pobierz plik

W ostatnim czasie w naszym przedszkolu udało się zorganizować spotkanie
dotyczące zaburzeń integracji sensorycznej u dzieci w wieku przedszkolnym.
Spotkanie było dedykowane radzie pedagogicznej naszego przedszkola. Prowadzącym
była Pani Agnieszka Krakowiak – psycholog, terapeuta SI. Skąd pomysł na takie
spotkanie?? Otóż podczas ostatniego roku mojej pracy (nie tylko w placówkach
przedszkolnych) coraz częściej spotykałam się w mojej pracy z przypadkami
„niegrzecznych”, „trudnych wychowawczo” dzieci. Trudności u większości z nich
pojawiały się w funkcjonowaniu w grupie przedszkolnej. Były to dzieci albo
wycofane, bierne, nie podejmujące żadnej aktywności, albo zachowujące się w
sposób agresywny w stosunku do swoich rówieśników. Na swojej drodze zawodowej
spotkałam psychologa, który jest terapeutą SI i przez co tematyka zaburzeń
integracji sensorycznej stała mi się bliższa. Po obserwacji dzieci, po rozmowach
z rodzicami ww. trudności dzieci mogły wynikać właśnie z zaburzeń integracji
sensorycznej. Dzięki współpracy z rodzicami udało się pokierować dzieci na
diagnozę SI, która w większości przypadkach potwierdziła się.
Stąd pomysł by problematykę dzieci z zaburzeniami SI przybliżyć osobom na co
dzień pracującym z dziećmi. Zależało nam na tym, by wskazać nauczycielom
pierwsze symptomy mogące świadczyć o zaburzeniach SI. By mogli w miarę szybko
rozpoznać zaburzenia, odpowiednio zareagować i wskazać kierunek pomocy dziecku
i rodzicom.
Integracja sensoryczna co to takiego?
Integracja sensoryczna (ang. Sensory Integration) jest to skomplikowany proces o
podłożu neurofizjologicznym, w którym następuje organizacja dostarczanych do
centralnego układu nerwowego (mózgu) wrażeń sensorycznych (zmysłowych).

Procesy integracji sensorycznej zachodzą w rdzeniu kręgowym, w pniu mózgu,
móżdżku
a
następnie
w
półkulach
mózgowych.
Natomiast
wszystkie
skomplikowane wyższe procesy mózgu (tj. czynności umysłowe jak czytanie,
liczenie, mówienie) mogą odbywać się prawidłowo, jeżeli istnieje dobra
organizacja
odbioru
wrażeń
zmysłowych
na
niższych
szczeblach
układu
nerwowego tzn. w pniu mózgu i móżdżku.

Wrażenia płynące z receptorów zmysłów (tzn. dotyku, układu przedsionkowego
-
zmysłu
odpowiadającego
za
równowagę
i
rejestrowanie
ruchu
ciała,
propriocepcji - czucia głębokiego, węchu, smaku, wzroku, a także słuchu)
są tak opracowywane przez układ nerwowy, aby mogły być wykorzystane w
celowym działaniu podczas codziennych, pozornie prostych czynności takich
jak np. czytanie i pisanie, mówienie, wchodzenie po schodach, jazda na
rowerze, zapinanie guzików, itp.

Jeśli
występują
zmysłowych,
to
zaburzenia
będą
w
pojawiać
odbiorze
się
i
integrowaniu
dysfunkcje
w
bodźców
rozwoju
(wrażeń)
poznawczym,
motorycznym, a także zachowaniu dziecka. Innymi słowy dziecko będzie miało
problemy np. z prawidłowym opanowaniem w/w czynności.
Jak rozpoznać zaburzenia SI? :
Istnieją pewne objawy nieprawidłowości w funkcjonowaniu dziecka, na które
rodzice (opiekunowie) dziecka czy nauczyciele powinni zwrócić uwagę. Pojedynczy
objaw nie jest wskazaniem do diagnozy SI. Jednak już kilka, a tym bardziej
kilkanaście z nich jest powodem do przeprowadzenia pełnej diagnozy procesów
integracji sensorycznej dziecka, które ma:

opóźnienia i zaburzenia rozwoju mowy

obciążony
wywiad
okołoporodowy
(ciąże
wysokiego
ryzyka,
wcześniactwo,
pobyty na OIOM-ie noworodkowym, powikłania okołoporodowe w tym poród przez
cięcie cesarskie)

trudności z czytaniem, pisaniem, liczeniem - trudności z rozpoznawaniem
liter,
cyfr,
mylenie,
odwracanie
liter,
pismo
lustrzane,
przekręcanie
sylab, wyrazów, czytanie od końca wyrazów

nieprawidłowy
chwyt
kredki,
długopisu,
kłopoty
z
cięciem
nożyczkami,
rysowaniem po śladzie, kalkowaniem
trudności
z
utrzymaniem
głowy
(podczas
dłuższego
siedzenia)
w
pozycji
pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku

często kłopoty ze wskazaniem części ciała, myli stronę prawą i lewą

trudności z samodzielnym żuciem i przełykaniem pokarmów, wybiera dania
papkowate, z samodzielnym piciem

prawie zawsze jakiś siniak czy zadrapanie, gdyż potyka się i przewraca
częściej niż rówieśnicy

wiele czynności samoobsługowych wykonuje z trudem, powoli, niezdarnie; do
końca ich nie potrafi opanować. Ma kłopoty z: samodzielnym korzystaniu z
WC czy kąpielą w łazience, ubieraniem się, zwłaszcza zapinaniem guzików,
sznurowaniem butów

nadmierną ruchliwość - nie może usiedzieć czy ustać w jednym miejscu

utrudnioną
orientację
w
otoczeniu
-
dziecko
czuje
się
zagubione,
potrzebuje sporo czasu by zapamiętać otoczenie

zaburzenia
napięcia
mięśniowego
-
wzmożone
lub
obniżone
np.
szybka
męczliwość podczas pisania
lęk przed upadkiem lub wysokością - wchodząc po schodach lub schodząc
częściej niż inne dzieci trzyma się poręczy, niepewnie stawia nogi

obniżone
zainteresowanie
aktywnością
ruchową,
niechęć
do
karuzeli
i
huśtawek na placu zabaw, dziecko nie lubi podskakiwać, wykonywać fikołków
Okazuje zdenerwowanie przed np. wejściem na wysoką drabinkę

niewspółmierną
reakcję
(np.
krzyk,
płacz)
do
siły
bodźca
na
nagłe
dotknięcie albo lekkie popchnięcie z tyłu

problemy z siadaniem na krześle lub poprawiając na nim swoją pozycję
zdarza się, że spada, ma niezgrabne ruchy - zbyt zamaszyste, dziwaczne
albo często chodzi na palcach

problemy z rzucaniem i łapaniem piłki

skłonności do szybkiego męczenia się, sprawia wrażenie słabego dziecka

problemy z uczeniem się nowych aktywności ruchowych (pływanie, jazda na
rowerze),
podczas
gimnastyki
lub
rytmiki
kłopoty
z
dotrzymaniem
kroku
rówieśnikom - wielu ćwiczeń nie jest w stanie wykonać.

słabe wyczucie odległości np. często staje zbyt blisko innych ludzi czy
przedmiotów, Nieumyślnie wchodzi lub wpada na meble, ściany czy inne osoby
Dziecku często przytrafiają się nieumyślne sytuacje np. rozlewanie soku,
zrzucanie książek z ławki, rozsypywanie cukru

zaburzoną orientację - podczas gier zespołowych zdarza się, że biegnie w
innym kierunku niż jego drużyna, w inną stronę niż piłka, którą ma złapać

problemy z koncentracją uwagi - trudności w skupieniu uwagi nad zadaniem,
z
wysłuchaniem
polecenia.
Trudności
z
współpracą
z
dorosłym
lub
współdziałania z innymi dziećmi;

Problemy emocjonalne - często się obraża, jest uparte, reaguje agresywnie
albo
w
kontaktach
z
innymi
ludźmi
dziecko
zamyka
się
w
sobie,
jest
nieśmiałe i wycofywane z kontaktu

niską samoocenę i nie wierzy we własne siły i możliwości

Nadwrażliwość na bodźce zmysłowe np. gwałtownie reaguje i długo narzeka
nawet na drobne urazy, często mruży oczy; zatyka uszy z powodu hałasu czy
określonego dźwięku; dziecko zwraca szczególną uwagę na zapachy, które
wywołują jego niepokój a czasem zdecydowaną dezaprobatę; unikanie zabaw
plasteliną,
malowania
palcami,
unikanie
dotykania
niektórych
faktur
i
substancji np. kleju, piasku. trudności z tolerancją na czesanie, mycie
głowy, podczas mycia zębów miewa odruch wymiotny.

Podwrażliwość na bodźce zmysłowe np. dziecko lubi kręcić się intensywnie i
bardzo długo na karuzeli; może celowo uderzać się przedmiotami lub wpadać
na ścianę, pocierać dłonie czy inne części ciała rzeczami o chropowatej
fakturze, może uparcie obwąchiwać wybrane przedmioty, poszukiwać takich
wrażeń jak np. wpatrywanie się w światło lampy sufitowej czy latarki;
dziecko lubi smakować nietypowe czy niejadalne rzeczy takie jak np. pasta
do butów; może też ignorować ból np. w takich sytuacjach jak dotykanie
gorących przedmiotów
Zaburzenia integracji sensorycznej powodują obniżenie funkcjonowania społecznoemocjonalnego dziecka oraz obniżają funkcjonowanie w obszarze poznawczym. Im
wcześniejsza diagnoza tym szybciej dziecko ma szansę wyrównać deficyty. Drodzy
Rodzice pamiętajcie, że to przedszkole często jest pierwszym miejscem, gdzie
nauczyciele
są
w
stanie
dostrzec
nieprawidłowości
w
funkcjonowaniu
i dlatego ogromnie ważna jest współpraca na polu rodzic – nauczyciel.
dziecka
Na koniec chciałabym bardzo podziękować Pani Agnieszce Krakowiak, że zechciała
podzielić się z nami swoją wiedzą i doświadczeniem.
Tekst opracowała: Patrycja Sumińska – psycholog