UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE Słabe strony Mocne strony [B] OBSZAR SPOŁECZNY Potencjał kapitału 25 otwartość) 24 22 22 22 19 życzliwość, Dynamicznie postępujące, niekorzystne trendy demograficzne (ujemny przyrost naturalny, proces starzenia się społeczeństwa, depopulacja,) Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego. (policja, liczne Migracja młodych, wykształconych i najbardziej kreatywnych placówki straży granicznej, posterunki celne) mieszkańców do dużych ośrodków miejskich Rozbudowana infrastruktura kulturalna (świetlice wiejskie, Niedostatecznie rozwinięta infrastruktura opieki socjalnej miejskie domy kultury, biblioteki gminne) (mieszkania chronione, ośrodki interwencji kryzysowej, noclegownie, zakłady aktywności zawodowej itp.) Wysoka aktywność społeczna (duża ilość zarejestrowanych Brak opieki pozainstytucjonalnej oraz niewystarczająca liczba organizacji pozarządowych) placówek opiekujących się osobami niesamodzielnymi starszymi, niepełnosprawnymi, chorymi. Funkcjonowanie pływalni, parku wodnego Niewystarczająca ilość ofert pracy w odniesieniu do ilości osób poszukujących pracy. Aktywność podmiotów działających na rzecz osób Niekorzystnie postępujący proces zubożenie mieszkańców defaworyzowanych (Specjalny Ośrodek Szkolno– szczególnie obszarów wiejskich. Występujące obszary wychowawczy, WTZ, DPS, PCPR i ….) zdegradowania społecznego (Kleszczele, Orla, Hajnówka, Czeremcha, Nowe Berezowo) ludzkiego (gościnność, Niewykorzystany potencjał osób poszukujących pracy. 19 Szeroka oferta edukacyjna (włącznie ze szkołami muzycznymi 18 oraz możliwością kształcenia na poziomie wyższym Zamiejscowy Wydział Leśny Politechniki Białostockiej, ) Rozbudowana infrastruktura rekreacyjno-sportowa (orliki, siłownie na świeżym powietrzu, ścieżki rekreacyjne, 17 rowerowe, piesze, narciarskie) Wysoki poziom i ciągły wzrost bezrobocia, niekorzystna struktura bezrobocia (wzrost liczby osób trwale bezrobotnych, ukryte bezrobocie) Niedostateczne wsparcie aktywizacji zawodowej i integracji osób niepełnosprawnych, defaworyzowanych (brak współpracy i spójnej lokalnej polityki w tym zakresie) Niezmodernizowana i niedoinwestowana baza szkolnictwa ogólnokształcącego i zawodowego utrudniająca możliwość przygotowania ciekawej oferty edukacyjnej dostosowującej się do podaży kadry zawodowej do potrzeb rynku pracy 27 27 27 26 25 24 24 24 21 9 Aktywne działania NGO, samorządów, mieszkańców na rzecz ochrony środowiska instytucji i Niedostateczna jakość kapitału ludzkiego (niski poziom wykształcenia, niedopasowanie kwalifikacji lokalnej siły roboczej do oczekiwań pracodawców) Niska jakość infrastruktury społecznej, niedoposażone obiekty kultury wpływające na niską jakość życia społecznego mieszkańców, zwłaszcza na wsi Bariery architektoniczne w obiektach użyteczności publicznej, utrudniające dostępność osobom starszym i niepełnosprawnym Duże zróżnicowanie pod względem ilości dzieci objętych opieką przedszkolną, niedostateczny poziom wyposażenia placówek w tym dostosowujący je do potrzeb osób dysfunkcyjnych 20 20 20 19 [A] PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I RYNEK PRACY (OBSZAR GOSPODARCZY) Rozpoznawalna i znana marka turystyczna Puszczy Niski i ciągle malejący poziom lokalnej przedsiębiorczości Białowieskiej wraz z Białowieskim Rezerwatem Biosfery i Parkiem Narodowym Bliska lokalizacja przejść granicznych (Połowce, Białowieża, Niska aktywność przedsiębiorców w pozyskiwaniu dotacji oraz brak 27 Siemianówka, Czeremcha) środków własnych na inwestycje gospodarcze 28 Wysoki potencjał dla rozwoju turystyki - bogate zasoby walorów turystyki przyrodniczej, aktywnej i etniczno-kulturowej 25 zlokalizowanej w obrębie Puszczy Białowieskiej (infrastruktura turystyczna np.: szlaki turystyczne, atrakcje turystyczne, zabytki, park wodny, pływalnia) Dynamiczny rozwój branży zielarskiej i pszczelarstwa 24 Wysokiej jakości produkty spożywcze 24 mleczarski, lokalne wędliny, pieczywo) Brak w ofercie zintegrowanych markowych produktów turystycznych wykorzystujących potencjał obszaru LGD. Niedostatecznie wykorzystywane walory przyrodnicze i kulturowe dla potrzeb turystyki Niewystarczająca dynamika rozwoju działalności w sferze przetwórstwa rolno-spożywczego i rolnictwa oferującego produkty spożywcze w formie sprzedaży bezpośredniej przemysł Małe natężenie ruchu przygranicznego (przejście piesze w Białowieży, przejście kolejowe Siemianówka, przejście samochodowe w Połowcach) Dobrze zorganizowana i rozwinięta sieć kwater Ograniczony i utrudniony dostęp do surowca drzewnego i opału 20 agroturystycznych (zlokalizowanej w obrębie Puszczy Białowieskiej) Dobrze rozbudowana baza hotelarsko-gastronomiczna w Niedostateczny rozwój infrastruktury turystycznej i bazy 19 Białowieży, Bielsku i Narewce, Hajnówce paraturystycznej (nierównomierny rozkład obiektów noclegowych i 27 27 25 25 (np. 24 23 22 gastronomicznych, punktów obsługi turystów, bazy towarzyszącej, infrastruktury rekreacyjnej) Rozwinięty przemysł budowlany, drzewny, spożywczy, i Przewaga w strukturze obszarowej małych gospodarstw rolnych 17 21 maszynowy (w miastach powiatowych oraz Narwi i Narewce) Silna baza surowcowa do rozwoju przemysłu rolnoNiski poziom sektora usług w gospodarce (szczególnie usług 14 spożywczego, silne i specjalistyczne rolnictwo (poza obrębem środowiska) 21 Puszczy Białowieskiej) Relatywnie wysoki udział przemysłu w strukturze gospodarki Niezbyt korzystne warunki przyrodnicze pod kątem produkcji 13 21 rolniczej (różne w poszczególnych gminach LGD) Niewłaściwa struktura sfery produkcyjnej (tradycyjna struktura przemysłu, brak przedsiębiorstw zaawansowanych technologicznie, 19 niski poziom innowacyjności w przemyśle) Ograniczenia swobody prowadzenia działalności gospodarczej na 17 obszarach chronionych Niska atrakcyjność inwestycyjna regionu, niedostateczna ilość terenów inwestycyjnych, słabe zainteresowanie regionem 16 inwestorów zagranicznych. Niedostateczna promocja gospodarcza regionu i niska aktywność 15,5 lokalnych władz wobec inwestorów zewnętrznych [D] OBSZAR PRZYRODNICZY I UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE Wysoka jakość środowiska naturalnego (niski 26 zanieczyszczenie środowiska poza obszarami miast) Wdrożona selektywna zbiórka odpadów 25,5 zorganizowania gospodarka komunalna i poziom Niekorzystne warunki dla rozwoju rolnictwa: słaba jakość bonitacyjna gleb, lokalnie występujące zakwaszenia, krótki okres wegetacji, szkody w uprawach powodowane przez zwierzynę dobrze Brak porozumienia w zarządzaniu Puszczą Białowieską ???? Walory przyrodnicze na skalę światową: Puszcza Białowieska 25 z rezerwatem biosfery, Białowieski Park Narodowy, rezerwat pokazowy żubrów, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody Duża powierzchnia obszarów chronionych, szczególnie atrakcyjne: Dolina Górnej Narwi i Narewka, Zalew 24 Siemianówka, Dolina Nurca Niekontrolowana gospodarka odpadami: niski % współczynnik oczyszczania ścieków (stosunek ilości wody pobranej do ilości wody odprowadzonej do oczyszczalni), dzikie wysypiska śmieci Duże punktowe zanieczyszczenia powietrza: niska emisja, zapylenia komunikacyjne, pyły przemysłowe, zanieczyszczenia gazowe, wysoki wskaźnik niezatrzymanych zanieczyszczeń powietrza (Hajnówka, Narew, Bielsk) 25 21 17 16 Wysoka lesistość i bioróżnorodność obszarów Brak zbiorników małej retencji, zalewów wpływających na poprawę warunków hydrologicznych i ochronę przed powodziami oraz podnoszącymi atrakcyjność turystyczną regionu (np. w Hajnówce) 22 14 POTENCJAŁ KULTUROWO-HISTORYCZNY Wielokulturowość regionu - zachowanie trwałych walorów wielokulturowości (układy architektoniczne wsi, pól, 27 architektura budowlana, sakralna, stare sady, itp), różnorodność dziedzictwa (etnicznego, językowego i wyznaniowego). 25 Przyrodniczo-kulturowe dziedzictwo Puszczy Białowieskiej Zanikanie tradycji regionu ze względu na niski poziom zaangażowania młodego pokolenia w kultywowanie lokalnych tradycji. 26 Zanikanie tradycyjnych zawodów związanych z lasem i drewnem 24 Dziedzictwo kulinarne Regionu Puszczy Białowieskiej 25 korzystne warunki dla rozwoju produktów lokalnych oraz ekologicznej i zdrowej żywności OBSZAR INSTYTUCJONALNY 23 19 14 14 13 11 Potencjał i aktywność Lokalnej Grupy Działania oraz Stowarzyszenia Euroregionu „Puszcza Białowieska” Duży potencjał społeczny regionu (przedsiębiorcy, nauczyciele, gospodarze, administracja, lokalni liderzy, organizacje pozarządowe) Wzrastająca świadomość i aktywność społeczna (duża ilość aktywnych organizacji pozarządowych, działalność samorządów rolniczych, gminnych) Utworzenie platformy porozumienia społecznego (samorządy – mieszkańcy – NGO) Lokalizacja wyższych uczelni, instytutów badawczych, organizacji naukowych Obecność aktywnych, doświadczonych, dobrze przygotowanych działaczy społecznych o wysokich kompetencjach Ogólnie niska świadomość społeczeństwa na temat możliwości działań NGO skutkująca niską aktywnością społeczną Niedostateczna ilość instytucji (w tym NGO, wolontariat) zajmujących się problemami osób wykluczonych, defaworyzowanych, niepełnosprawnych. Brak współpracy samorządów i liderów różnych środowisk w celu wypracowania spójnej wizji rozwoju regionu jako całości. Niedostatecznie ukształtowane struktury obsługi turystycznego Brak wizji rozwoju i racjonalnej polityki w obszarze turystyki ruchu Konflikt między zarządcami terenu - brak współpracy i wspólnego stanowiska samorządów i lokalnych instytucji wobec priorytetów zagospodarowania i wykorzystania Puszczy Białowieskiej Brak współpracy oraz niedostateczny rozwój instytucji otoczenia biznesu 21 21 19 19 18 17 17 OBSZAR PRZESTRZENNY Wysoki poziom zwodociągowania i skanalizowania obszarów miejskich i wsi gminnych Dogodne położenie geograficzne dające możliwość na rozwój 16 współpracy transgranicznej, w tym gospodarczej ze szczególnym uwzględnieniem turystyki 24 Duża ilość terenów prawnie chronionych 12 6 Dogodne położenie komunikacyjne przy trasie 19 Orla, Bielsk Podlaski) Niska, niedostosowana do potrzeb mieszkańców dostępność komunikacyjna obszarów peryferyjnych Odległa lokalizacja obszaru LGD względem głównych ośrodków krajowych Braki w zagospodarowaniu infrastrukturalnym (brak sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na obszarach peryferyjnych, sieci gazowej, internetowej,) Niska jakość dróg lokalnych, zły stan infrastruktury transportowej (stan techniczny dróg i kolei, duży odsetek dróg gruntowych) (Boćki, Rozdrobnienie gospodarstw rolnych przekładające się na dużą liczbę działek i niską efektywność prowadzenia racjonalnej gospodarki rolnej Duże zróżnicowanie obszaru pod względem infrastrukturalnym i gospodarczym 26 23 21 20 20 UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE 29 Szanse Udostępnienie terenów inwestycyjnych i stref ekonomicznych Potencjał LGD "PB" - realizacja LSR na lata 2014-2020 oraz 27 możliwość korzystania z innych z funduszy UE Wzrost natężenia ruchu przygranicznego wpływającego na rozwój współpracy transgranicznej i przedsiębiorczości Wzrost udziału OZE w połączeniu z dywersyfikacją źródeł 27 dostaw energii 27 Wzrost zainteresowania turystyką aktywną, kulturową, 26 przyrodniczą oraz rehabilitacyjno-leczniczą przez turystów krajowych i zagranicznych Zagrożenia Małe zainteresowanie inwestorów zagranicznych i brak dopływu kapitału zewnętrznego Zły stan infrastruktury transportowej oraz przesyłowej (drogowej i energetycznej) Wzrost aktywności organizacji ekologicznych ograniczających w nieracjonalnym stopniu realizację przedsięwzięć gospodarczych Ograniczenia działalności gospodarczej na obszarach chronionych i strefach buforowych wynikające z restrykcyjnych przepisów ochrony środowiska. Polityka zagraniczna względem Republiki Białoruskiej hamująca rozwój współpracy gospodarczej i małego ruchu przygranicznego 25 23 21 20 20 Wsparcie działań innowacyjnych (organizacyjnie i finansowo, Trwające wykluczenie społeczne i cyfrowe 26 w zakresie produktów lokalnych, ekologicznych, produkcji kosmetyków) Przygraniczne położenie (dostęp do rynków wschodnich) Niestabilna i nieracjonalna polityka ochrony środowiska 25 odnosząca się do przyrody, ograniczeń dla ludzi i gospodarki) 19 ( Niekorzystne zewnętrzne trendy dotyczące ochrony przyrody oraz niedostateczne zrównoważenie gospodarki leśnej (region Puszczy 24 Białowieskiej – więcej się chroni niż pozyskuje) Wzrost zainteresowania różnorodnością przyrodniczą i Nasilanie wewnętrznych konfliktów przenoszących się na kulturową Podlasia (przez przedsiębiorców, turystów oraz regionalne i krajowe szczeble administracyjno-instytucjonalne, co placówki i instytucje sfery naukowo-badawczej) psuje dobry wizerunek i markę subregionu (brak 24 zsynchronizowanych i skumulowanych działań wszystkich interesariuszy w celu rozwiązania istotnych dla rozwoju regionu problemów) Wykorzystanie potencjału Rowerowego Szlaku Polski Spadek konkurencyjności lokalnego przemysłu ze względu na niski 24 Wschodniej, Podlaskiego Szlaku Bocianiego poziom innowacji 17 Wzrost popularności turystycznej Podlasia 24 20 19 19 19 Wzrost rozpoznawalności marki Puszczy Białowieskiej i Wzrastająca konkurencja w rolnictwie (nadprodukcja żywności Białowieskiego Parku Narodowego na Świecie utrudniająca zbyt lokalnych produktów żywnościowych oraz konkurencja zewnętrzna w produkcji przemysłowej. Zmiany prawne w zakresie zapewnienia preferencyjnych Wzrost nielegalnego zatrudnienia, emigracji warunków dostaw gazu w związku z ochroną Puszczy Białowieskiej Ogólne tendencje związane z ekologizacją gospodarki i społeczeństwa Korzystna zmiana uwarunkowań prawnych w zakresie funkcjonoawnia przetwórstwa spożywczego (małe przetwórnie rolno-spożywcze, wytwarzanie i sprzedaż bezpośrednia, żywność ekologiczna) Wzrost popytu na wyroby przemysłu budowlanego, drzewnego i spożywczego (lokalny i na rynkach UE) Rozwój instytucji społecznych i społeczeństwa obywatelskiego Wzrost ożywienia gospodarczego i rozwój współpracy z 18 większymi aglomeracjami (Warszawa, Lublin, Białystok) 19 17 16 15 15 11