co szkodzi i czym zwalczać
advertisement
CO SZKODZI I CZYM ZWALCZAĆ Tomasz KONDRATOWICZ CZAS: 1 x 45' NATURA PRZECIW SZKODNIKOM ZAMIAST PESCYTYDÓW DO UŻYWANIA NA NASZEJ DZIAŁCE, UŻYWAJMY NATURALNE ŚRODKI OCHRONY ROSLIN KTÓRE CHARAKTERYZUJĄ SIĘ TYM IŻ: NIE SĄ SZKODLIWE DLA CZŁOWIEKA I ŚRODOWISKA, NIE MAJĄ OKRESU PREWENCJI I KARENCJI, NIEWIELE KOSZTUJĄ, MOŻNA UŻYWAĆ W CAŁYM OKRESIE WEGETACYJNYCM RÓŻNYCH ROŚLIN. NATURA PRZECIW SZKODNIKOM W ROŚLINACH ROSNĄCYCH NA DZIKO OBOK NASZYCH DZIAŁEK ZNAJDUJĄ SIĘ RÓŻNE ZWIĄZKI, KTÓRE MOGĄ BYĆ TOKSYCZNE DLA OWADÓW LUB HAMUJĄ ICH ŻEROWANIE, SKŁADANIE JAJ, A TAKŻE DZIAŁAJĄ ODSTRASZAJĄCO. WIELE Z NICH CHARAKTERYZUJE SIĘ TAKŻE DZIAŁANIEM BAKTERIO I GRZYBOBÓJCZYM Wykorzystując właściwości tych roślin możemy prowadzić ekologiczną walkę ze szkodnikami NATURA PRZECIW SZKODNIKOM Do sporządzania preparatów i roztworów wodnych z roślinnych wykorzystuje się rozdrobnione nadziemne części roślin, zbierane w określonej fazie rozwoju: U pokrzywy zbierane są pędy i liście przed kwitnieniem (kwitnie kwiecień – sierpień) U skrzypu polnego – pędy ( najlepiej w czerwcu i lipcu), U mniszka lekarskiego kwiaty i liście (od kwietnia do sierpnia). U krwawnika – pędy ścina się w czasie kwitnienia( czerwiec i lipiec); Bylicy piołunu – kwitnące części roślin ( lipiec, sierpień); Wrotyczu - zielone części roślin z kwiatostanami (od lipca do września) Rumianku - liście i koszyczki – w miarę zakwitania ( od maja do października); Czosnku i cebuli (ząbki, łuski, cebulki) RODZAJE PREPARATÓW RODZAJE ROZTWORÓW WODNYCH ; • • • • GNOJÓWKA WYCIĄG NAPAR WYWAR GNOJÓWKA – sporządza się ją z 1 kg ziela , zalanego 10 litrami wody, najlepiej w plastikowym naczyniu. Codzienne mieszanie płynu zapewnia dopływ tlenu, potrzebnego do fermentacji. Przykry zapach (smród) przy fermentacji można łagodzić dodając zmielonej mączki bazaltowej lub dolomitowej. W zależności od temperatury (im wyższa, tym szybciej), gnojówka jest gotowa do użycia po 2-4 tygodniach, jest wówczas klarowna i przestaje się pienić. Należy ją odcedzić i zużyć w ciągu 1-2 miesięcy. Gnojówkami opryskuje się lub podlewa rośliny przez cały sezon, aby zabezpieczyć je przed szkodnikami i chorobami grzybowymi. Gnojówki wykonuje się najczęściej z pokrzywy, skrzypu, wrotyczu, cebuli i czosnku. Stosowane są również do nawożenia i wzmacniania roślin, zwłaszcza wiosną. RODZAJE PREPARATÓW WYCIĄG – (nastój) rośliny zalewa się wodą o temperaturze pokojowej i pozostawia na 12-24 godzin. NAPAR – rośliny zalewa się gorącą wodą pozostawia pod przykryciem do wystygnięcia, jest to najprostszy sposób do wykonania. WYWAR – rośliny zalewa się wodą na 12-24 godziny, potem gotuje na niewielkim ogniu 20- 30 minut, nie dopuszczając do wrzenia, a następnie pozostawia się pod przykryciem do wystygnięcia. Rośliny opryskuje się płynem rozcieńczonym w stosunku 1:4, gorący wywar szczelnie zamknięty w słoiku zachowuje we właściwości przez 3-4 miesiące. MNISZEK LEKARSKI • Mniszek pospolity, mniszek lekarski – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny astrowatych ( Asteraceae)., W Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. Pusty w środku (dęty) głąbik, początkowo wełniście owłosiony, później gładki, zielony lub jasno brązowy. Osiąga wysokość 10–20 cm, poliploidy (mutanty)do 50 cm.. Przez środek liścia biegnie główna żyła mleczna z mlecznym sokiem. Kwiaty obupłciowe, języczkowe tworzące po jednym koszyczku na każdym głąbiku. Okrywa koszyczka złożona z kilku szeregów jajowatych lub lancetowatych listków. Ich charakterystyczną cechą jest odginanie się w dół zewnętrznych listków okrywy w czasie kwitnienia. Osiągając dojrzałość kwiatostan zmienia się w kulisty dmuchawiec. Owoce szarego koloru, żeberkowane i pokryte brodawkami , niełupki z długim dzióbkiem (2–3 razy dłuższym od owocu). Owoce zebrane są w owocostanie( dmuchawcu) tworzącym puszystą kulę. Mogą być przenoszone na bardzo dalekie odległości. Korzeń gruby, spichrzowy i długi, prosty, tworzący rozgałęzienia tylko w kamienistej glebie. Roślina kwitnie od kwietnia do sierpnia, zapylana jest przez owady. Nasiona roznoszone przez wiatr na duże odległości. Jedna roślina wydaje w ciągu roku ok. 3000 nasion. W uprawach rolnych i ogrodach jest uciążliwym chwastem Wykorzystanie: Medycyna w postaci nalewki na drogi żółciowe, wątrobę, obniża cholesterol, pomaga w leczeniu miażdżycy, cukrzycy i otyłości. Kuchnia: z płatków wino, napój orzeźwiający. Karma dla zwierząt. U działkowców: środek na przędziorki, miodówki KRWAWNIK • Osiąga wysokość 50–80 cm. Czasem tworzy niewielkie kępy. Cała roślina jest miękko, wełnisto owłosiona. Łodyga prosta, słabo rozgałęziona, o silnym zapachu. Liście ciemnozielone, w zarysie wąskolancetowate, podwójnie lub potrójnie pierzaste, wiosną przy ziemi tworzą gęste rozetki, na łodygach rozmieszczone są rzadko. Liście odziomkowe są ogonkowe i szerokie na 2–4 cm, liście łodygowe są siedzące i o połowę węższe. Kwiaty płaskie ,kwiatostany, utworzone z koszyczków zebranych w baldachogrony, o 5 żeńskich kwiatach brzeżnych niby języczkowych i środkowych rurkowych, obupłciowych. Pojedyncze koszyczki o średnicy ok. 5 mm. Kolor naturalny kwiatów to biały lub różowy z żółtawym środkiem. Owoc to spłaszczona niełupka, srebrzystoszara, wąsko oskrzydlona. Kłącze pełzające o żółtawym kolorze, podziemne białe, zaróżowione przy węzłach. Wydaje liczne, przyziemne rozety liści, z których wyrastają łodygi kwiatostanowe. • Kwitnie od lipca do października (czasem, gdy utrzymują się temperatury dodatnie – także dłużej). Wykorzystanie: Medycyna leczy hemoroidy, choroba wrzodowa, działanie przeciwzapalne, leczenie stanów zapalnych skóry i ran. Kuchnia: liście jako dodatek do sosów; Roślina ozdobna, kosmetyczna do kremów na twarz U działkowców: środek na miodówki, mszyce, liścieniożerne gąsienice. WROTYCZ Wrotycz, gatunek z rodziny astrowatych dorasta do 1,5 m wysokości kwiaty żółte, kwitnie od czerwca do sierpnia. W przeszłości wrotycz pospolity był stosowany jako środek wiatropędny. Dzięki tej właściwości pomagał w trawieniu. W dzisiejszych czasach, w związku z możliwością toksyczną, wrotycz pospolity nie jest zbyt często używany. Wrotycz pospolity może być zastosowany zewnętrznie do walki ze świerzbem, pchłami oraz wszami. Ale nawet zewnętrzne zastosowanie tego zioła niesie ze sobą ryzyko toksyczności dlatego ostrożność powinna być zachowana. Wykorzystanie: Medycyna aktualnie nie jest używany. Kuchnia: nie jest używany ; Roślina ozdobna suche bukiety U działkowców: środek na stonkę ziemniaczaną, szpeciel jeżynowiec owocówki , mszyce, pędraki, połyśnica marchwianka Odstrasza owady – zapach kamfory - muchy mole, mrówki, SKRZYP POLNY Skrzyp polny – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny skrzypowatych, w Polsce jest rośliną bardzo pospolitą występuje na terenie całego kraju,. Zwalczanie tego chwastu jest trudne, gdyż jego korzenie ułożone są piętrowo nawet poniżej 2 m głębokości i podzielone nawet na małe kawałki zakorzeniają się i wydają nowe pędy. Jest pospolitym chwastem Najlepiej rozwija się w uprawach roślin okopowych, szczególnie ziemniaków. Rośnie na glebach wilgotnych i świeżych, zarówno piaszczystych, jak i gliniastych Rośnie rzadziej na łąkach ponieważ jest wrażliwy na procesy redukcji związków organicznych zachodzące pod darnią łąkową. Dawniej uważano, że jest rośliną wskaźnikową dla zakwaszenia gleby, ale okazało się, że nawet w glebach zasadowych rośnie dobrze dzięki tworzeniu swoistej ryzosfery o kwaśnym odczynie. Jest rośliną wskazującą na istnienie silnej wilgotności głębszych warstw gleby. Wykorzystanie: Medycyna: wzmocnienie włosów, środek moczopędny choroby dróg moczowych, potliwość stóp, stany zapalne skóry, ma działanie uspokajające i rozkurczowe. Kuchnia: nie jest używany ; Roślina kosmetyczna : do cery zmęczonej, szarej. U działkowców: środek na przędziorki, czerwce , mszyce. BYLICA PIOŁUN Bylica piołun, zwyczajowo nazywana także piołunem, psią rutą, absyntem, wermutem, bielicą piołunem – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. W niektórych regionach Polski jest pospolity. Kwitnie od lipca do września. Kwiaty są wiatropylne. Dobrze rośnie w miejscach suchych i nasłonecznionych, porasta słoneczne i kamieniste zbocza, przydroża, rumowiska. . Wykorzystanie: Medycyna: działanie wiatropędne, przeciwkaszlowe, przeciwskurczowe, pobudza wydzielanie żółci i soku żołądkowego. Kuchnia: zapach anyżkowy - przyprawa do sałatek ziołowych i zup; sporządzania gorzkich likierów i wermutów oraz aromatyzowania wódek, Najbardziej znanym alkoholem wyrabianym z piołunu jest absynt Roślina kosmetyczna : do cery tłustej, pasta do zębów, mydła; U działkowców: środek na owocówki, szpeciel jeżynowiec, połyśnica marchwianka, liścieniożerne gąsienice. POKRZYWA ZWYCZAJNA Pokrzywa zwyczajna: a) – widok ogólny; b) – powiększona część łodygi z włoskami parzącymi; c) – część kwiatostanu męskiego oraz pojedynczy kwiat znacznie powiększony; d) – kwiat żeński; e) – owoce; F- orzeszek w przekroju z zarodkiem Pokrzywa zwyczajna – gatunek rośliny z rodziny pokrzywowatych. Znana także pod nazwami: pokrzywa dwupienna, pokrzywa wielka, pokrzywa parząca, żgajka, parzawka. Występuje w stanie dzikim w na wszystkich kontynentach. W Polsce jest pospolita. Wykorzystanie: Medycyna: stanach zapalnych dróg moczowych, leczenie prostaty, cukrzycy , zwiększa ilość krwinek czerwonych, Wpływa dodatnio na procesy przemiany materii Kuchnia: młode pędy dodaje się do sałatek i szpinaku po uprzednim sparzeniu w temp. ok. 60 °C Roślina kosmetyczna : szerokie zastosowanie w produkcji kremów, maseczek i toników U działkowców: środek na przędziorki, czerwce, tarniki, mszyce. Roślina pastewna: dodaje się do mieszanki dla drobiu i innych zwierząt hodowlanych, gdyż wartością odżywczą nie odbiega od roślin strączkowych. Włókiennictwo: włókna pokrzywy otrzymywane z łodyg, których wydajność wynosi ok. 10%, są długie i mocne. CZOSNEK Czosnek (Allium L.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych , dawniej zaliczany do osobno wyodrębnianej rodziny czosnkowatych lub liliowatych. Obejmuje około 700 gatunków. W stanie dzikim występuje na całej półkuli północnej, przede wszystkim w strefie umiarkowanej. Gatunki silnie rosnące stosuje się do tworzenia grup ogrodowych i na kwiat cięty (czosnek olbrzymi), niskie sadzi się na rabatach oraz w ogrodach skalnych. Zasuszone rośliny nadają się także na suche bukiety (czosnek białawy). Wykorzystanie: Medycyna: antybiotyk przeciwbakteryjny i antygrzybiczny, działanie przeciwzakrzepowe, zakażenia jamy ustnej, nadciśnienie tętnicze, działanie antysklerotyczne. Kuchnia: warzywo; Roślina ozdobna- Wiele gatunków wykorzystywanych jest do ozdabiania ogrodów. Roślina kosmetyczna : pasta do zębów i kremów i toników U działkowców: środek na przędziorki, miodówki, połyśnica marchwianka, tarniki, mszyce., posadzony pod brzoskwinią przeciwdziała kędzierzowatości liści, w truskawkach przeciwdziała szarej pleśni i roztoczu truskawkowemu, nie znoszą go nornice. CEBULA Cebula zwyczajna, cebula jadalna, czosnek cebula– gatunek rośliny należący do rodziny czosnkowatych. Pochodzi z Azji Środkowej, obecnie nie rośnie dziko, występuje tylko w uprawie. Botaniczna nazwa tej rośliny to czosnek cebula, w użyciu jest jednak głównie nazwa cebula Wykorzystanie: Medycyna: antybiotyk i środek antyseptyczny, działanie przeciwcukrzycowe, środek przeciwkaszlowy normuje pozom cholesterolu „dobrego” do „złego”, oczyszcza krew, łagodzi rany i owrzodzenia, zapobiega rakowi piersi, macicy, prostaty , żołądka, odbyt; Kuchnia: warzywo; Roślina kosmetyczna : wzmacnia włosy i zapobiega przetłuszczaniu , pasta do zębów i kremów i toników U działkowców: środek na przędziorki, miodówki, tarniki, mszyce, odstrasza komary, łagodzi efekty ukąszenia przez owady. RUMIANEK POSPOLITY Rumianek pospolity– gatunek rośliny jednorocznej zarówno jarej, jak i ozimej (zależnie od terminu siewu), z rodziny astrowatych. W stanie dzikim występuje w Europie oraz na terenie Uralu, Kaukazu, Azji Mniejszej, Iranu, Afganistanu i Indii. Ameryce Północnej i Australii. W Polsce pospolity, uprawiany także jako roślina lecznicza obecnie w Wykorzystanie: Medycyna: środek przeciwzapalny, łagodzi zapalenie spojówek, przeciwskurczowy, uspokajający, przyśpiesza gojenie ran i stanów zapalnych skówy, choroba wrzodowa żołądka; Kuchnia: ; Roślina kosmetyczna : szampony, do włosów, płyny do kąpieli, maseczki ziołowe, kremy U działkowców: środek na mszyce, liścieniożerne gąsienice PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI ROŚLINY DO PRZYGOTOWANIA PREPARATU czosnek RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENIE Wyciąg 1:1 Cebula zwyczajna Wyciąg, bez rozcieńczenia Mniszek lekarski Gnojówka, bez rozcieńczenia Przędziorki (sady) Pokrzywa zwyczajna Skrzyp polny MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA Różne uprawy, wiosna – lata, zapobiegawczo lub przy porażeniu Różne uprawy , kilkakrotnie Drzewa i krzewy przed pękaniem pąków, po kwitnieniu, potem w miarę potrzeby co 2 tygodnie. Gnojówka 1:20 Drzewa i krzewy owocowe, przed ruszeniem pąków Gnojówka fermentująca (4-5 dni) 1:50 Drzewa i krzewy owocowe, przed rozwinięciem się liści i kwiatów 3 x w ciągu 10 dni Gnojówka fermentująca (4-5 dni) 1:50 Różne uprawy, opryskiwać po stwierdzeniu obecności szkodnika (słoneczne dni przed południem) PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI Wielkopąkowiec porzeczkowy ROŚLINY DO PRZYGOTOWANI A PREPARATU Czosnek RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENIE Wyciąg, bez rozcieńczenia Wywar, bez rozcieńczenia Wrotycz Drzewa i krzewy przed i w czasie pękania pąków, Na początku kwitnienia, tuż po kwitnieniu, jesienią Bylica piołun Szpeciel jeżynowiec MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI ROŚLINY DO PRZYGOTOWANI A PREPARATU RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENIE Drzewa i krzewy owocowe, przed tworzeniem liści i kwiatów, 3 x w ciągu 10 dni Pokrzywa zwyczajna Gnojówka fermentująca (4-5 dni) 1:50 Czerwce (tarcznik , miseczniki) (sady) MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA Okres wegetacji, w czasie pojawu (dni słoneczne przed południem) Skrzyp polny Napar +1/3 wrotyczu 1:5 Okres wegetacji, w czasie pojawu (dni słoneczne przed południem) PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI ROŚLINY DO PRZYGOTOWANI A PREPARATU Pokrzywa Mszyce Skrzyp plony Skrzyp plony + 1/3 wrotyczu RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENIE MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA Gnojówka 1:20 Wiosną , przed ruszeniem pąków Gnojówka fermentująca (4-5 dni) 1:50 Drzewa i krzewy owocowe, przed rozwinięciem liści i kwiatów, 3 x wciągu 10 dni Wyciąg, bez rozcieńczenia Zapobiegawczo, w czasie pojawu. Gnojówka fermentująca (4-5 dni) 1:50 Okres wegetacji, w czasie słonecznych dni przed południem) Wyciąg, bez rozcieńczenia Zapobiegawczo, w czasie pojawu. Napar 1:5 Po pojawieniu się mszyc PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI ROŚLINY DO PRZYGOTOWANI A PREPARATU MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA Wywar, bez rozcieńczenia Drzewa i krzewy owocowe, zapobiegawczo i po porażeniu Napar, bez rozcieńczenia Drzewa i krzewy owocowe, zapobiegawczo i po porażeniu Wyciąg 1:1 Różne uprawy, zapobiegawczo i po porażeniu. Wywar, bez rozcieńczenia Różne uprawy, zapobiegawczo i po porażeniu Rumianek pospolity Wyciąg 1:5 Różne uprawy, zapobiegawczo od wiosny Cebula zwyczajna Wyciąg, bez rozcieńczenia Różne uprawy, kilkakrotnie od wiosny Krwawnik Mszyce RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENIE Czosnek PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI ROŚLINY DO PRZYGOTOWANIA PREPARATU Krwawnik pospolity RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENIE Wywar, bez rozcieńczenia Cebula jadalna Mniszek lekarski Zapobiegawczo, przy porażeniu Wiosna – lato zapobiegawczo, przy porażeniu Czosnek Miodówki (drzewa owocowe ) MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA Wyciąg, bez rozcieńczenia Drzewa i krzewy owocowe, w czasie pękania pąków, po kwitnieniu, potem w miarę potrzeby co dwa tygodnie PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI ROŚLINY DO PRZYGOTOWANI A PREPARATU RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENI E MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA Drzewa i krzewy owocowe, zapobiegawczo i przy porażeniu Kwieciaki Wywar 1:5 Opuchlaki` Gleba i rośliny, zapobiegawczo i przy porażeniu Wrotycz pospolity Gnojówka, bez rozcieńczania Pędraki Bylica piołun Wyciąg 1:2 Napar 1:3 Owocówki Wrotycz pospolity Wyciąg 1:2 Opryskiwać glebę w czasie pojawu. Jabłoń i śliwa, na krótko przed wylotem motyli, w czasie lotu. PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI Połyśnica marchwianka ROŚLINY DO RODZAJ PRZYGOTO PREPARATU I WANIA ROZCIEŃCZEN PREPARATU IE MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA W czasie lotu muchówek Cebula Napar , bez rozcieńczania Czosnek Gnojówka, napar, wywar, wyciąg bez rozcieńczania Gleba i rośliny w czasie lotu muchówek Bylica piołun Napar 1:3 Na krótko przed terminem wylotu, w czasie lotu Wrotycz Napar 1:20 Na krótko przed terminem wylotu PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI ROŚLINY DO PRZYGOTOWANIA PREPARATU RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENIE MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA Napar, bez rozcieńczenia Krwawnik pospolity Liściożerne gąsienice motyli (zwójki, tantniś, krzyżowiaczek (kapustne) Wywar, bez rozcieńczenia Rumianek pospolity Wyciąg 1:5 Wyciąg 1:2 Bylica piołun Wywar 1:1 Zapobiegawczo, przy pojawieniu się gąsienic. PREPARATY UŻYTKOWE ZWALCZANE SZKODNIKI mączniak jabłoni i agrestu mszyce, przędziorki, muszki owocówki mszyce Mszyce, roztocza Czarna plamistość róż ROŚLINY DO PRZYGOTOWANIA PREPARATU RODZAJ PREPARATU I ROZCIEŃCZENIE siano 1,5kg siana moczymy w 5l wody przez 2 dni. Pryskamy rośliny po rozcieńczeniu z wodą (1:3). pomidor 0,5l liści pomidora zalewamy ciepłą wodą. Po dobie gotujemy przez 30min i odcedzamy. Pryskamy rośliny rozcieńczoną cieczą (1:3). mleko Szare mydło Soda oczyszczona Mieszamy wodę z mlekiem (1:1) i opryskujemy rośliny. 40 g mydła wymieszać dobrze w gorącej wodzie (do uzyskania koloru mleka) dodać 25 l zimnej wody i Dobrze wymieszać. 1 litr wody i ¼ łyżeczki oleju jadalnego MIEJSCE I TERMIN STOSOWANIA ŚCIÓŁKOWANIE ROŚLINA UZYTA WPŁYW ŚCIÓLKI NA GLEBĘ I ROSLINY DODATKOWO Pobudza wzrost i plonowanie pomidorów, fasoli, cebuli, marchwi, ogranicza występowanie nicieni Stymuluje proces tworzenia próchnicy Wydzielany kwas pruski odstrasza krety, myszy, mszyce wielkopąkowca porzeczkowego Krwawnik pospolity Przyśpiesza tworzenie próchnicy w glebie Zwiększa odporność roślin na choroby grzybowe Pokrzywa Zwiększa odporność roślin na choroby, poprawia plonowanie roślin bobowych i pomidorów, przyśpiesza tworzenie próchnicy w glebie AKSAMITKA Bez czarny RUMIANEK stymuluje wzrost roślin, przyśpiesza tworzenie próchnicy w glebie WROTYCZ odstrasza gąsienice bielinka, stonkę ziemniaczaną pędraki, pchełki, śmietkę cebulankę mszyce Wzbogaca ziemię w potas Wzbogaca glebę w krzem, wapno, siarkę, potas i mangan Niszczy choroby grzybowe w glebie SKRZYP MSZYCE Mszyce (Aphidoidea) – nadrodzina owadów w rzędzie pluskwiaków, obejmująca ponad 3,5 tys. gatunków Występują masowo, żerują na roślinach, koloru czarnego, zielonego, pomarańczowego Mszyce są to owady małe 2-5 mm, o miękkim i delikatnym ciele i błoniastych skrzydłach, często zredukowanych. Odwłok baryłkowaty, z zaznaczoną wyraźnie segmentacją. Mszyce są roślinożerne: wysysają sok z roślin, ponadto wydzielają miód spadziowy, który jest doskonałą pożywką dla szarej pleśni, oraz roznoszą różne choroby wirusowe. Objawy występowania mszyć: deformacja młodych liści usychanie pędów. Mszyce są niewielkie, a to utrudnia ich zwalczanie. Naturalnym wrogiem mszyc są biedronkowate i złookowate, od których których mszyce są mniejsze. Mszyce obsiadają przede wszystkim pąki kwiatowe, co wiąże się z tym, że samice składają jaja na łodyżce w pobliżu pąka. Gdy młode mszyce się wylęgną, natychmiast zaczynają korzystać z soków rośliny. Mszyce i mrówki Niektóre gatunki mszyc żyją w symbiozie z mrówkami. PRZEDZIORKI Przedziorki: Przędziorek chmielowiec - Przędziorek owocowiec - Przędziorek szklarniowiec - Przędziorek głogowiec Przędziorek owocowiec (Panonychus ulmi) – gatunek roztocza z rodziny Tetranychidae. Samica w kolorze wiśniowym, czerwonym z białymi brodawkami i szczecinkami długości 0,38-045 mm. Samiec kształtu gruszkowatego 0,36mm. Wylęg larw następuje przed kwitnieniem. Płodność – 20 jaj. Rozwój pokolenia trwa 3-5 tygodni. Występuje w ilości 5-8 pokoleń na rok. Masowo występuje w Polsce na śliwach, jabłoniach i innych z rodziny różowatych. Powoduje żółknięcie, brunatnienie i przedwczesne opadanie liśc. a w skrajnych przypadkach obumieranie młodych pędów i młodych roślin. Zwalczanie W sadach zwalczanie pordzewiacza przeprowadza się na dwa sposoby. Jednym jest zwalczanie chemiczne stosując w latach nasilenia szkodnika opryski pestycydami , jeśli przeprowadzana lustracja wykazuje przekroczenie progu zagrożenia. Oprócz zwalczania chemicznego od końca lat 90. wprowadza się w sadach zwalczanie biologiczne wprowadzając dobroczynka gruszowca, – naturalnego roztocza – drapieżcę dla przędziorków. Pozwala on utrzymać populację szkodników na poziomie nie zagrażającym uprawie. WIELKOPĄKOWIEC PORZECZKOWY Wielkopąkowiec porzeczkowy – Roztocze z rodziny szpecielowate o robakowatym kształcie, białawej barwie, prawie przezroczyste z połyskiem, o długości 0,25 mm . W pąkach czarnej porzeczki zimują wszystkie stadia rozwojowe wielkopąkowca. • W marcu samice składają jaja w pąkach i właśnie w nich rozwija się pierwsze pokolenie. Po okresie zimowym roztocze rozchodzą się po korze, pąkach, liściach porzeczki i żerują do końca czerwca, bądź połowy lipca. Podczas migracji pod wpływem czynników atmosferycznych, ginie zdecydowana większość szpecieli a pozostałe przy życiu wnikają do nowych pąków, gdzie składają jaja ( II pokolenie). W ciągu całego okresu wegetacyjnego rozwija się od 3 do 5 pokoleń szkodnika. Bezpośrednia szkodliwość wielkopąkowca porzeczkowego polega na wysysaniu soków z liści i pąków. Wprowadzone wraz ze śliną tego szpeciela enzymy powodują rozrastanie się tkanek i nadmierne powiększanie się pąków. Uszkodzone pąki - zasychają, pędy ogołacają się, krzewy nie owocują, a zimą mogą przemarzać. A jeżeli już rozwijają się z nich liście i kwiaty, to znacznie później niż na zdrowych krzewach. Na zaatakowanych krzewach owoce są drobne, kwaśne. Przenosi choroby wirusowe na porzeczce CZERWCE (misecznikowate, tarcznikowate, wełnowcowate) Czerwce (Coccoidea) – nadrodzina pluskwiaków, obejmująca ponad 7000 gatunków. Są to owady małe (od 1-5 mm), roślinożerne i często powodują szkody w uprawach. Samce czerwców mają niewielkie rozmiary, przeważnie posiadają jedną parę skrzydeł i uwstecznione narządy gębowe, u niektórych gatunków samce giną zaraz po zapłodnieniu samic. Samice i larwy mają zredukowane nogi, oczy i czułki. Okrywa je wytwarzana przez specjalne gruczoły ochronna wydzielina. Dawniej, niektóre gatunki czerwców posiadały znaczenie gospodarcze, np. z wydzieliny niektórych gatunków produkowano szelak (żywica naturalna), a czerwiec polski służył jako surowiec do wyrobu czerwonego barwnika (koszenili), natomiast samic innych czerwców (Kermes ilicis, Kermes vermilio) używano do wytwarzania barwnika karmazynowego. Czerwce atakują drzewa i krzewy liściaste, drzewa owocowe, i iglaste oraz rośliny ozdobne,. Objawy to: marnienie rośliny bez wyraźnej przyczyny, zahamowanie wzrostu, obumieranie pędów pojawienie się sadzy na liściach. MIODÓWKI Są to małe, liczące do 5 mm długość owady z aparatem gębowym kłująco ssącymi wyrostkami twarzowymi na głowie. Odżywiają się sokami roślinnymi, wczesną wiosną wysysają soki z rozwijających się pączków kwiatowych przy czym wydzielają lepką ciecz doprowadzającą do sklejania pąków, co w konsekwencji prowadzi do braku rozwoju pąków kwiatowych i owocowych. Wydzielina ta sprzyja również rozwojowi chorób grzybowych. Wiele koliszków związanych jest ściśle z określonymi gatunkami roślin, np. Psylla mali znana jako miodówka jabłoniowa występuje tylko i wyłącznie na jabłoni. Największe zagrożenie stanowią miodówki dla jabłoni i gruszy. Potoczna polska nazwa miodówki pochodzi od dużej ilości spadzi produkowanej zwłaszcza przez stadia larwalne w wyniku nadmiaru cukru przyjmowanego z soków roślinnych. W Polsce występuje ok. 150 gatunków. OWOCÓWKI Muszka owocowa,– niewielki owad (wielkości 2–3 mm) z rzędu muchówek. Jest gatunkiem należącym do bezkręgowych organizmów. W środowisku naturalnym owady te spotkać można w pobliżu drzew owocowych, wokół fermentujących owoców, ale przywabiają je także zapachy produktów jak wino, konfitury, dżemy i ocet. Nazwa muszka owocowa pochodzi stąd, iż owady te odżywiają się drożdżami żyjącymi na gnijących owocach Taksonomicznie nie jest to prawdziwa mucha owocowa, bo nie rozmnaża się w owocach rosnących na drzewach, lecz w tych, które już opadną i zaczną gnić. Nie jest więc szkodnikiem upraw rolnych, choć może powodować szkody w przetworach owocowych. POŁYŚNICA MARCHWIANKA Osobnik dorosły to błyszcząco czarna muchówka długości do 5mm. Przeważnie od końca maja marchew jest masowo zasiedlana przez pierwsze pokolenie, a przez drugie - od połowy lipca. W przypadku siewek, jedna larwa może całkowicie zniszczyć do 15 roślin. W jednym wyrośniętym korzeniu może natomiast żerować kilka larw. Tkanka w miejscu uszkodzenia gnijeWiększe szkody płyśnica wyrządza na plantacjach zlokalizowanych w pobliżu skupisk drzew i krzewów. Zasięg uszkadzania roślin wynika z tego, że połyśnica marchwianka należy do owadów cieniolubnych i unika otwartych przestrzeni. Z reguły samice nalatują na plantację w ciągu dnia, a po złożeniu jaj powracają do środowiska, w którym przebywają przez większość swego życia, to jest do skupisk krzewów czy na zachwaszczone nieużytki. Należy również unikać zbyt gęstego siewu nasion (wąskich międzyrzędzi i zagęszczenia roślin w rzędach) tak, aby rośliny były jak najmniej zacienione. Tam, gdzie w poprzednim sezonie notowano duże nasilenie szkodnika, wskazany jest bardzo wczesny siew nasion (w marcu) lub jego opóźnienie (do czerwca). TANTNIŚ Tantniś krzyżowiaczek namiotnikowatych. to motyl z rodziny Tantniś krzyżowiaczek (Plutella xylostella) Długość: rozpiętość skrzydeł 15-19mm. Barwa: skrzydła pierwszej pary brązowe, tylne szare. Zimowanie: poczwarki zimują w kokonach, na chwastach lub w szczelinach kory. Rozmnażanie: motyle składają jaja na dolnej stronie liści. W ciągu roku występuje do trzech pokoleń. Występowanie: rośliny krzyżowe. Szkodliwość: gąsienice żerują na liściach kapusty i kalafiorów, zeskrobując tkankę miękiszową, powodując powstawanie dziur w liściach. Rośliny zaatakowane zamierają.
