony (przegięcie krzywej wydatku). 8 krzywa wydatku urządzenia burzowego 186,3 rzędna zw. wody m n.p.m. 186,25 186,2 186,15 186,1 186,05 186 185,95 185,9 185,85 185,8 185,75 185,7 185,65 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200 przepływ l/s Rys. 1.Krzywa konsumcyjna przelewu burzowego ad.b. Obecnie w przekroju zbiornika prędkość średnia przepływu wody wynosi około 1-2 cm/s, a w lewym ramieniu około 5 cm/s w obecnych warunkach eksploatacji, a więc ma charakter wody stagnującej. Ruszenie osadów dennych wymaga średniej prędkości dla osadów pyłowych około 0.20m/s, a więc przekroczenia prędkości niezamulajacej. Prędkość ta będzie osiągnięta dla przepływów, w których napełnienie na przelewie wyniesie od 11 – 20 cm (dla rzędnej 185.85 na przelewie). Do ruszenia osadów wysoko zawieszonych na głębokości około 20 cm nad dnem będzie wymagane przekroczenie prędkości niezamulajacej wynoszącej około 0.15 m/s co jest zdecydowanie łatwiejszym warunkiem do osiągnięcia i może on się pojawić w warunkach przepływu dla maksymalnego czasu zatrzymania wody dla t=48 godz. Redukcja prędkości niezamulajacej została określona na podstawie wzoru określającego dopuszczalne prędkości w przekroju dla gruntów luźnych. Współczynnik redukcyjny dla głębokości 0.2 m wynosi 0.76 3.2.Plan zagospodarowania przestrzennego zlewni rzeki Nidy - etap II Plan zagospodarowania przestrzennego obszaru objętego renaturyzacją zlewni Nidy i terenów będących w zasięgu skutków tej renaturyzacji musi być podporządkowany celowi nadrzędnemu zmierzającemu do przywrócenia i zachowania równowagi przyrodniczej i korzyści wynikających z tego faktu tzn. utrzymania unikatowych wartości środowiska w skali regionu, kraju, Europy. 9 Pojawiają się nowe elementy pokrycia terenu związane z sieciami dróg pieszych, ścieżek i szlaków turystycznych, tras rowerowych, konnych, całego zaplecza w dziedzinie agroturystyki i edukacji. Do zadań projektowych będą również należeć decyzje co do granic urbanizacji, jej charakteru i skutków, zakresu przekształceń własnościowych, wykupu terenów chronionych lub niezbędnych pod kątem koniecznych inwestycji. Ostatecznym rezultatem będzie zbudowanie i uruchomienie kluczowych elementów tego programu rozłożone w czasie i realizowane wg. przyjętych etapów zależnych od potencjału środków pomocowych, zaangażowania własnych środków kapitałowych, nakładu pracy środowisk i samorządów lokalnych. Program musi generować w sferze materialnej źródła dochodów, miejsca pracy w aspekcie społecznym ( socjalnym), równoważyć popyt na funkcje szeroko pojętej rekreacji, powinien budować nową świadomość o możliwości korzystania z unikalnych cech regionu. Główne cele renaturyzacji rzeki Nidy na odcinku poniżej Pińczowa Planowane prace renaturyzacyjne będą polegały na włączeniu starorzeczy do ekosystemu koryta regulacyjnego oraz udrożnienie przepływu w przyłączonych starorzeczach. Uaktywnienie starorzeczy przede wszystkim wpłynie na uzyskanie bioróżnorodności oraz zmniejszenie zagrożenia powodziowego Celem ostatecznym modyfikacji układu poziomego trasy będzie przywrócenie biegu krzywoliniowego rzeki. Zmiany w układzie poziomym cieku spowodują zmniejszenie erozji wgłębnej a wydłużenie trasy spowoduje zmniejszenie spadku zwierciadła wody i powrót do spadku doliny, a co za tym idzie spowolnienie prędkości przemieszczania się fali powodziowej z jej pozytywnymi skutkami odczuwalnymi poniżej Pińczowa. Główne cele renaturyzacji, to: - wzrost zróżnicowania biologicznego i zwiększenie walorów przyrodniczych; - wzrost walorów krajobrazowych, rekreacyjnych i turystycznych - turystyka kajakowa; - poprawa jakości wody; - zwiększenie możliwości retencyjnych; - zachowanie ciągłości ekosystemu rzeki; - ochrona przed powodzią osiedli poniżej położonych zagrożonych wylewami. - wyznaczenie stref zintegrowanego rozwoju gospodarczego Długości starorzeczy (rys. 2): Długość doprowadzalnika – 1791 m, długość odprowadzalnika – 2524/1309 m. 10 Rys. 2.Ortofotomapa dla obszaru starorzecza Nidy w rejonie Pińczowa - Warunkiem renaturyzacji jest zmiana obecnego systemu zagospodarowania. Są to tereny zajęte przez działkowców w części prawobrzeżnej zajmuje to około 3,2 ha a w lewobrzeżnej 2.8 ha na długości starorzecza rzeki Nidy (340 m dla części 11 prawobrzeżnej i 308 m dla części lewobrzeżnej). Należy zaznaczyć, że tereny te mają bardzo ważne znaczenie dla rozwoju miasta. Położone na skraju granicy miasta mogą stać się siła napędową jego dalszego rozwoju. W wyniku renaturyzacji tych terenów nastąpi bardzo szybko wzrost walorów krajobrazowych, rekreacyjnych i turystycznych tych terenów. Jest to idealne miejsce dla powstania Krajobrazowego Parku Wodnego. Obecnie te tereny są eksploatowane przez bardzo wąską grupę mieszkańców bez możliwości wykorzystania dla całej społeczności Pińczowa i terenów przyległych. Aktywizacja tych terenów może nastąpić przez przeniesienie tych działek na tereny Państwowego Funduszu Ziemi w tej części zlewni. Skutki zaniechania renaturyzacji będą odczuwalne i wierne dla mieszkańców i można je określić jako: - postępujący proces degradacji środowiska naturalnego tego obszaru, - brak ochrony przed powodzią terenów położonych w sąsiedztwie rzeki Nidy, - destabilizacja funkcjonowania rzeki i związane z tym istotne straty gospodarcze - degradacja obszarów nie użytkowanych rolniczo, - brak właściwej ochrony zasobów przyrodniczo-kulturowych, - dalszy spadek przepustowości starorzecza na skutek zarastania brzegów i zamulania koryta Wykonanie etapu II będzie również skutkowało zwiększeniem przepływu wody w starorzeczu. W chwili obecnej wydatek odprowadzalnika jest skutecznie ograniczany przez grupę działkowców, którzy nie dopuszczają do zwiększenia wydatku w doprowadzalniku w obecnym układzie hydraulicznym. Starorzecza zostaną wtedy połączone przepływem z Nidą. Koncepcja utworzenia Krajobrazowego Parku Wodnego wymaga połączenia komunikacyjnego terenów rekreacyjnych zalewu pińczowskiego z terenami KPW przejściem pod drogą. Jest to konieczny warunek dla zapewnienia bezpieczeństwa i swobodnego poruszania się po tych terenach. Na takie rozwiązanie pozwala istniejący układ terenu w tym rejonie. Bibliografia wykorzystana w opracowaniu; Autorzy;Wojciech Bartnik i in. 2004, Renaturyzacja obszaru zlewni Nidy - Koncepcja opracowana dla potrzeb ochrony zasobów przyrodniczych w związku z planami realizacji programu „NATURA 2000”, Wydawnictwo DRUKROL s.c. Kraków, 2004, Modeling of fluvial processes along a reach of the Skawa River using CCHE2D model, Zesz Nauk. AR we Wrocławiu, ser. Konferencje XXXVII, nr 481, 155-165, 12 2004, Hydrodynamics balance of the Skawa River within the influence of the backwater of the Swinna Poreba water reservoir, Zesz Nauk. AR we Wrocławiu, ser. Konferencje XXXVII, nr 481, 135-142, 2004, Flow velocity fluctuations and turbulence intensity over rough bed and bed covered with ligneous water plants, Electronic Journal of Polish Agricultural Universities, Issue 1, Volume 7, http://www.ejpau.media.pl, 2002, Estimation of hydraulic parameters of armored layer forming in mountain rivers and streams, Advances in Hydro-Science and Engineering, ICHE and Warsaw University of Technology, published on CD-ROM, 2002, Velocity profile and shear stresses calculation in high volume relative bed roughness flow, Zesz Nauk. AR we Wrocławiu, ser. Konferencje XXXVI, nr 438, 109116, 13