Trybunał Konstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny
Prawo konstytucyjne / ćwiczenia 2014/2015
Art. 10.
1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na
podziale i równowadze władzy ustawodawczej,
władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat,
władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą
sądy i trybunały.
Art. 173.
Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną
od innych władz.
Art. 174.
Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu
Rzeczypospolitej Polskiej.
POZYCJA USTROJOWA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
• Pozycję ustrojową Trybunału Konstytucyjnego
charakteryzuje zasada niezależności.
• Jako organ władzy sądowniczej jest on niezależny od
władzy ustawodawczej i władzy wykonawczej (zarówno
jednak Sejm, jak i Prezydent dysponują pewnymi
uprawnieniami kreacyjnymi wobec TK).
• W ramach władzy sądowniczej zajmuje on pozycję
odrębną zarówno wobec Trybunału Stanu, jak i sądów,
z Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem
Administracyjnym na czele. Nie istnieją też żadne
związki pomiędzy Trybunałem Konstytucyjnym a
Krajową Radą Sądownictwa.
http://trybunal.gov.pl/o-trybunale/trybunal-konstytucyjny-w-polsce/pozycja-ustrojowa-i-organizacja-trybunalu-konstytucyjnego/
SKŁAD TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
Art. 194.
1. Trybunał Konstytucyjny składa się z 15
sędziów, wybieranych indywidualnie przez
Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się
wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu
Trybunału jest niedopuszczalny.
2. Prezesa i Wiceprezesa Trybunału
Konstytucyjnego powołuje Prezydent
Rzeczypospolitej spośród kandydatów
przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne
Sędziów Trybunału Konstytucyjnego.
POZYCJA SĘDZIEGO
• niezawisłość
• nieusuwalność chyba że
skazany prawomocnym wyrokiem sądu za
przestępstwo
sąd dyscyplinarny orzeknie karę złożenia sędziego
ze stanowiska śedziego
• immunitet
• Incompatibilitas
• nakaz apolityczności
ORGANY
• ZGROMADZENIE OGÓLNE to wszyscy sędziowie TK
ale dla prawomocności uchwał potrzebna jest
obecność 10 sędziów
• PREZES TRYBUNAŁU reprezentuje TK na zewnątrz
oraz wykonuje czynności związane z bieżącym
organizowaniem pracą TK oraz kierowaniem
Biurem TK
• WICEPREZES zastępuje prezesa w razie
nieobecności i wykonuje inne obowiązki
wynikające z podziału czynności;
Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. do właściwości Trybunału
Konstytucyjnego zalicza cztery dziedziny:
1. kontrolę norm (abstrakcyjną i konkretną; a posteriori i a
priori - art. 188 pkt 1-3, art. 122 ust. 3 i 4, art. 133 ust. 2
Konstytucji); szczególną procedurą kontroli norm jest
rozpatrywanie skarg konstytucyjnych (art. 79 i art. 188 pkt
5 Konstytucji);
2. rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy
centralnymi konstytucyjnymi organami państwa (art. 189
Konstytucji);
3. orzekanie o zgodności z Konstytucją celów lub działalności
partii politycznych (art. 188 pkt 4 Konstytucji);
4. uznawanie przejściowej niemożności sprawowania urzędu
przez Prezydenta Rzeczypospolitej (art. 131 ust. 1
Konstytucji).
http://trybunal.gov.pl/o-trybunale/trybunal-konstytucyjny-w-polsce/kompetencje-trybunalu-konstytucyjnego/
Art. 122
3. Przed podpisaniem ustawy Prezydent Rzeczypospolitej może wystąpić do
Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z
Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie może odmówić podpisania
ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z Konstytucją.
Art. 133
2. Prezydent
Rzeczypospolitej
przed
ratyfikowaniem
umowy
międzynarodowej może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z
wnioskiem w sprawie jej zgodności z Konstytucją
Art.132
1 Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może przejściowo sprawować urzędu,
zawiadamia o tym Marszałka Sejmu, który tymczasowo przejmuje
obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej. Gdy Prezydent Rzeczypospolitej
nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania
urzędu, wówczas o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez
Prezydenta Rzeczypospolitej rozstrzyga Trybunał Konstytucyjny na wniosek
Marszałka Sejmu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania
urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Trybunał Konstytucyjny
powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków
Prezydenta Rzeczypospolitej.
Art. 188.
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2. zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi,
których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w
ustawie,
3. zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy
państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami
międzynarodowymi i ustawami,
4. zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
5. skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.
Art. 189.
Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy
centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.
KONTROLA NORM
• kontrola następcza
• kontrola prewencyjna
• kontrola abstrakcyjna
• kontrola konkretna
• kryteria kontroli
 zgodność materialna
 zgodność proceduralna
 zgodność kompetencyjna
Skarga Konstytucyjna
1.
Art. 79.
Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone,
ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do
Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją
ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd
lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego
wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w
Konstytucji.
Cztery elementy skargi:
1. incydentalny charakter skargi – związany z konkretnym
przypadkiem
2. ograniczenie podstawy skargi tylko do naruszeń praw i wolności o
konstytucyjnym charakterze
3. subsydiarny charakter skargi
4. prawo rozpoznawania skargi przyznane organom sądownictwa
konstytucyjnego, którego rozstrzygnięcia wiążą wszystkie organy
państwa
Spory kompetencyjne
• charakter pozytywny
• charakter negatywny
Art. 189.
Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy
centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.
Orzekanie o celach lub działalności partii
politycznych
Skutki orzeczeń
Art. 190.
1. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają
moc powszechnie obowiązującą i są
ostateczne.
Oznacza to, że nie istnieje żadna droga odwołania się od orzeczenia,
a orzeczenie jest wiążące, czyli rodzi obowiązek wykonywania dla
wszystkich adresatów (wywiera skutki erga omnes).
Orzeczenia dotyczące kontroli norm zapadają w formie wyroków i
podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w
którym był ogłoszony dany akt normatywny (art. 190 ust. 2
Konstytucji).
•
http://trybunal.gov.pl/o-trybunale/trybunal-konstytucyjny-w-polsce/nastepcza-kontrola-norm/