DOC

DOC. DR HABIL. ANDRZEJ GŁUSZCZ
WSPOMNIENIE POŚMIERTNE
Dnia 17 marca 1972 r. zmarł nieoczekiwanie doc. dr hab. med. Andrzej Głuszcz - długoletni
współpracownik naukowo-dydaktyczny Katedry Anatomii Patologicznej AM w Lodzi.
Doc. dr Andrzej Głuszcz urodził się dnia 14. X. 1924 r. w Woli Pękoszewskiej w powiecie
Skierniewickim. Do września 1939 r. ukończył 2 klasy gimnazjum ogólnokształcącego.
Podczas okupacji hitlerowskiej pracował przymusowo jako robotnik w Suchej Beskidzkiej,
włączonej wówczas do Rzeszy Niemieckiej. Pomimo tak ciężkich warunków życia kształcił
się sam i w roku 1945 zdał tzw. "małą maturę" jako eksternista a w roku 1946 uzyskał
świadectwo dojrzałości w Liceum w Wadowicach. Studia lekarskie ukończył W Krakowie w
1953 r. Będąc jeszcze studentem, zaczął pracować w Krakowskim Zakładzie Anatomii
Patologicznej i opuścił go w jesieni 1952 r. powołany do czynnej służby wojskowej. Pełnił ją
do 1957 r., i od 1953 r. do 1. IX. 1955 r. pracował jednocześnie jako wolontariusz w Zakładzie Anatomii Patologicznej AM w Łodzi, po czym zajmował tu kolejno stanowiska:
asystenta, starszego asystenta, adiunkta, docenta i docenta etatowego.
Spuścizna naukowa doc. dr habil. med. Andrzeja Głuszcza to:
1. Ponad 80 referatów wygłoszonych na posiedzeniach naukowych Towarzystwa
Anatomopatologów Polskich, Polskiego Towarzystwa Neurologów, Neurochirurgów, podczas
zjazdów krajowych organizowanych przez wymienione Towarzystwa Naukowe oraz podczas
Zjazdów Międzynarodowych w Montrealu, we Frankfurcie, w Zurychu, w Atlantic, w
Warszawie i w Krakowie.
2. Ponad 50 prac ogłoszonych drukiem, z czego 19 w językach niemieckim i angielskim.
Najwięcej prac doc. dr habil. med. Andrzej Głuszcz poświęcił patomorfologii ośrodkowego
układu nerwowego, a zwłaszcza jego nowotworom; po raz pierwszy w Polsce opisał chorobę
Krabbego u rodzeństwa, wyodrębnił zespół płucno-mózgowy z niedotlenienia i płucno-mózgowy z zakażenia wśród różnych przyczyn śmierci wcześniaków w okresie okołoporodowym;
wykazał dużą rolę czynnika zakaźnego w powstawaniu martwicy rozsianej mózgu, którą
dotychczas wiązano raczej z zaburzeniami w krążeniu krwi w tym narządzie, a głównie z jego
niedotlenieniem. Zagadnienie zmian w mózgu wskutek niedotlenienia doc. dr habil. med.
Andrzej Głuszcz zgłębił i szerzej ujął po zbadaniu tego narządu w przypadkach tzw.
odmóżdżenia w stanach śmierci klinicznej i po reanimacji. Zwrócił wówczas uwagę na
nieznany dotąd rodzaj zmian oligodendrogleju, związanych z wtórnym zwyrodn1ieniem dróg
nerwowych.
Z zakresu guzów ośrodkowego układu nerwowego godne uwagi są: l) prace o tzw.
szyszyniakach zabłąkanych, w której to pracy autor wyraził własny i oryginalny pogląd na
pochodzenie tych guzów oraz 2) liczne prace dotyczące glejaków mózgu. Nowotwory te doc.
dr habil. med. Andrzej Głuszcz badał wielostronnie, stosując metody histologiczne,
histochemiczne, histoenzymatyczne oraz hodowle in vivo (w przedniej komorze oka świnek
morskich) i in vitro. Na podstawie tych badań autor wyodrębnił trzy typy glejaków,
różniących się dynamiką wzrostu i architektoniką utkania. I tu doc. dr habil. med. Andrzej
Głuszcz pierwszy zwrócił uwagę, że dysplazja, właściwa zresztą procesom
dysontogenetycznym nienowotworowym, a zwłaszcza leukodystrofii, jest zjawiskiem bardzo
częstym w glejakach i może w znacznej mierze odbijać się na dynamice ich wzrostu i
klinicznym przebiegu.
W pracach na temat morfologii dysplazji i jej mechanizmu autor wypowiada należycie
udokumentowane własne poglądy na genezę niektórych postaci tzw. zwyrodnienia
włókienkowatego typu Alzheimera i na związek patogenetyczny glejaków z zaburzeniami
rozwojowymi i z genetycznie uwarunkowanymi zaburzeniami przemiany materii w mózgu
zaliczanymi do tzw. leukodystrofii.
Doc. dr habil. med. Andrzej Głuszcz zaproponował własną klasyfikację guzów mózgu, tzw.
"Układ krzyżowy". Układ ten opiera się zarówno na kryteriach biologicznej oceny glejaków,
jak i na kryteriach histogenetycznych i pozwala na charakterystykę dynamiki klinicznej tych
nowotworów, co ważne jest zwłaszcza dla ich leczenia i dalszego rokowania.
Prace doc. dr habil. med. Andrzeja Głuszcza wzbudziły szerokie zainteresowanie w kraju i za
granicą. Prace te, jak i referaty oraz sama osobowość doc. Głuszcza, Jego dogłębne i
rzeczowe ujmowanie zagadnień wysoce kulturalny i przyjemny sposób dyskusji rozsławiły w
świecie polską neuropatomorfologię. Doc. dr habil. med. Andrzej Głuszcz był za granicą
doskonałym ambasadorem tej gałęzi wiedzy lekarskiej rozwijanej w Polsce. Jako stypendysta
Fundacji Rockefellera zorganizował pracownię neuropatomorfologiczną w Montrealu; na
zaproszenie władz Uniwersytetu w Rotterdamie zorganizował tam Zakład
Neuropatomorfologii i w ciągu 2 lat prowadził zajęcia dydaktyczne w tym zakresie ze
studentami, biorąc też czynny udział w życiu naukowym Wydziału Lekarskiego. Był też
zaproszony przez władze Uniwersytetu Philippsa w Marburgu do współpracy naukowej i
dydaktycznej w Instytucie Patologii. Tu przez pół roku jako "Gastprofessor" miał wykłady i
zajęcia praktyczne dla studentów oraz referował swe osiągnięcia w zakresie
neuropatomorfologii na posiedzeniach naukowych Instytutu.
Od kilku lat doc. dr habil. med. A. Głuszcz współpracował naukowo z Ośrodkiem
neuroonkologicznym i Ośrodkiem neuropatologii doświadczalnej w National Institutes of
Health and Blindeness w Bethesda (USA), wykonując prace doświadczalne z zakresu
neuroonkologii za pośrednictwem Komisji Koordynacyjnej dla współpracy polskoamerykańskiej przy Radzie Naukowej Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.
Doc. dr habil. med. Andrzej Głuszcz był członkiem wielu Towarzystw naukowych, w
niektórych z nich zasiadał w charakterze przewodniczącego lub członka Zarządu, bądź
Komisji Rewizyjnej.
Za prace naukowe doc. dr habil. med. Andrzej Głuszcz otrzymał nagrodę I stopnia Ministra
Zdrowia i Opieki Społeczmej, nagrody Towarzystwa Histochemików i Cytochemików,
Polskiego Towarzystwa Anatomopatologów, pięciokrotnie nagrodę rektorską.
Prócz działalności naukowej i dydaktycznej doc. dr habil. med. Andrzej Głuszcz brał bardzo
czynny udział w pracy społeczno-politycznej: pełnił obowiązki sekretarza POP w swym
środowisku pracy, był członkiem Komisji Partyjnej do Spraw Dydaktyki w Akademii
Medycznej w Łodzi, Kierownikiem Obozu Społeczno-Naukowego ZMS w Niemysłowie,
rzecznikiem. dyscyplinarnym do spraw studentów, członkiem Komisji Senackiej do Spraw
Etatowych. Odznaczony był Złotym Krzyżem Zasługi.
Przedwczesna śmierć zebrała nam człowieka prawego, wybitnego naukowca pełnego zapału
do pracy twórczej, wspaniałego' dydaktyka i dobrego kolegę. Nie zdążył On niestety
urzeczywistnić szeroko zakrojonych naukowych planów na przyszłość.
Wskutek śmierci doc. dr habil. med. Andrzeja Gluszcza polska anatomia patologiczna, a
zwłaszcza neuropatomorfologia poniosła olbrzymią stratę. Zmarły zostawił po sobie głęboki
smutek w sercach naszych i trwałą świetlaną pamięć o sobie.
Prof. dr med. Aleksander Pruszczyński