Historia 1. Zdobycie władzy przez komunistów. a). Postacie

Historia
1. Zdobycie władzy przez komunistów.
a). Postacie.
*Stanisław Mikołajczyk - premier Polski. W 1944r. podał się do dymisji z powodu politycznej izolacji Polski, ponieważ Rząd Polski odmówił zrzeczenia się przedwojennych wschodnich ziem na
rzecz ZSRR. W 1945r. został wicepremierem TRJN i razem z trzema innymi ministrami był związany z polską Emigracją w Londynie.
*Leopold Okulicki - generał, ostatni komendant Armii Krajowej. 19 Stycznia 1945r. wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. W marcu 1945r. podstępnie aresztowano go (razem z 15 innymi członkami
państwa podziemnego) za prowadzenie wrogiej działalności i wywieziono do Moskwy oraz skazano na wieloletnie więzienie.
*Edward Osóbka-Morawski - członek PPS (Polska Partia Socjalistyczna). 31 grudnia 1944r. stanął na czele Rządu Tymczasowego pod kontrolą Rosji, a w 1945r. został premierem TRJN.
*Władysław Gomułka - od 1945r. wicepremier TRJN (Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej).
b). Pojęcia.
*TRJN - Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Na jego czele stanął Edward Osóbka-Morawski (został premierem), a wicepremierami Władysław Gomułka i Stanisław Mikołajczyk. 5 lipca
jego działanie uznano za legalne przez Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone.
*Proces Szesnastu - Podstępny proces przeciwko Leopoldowi Okulickiemu i 15 innym członkom Państwa Podziemnego. Zaproszenie do Moskwy na rozmowę stało się pułapką. Aresztowano
ich wtedy, wywieziono do Moskwy. 21 czerwca 1945r. skazano ich na wieloletnie więzienie.
2. Początek rządów komunistycznych.
a). Pojęcia.
*MO - Milicja Obywatelska zarówno jak Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW) została utworzona specjalnie do walki z polską i ukraińską partyzantką. Żołnierzy AK i innych polskich
organizacji podziemnych aresztowano i stosowano wobec nich represje. Wielu z nich postanowiło więc pozostać w konspiracji.
*UB - Urząd Bezpieczeństwa. Już od lutego 1945r. zaczęły działać we wszystkich powiatach jego lokalne oddziały. Powstał on dzięki władzom Polski i pomocy Armii Czerwonej z NKWD. Ich
funkcjonariusze aresztowali wielu przedwojennych działaczy politycznych i społecznych, a wobec przeciwników stosowano terror.
*WiN - Największa polska organizacja konspiracyjna powstała we wrześniu 1945r. zrzeszająca ok. 30 tys. byłych żołnierzy AK. Prowadziła ona działalność propagandową i odwety przeciw UB,
MO, PPR. Przetrwała do 1947r. Ich celem było przywrócenie wschodnich granic Polski i współpraca z państwami zachodnimi. W styczniu 1946r. WiN i inne organizacje niepodległościowe
pozostając w konspiracji utworzyły podziemny parlament KPOPP (Komitet Porozumiewawczy Organizacji Polski Podziemnej). Na przełomie 1946r.\1947r. przywódcy WiN zostali uwięzieni,
dzięki czemu udało się komunistom rozbić WiN.
*UPA - Ukraińska Powstańcza Armia, której członkowie nie złożyli broni, działała w Bieszczadach po obu stronach granicy polsko-radzieckiej i cieszyła się poparciem miejscowej ludności
dzięki temu, że ją broniła (min. przed wysiedleniami). Karała nawet karą śmierci jej przeciwników (również Ukraińców).
*Akcja Wisła - W marcu 1947r. w Bieszczadach zginął gen. Karol Świerczewski, a odpowiedzialnością za jego śmierć obciążono UPA. Dla władz komunistycznych było to tylko pretekstem do
podjęcia akcji „Wisła”, która polegała na wysiedleniu całej ludności ukraińskiej z południowo-wschodniego krańca polski na Pomorze, Dolny Śląsk i Mazury. Celem tej akcji było ostateczne
rozbicie UPA. Skutkiem było wysiedlenie Ukraińców oraz Łemków i Bojków (nie współpracujących z UPA).
b). Daty.
*30 czerwca 1946r. - Referendum w Polsce, w którym sfałszowano wyniki na rzecz komunistów.
*19 stycznia 1947r. - Po sprawnie przeprowadzonym referendum i sfałszowaniu wyników przeprowadzono wybory do sejmu. Ich wyniki także sfałszowano (na rzecz komunistów).
c). Postacie.
*Bolesław Bierut - komunista. W latach 20, członek KPP. W latach 30, był pracownikiem Kominternu i agentem radzieckich służb specjalnych. Od 1947r. prezydent Polski. Odpowiedzialny za
liczne zbrodnie systemu komunistycznego w Polsce.
*Józef Cyrankiewicz - premier nowego rządu po sfałszowanych wyborach w 1947r. Reprezentował PPS na kongresie zjednoczeniowym, (grudzień 1948r.).
3. Stalinizm w Polsce.
a). Daty.
*grudzień 1948r. - Zjednoczeniowy kongres PPR i PPS. Podjęto uchwałę o powstaniu PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza), na której czele stanął Bolesław Bierut.
*1952r. - Po sfałszowanym procesie wydano wyrok śmierci na gen. Emila Fieldorfa, (dowódca Kedywu).
*1950r. - Prymas Polski, arcybiskup Stefan Wyszyński, aby zapewnić kościołowi choć częściową niezależność, a wiernym swobodę kultu, podpisał w kwietniu (owego roku) umowę z rządem.
W zamian za lojalność wobec komunistycznej władzy zezwolono na naukę religii w szkołach oraz na prace duszpasterską i charytatywną księży.
b). Pojęcia.
*PZPR - Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, na której czele stanął Bolesław Bierut. Najwyższą władzą w PZPR było Biuro Polityczne. Znalazło się w nim ośmiu byłych członków PPR i tylko
trzech PPS. Oznaczało to znaczną przewagę jaką mieli zwolennicy metod ZSRR, (kolektywizacja, nacjonalizacja, bezwzględna rozprawa z opozycją).
*MBP - Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. Wprowadziło ono w Polsce terror polityczny ; represje, aresztowania i tortury, w celu umocnienia władzy komunistycznej w kraju. W jego
wyniku wydano i wykonano liczne wyroki śmierci z powodów politycznych.
c). W jaki sposób władze PRL walczyły z kościołem ?
*Władze PRL postanowiły wreszcie uzależnić od siebie kościół, który jako jedyna instytucja nie podlegała takiej władzy. Aby ją osłabić przejęto prawie wszystkie kościelne majątki ziemskie,
placówki oświatowe, wychowawcze i opiekuńcze min. należące do Caritas. Rozpoczęto aresztowania księży, sprzeciwiający się legalnej władzy. Po ok. 3 latach zawieszenia broni biskup
kielecki Czesław Kaczmarek został podejrzany i oskarżony o szpiegostwo i propagandę. Ostatecznie w 1953r. po sprzeciwie Stefana Wyszyńskiego przeciw wierności państwu, internowano
go.
4. Gospodarka w latach 1945r. – 1956r.
a). Daty.
*wrzesień 1944r. - PKWN ogłosił dekret o reformie rolnej. Parcelacji podlegały majątki o powierzchni powyżej 50 ha należące przed wojną do państwa i właścicieli ziemskich oraz grunty
poniemieckie. Na ziemiach odzyskanych wchodzących w skład Pomorza, Śląska i Wielkopolski podzielono majątki ziemskie powyżej 100 ha. Wbrew dekretowi PKWN, właścicielom
konfiskowano także domy, z których tworzono szkoły, biblioteki itp…
*1947r. - 1949r. - Udało się zrealizować plan trzyletni. Głównie dzięki ofiarności społeczeństwa. W ramach tego planu odbudowano przemysł i połączenia transportowe. Rozpoczęto
zagospodarowywanie Ziem Odzyskanych.
b). Pojęcia.
*PGR - Państwowe Gospodarstwa Rolne. Chłopi nie byli już właścicielami, a jedynie pracownikami na ziemiach, pracowali więc w PGR-ach. Było to dla nich znacznie niekorzystne szczególnie
w kwestii sprzedawania produktów do ZSRR po niskich cenach.
*Bitwa o handel - W kwietniu 1947r. PPR przedstawiła program likwidacji prawie wszystkich prywatnych sklepów i hurtowni. Dwa miesiące później Hilary Mine (minister przemysłu i handlu)
uchwalił ustawę o zwalczaniu drożyzny. Sama bitwa o handel polegała na likwidacji prawie wszystkich prywatnych przedsiębiorstw. Od tej pory personel sklepów (itp.) miał zajmować się
głównie sprzedażą, a dopiero potem obsługą klientów.
5. Koniec stalinizmu w Polsce.
a). Pojęcia.
*Natolińczycy - Ugrupowanie w partii PZPR, popierające system rządów Stalina. Nazwa od miejsc w, których odbyło się VIII Plenum, (podwarszawski Natolin).
*Puławianie - Ugrupowanie w partii PZPR, żądające reform w partii. Nazwa od miejsc w, których odbyło się VIII Plenum, (podwarszawskie Puławy).
b). Daty.
*czerwiec 1956r. - Strajk robotników poznańskich Zakładów im. Józefa Stalina (dawniej Hipolita Cegielskiego) przeciw podwyżkom cen. Towarzyszyły mu uliczne manifestacje. Skutki były
niekorzystne. W kilkudniowych walkach zginęło 80 osób, a 300 zostało rannych.
*październik 1956r. - VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR. Podczas niego starły się dwa ugrupowania w partii; natolińczycy, (popierający system rządów Stalina) i puławianie, (żądający
reform w partii). Zwycięstwo Puławian. Skutkiem; przekształcenie PZPR w KC PZPR z I sekretarzem Władysławem Gomułką.
c). Na czym polegała odwilż październikowa ?
*Odwilż październikowa polegała na tym, że po wyborze Gomułki nastąpił krótki okres demokratyzacji Polski. Kardynał Stefan Wyszyński został wypuszczony na wolność, a niektóre wyroki
sądowe odchylono. Część funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa została skazana. Polska stała się mniej zależna od ZSRR, mogła np. nawiązywać stosunki z krajami z poza bloku
socjalistycznego. Rozwinął się przemysł spożywczy i lekki, dochody ludzi wzrosły.
6. Rządy Władysława Gomułki.
a). Pojęcia.
*Partyzanci - Zwolennicy ministra spraw wewnętrznych Mieczysława Moczara, kolejna frakcja w PZPR dążąca do władzy. Ich celem było skompromitowanie i odsunięcie od władzy
Władysława Gomułki. Prowadzili szeroką akcje propagandową przeciw inteligencji, zwłaszcza żydowskiej.
b). Daty.
*8 marca 1968r. - Kiedy wyrzucono z uczelni dwóch uczniów wstawiających się za przywróceniem „Dziadów” do teatru, w ich obronie stanęli kolejni studenci. 8 marca zorganizowali wiec na
dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak miejscowa milicja rozpędziła demonstrantów w brutalny sposób.
*1965r. - Zatargi kościelno-społeczne. Kościół chciał wówczas urządzić rocznicę tysiąclecia chrztu Polski, a polityka 100-lecie powstania państwa polskiego.
*7 grudnia 1970r. – Sukcesywne zakończenie negocjacji z Willym Brandtem (kanclerzem Niemiec). Podpisanie układu o stosunkach między Polską, a RFN i potwierdzenie nienaruszalności
istniejących granic, w tym zachodniej granicy Polski.
c). Podaj 4 skutki wydarzeń marcowych w 1968r.
*Wybuchy manifestacji i protestów przeciw zakazowi wystawiania „Dziadów”. Wyrzucanie buntowniczej młodzieży z uczelni.
*Urządzanie manifestacji w różnych uczelniach. Zakończone fiaskiem.
*Partyzanci nasilili swoją antyżydowską propagandę.
*Poparcie Gomułki dla pacyfikacji studentów i represji antyżydowskich.
d). Czego dotyczył list biskupów polskich do biskupów niemieckich ?
*Pojednawczy list biskupów polskich do biskupów niemieckich dotyczył głównie słów „udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie”, co wywołało wściekłość władz. Doszło bowiem
wtedy do konfliktu, ponieważ komuniści chcieli mieć wyłączność na reprezentowanie Polaków w stosunkach międzynarodowych, a biskupi niemieccy zrozumieli ten list jako list od ludności
katolickiej czyli większości polskiego społeczeństwa.
e). Jakie dwa postanowienia zawierało porozumienie między PRL, a RFN ?
*Ustanowienie stosunków pomiędzy dwoma tymi państwami.
*Potwierdzenie nienaruszalności istniejących granic, w tym zachodniej granicy Polski.