RAPORT Z EWALUACJI PRACY SZKOŁY 2012 OBSZAR: EFEKTY Przebieg ewaluacji: Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez szkolny zespół ds. ewaluacji. Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły. W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł: od dyrektora, uczących w szkole nauczycieli, innych pracowników, uczniów, rodziców (tych, których dzieci brały udział w badaniu) przy wykorzystaniu różnych metod badawczych: - ankieta dla uczniów; - ankieta dla rodziców; - ankieta dla nauczycieli; - ankieta dla dyrektora; - wywiad grupowy z uczniami; - wywiad grupowy z rodzicami; - wywiad grupowy z nauczycielami; - wywiad grupowy z pracownikami niepedagogicznymi; - wywiad z dyrektorem; - analiza dokumentów; Wyniki ewaluacji: Obszar: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły Wymaganie: Analizuje się wyniki sprawdzianu Komentarz: Z przeprowadzonego badania wynika, że w szkole analizuje się wyniki sprawdzianu po szkole podstawowej. Celem tych analiz jest poprawa jakości pracy szkoły. Zgromadzone w szkole dane z egzaminów zewnętrznych poddawane są analizom w zespole nauczycieli ds. badania poziomu wiedzy. Najpierw dokonuje się analizy ilościowej, gdzie analizuje się zestawienie średnich punktowych i stanin w stosunku do województwa, powiatu i gminy. Analizie podlega również ilość punktów dla każdego ucznia, średnia poszczególnych klas wyrażana punktowo i procentowo, mediana (wynik średni w klasach wyliczony z poszczególnych wyników uczniów), liczba uczniów, którzy osiągnęli wynik w poszczególnych staninach, średnia uczniów, którzy napisali sprawdzian najlepiej i najsłabiej, średnia wartość w poszczególnych umiejętnościach sprawdzanych na sprawdzianie dla wszystkich klas VI, łatwości zadań zamkniętych i otwartych. Następnie przeprowadza się badanie jakościowe. Dotyczy ono w szczególności analizy obszarów standardów wymagań egzaminacyjnych oraz sprawdzenia umiejętności w zakresie czytania, pisania, korzystania z informacji, rozumowania i wykorzystania wiedzy w praktyce. Grupowane są zadania z uwzględnieniem współczynników łatwości. Zadania sprawiające uczniom trudności analizowane są pod kątem treści w nich zawartych, możliwości rozwiązania (ilu uczniów nie wykonało zadania, ilu błędnie) i nad czym pracować, by wyeliminować przyczyny uzyskania niskich wyników. Analizowane są również wyniki uczniów posiadających opinie poradni. Badania pozwalają na rozpoznanie stopnia opanowania przez klasy i poszczególnych uczniów konkretnych umiejętności humanistycznych, matematycznych i przyrodniczych. Celem prowadzonych analiz jest również uzyskanie odpowiedzi w zakresie skuteczności podjętych kierunków pracy, a tym samym planowania i wyboru innych metod i form pracy. Analiza pomaga planowaniu pracy szkoły i nauczycieli oraz organizacji zajęć pozalekcyjnych, wyrównawczych dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Następnym celem jest możliwość przekazania szczegółowych informacji rodzicom o poziomie umiejętności ich dzieci oraz samym uczniom. Ponadto w oparciu o analizę wyniku sprawdzianu planuje się tematykę szkoleń wewnętrznych i zewnętrznych nauczycieli oraz nadzór pedagogiczny. Wyniki tych badań jako wnioski do dalszej pracy są przedstawiane w postaci zestawień, tabel, wykresów i zaleceń na konferencjach Rady Pedagogicznej. 89,2% ankietowanych nauczycieli twierdzi, ze posiada pełną informację o wnioskach z analizy wyników sprawdzianu z poprzedniego roku szkolnego, a 10,8%, że posiada informację w zakresie, który go bezpośrednio dotyczy. Z opinii dyrektora i wszystkich badanych nauczycieli wynika, ze wyniki tych analiz są wykorzystywane do planowania pracy w roku następnym. Należy podkreślić, że wnioski wynikające z analizy wyników sprawdzianu zewnętrznego są wdrażane w szkole i wykorzystywane do planowania, organizacji i przebiegu procesów dydaktycznych, czego przykłady podaje dyrektor. Jest to m.in.: - zorganizowanie zajęć dydaktyczno – wyrównawczych z języka polskiego, matematyki, przyrody i historii; - systematyczne ćwiczenie i utrwalanie zasad ortograficznych i interpunkcyjnych podczas redagowania wypowiedzi pisemnych (wymiernych efektem są wysokie wyniki uczniów na konkursach ortograficznych); - przygotowanie i organizacja szkolnych konkursów kształcących umiejętności badane na sprawdzianie (szkolny Konkurs Ortograficzny, Ogólnopolski Konkurs Matematyczny „Kangur” i „Kangurek”, Matematyczna Liga Zadaniowa, Szkolny Konkurs „Poezja wokół nas”); Nauczyciele w wywiadzie twierdzą, że wykorzystują wnioski z analizy do modyfikowania metod pracy z uczniem oraz planowania zajęć lekcyjnych oraz pozalekcyjnych pod kątem doskonalenia tych umiejętności, które zostały najsłabiej opanowane. Na zakończenie należy dodać, że wnioski z analizy wyników sprawdzianów wdrażane w szkole przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. W szkole występuje w ciągu ostatnich 2 lat rosnąca tendencja rozwojowa – od staninu niżej średniego w 2010 roku, do staninu średniego w roku 2011. O wzroście efektów kształcenia świadczą również liczne sukcesy uczniów podczas konkursów różnych szczebli. 2 Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności Komentarz: W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że uczniowie w szkole nabywają wiadomości i umiejętności. Dokonana analiza prowadzi do wniosku, że osiągnięcia uczniów są diagnozowane i analizowane z uwzględnieniem ich możliwości rozwojowych, a sformułowane i wdrożone wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce. O nabywaniu wiadomości i umiejętności przez uczniów świadczą także ich sukcesy w różnego rodzaju konkursach (m. in. tytuł laureata w wojewódzkim przedmiotowym konkursie z języka polskiego z elementami historii). Nabywanie przez uczniów wiadomości i umiejętności zgodne jest z podstawą programową. Wśród przykładów na poparcie tej tezy można wymienić zbieżność oceniania wewnętrznego z ocenianiem zewnętrznym. Analiza jest dokonywana w odniesieniu do każdego z uczniów osobno oraz całego zespołu klasowego. Testy i prace pisemne dostosowane są do możliwości rozwojowych uczniów z dysleksją, z upośledzeniem w stopniu lekkim, specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dyrektor w wywiadzie podaje, że już na pierwszym etapie edukacyjnym przeprowadza się diagnozę uczniów poprzez wnikliwą obserwację ich poczynań. Dokonują tego nauczycielki klas młodszych. Działanie te mają na celu wyłonienie dzieci z deficytami i zachęcenie ich do udziału w zajęciach dydaktyczno - wyrównawczych oraz szczególnie uzdolnionych i zachęcenie ich do udziału w kołach zainteresowań. Na bieżąco prowadzone są również badania wyników nauczania w poszczególnych klasach i z poszczególnych przedmiotów. Przeprowadzane są też hospitacje diagnozujące. W szkole prowadzone są różne formy analiz osiągnięć uczniów: analiza wyników sprawdzianu po klasie VI, analiza porównawcza śródrocznych i końcoworocznych wyników nauczania, analiza osiągnięć uczniów po pierwszym etapie edukacyjnym (Ogólnopolski Test Trzecioklasisty). Bieżąca analiza sprawdzianów, testów, klasówek prowadzona jest w klasach na wszystkich przedmiotach i na wszystkich poziomach nauczania (prawie 68% nauczycieli takie analizy prowadzi dla wszystkich uczniów). W codziennej pracy dydaktycznej indywidualnie dostosowuje się programy nauczania dla uczniów (zgodnie z wnioskami zawartymi w opiniach czy orzeczeniach Poradni Pedagogiczno – Psychologicznej), dostosowuje się warunki przeprowadzania sprawdzianu po klasie VI, a podczas pracy szkolnej dostosowuje się zakres pytań, tempo pracy oraz formę sprawdzania wiadomości (ustnie, pisemnie, mniejszymi partiami materiału). W opinii nauczycieli poprzez analizę jakościową uszczegółowiono również problemy, połączono je z konkretnymi brakami, jakie wykazywali uczniowie. W szkole dostrzega się również możliwości uzyskania lepszych wyników przez uczniów. Nauczyciele postrzegają swoich uczniów jako w większości zdyscyplinowanych, mających chęć do nauki oraz uzyskujących coraz lepsze wyniki. Pozytywne postrzeganie dzieci przez nauczycieli jest (wg opinii 94% rodziców) wyrazem wiary w uczniów i skutkuje dawaniem im możliwości rozwoju i nabywania pewności siebie. Przejawami motywujących działań szkoły dających możliwości wszechstronnego rozwoju są realizowane projekty o charakterze artystycznym, multimedialnym, sportowym, przygotowania uczniów do udziału w różnorodnych konkursach, przeglądach i zawodach oraz stosowanie przez nauczycieli oceniania kształtującego. Na uwagę zasługuje fakt organizowania przez szkołę cyklicznego Apelu Laureatów, na którym nagradza się najlepszych uczestników konkursów i zawodów. Z wywiadu z dyrektorem wynika, że w szkole analizuje się osiągnięcia uczniów i w związku z tym dostosowuje się tematykę zajęć pozalekcyjnych. Za przykład można podać fakt, że w szkole dla uczniów uzdolnionych matematycznie nauczyciel przygotował indywidualny program nauczania i prowadził dodatkowe zajęcia dla tych uczniów. 3 W szkole formułuje się wnioski z analizy osiągnięć uczniów. Najczęściej dotyczą one doskonalenia umiejętności, które uczniowie opanowali najsłabiej, modyfikacji metod i form pracy, zwiększenie liczby godzin zajęć wyrównawczych. Wnioski te są na bieżąco wdrażane. Za przykład może posłużyć następujący fakt: w standardzie wykorzystywanie wiedzy w praktyce od 2008 roku występował spadek średnich wyników, stąd wniosek do diagnozy z matematyki: zwrócić uwagę na poprawność wykonywanych obliczeń, staranność zapisu cyfr i liczb, dokładność przy przenoszeniu liczb i danych z tekstu do miejsca obliczeń poprzez zwiększenie ilości zadań ćwiczących oraz zwiększyć ilość zadań dotyczących zamiany jednostek wagi i działań na tych jednostkach. Efekt – poprawa wyników ze średniej 0,41 na 0,46 w ciągu jednego roku szkolnego 2010/2011. Najsłabiej opanowane umiejętności doskonali się podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć pozalekcyjnych – wyrównawczych. W szkole organizowane są również zajęcia rozwijające zdolności uczniów (m.in. kółko matematyczne, polonistyczne, historyczne, przyrodnicze, matematyczne scrabble). W czerwcu 2012 roku szkoła za szeroką działalność i liczne sukcesy w pracy ze zdolnymi uczniami otrzymała tytuł „Szkoły Odkrywców Talentów”. Wdrażanie wniosków z analizy osiągnięć uczniów potwierdzają w wywiadzie nauczyciele. Na podstawie przeprowadzonego badania stwierdza się, że wdrażanie wniosków w placówce przyczynia się do poprawy wyników uczniów w nauce. Dyrektor uzasadniając to podaje, że uczniowie z trudnościami w nauce, dzięki podjętym działaniom, piszą sprawdziany na miarę swoich możliwości, biorą udział w zawodach i odnoszą sukcesy. Na zakończenie warto dodać, że w szkole dostrzega się możliwości uzyskania lepszych wyników przez uczniów. Uczniowie w wywiadzie twierdzą, że nauczyciele wierzą w ich możliwości. Angażują się w przygotowanie dzieci do różnego rodzaju konkursów i zawodów. Stwarzają możliwość uzyskania wyższych ocen poprzez poprawę sprawdzianów, zadawanie dodatkowych prac. Rodzice w wywiadzie podają sposoby stosowane w szkole w celu motywowania uczniów do nauki. Twierdzą, że w szkole funkcjonuje motywujący system nagród, a nauczyciele wielokrotnie stwarzają szansę uzyskania wyższej oceny, stosują pochwały ustne, wyróżniają ucznia na forum klasy, na zebraniach z rodzicami. Rodzice w wywiadzie mówią o zaangażowaniu nauczycieli w przygotowywanie uczniów do konkursów przedmiotowych i zawodów sportowych, co świadczy o tym, że wierzą w ich możliwości. Wymaganie: Uczniowie są aktywni Komentarz: Uczniowie czynnie uczestniczą i są zaangażowani na zajęciach dydaktycznych i pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę. Zdecydowana większość badanych nauczycieli (prawie 80%) uważa, że uczniowie w wysokim stopniu angażują się na zajęciach prowadzonych przez nich. Potwierdzają to również wyniki ankiety dla uczniów, w których zdecydowana większość twierdzi, że lekcje są wciągające i angażujące. Prawie wszyscy ankietowani rodzice (94%) uważają, że ich dzieci chętnie angażują się w zajęcia dydaktyczne oraz w zajęcia pozalekcyjne organizowane przez szkołę. Nauczyciele w wywiadzie potwierdzają, że w szkole podejmuje się działania w celu zwiększenia aktywności uczniów. Twierdzą, że szkoła proponuje bogatą ofertę zajęć pozalekcyjnych, organizuje różnego rodzaju wyjazdy (basen, łyżwy, kino, teatr, muzeum). Nauczyciele organizują konkursy o różnorodnej tematyce, przygotowują dzieci do uczestnictwa w międzyszkolnych konkursach, zawodach sportowych, wyznaczają zadania dodatkowe wykraczające poza podstawę programową, zachęcają do współuczestnictwa w przygotowaniu różnych imprez szkolnych. Wysokie zaangażowanie uczniów na zajęciach wiąże się z zastosowaniem przez nauczycieli różnorodnych metod nauczania, w tym aktywizujących oraz bogata oferta zajęć pozalekcyjnych. Uczniowie są samodzielni w podejmowaniu aktywności na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły. Mają wpływ na 4 tematykę zajęć pozalekcyjnych uwzględniającą ich zainteresowania. Aktywnie uczestniczą w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, wojewódzkich, ogólnopolskich i międzynarodowych, np. Kangur, Ogólnopolski Konkurs Poetycki, Ogólnopolskie Konkursy Plastyczne, Międzynarodowy Festiwal Twórczości Plastycznej. Uczniowie mają wizję własnego rozwoju polegającego na zdobywaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności przydatnych w dalszym etapie kształcenia i w życiu. Wśród uczniów dominują postawy prospołeczne, proekologiczne i prozdrowotne. Chętnie włączają się w akcje charytatywne, np. Adopcja serca, Góra grosza, Grosik. Prowadzą zbiórki żołędzi i kasztanów, zbiórki zużytych baterii, plastikowych nakrętek, aluminiowych puszek oraz makulatury. Uczniowie chętnie przystępują do akcji na rzecz środowiska, np. Sprzątanie świata. Uczniowie aktywnie uczestniczą w kampaniach prozdrowotnych i profilaktycznych, np. Zachowaj trzeźwy umysł, Szkoła bez przemocy. W szkole realizuje się działania zainicjowane przez uczniów, do których należą: dyskoteki, bale przebierańców, imprezy klasowe, zbiórki zabawek, żywności i przyborów szkolnych dla dzieci z Domu Dziecka, zbiórka pożywienia dla zwierząt ze schroniska oraz samopomoc koleżeńska przy odrabianiu lekcji. Inicjatywą uczniów była także pomoc nauczycielom podczas pełnienia dyżurów oraz zmiany w stosowaniu kar i nagród w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania. Realizacja propozycji poprzedzona jest analizą oraz wypracowaniem zasad postępowania i szczegółowego harmonogramu działań. Uczniowie zgłaszają również propozycje działań na rzecz własnego rozwoju, dotyczą one organizowania różnych kółek tematycznych oraz zabaw (stąd działające w szkole kółko rowerowe, scrabble). Uczniowie podają również propozycje wycieczek tematycznych, wyjazdów na basen, na lodowisko. W bieżącym roku szkolnym z inicjatywy uczniów z okazji jubileuszu 50-lecia szkoły zorganizowano w Miejskim Domu Kultury wystawę fotograficzną pt. „Szkoła w obiektywie”. Uczniowie prezentują swoje zdolności również na środowiskowych festynach, biorą udział z sukcesami w różnych konkursach i zawodach sportowych. Uczniowie mają wpływ na wygląd okładki dzienniczka szkolnego. Ankietowani nauczyciele wskazują dodatkowo na inicjatywy uczniów dotyczące samodzielnego organizowania programów artystycznych (jubileusz 50-lecia szkoły, zakończenie roku szkolnego). Dyrektor w wywiadzie podaje kolejne przykłady na realizację w szkole inicjatyw uczniowskich. Np. uczniowie mają wpływ na wybór opiekuna Samorządu Uczniowskiego i są wysoce zaangażowani w działalność tej instytucji, np. decydują o terminach dyskotek, wyborze miss szkoły, wyborze najsympatyczniejszego chłopaka, dni wolnych od mundurka, itp. Nauczyciele twierdzą, że inicjatywy uczniów pozytywnie wpływają na życie szkoły, przyczyniają się do jej promocji i budowania pozytywnego wizerunku w środowisku. Także w opinii rodziców szkoła realizuje pomysły uczniów. Warto dodać, że szkoła pomaga uczniom w planowaniu własnego rozwoju w dłuższej perspektywie, co potwierdzili nauczyciele w wywiadzie. W celu przedstawienia uczniom możliwości pracy w różnych zawodach zaprasza się policjantów, organizuje się wyjścia na pocztę, do biblioteki. Dzieci doskonalą umiejętności językowe oraz umiejętności obsługi komputera. Podczas zajęć z wychowania do życia w rodzinie i godzin z wychowawcą klasy uczniowie wdrażani są do podejmowania decyzji dotyczących wyboru szkoły, zawodu, planowania własnej przyszłości. Pedagog szkolny wykazuje chęć niesienia pomocy dzieciom z dysfunkcjami, dysleksją, ADHD, co pozwala dzieciom odczuwać wsparcie, że nie są sami ze swoim problemem. Nauczyciele organizują również szkolne zajęcia wyrównawcze, korekcyjno – kompensacyjne lub inne specjalistyczne stymulujące rozwój uczniów. Uczniowie chętnie i z dużym zaangażowaniem uczestniczą w zajęciach organizowanych przez szkołę. Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Komentarz: Uczniowie w szkole czują się bezpiecznie. W czasie zajęć 97,4% uczniów czuje się bezpiecznie. Na przerwach bezpiecznie czuje się zdecydowana większość badanych uczniów – 93,4%, a na terenie szkoły poza zwykłymi godzinami jej pracy (np. po zajęciach pozalekcyjnych lub kiedy przychodzą 5 na boisko) – 97,4%. Wg badanych uczniów najbardziej niebezpiecznym miejscem w szkole jest szatnia. Połowa badanych uczniów – 52,1% uważa, że w szkole nie ma niebezpiecznych miejsc. Uczniowie znają obowiązujące w szkole normy. Prawie wszyscy badani uczniowie – 97,4% stwierdzili, że znają zasady właściwego zachowania w szkole. W szkole prowadzona jest diagnoza zachowań uczniów i zagrożeń oraz działania wychowawcze. Z wywiadu z dyrektorem wynika, że w szkole funkcjonuje koordynator ds. bezpieczeństwa, który przeprowadza diagnozę w formie ankiet i opracowuje z Komisją Opiekuńczo – Wychowawczą raport końcowy, który następnie jest przedstawiany Radzie Pedagogicznej na konferencji. W szkole analizuje się poziom przestrzegania szeroko rozumianych norm społecznych oraz zagrożenie używkami wśród uczniów. Aby zdiagnozować i niwelować skutki tych zjawisk w szkole prowadzi się wnikliwą obserwację uczniów prowadzoną przez nauczycieli i pedagoga szkolnego. Pracownicy niepedagogiczni także są wyczuleni na negatywne zachowania uczniów. Na podstawie analiz przeprowadza się korekty negatywnych zachowań i postaw uczniów oraz planuje profilaktykę – uprzedzanie możliwych negatywnych procesów i zjawisk. W dokumentach szkoły na potwierdzenie tych tez znalazły się następujące działania, np. przeciwdziałanie wagarom – konkurs na 100% frekwencję, lekcje z wychowawcą, profilaktyka uzależnień – lekcje z wychowawcą „Nowe narkotyki – dopalacze”, udział uczniów w przemarszu o szkodliwości palenia papierosów, udział uczniów w spektaklach profilaktycznych, spotkania z policjantem. Na uwagę zasługuje również fakt wprowadzenia w szkole klasowych konkursów na „Naj – cool” (uczeń cieszący się największą sympatią kolegów i koleżanek), „Naj – intel” (uczeń osiągający wysokie wyniki w nauce) oraz „Naj – regul (uczeń, który przestrzega regulaminy szkolne), konkurs na najsympatyczniejszego chłopaka. Konkursy te mają na celu promowanie wśród uczniów przestrzegania norm społecznych oraz nagradzania kulturalnego zachowania. Warto dodać, że konkursy te to inicjatywa uczniów z ramienia Samorządu Uczniowskiego. W szkole pod kierunkiem pedagoga szkolnego organizowany jest też corocznie konkurs na „Ambasadora kultury” Z ankiety dla dyrektora wynika, że działaniem, które szkoła podjęła wobec zdiagnozowanych zagrożeń jest również sformułowanie procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia uczniów przestępczością i demoralizacją, a mianowicie gdy uczeń znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków, gdy pali papierosy na terenie szkoły, gdy posiada lub rozprowadza narkotyki lub inne substancje psychoaktywne w szkole. Rodzice dostrzegają działania szkoły. Zdecydowana większość badanych rodziców – 86,4% ma poczucie, że niewłaściwe zachowania uczniów są szybko wychwytywane przez kadrę nauczycielską. Nauczyciele wg rodziców dostrzegają też pożądane zachowania uczniów, zwracają na nie uwagę i podają jako przykład. Zdecydowana większość badanych rodziców – 89,1% potwierdza, iż pożądane zachowania uczniów są dostrzegane i chwalone przez nauczycieli. Większość rodziców (prawie 65%) uzyskała informacje na temat zagrożeń występujących w szkole. Wsparciem dla szkoły są konsultacje pedagoga szkolnego z Poradnią Pedagogiczno - Psychologiczną oraz zajęcia terapeutyczne dla klas oraz wybranych grup uczniów. W działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa uczniów włączani są również rodzice. W zależności od problemu rodzice wraz z uczniami kierowani są do instytucji, które mogą im udzielić specjalistycznej pomocy: do Poradni Pedagogiczno – Psychologicznej, do Centrum Pomocy Rodzinie, do Sądu Rodzinnego, na Policję oraz do Centrum Leczenia Nerwic i Uzależnień. Szkoła stara się na bieżąco rozwiązywać problemy i zagrożenia, a w razie potrzeby współpracuje ze społecznym kuratorem sądowym. Pedagog szkolny regularnie spotyka się z uczniami, prowadzi zajęcia lekcyjne, udziela porad, zakłada zeszyty zachowań uczniów, zawiera kontrakty dotyczące współpracy uczniów z nauczycielami w przypadku niepowodzeń szkolnych. 6 Działania mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań są w razie potrzeby modyfikowane. Szkolny program wychowawczy i szkolny program profilaktyki corocznie jest ewaluowany i modyfikowany do potrzeb szkoły, jakie wyniknęły z analizy diagnozy zagrożeń oraz respektowania norm społecznych. Podczas modyfikacji działań wychowawczych uwzględnia się inicjatywy uczniów. Dotyczą one organizacji imprez, wyjść do kina, tematykę wycieczek, szkolnych konkursów.. Organizując szkolne konkursy uwzględnia się zainteresowania dzieci. Uczniowie mają wpływ na przygotowanie i przebieg klasowych i szkolnych uroczystości, chętnie podejmują działania na rzecz klasy – wystrój, czystość. Biorą udział w modyfikacji WSO – przydzielanie punktów dodatnich i ujemnych w poszczególnych kryteriach. Wszystkie sukcesy i wyniki klasowych konkursów są nagradzane i ogłaszane w szkolnym radiowęźle. Za osiągnięcie szkoły w kształtowaniu wymaganych postaw, nauczyciele uważają ogromne zaangażowanie uczniów w działania społeczne, w szczególności charytatywne, udział w akcji „Szkoła bez przemocy”, uzyskanie tytułu „Szkoła promująca zdrowie”, „Szkoła z klasą”, „Nauczyciel z klasą”. Nie bez znaczenia ma również założony w szkole monitoring. Niewłaściwe zachowania uczniów zdarzają się w szkole sporadycznie. 7