Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego
advertisement
Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 4. Podstawowe cele polityki ekologicznej powiatu gryfickiego Program ochrony środowiska, zgodnie z art.4 ust.1 ustawy o samorządzie powiatowym jest realizacją strategii rozwoju powiatu. Na podstawie Uchwały Rady Powiatu Gryfickiego nr XX/123/2000 z dnia 10.10.2000r. „Kierunki rozwoju Powiatu Gryfickiego na lata 2000 – 2006”, postawione zostały do rozwiązania następujące cele w zakresie ochrony środowiska: Cele polityki ekologicznej powiatu gryfickiego Tab. 2 Cel strategiczny Poprawa konkurencyjności powiatu i rozwój turystyki Poprawa jakości życia w regionie (przyroda, krajobraz, ochrona środowiska) Uwzględnienie w programie wojewódzkim Budowa zbiornika retencyjnego na Redze Cel 2 w Kłodkowie Zagospodarowanie istniejących mmmmm Cel 2 zbiorników retencyjnych Zagospodarowanie rozlewiska Regi Cel 2, Cel 7 Powstawanie gospodarstw Cel 7 agroturystycznych Rozwój eko-produkcji w gospodarstwach Cel 7, Cel 9 agroturystycznych Promocja turystyczna ziemi gryfickiej Cel 7, Cel 9 Poprawa zaplecza parkingowego dla Cel 6, Cel 8 samochodów ciężarowych Poprawa estetyki ziemi gryfickiej Cel 6 Budowa portu jachtowego w Mrzeżynie Cel 6 Budowa elektrowni wodnych na rzece Cel 2 Redze i jej dopływach Budowa sieci elektrowni wiatrowych na Cel 5 wybrzeżu Odtwarzanie i modernizacja urządzeń do Cel 2, Cel 6 odwadniania i nawadniania terenów rolniczych Budowa kolektora sanitarnego Jaromin – Cel 2 Trzebiatów Zagospodarowanie dorzecza Regi Cel 4, Cel 5, Cel 8 Wdrażanie technologii wykorzystania Cel 5 ekologicznych źródeł energii Rozbudowa i modernizacja sieci Cel 1 kanalizacyjnych Opracowanie i wdrożenie programu Cel 3 segregacji odpadów komunalnych Opracowanie i wdrożenie programu zagospodarowania odpadów z Cel 3 oczyszczalni ścieków Budowa zbiornika wodnego w Kłodkowie Cel 2 Cel operacyjny 5 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Budowa i utrzymanie przyjaznego dla środowiska systemu ochrony przeciwpowodziowej Uregulowanie gospodarki wodno – ściekowej w dorzeczu Regi Zabezpieczenie przed degradacją brzegu morskiego Modernizacja kotłowni Likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów Ochrona lasów w miejscowościach nadmorskich Likwidacja szamb przydomowych Odbudowa parków miejskich Budowa małych oczyszczalni ścieków na potrzeby wsi Budowa obwodnicy drogowej w Płotach Budowa obwodnicy drogowej w Gryficach Budowa zbiornika wodnego na rzece Redze koło Kłodkowa Utrzymanie w sprawności urządzeń melioracyjnych przy udziale grup interwencyjnych Budowa oczyszczalni ścieków terenach wiejskich Budowa kanalizacji sanitarnej terenach wiejskich Cel 6 Cel 4 Cel 3 Cel 6 Cel 2 Cel 4, Cel 7 Cel 6 Cel 4 Cel 4 Cel 2 Cel 2, Cel 6 na Cel 2 na Cel 8 Źródło: Badania własne 5. Krajowe, wojewódzkie i powiatowe limity racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska W „II Polityce ekologicznej państwa”, przyjętej przez Sejm RP w sierpniu 2001 roku, zostały wyznaczone limity związane z racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych i poprawą stanu środowiska. Wszystkie dotyczą osiągnięcia celu na poziomie 2010 roku. 5.1. Limity krajowe, wojewódzkie i powiatowe 5.1.1. Zasoby wodne Krajowy limit został ustalony w zakresie zmniejszenia wodochłonności produkcji o 50% w stosunku do roku 1990 (w przeliczeniu na PKB i wartość sprzedaży w przemyśle). Limit wojewódzki oszacowany został na 20%. Limit powiatowy przyjęto również na poziomie 20%. Niewielkie możliwości spowodowane są małą ilością zakładów, w których można zastosować nowoczesne technologie produkcji. 6 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 5.1.2. Energia Założenia polityki energetycznej państwa i województwa przewidują ograniczenie zużycia energii o 25% w stosunku do roku 2000 (w przeliczeniu na jednostkę produkcyjna czy PKB). Podobnie zakłada się również na poziomie regionalnym, gdzie przewiduje się wprowadzenie technologii i urządzeń energooszczędnych. Ponadto w planie zagospodarowania powiatu przewiduje się wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii (energia wiatru i wody), przez co możliwe jest osiągnięcie udziału energii elektrycznej z tych źródeł na poziomie powyżej 7,5% w 2010 roku, w całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej (rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15.12.2000r.). 5.1.3. Surowce wtórne Na poziomie krajowym zakłada się odzyskanie i ponowne wykorzystanie 50% papieru i szkła oraz odpadów komunalnych. W województwie zachodniopomorskim wskaźnik ten szacowany jest na 60% przy objęciu selektywną zbiórką odpadów 80% gospodarstw domowych. Wydaje się, że są to wskaźniki zawyżone ze względu na specyfikę powiatu. Wielkość odzysku w dużej mierze zależeć będzie od realizacji programu Celowego Związku Gmin R – XXI. 5.1.4. Ładunki zanieczyszczeń odprowadzane do wód Na poziomie krajowym w 2010 roku zakłada się pełną (100%) likwidację zrzutu ścieków nieoczyszczonych z miast i zakładów przemysłowych. W województwie zachodniopomorskim wskaźnik ten szacuje się na poziomie 93%. W powiecie realne jest uzyskanie 100% likwidacji zrzutów z miast i zakładów przemysłowych. Nieco gorzej przedstawia się sytuacja ze spływami powierzchniowymi oraz zrzutami ścieków z terenów wiejskich, gdzie 84% wsi nie posiada oczyszczalni ścieków ani kanalizacji sanitarnej. 5.1.5. Emisja zanieczyszczeń do powietrza Na poziomie krajowym przyjmuje się ograniczenie emisji pyłów o 75%, dwutlenku siarki o 50%, tlenków azotu o 31%, niemetanowych lotnych związków organicznych o 4% i amoniaku o 8% w stosunku do stanu z roku 1990. Na poziomie 7 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego województwa zachodniopomorskiego przyjmuje się wskaźniki krajowe, z wyjątkiem dwutlenku siarki, gdzie szacuje się 30% zmniejszenie emisji oraz tlenków azotu 20% zmniejszenie emisji. Przyjmuje się, że na terenie powiatu wskaźniki te będą kształtowały się podobnie jak na terenie województwa. Jednak dokładne określenie tych wartości jest obarczone dużym błędem ze względu na rozproszenie i w większości niewielkie źródła emisji zanieczyszczeń. Na terenie powiatu emisja powyższych zanieczyszczeń do atmosfery nie stanowi zagrożenia. 5.1.6. Paliwa Zakłada się systematyczne odchodzenie od eksploatacji uciążliwych instalacji na paliwa stałe, głównie węgiel i koks na rzecz „czystych” technologii, wykorzystujących głównie gaz ziemny. 7. Stan środowiska powiatu gryfickiego W okresie ostatnich kilku lat stan środowiska na terenie powiatu gryfickiego uległ znacznej poprawie. Jest to efekt proekologicznych działań inwestycyjnych gmin, związanych głównie z gospodarką wodno – ściekową. Korzystne dla środowiska przyrodniczego okazały się również zmiany ustrojowe w kraju, w wyniku których uległo likwidacji wiele starych pod względem technologicznym zakładów przemysłowych oraz znacznie obniżyła się intensyfikacja upraw rolnych. Nowe uwarunkowania prawne wynikające zarówno z przepisów krajowych jak i Wspólnoty Europejskiej wprowadzają standardy jakości dla poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego, co wymaga dalszych działań zmierzających do minimalizacji emisji zanieczyszczeń do środowiska. 7.1. Geologia Powiat gryficki położony jest w obrębie synklinarium szczecińskiego, uformowanego ostatecznie w czasie orogenezy alpejskiej. Synklinarium to jest wydłużonym elementem tektonicznym z kilkoma równoległymi do osi synkliny fałdami. Występuje tu około 400 m miąższości utworów kenozoicznych, kilkaset metrów osadów kredowych oraz tektonika solna. Najstarszym udokumentowanym utworem jest perm w postaci iłów, piaskowców, mułowców oraz trias jako mułowce i 8 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego piaskowce przechodzące w wapienie, dolomity i anhydryty, a w części stropowej iłowce i mułowce z anhydrytami. Jura reprezentowana jest w spągu jako piaski, piaskowce, iły i mułowce, a w części środkowej i stropowej jako wapienie, piaskowce, margle i mułowce. Trzeciorzęd stanowią utwory morskie, głównie piaski, muły i iły oraz piaski i żwiry kwarcowe z nakładkami ilastymi i węglem brunatnym. Czwartorzęd, głównie plejstocejski, został uformowany w okresie zlodowacenia bałtyckiego. Reprezentowany jest przez gliny, piaski gliniaste i osady ilaste. W dolinach rzek występują osady (holocen) wykształcone w postaci glin, piasków i torfów. Miąższość utworów czwartorzędowych waha się od kilku do 150 metrów. Pod względem hydrogeologicznym powiat gryficki należy do makroregionu zachodniego Niżu Polskiego. Głębokość występowania pięter wodonośnych waha się od 20 do 150 m, zasobność średnia (50-200 m3/24h/km2), częściowo duża (ponad 200m3/24h/km2). W regionie tym wydzielono piętra wodonośne triasu, jury, kredy i czwartorzędu. Piętra trzeciorzędowe są sporadyczne. Dominujące znaczenie mają piętra wodonośne czwartorzędu. Miasto Gryfice położone jest w centralnej części Równiny Gryfickiej, która zbudowana jest z glin zwałowych i piasków. Porozcinana jest licznymi plejstoceńskimi dolinami wypełnionymi piaskami tarasów akumulacyjnych. Do najważniejszych z tych dolin zalicza się Dolinę Regi i rynny odpływowe Stuchowskiej Strugi i Otoczki. Nieco dalej w pobliżu miejscowości Płoty wysoczyznę przecina równoleżnikowa Pradolina Pomorska. 7.2. Powietrze Na terenie powiatu nie ma większych źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza. Z obszaru powiatu gryfickiego pochodzi zaledwie 0,065% emisji całkowitej zanieczyszczeń gazowych (S02, NO2 i CO) oraz 0,73% zanieczyszczeń pyłowych województwa zachodniopomorskiego, z tego prawie 100% pochodzi z miasta Gryfice. Zakłady mające znaczny wpływ na stan powietrza atmosferycznego: Cukrownia „Gryfice” S.A. Zakład pracuje sezonowo. Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są trzy kotły rusztowe starej konstrukcji. Posiada instalację osiarczania spalin, dzięki czemu emisja zanieczyszczeń jest znacznie obniżona – w roku 2001 pomiary WIOŚ nie 9 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego wykazały przekroczeń wartości dopusczalnej. Sumaryczna emisja roczna z Cukrowni w 2001r wynosiła : Dwutlenek siarki - 15,13 Mg/rok Dwutlenek azotu - 27,73 Mg/rok Tlenek węgla - 22,44 Mg/rok Pył ogółem - 16,41 Mg/rok Cukrownia prowadzi 2-krotnie w ciągu roku pomiary kontrolne emisji na wszystkich źródłach ujętych w decyzji o emisji dopuszczalnej. Pomiary te, jak też pomiary kontrolne WIOŚ nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych. ”POOL-SPA” Sp. z o.o. Gryfice Zakład produkuje natryski łazienkowe oraz wanny na bazie żywic poliestrowych oraz płyt akrylowych. Posiada kotłownię węglową o mocy 880 kW. W roku 2001 zakład przekroczył dopuszczalną emisję styrenu, jednak ze względu na budowę i terminowe oddanie do użytku instalacji do absorbcji styrenu karę odroczono. Obecnie przekroczenia dopuszczalnej wartości styrenu nie powinny mieć miejsca. Emisja zanieczyszczeń do powietrza w 2001r wynosiła : Dwutlenek siarki - 1,80 Mg/rok Dwutlenek azotu - 0,09 Mg/rok Tlenek węgla - 4,22 0Mg/rok Pył ogółem - 3,46 Mg/rok Węglowodory aromat. - 2,01 Mg/rok Aldehydy i poch. - 0,24 Mg/rok Alkohole - 0,27 Mg/rok Ketony - 2,95 Mg/rok Szpital w Gryficach Kotłownia grzewcza szpitala została zmodernizowana i obecnie zasilana jest gazem GZ-50. Zainstalowane kotły mają łącznie moc 6,2 MW i charakteryzują się niską emisją zanieczyszczeń. Szpital ma zainstalowaną przestarzałą spalarkę odpadów medycznych, znajduje się tam piec produkcji jugosłowiańskiej typu UNIVERSAL – 12, zainstalowany w 1981r. Szpital posiada decyzję Wojewody Zachodniopomorskiego (nr SR-Ś-12-6620/3/03) z dnia 13 lutego 2003r., zezwalającą na: 10 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego wytwarzania odpadów niebezpiecznych, unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych. Decyzja ważna jest do 31 grudnia 2005r. Na jakość powietrza na terenie powiatu mają również wpływ zanieczyszczenia przenoszone wraz z prądami powietrznymi z Zakładów Chemicznych Police, z elektrowni „Dolna Odra” i „Pomorzany” oraz zanieczyszczenia transgraniczne z Niemiec. Inne zakłady, jak: Goleniowskie Fabryki Mebli – Zakład w Trzebiatowie oraz tartak „Dąb” s.c. w Płotach nie stanowią znaczącej uciążliwości dla środowiska w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Na terenie powiatu prowadzone są pomiary emisji tlenków siarki i azotu oraz zapylenia w 5 punktach pomiarowych zlokalizowanych w Gryficach – 2 ,w Trzebiatowie – 2 i w Płotach – 1. Wyniki badań nie wykazują przekroczeń dopuszczalnych wartości określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz.U. z 2002r. Nr 87, poz. 796). Na tutejszym terenie nie ma wprawdzie zanieczyszczeń przemysłowych jednak coraz większego znaczenia nabierają zanieczyszczenia powietrza pochodzące od sektora komunalnego, tzw. niska emisja z lokalnych kotłowni, zakładów usługowych i indywidualnych gospodarstw, a także z transportu samochodowego. Właściwa ocena jakości powietrza będzie możliwa po wprowadzeniu przez WIOŚ programu monitorowania powietrza atmosferycznego dla województwa zachodniopomorskiego. 7.3. Wody powierzchniowe Powiat Gryficki posiada znaczne zasoby wód powierzchniowych. Od północy, na odcinku od Pobierowa do Rogowa graniczy z Bałtykiem. Układ hydrologiczny powiatu tworzą wody powierzchniowe i podziemne. Do wód powierzchniowych zaliczamy wody śródlądowe- jeziora, rzeki i inne drobniejsze cieki oraz kanały melioracyjne. Według podziału hydrograficznego Polski powiat gryficki położony jest w granicach czterech głównych obszarów zlewniowych: zlewni rzeki Regi, 11 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego zlewni rzeki Dziwny , zlewni jeziora Resko Przymorskie zlewni przymorza od Dziwny do Regi Na jakość wód ma wpływ wiele czynników, do najważniejszych z nich należą uwarunkowania naturalne, takie jak: warunki klimatyczne, warunki hydrologiczne, zdolność do samooczyszczania oraz dopływające zanieczyszczenia. Według danych GUS z terenu powiatu gryfickiego w roku 2001 odprowadzono do wód powierzchniowych 3 179 000 m3 ścieków oczyszczonych. Ponieważ w tym czasie do kanalizacji podłączonych było zaledwie 54,1% nieruchomości mieszkalnych należy sądzić, że około 1 000 000 m 3 ścieków w stanie surowym trafiło do wód i do gleby. 7.3.1. Rzeki Główną oś hydrograficzną powiatu stanowi Rega. Jest to jedna z największych rzek Pomorza i druga pod względem wielkości zasobów wodnych rzeka b. woj. szczecińskiego. Obszar źródłowy Regi znajduje się na Pojezierzu Drawskim na południowy wschód od Świdwina. Rega wypływa z jeziora Resko Górne i uchodzi do morza w miejscowości Mrzeżyno. Całkowita powierzchnia zlewni wynosi 2724,90 km2 , a jej długość 167,80 km. Północną granicę zlewni wyznacza brzeg morza Bałtyckiego. Pozostałe granice tworzą naturalne wododziały między zlewnią Regi a zlewniami rzek: Świniec, Wołczenica, Gowienica, Ina, Drawa, Gwda, Parsęta i Dębosznica. Rzeka Rega charakteryzuje się dość znaczną gęstością sieci rzecznych i wynosi średnio 0,52 km/km2. Średni spadek podłużny rzeki wynosi 0,733 % o natomiast średni spadek zlewni 3,9 %o Do granic powiatu tj. do 69,925 km do rzeki wpadają potoki: Stara Rega , Węgorza , Łożnica, Piaskowa . Ukleja wraz z rzeką Sępólną tworzy największy południowy dopływ rzeki Regi ( w granicach powiatu) Dopływ ten powstaje z jeziora Dołgie w gm. Dobra Nowogardzka. Początkowo płynie szeroką doliną do szerokości 0,5 km przy spadku podłużnym 1,2 %o , następnie do ujścia Sępólnej w wąskim wąwozie zwiększając spadek do 1,8 % o. 12 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Ostatni odcinek 1,8 km jest pod wpływem cofki spiętrzenia wód na jeziorze zaporowym „Likowo” Dolina Regi jak i reżim hydrologiczny rzeki w południowej części powiatu zostały przekształcone w wyniku wybudowania zapór spiętrzających jej wody. Po wybudowaniu zapór wodnych w Likowie powyżej Płotów i Smolęcinie powyżej Gryfic, powstały w dolinie Regi jeziora zaporowe - zbiorniki retencyjne „Likowo” i „Rejowice”, wykorzystywane do celów energetycznych. W miejscowości Płoty Rega przedzielona jest jazem powodującym spiętrzenie wody na potrzeby energetyki wodnej, wytworzona cofka sięga ok. 1,5 km w górę rzeki. Rzeka Rekowa prawy dopływ Regi . Wypływa z dolin torfowych w gminie Nowogard . Przepływa przez jezioro Łabuń, następnie płynie małym spadkiem 0,2-0,3 %o przez duże powierzchnie łęgów zabagnionych. W 5 km przedzielona urządzeniami zastawkowymi, piętrzy wody do celów energetyki wodnej. W końcowym odcinku nabiera hyżości , spadek wynosi 15%o . Do rzeki Regi wpada poniżej Płotów. Rzeka Gardominka jest lewobrzeżnym dopływem Regi. Powstała z połączenia potoków Wołowa i Rutka ( gmina Nowogard). Na terenie powiatu Gryfice w okolicach miejscowości Łęczna gm. Płoty płynie wąskim wąwozem ze stromymi zboczami ca 4 m wysokości dużym spadkiem 2 %o ,w 8 km biegu , kanałami: Jasiel Zagórcze i Jasiel Kołomąć łączy się z Jezorem Kołomąć. Pomiędzy Baszewicami a Gardominem wpływa do niej rów szczegółowy Trzygłowskim. Ujściowy odcinek poniżej łączący rzekę z Jeziorem Baszewic znajduje się w rejonie oddziaływania zbiornika Rejowice. W miejscowości Gryfice na Redze usytuowany jest węzeł wodny młyna o wysokości piętrzenia 2,2 m powodujący cofkę sięgającą 3,8 km w górę rzeki. Urządzenia piętrzące węzła wymagają pilnej odbudowy z uwagi na ich zły stan techniczny Lubieszawa prawostronny dopływ Regi, wypływa z jeziora Łopianowskiego. Na przeważającej długości stanowi granicę pomiędzy gminami Płoty i Brojce. Wpływa do rzeki Regi poniżej Gryfic na zachód od Kowalewa. Otoczka jest lewobrzeżnym dopływem Regi. Obszar źródłowy rzeki znajduje się w gm. Karnice w okolicy Węgorzyna. Odwadnia zatorfiałą, płaską dolinę zagospodarowanych użytków zielonych. Wpływa do Regi na wschód od Górzycy Reskiej. 13 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Mołstowa wpada z prawej strony rzeki w miejscowości Bielikowo gm. Brojce gdzie dolina Regi tworzy zakręt z północy na północny wschód. Jest to drugi co do wielkości dopływ Regi. Bierze swój początek w zagłębieniu torfowym 10 km na zachód od Świdwina. Największy przyrost zlewni Regi związany jest z ujściem rzeki Mołstowa wynosi 371,8 km2. Rzeka Rega poniżej ujścia Mołstowej płynie doliną poprzeczną. Po przejściu przez spiętrzenie w Trzebiatowie dostaje się w nizinę nadbrzeżną, powstałą z zalądowanych i zatorfiałych ramion morza. Sarnia prawostronny dopływ Regi poniżej Trzebiatowa . Wypływa z dolin torfowych koło miejscowości Uniestowo gm. Brojce. Na odcinku ujściowym spełnia ważną rolę w odprowadzeniu wód powodziowych tworząc ulgę dla koryta rzeki w Trzebiatowie. Nizina nabrzeżna Regi zaczyna się poniżej Trzebiatowa. Pas diun przesunął ujście Regi na wschód tak, że końcowy odcinek 9 km biegnie prawie równolegle do wybrzeża, tylko ostatni odcinek rzeki zakręca na północ, przebija diuny, . Rzeka Rega uchodzi do morza w Mrzeżynie sztucznym kanałem przekopanym w roku 1456. Dawniej uchodziła do jeziora Resko Przymorskie (na zachód od Rogowa, gdzie w średniowieczu funkcjonował rzeczno-morski port Regoujście), Północno-wschodnia część powiatu leży w zlewni Jeziora Resko Przymorskie. Szóste co do wielkości w byłym województwie szczecińskim (od 580 do 620 ha - w zależności od cofki) jest płytkim (ok. 2,5 m głębokości) jeziorem przybrzeżnym oddzielonym od morza wąskim pasem mierzei nadbudowanym przez wał wydmowy. W granicach administracyjnych powiatu gryfickiego znajduje się w przybliżeniu połowa powierzchni jeziora. Zarówno samo jezioro, jak i przylegające do niego łąki i mokradła otoczone są od strony zachodniej i południowej wałem, który stanowi granicę wyodrębnionej powierzchni. Od strony zachodniej łączy się z Reskiem Przymorskim tzw. Stara Rega posiadająca w połowie swojej długości wododział ze zlewnią Regi. Stara Rega wraz z wpadającym do niej kanałem Bieczyno mechanicznie poprzez stacje pomp użytki zielone z pow. 28,21 km odwadnia 2 Rzeka Dębosznica wraz z kanałami: Lnianką i Gosławiem - wyznacza częściowo wschodnią granicę powiatu, jest dopływem Błotnicy, która bezpośrednio wpada do jeziora Resko Przymorskie Środkowo –zachodnia część powiatu położona jest w obębie zlewni Dziwny . Zlewnie cząstkowe rzeki Wołcza, Stuchowskiej Strugi i kanału Ciesław-Dobrzyń, a 14 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego na terenie powiatu Kamień Pom. rzeka Niemica – tworzą początek Świńca, prawobrzeżnego dopływu Dziwny ( Zatoka Kamieńska) Wołcza – bierze początek z jeziora Kołomąć gm. Gryfice. Płynie rynnową doliną przejmując kanałem Świeszewo wody zarastającego jeziora Bagno Ościęcińskie Stuchowska Struga jest prawobrzeżnym dopływem Świńca. Wypływa z terenów położonych na wschód od wsi Rzęsin gm. Gryfice. Płynie szeroką, płaską, zmeliorowaną doliną wypełnioną torfami. Kanał Ciesław-Dobrzyń jest prawobrzeżnym dopływem Wołczy ( na terenie pow. Kamień Pom.) Wypływa z jeziora Rybokarty w gm. Gryfice, jest typowym kanałem melioracyjnym, na terenie powiatu odwadnia grunty miejscowości Dobrzyń i Rybokarty. Północno-Zachodnia część powiatu należy do zlewni przymorza od Dziwny do Regi. Obszary zlewni odwadniane są przez zlewnie jeziora Liwia-Łuża poprzez Kanał Lądkowski (Dreżewo-Rybice) płynący w dnie pradoliny przymorskiej od działu wodnego pomiędzy zlewnią Dziwny a zlewnią Liwiej Łuży w kierunku północnowschodnim oraz Konarzewską Strugą w kierunku północno -zachodnim do jeziora Liwia Łuża. Cieki te zbierają wody powierzchniowe za pośrednictwem licznych rowów melioracyjnych tworzących system melioracyjny. Kierunki i wielkość przepływu wód w sieci rowów melioracyjnych w płaskim terenie zależą od pracy przepompowni ustawionych na głównym kanale (Ninikowo, Niechorze-Skalno) oraz stanu technicznego systemu melioracyjnego. Strumień Sadlno - bezpośredni dopływ jeziora Liwia-Łuża, bierze początek na linii wododziałowej z rzeką Otoczka w pobliżu miejscowości Węgorzyn gm. Gryfice. Przepływa płaską doliną zmeliorowanych użytków zielonych. Kanał Liwia-Łuża ( Pogorzelica ) – ciek przecinający mierzeję łącząc jezioro LiwiaŁuża z morzem. Kanał przepływa przez wąski pas nadbrzeżny na północ od linii kolejki wąskotorowej oraz przez strefę plaży z fragmentami wałów wydmowych przy wejściu do morza na długości 1 km. Ujście kanału do morza nie jest zabezpieczone budowlami chroniącymi przed zamulaniem i jest systematycznie zasypywane piaskiem co stwarza konieczność stałej kontroli i okresowego odmulania. W km 0+320 znajduje się śluza, zadaniem której jest zamykanie odpływu przy wysokich stanach morza spowodowanych sztormami. Śluza wraz z wałem poprzecznym 15 pełni rolę zabezpieczenia Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego przeciwpowodziowego przed wdarciem się wody morskiej do kanału i jeziora, co spowodować może podtopienie niżej położonych terenów w Pogorzelicy, Niechorzu oraz polderze Niechorze–Skalno WYKAZ RZEK I KANAŁÓW W POWIECIE GRYFICKIM Tab. 12 DŁUGOŚĆ (km) LP NAZWA CIEKU 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. rzeka Rega rzeka Sępólna rzeka Rekowa rzeka Gardominka strumyk Sowno rzeka Lubieszawa rzeka Otoczka rzeka Mołstowa rzeka Pniewka strumień Brodziec rzeka Sarnia strumień Gorzysław Konarzewska Struga Stara Rega 15. 16. 17. 18. 19. strumień Karnice strumień Niczonów strumień Sadlno Stuchowska Struga rzeka Wołcza POWIERZCHNIA (km2) CAŁKOWITA W POWIECIE CAŁKOWITA W POWIECIE 172 69,32 2723,3 (w tym) 699,7 (w tym) 60,08 6,4 87,7 27,6 22,01 26,6 14,51 15,56 110,4 73 50 49,5 8 11 10,57 25,5 9 7,82 14,68 10,5 8 11 10,57 16 9 7,82 14,68 10,5 11,6 2,35 3,47 8,72 11,6 2,35 3,47 8,72 32,9 3,1 13,2 12,4 32,9 3,1 13,2 12,4 7,03 13,5 31,8 29,44 485,67 7,03 13,5 15,98 7,14 263,15 11,1 15,9 148,6 429,5 11,1 15,9 53 29 15 57,7 57,7 54,8 54,8 371,5 (w tym) 132,9 (w tym) 40,5 40,5 28,7 28,7 60,4 (w tym) 60,4 (w tym) 31,4 31,4 Razem KANAŁY Ogółem 171,95 435,1 Źródło: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji w Szczecinie Od 1995r. zauważa się stale pogorszający stan urządzeń wodnych. Blisko 40 % rzek i kanałów jest w złym stanie technicznym. W szczególności znacznemu wypłyceniu, zmianie profilu poprzecznego uległy rzeki: Rega na odcinku Trzebiatów – Mrzeżyno, na całej długości - Gardominka, Stuchowska Struga, Otoczka. Wymienione cieki ze względu na ich rangę w odprowadzeniu wód powodziowych muszą być odbudowane w pierwszej kolejności. 16 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Ocenę stanu technicznego wszystkich urządzeń na rzekach i kanałach powiatu gryfickiego przedstawia poniższa tabela: Stan techniczny urządzeń na rzekach i kanałach powiatu gryfickiego Tab.13 Nazwa Lp urządzenia Długość . (km) 1. (rzeka, kanał, wał) Razem : 473,34 Stan techniczny dobry zły dostateczny km % km % km % 138,90 29 146,62 31 187,90 40 Źródło: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji w Szczecinie Czyste wody oprócz walorów przyrodniczych i rekreacyjnych dają możliwość wykorzystania ich do celów gospodarczych. Możliwości wykorzystania wód mogą ograniczyć: zły stan sanitarny, wysokie stężenie zanieczyszczeń biogennych i organicznych, procesy eutrofizacji. Głównym źródłem zanieczyszczeń bakteriologicznych są punktowe zrzuty nieoczyszczonych ścieków oraz wody opadowe i roztopowe z terenów zabudowanych i użytkowanych rolniczo. Źródłem zanieczyszczeń choć w mniejszym stopniu są również ścieki oczyszczone odprowadzane z oczyszczalni komunalnych. Rzeka Rega, podobnie jak większość rzek województwa zachodniopomorskiego w swoim głównym odcinku prowadzi wody nadmiernie zanieczyszczone bakteriami coli typu fekalnego, co powoduje dyskwalifikację tych wód zarówno do celów wodociągowych jak i rekreacyjnych. Sytuacja ta ulega jednak od wielu lat systematycznej poprawie i z chwilą skanalizowania wszystkich miejscowości i podłączenia do sieci kanalizacyjnych wszystkich budynków mieszkalnych, szczególnie w większych miejscowościach powiatu (Gryfice, Trzebiatów, Płoty), wody rzeki powinny odpowiadać pod względem czystości bakteriologicznej wymaganiom stawianym I klasie czystości. Oprócz zanieczyszczeń mikrobiologicznych wody rzek są również zanieczyszczone związkami biogennymi, organicznymi i chemicznymi. Głównym źródłem tych zanieczyszczeń są niezorganizowane zrzuty ścieków nieoczyszczonych 17 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego oraz spływy powierzchniowe z terenów użytkowanych rolniczo. Od kilku lat obserwuje się znaczący spadek tych zanieczyszczeń w wodach powierzchniowych. W przypadku rzeki Regi jest to spowodowane wybudowaniem na całej jej długości w większych miejscowościach od Świdwina do Trzebiatowa wysokosprawnych mechaniczno – biologicznych oczyszczalni ścieków. Wynikiem nadmiernych stężeń związków biogennych w wodzie są procesy eutrofizacji wód. Parametrem informacyjnym o procesie eutrofizacji jest stężenie chlorofilu „a” w wodach. Na terenie powiatu badania jakości rzek, według programu Państwowego Monitoringu Środowiska prowadzi Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie. Według badań WIOŚ w Szczecinie w roku 2001 wskaźniki zanieczyszczeń oznaczane w wodach klasyfikowały je w następujący sposób: substancje organiczne (BZT5, ChZTMn, ChZTCr) – II klasa czystości, substancje mineralne – II klasa czystości, substancje biogenne (azotyny) III klasa czystości, stan sanitarny n o n – wody pozaklasowe, hydrobiologia (zawartość chlorofilu „a”) – II/I klasa czytości. 7.3.1.1. Budowle piętrzące Na terenie zlewni rzeki Regi i Przymorza zinwentaryzowano łącznie 35 budowli piętrzących powyżej 1m piętrzenia. Większość budowli wykonano z przeznaczeniem do nawodnień. Obecnie eksploatowane są nieliczne urządzenia nawadniające – na kanale Starkowo, Strumieniu Karnice . Dla celów energetyki wodnej wykonano 7 jazów: od 1,8 m piętrzenia Elektrownia Wodna w Płotach do 7,5 m EW w Rejowicach na rzece Redze. 18 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego WYKAZ URZĄDZEŃ PIĘTRZĄCYCH (jazy, przepusty z zastawkami) O WYSOKOŚCI PIĘTRZENIA POWYŻEJ 1m NA CIEKACH PODSTAWOWYCH NA TERENIE POWIATU GRYFICE Tab. 14 Lp Nazwa (rzeki, kanału) Lokalizacja budowli (km/miejscowość) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 Kanał Starkowo Kanał Budziszcze Kanał Budziszcze Kanał Dąbie Kanał Dąbie Kanał Leniwy Kanał Mojszewo Kanał Mojszewo Kanał Paprotno Kanał Skrobotowo Kanał Świeszewo A Strumień Karnice Strumień Lewice Strumień Niczonów Rzeka Rekowa Stuchowska Struga Stuchowska Struga Stuchowska Struga Stuchowska Struga Stuchowska Struga Stuchowska Struga Kanał Skrobotowo Kanał Gostyń Rzeka Otoczka Rzeka Otoczka Rzeka Otoczka Rzeka Otoczka Kanał Dreżewo B Rzeka Rega Rzeka Mołstowa Rzeka Rega Rzeka Rega Rzeka Rekowa Rzeka Rega Rzeka Rega Zlewnia Rodzaj Światło Piętrzenie (h) wysokość rzeki budowli budowli (mm) (km2) piętrzącej (mm) stała/ruchoma 3+450/Brodniki 6,71 1+540/Słudwia 15,51 3+250/Dobiesław 15,51 1+120/Dąbie 10,82 2+480/Dąbie 10,82 4+100/Trzebusz 17,41 2+500/Mojszewo 7,11 3+279/Mojszewo 7,11 0+260Niedysz 29,27 4+985/Czaplice 9,63 7+335/Ościęcino 16,8 5+405/Niedysz 29,27 7+000/Lewice 27,56 2+100/Janowo 11,13 14+510/Wicimice 110,41 27+720/Gryfice 63,5 21+440/Grądy 63,5 25+040/Grądy 63,5 25+688/Wilczkowo 63,5 26+455/Przybiernówko 63,5 27+070/Rzęskowo 63,5 2+940/Kusin 9,63 2+700/Gostyń 12,41 8+000/Otok 56,35 9+104/Węgorzyn 56,35 5+310/Otok 56,35 7+224/Otok 56,35 2+750/Lędzin 38,38 56+700/Płoty 2723 7+500/Mołstowo 364,5 15+580/Trzebiatów 2723 43+010/Gryfice 2723 5+130/Gostyń 110,41 60+833/Likowo 2723 49+340/Rejowice 2723 Z P+Z Z P+Z P+Z Z P+Z P+Z P+Z P+Z Z P+Z P+Z Z J Z P+Z Z P+Z Z Z P+Z Z P+Z P+Z P+Z P+Z P+Z J J J J J+P J J (mm) 0/1100 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1200 0/1300 0/1300 0,1300 0/1300 0/1300 0/1300 0/1350 0/1400 0/1400 0/1400 0/1450 0/1450 0/1500 0/1800 0/2100 0/2200 0/2200 0/2200 0/6500 0/7500 900 1200 1000 1000 1000 800 800 800 1000 800 1000 800 800 800 3150 1000 1000 1000 1000 1000 1000 800 1000 1500 1200 1500 1500 800 12000 11000 8090 61960 3000 29250 13200 Źródło: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji w Szczecinie 19 1100 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1200 1300 1300 1300 1300 1300 1300 1350 1400 1400 1400 1450 1450 1500 1800 2100 2200 2200 2200 6500 7500 Stan techniczny Przeznacze bezpieczeństwo budowli nie budowli niedostat./niezagrażający dobry/niezagrażający dobry/niezagrażający dobry/niezagrażający dobry/niezagrażający dobry/niezagrażający niedostat./niezagrażający zadowal./niezagrażający dobry/niezagrażający niezadow./niezagrażający zdemont./niezagrażający dobry/niezagrażający niedostat./niezagrażający dobry/niezagrażający zdemont./niezagrażający niedostat./niezagrażający dobry/niezagrażający niedostat./niezagrażający niedostat./niezagrażający niedostat./niezagrażający niedostat./niezagrażający zadowal./niezagrażający dobry/niezagrażający niedostat./niezagrażający niedostat./niezagrażający niedostat./niezagrażający niedostat./niezagrażający dobry/niezagrażający dobry/niezagrażający dobry/niezagrażający dobry/niezagrażający niedostat./zagrażający w trakcie budowy dobry/niezagrażający dobry/niezagrażający Zarządca budowli nawadnianie ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nieeksploat. ZZMiUW nawadnianie ZZMiUW energ.wodna ZE Szczecin energ./nawad ZZMiUW energ.wodna ZE Szczecin energ.wodna ZZMiUW energ.wodna ZZMiUW energ.wodna ZE Szczecin energ.wodna ZE Szczecin Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Do urządzeń wymagających natychmiastowej odbudowy zaliczyć należy węzeł wodny na rzece Redze w Gryficach. Wykonana ekspertyza w 2003 r. wykazała, bardzo zły stan techniczny konstrukcji jazu na kanale Młyńskim, który spowodować może katastrofę budowlaną. Administrator cieku, Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie zamierza w 2005 r. przystąpić do generalnego remontu urządzeń na węźle. 7.3.1.2. Przepławki i inne budowle hydrotechniczne Na rzece Redze i jej dopływach znajdują się 33 budowle hydrotechniczne - jazy, zapory, elektrownie wodne, które powodują przerwanie ciągłości biologicznej w ciekach. Następuje rozczłonkowanie cieków na samodzielnie funkcjonujące odcinki, przez co ograniczona, a niekiedy całkowicie wykluczona jest możliwość przemieszczania się różnorodności ryb i innych organizmów wodnych. Aktualne rozwiązania techniczne regulacji rzek zmierzają w kierunku reanturyzacji tj. takiej regulacji rzek, które mają na celu przywrócenie jej naturalnego charakteru. Budowa przepławek dla ryb to pierwszy krok w przywróceniu rzekom ich funkcji ekologicznych- w wielu przypadkach spowoduje ich ożywienie przez wprowadzenie występujących w nich gatunków ryb lub odtworzenie właściwości wpływających na życie i rozwój organizmów. Istniejące przepławki na Redze i jej dopływach : - w Trzebiatowie na Kanale Energetycznym w km 0+300 – przepławka sezonowa, - w Trzebiatowie na rzece Redze w km 16+970 – nowowybudowana, - w Gryficach na rzece Redze w km 43+010 – zła lokalizacja, do likwidacji, - W Mołstówku na rzece Mołstowa w km 7+500 – zła lokalizacja, do likwidacji; można stwierdzić, że jest ona otwarta dla ryb wędrownych do stopnia wodnego Rejowice, a jej dopływ Mołstowa w całości dostępny jest dla ryb. 7.3.2. Jeziora Do naturalnych zbiorników wodnych należy 8 jezior powyżej 10 ha, nieliczne rozproszone śródpolne i śródleśne oczka wodne oraz stawy. Ponadto dwa zbiorniki wodne zaporowe powstałe w wyniku spiętrzenia wód. 20 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Resko Przymorskie - największe jezioro (szóste co do wielkości w województwie szczecińskim) położone w północno-wschodniej części powiatu, podzielone jest pomiędzy gminy: trzebiatowską i kołobrzeską. Jezioro Resko Przymorskie jest płytkim (ok. 2,5 m głębokości) jeziorem przybrzeżnym oddzielonym od morza wąskim pasem mierzei nadbudowanym przez wał wydmowy. Posiada odpływ do morza kanałem Resko, który ulega stałemu zapiaszczaniu. Obecnie uchodzą do niego rzeki: Stara Rega, Błotnica, Łużanka i Bagienny Rów. Poziom wody w jeziorze jest zmienny, zależny od często wiejących tu wiatrów od morza powodujących cofki, stąd zmienne dane o powierzchni jeziora - od 580 do 620 ha. Podczas napływu wód morskich jest czasowo zasolone. W południowo zachodniej części jest obwałowane. Jezioro Liwia-Łuża drugie co do wielkości, jest naturalnym zbiornikiem wodnym powstałym na skutek odcięcia mierzei dawnej zatoki od morza. Poziom wody w jeziorze waha się w granicach 0,30-0,50 m w zależności głównie od stanów morza i dopływu wód ze zlewni. Jezioro jest płytkim akwenem o wyrażnie postępującej eutrofizacji. O jakości wód decydują dwa czynniki: okresowe zasolenie podczas napływu wód morskich oraz zrzut wód z oczyszczalni ścieków w Pobierowie - zakwity wód. Charakterystyczną cechą jeziora jest pokrycie ok. 20% jego powierzchni roślinnością wynurzoną (wyspy trzcinowe) oraz przybrzeżny pas trzcin o szerokości 5-60m. Jezioro zaporowe Rejowice zwane inaczej zbiornikiem retencyjnym „ Rejowice”, powstałe po wybudowaniu zapory wodnej w Smolęcinie gm. Gryfice ( 1924 r.) Wykorzystywane do celów energetycznych o mocy 1,7 MW. Pojemność całkowita zbiornika wynosi 4,6 mln m3, użytkowa 1,2 mln m3, powierzchnia lustra wody 220 ha, maksymalna wysokość piętrzenia wody 22,08 m, szerokość 250-350 m. Zasięg cofki na skutek piętrzenia wody wynosi ok. 15 km w górę rzeki. Zbiornik obejmuje również odcinek Gardominki poniżej Baszewic . 21 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Wykaz jezior i zbiorników wodnych na terenie powiatu gryfickiego powyżej 10 ha Tab. 15 Lp. Nazwa jeziora / zbiornika 1 ANR O/T Koszalin Jezioro Kołomąć Gryfice Kan. JasielKołomąć x Rz. Wołcza 33,1 ANR O/T Szczecin Jezioro Łopianowskie Gryfice Kan. Kucerz x Rz. Lubieszawa 25,78 SP / Lasy Państwowe x 220 5 Zbiornik Rejowice 6 Zbiornik Likowo 9 na terenie pow. Gryfice 577,1 pow. Kołobrzeg Kan. 251 Pogorzelica Strumień Sadlno 3 8 x Rewal Jezioro Liwia-Łuża 7 Cieki Cieki Pow Właściciel przepływaj wypływające zw. administrator ące wody (km) (ha) Cieki dopływające Jezioro Resko Trzebiatów Rz. Stara Rega Przymorskie Kołobrzeg 2 4 Gmina Jezioro Trzygłowskie I Jezioro Trzygłowskie II Jezioro Rybokarty Gryfice Płoty x Rz. Rega Rz. Gardominka 49+34056+900 Rz. Ukleja Rz. Rega 64+63069+400 x ANR O/T Szczecin SP / ZZMiUW Szczecin 90 SP / ZZMiUW Szczecin Gryfice x x rów szczeg. 19,4 ANR O/T Szczecin Gryfice x x rów szczeg. 16,3 ANR O/T Szczecin Gryfice x x x 11 ANR O/T Szczecin Źródło: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji w Szczecinie Powiat Gryficki charakteryzuje się niskim wskaźnikiem jeziorności poniżej 1 % przy średniej wojewódzkiej 2,17%. Najwyższy wskażnik występuje w gminie Rewal - 5%, najniższy bliski zera w gminie Karnice. Jak wynika z powyższej mapy wody badanych w roku 1996 największych jezior powiatu gryfickiego (Resko Przymorskie i Liwia Łuża) z powodu nadmiernych zanieczyszczeń nie mogły być zakwalifikowane do żadnej klasy czystości. 22 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 7.3.3. Morze Bałtyckie Wody przybrzeżne na odcinku od Pobierowa do Rogowa są badane od kwietnia do września w laboratorium Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Gryficach. Badaniom podlegają wody pobierane w 25 punktach pomiarowych. Jakość wody w badanych punktach, w około 90% mieści się w I klasie czystości i uległa zdecydowanej poprawie po uruchomieniu przed kilku laty oczyszczalni ścieków w Pobierowie oraz oczyszczalni ścieków wzdłuż rzeki Regi. 7.4. Wody podziemne Na terenie powiatu gryfickiego wody podziemne stanowią jedyne źródło zaopatrzenia ludności w wodę pitną. Woda z eksploatowanych pokładów wodonośnych (czwartorzęd, jura) jest na ogół dobrej jakości, choć w wielu przypadkach jest uzdatniana w celu wyeliminowania nadmiernych stężeń żelaza i manganu. Jakość wód podziemnych zalicza się do klasy Ib. Znacznie gorszej jakości są wody gruntowe, w których w nadmiernych stężeniach występują związki azotu, takie jak; azotany, azotyny i amoniak. Na terenie gminy Trzebiatów i Rewal woda podziemna i gruntowa w niektórych rejonach posiada wysokie stężenie chlorków spowodowane ingerencją wód morskich. Na terenie powiatu jest 81 wodociągów sieciowych. Woda z 70 odpowiada wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. z 2002r., Nr 203, poz. 1718). Woda z 9 wodociągów zawiera nieco zwiększoną zawartość żelaza i manganu. Należą do nich następujące wodociągi: komunalny w Gryficach (tylko wartość manganu nieznacznie przekracza normę), szpital w Gryficach, Rzęsin (tylko wartość manganu jest nieco podwyższona), Masarnia w Górzycy, Zakład Torfowy w Grądzie, Łączna, Sowno, Smokęcino, Łatno. System wodonośny zlewni rzeki Regi i Przymorza – rejony bilansowe ABCD mają powierzchnię 1141,9 km2, w tym: 23 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego obszar Przymorski (A) – 159 km2 Dolna Rega (B) – 298,8 km2 Mołstowa – 364,5 km2 Środkowa Rega (D) – 319,6 km2 Zbiorcze zestawienie wielkości poboru, zasobów eksploatacyjnych i projektowanej eksploatacji ujęć wód podziemnych w poszczególnych gminach przedstawia się następująco: Zbiorcze zestawienie wielkości poboru, zasobów eksploatacyjnych i projektowanej eksploatacji ujęć wód podziemnych w powiecie gryfickim Tab. 16 Pobór Lp. m3/d 877,00 Zasoby eksploatacyjne m3/h m3/d 609,10 14618,70 Gmina Prognoza eksploatacyjna m3/h m3/d 126,70 3039,90 1. Brojce m3/h 36,50 2. Gryfice 255,80 6139,27 1109,60 26630,20 290,80 6980,30 3. Karnice 4,90 118,17 48,25 15158,00 5,10 122,00 4. Płoty 99,10 2397,68 1017,00 24487,30 264,20 6340,90 5. Trzebiatów 176,00 4225,15 1074,40 24825,60 216,30 5190,20 6. Rewal 112,80 2708,20 399,50 9588,00 169,20 4060,80 685,10 16465,47 4257,85 115307,80 1072,30 25734,15 Powiat Źródło: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji w Szczecinie Jak wynika z “Projektu warunków korzystania z wód dorzecza Regi i Przymorza” opracowanego przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie w roku 1999, perspektywiczne, planowane wykorzystanie wód w rejonach kształtuje się na poziomie 11-46% zasobów dyspozycyjnych. Najwyższe, powyżej 30% występuje w rejonie przymorskim obejmującym rejony bilansowe A i B, tj. zlewnię Dolnej Regi oraz przymorze Bałtyku (gminy: Trzebiatów i częściowo Rewal). Najwyższe potrzeby w tych obszarach występują w sezonie letnim i są związane z wypoczynkiem na terenie wybrzeża. Bilans potrzeb i zasobów w systemie dorzecza Regi i Przymorza wykazuje brak podstaw do wprowadzenia ograniczeń w eksploatacji użytkowników. 24 wód podziemnych dla wszystkich Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 7.4.1. Zaopatrzenie w wodę do spożycia Na terenie powiatu gryfickiego zaopatrzenie w wodę pochodzi w 100% z ujęć podziemnych. Poniższa tabela przedstawia podział ujęć wody pitnej ze względu na wielkość poboru. Podział ujęć wody pitnej ze względu na wielkość poboru w poszczególnych gminach powiatu gryfickiego Tab. 17 Ujęcia wody z podziałem wg wielkości poboru wody (m3/d) GMINY Powiat Gryfice Płoty Trzebiatów Rewal 10 000 – 1 000 1 - 1 1 000 – 100 3 1 Poniżej 100 19 Razem 23 Karnice Brojce - - - 2 3 4 1 1 13 19 7 3 7 11 66 20 11 7 8 12 81 Źródło: badania własne Na terenie powiatu jest 38 wsi zaopatrywanych w wodę do spożycia jedynie ze studni przydomowych. Poniższa tabela zawiera wykaz tych miejscowości, jest to stan aktualny na 1.01.2003r. Tab. 18 Miejscowości na terenie powiatu gryfickiego zaopatrywane w wodę pitną ze studni przydomowych % mieszkańców gminy Liczba zaopatrywanych w Lp. Gmina Miejscowość mieszkańców wodę ze studni 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Gryfice Krakowice Borzyszewo Dobrzyń Dziadowo Jabłonowo Popiele Lubków Podłącze Sokołów Witno Zagórcze Zacisze Zaleszczyce Grochów Mierzyn 4 55 38 148 12 15 19 20 24 31 38 45 25 3 26 503 Ogółem 25 2,02 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 1 2 Chełm Gryficki Gąbin Trzebiatów Ogółem 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Sowno Truskolas Gostyń Darszyce Kucerz Dalimierz Luciąża Krężel Wilczyniec Wytok Bucze Gościejewo Kłodno Lisowo Makowice Makowiska Natolewiczki Ostrobodno Oniewko Wicimiczki Płoty Ogółem Brojce Ogółem 1 Raciborów Powiat ogółem 27 176 203 337 171 92 22 36 28 36 46 12 152 1 31 16 26 55 39 12 8 12 14 1146 12,31 12 12 0,032 1361 2,16 1,16 Źródło: Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Gryficach Woda ze studni przydomowych nie podlega badaniom urzędowym i jakość jej nie jest znana. Sądząc po wynikach badań kilkuset studni wykonanych na terenie powiatu w latach osiemdziesiątych należy przypuszczać, że woda z większości studni nie odpowiada wymaganiom sanitarnym, głównie ze względu na zbyt dużą zawartość związków azotu. O stanie takim może świadczyć zbyt duża zawartość tych związków w glebie i płytkich wodach podziemnych. 7.5. Gleby Gleby powiatu gryfickiego są w przeważającej części glebami lekkimi i średnim, mieszczącymi się w III, IV i V klasie bonitacyjnej. Gleby te w większości wymagają poprawy ich właściwości, poprzez zwiększenie zawartości próchnicy i podniesienie wartości pH. Szczególnie istotną rolę dla właściwości gleb odgrywa wyrażony w jednostkach pH odczyn, który decyduje o przebiegu wielu procesów w środowisku glebowym, wywiera znaczący wpływ na rozwój i zasiedlenie gleb przez mikroorganizmy, zdolności sorpcyjne, przyswajalność składników 26 pokarmowych, biodostępność i Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego fitotoksyczność metali ciężkich oraz rozwój roślin. Zawartość metali ciężkich w glebach użytkowanych rolniczo w powiecie odpowiada przeciętnej zawartości metali w glebach województwa zachodniopomorskiego i w Polsce. Nie stwierdzono terenów, które pod względem zawartości metali ciężkich kwalifikowałby się do wyłączenia z produkcji rolnej. Użytki rolne na terenie powiatu to gleby bez zanieczyszczeń, o naturalnych zawartościach metali ciężkich, nadające się pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze. 7.6. Lasy Na terenie powiatu gryfickiego występują lasy państwowe administrowane przez Nadleśnictwo Resko i Nadleśnictwo Gryfice oraz lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa. Według danych GUS z 2001r. powierzchnia gruntów leśnych ogółem na terenie powiatu gryfickiego wynosiła (stan na 31.12.2000r.) 38271,8 ha, w tym lasy 37884,8 ha. Wśród ogólnej powierzchni lasów, lasy Skarbu Państwa zajmowały 37854,3 ha, lasy gminne 30,3 ha, lasy prywatne 387 ha, zalesienie gruntów nieleśny – 30,6 ha, co dawało lesistość powiatu na poziomie 25%, przy lesistości województwa 34,3%. Obecnie na terenie poszczególnych gmin powiatu gryfickiego lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa stanowią: Gmina Brojce – 43,21 ha Gmina Gryfice – 113,31 ha Gmina Karnice – 44,74 ha Gmina Płoty – 49,60 ha Gmina Rewal – 19,00 ha Gmina Trzebiatów – 35,66 ha Łączna powierzchnia tych lasów wynosi 305,52 ha. W roku 2003 zalesiono na terenie powiatu 38,19 ha gruntów ornych. Lasy spełniają bardzo różnorodną funkcję w sposób naturalny lub w wyniku gospodarki leśnej. Są to: funkcje ekologiczne (ochronne) – zapewniające stabilizację stosunków wodnych, ochronę gleb przed erozją, kształtują klimat, stabilizują skład atmosfery, tworzą warunki do zachowania potencjału biologicznego gatunków i ekosystemów, wzbogacając różnorodność i złożoność krajobrazu regionu, funkcje produkcyjne (gospodarcze) – polegające na pozyskiwaniu drewna z zachowaniem odnawialności, pozyskiwaniu niedrzewnych użytków z lasu, prowadzeniu gospodarki łowieckiej, rozwijaniu turystyki, 27 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego funkcje społeczne, które służą kształtowaniu korzystnych warunków zdrowotnych i rekreacyjnych dla społeczeństwa, służą tworzeniu różnorodnych form użytkowania lasu przez społeczność lokalną, zagospodarowaniu terenów zdegradowanych i gleb marginalnych. Spełniając różnorodne funkcje, lasy mają istotne znaczenie gospodarcze i społeczne, są kluczowym elementem bezpieczeństwa ekologicznego kraju i stanowią o tym, że polityka i gospodarka leśna zyskują rangę strategiczną. Dominujący udział Skarbu Państwa w strukturze własności leśnej stwarza szczególnie przychylne warunki do realizacji ekologicznych i społecznych funkcji lasów, które zostały określone jako priorytetowe w formowaniu polityki leśnej państwa. Z uwagi na te właśnie funkcje transformacja systemu gospodarczego kraju nie osłabi leśnictwa państwowego, ale otworzy warunki do jego rozwoju racjonalizując aspekty produkcyjne, a eliminując niebezpieczeństwo podporządkowania wielkości podaży drewna przemysłom drzewnym. 7.7. Surowce mineralne Na terenie powiatu gryfickiego występują złoża kwarców szklarskich i formierskich, kruszyw naturalnych, gazu ziemnego, torfów borowinowych i ogrodniczych oraz kredy jeziornej. 8. 8.1. Ochrona poszczególnych elementów środowiska Ochrona powietrza Według polskich przepisów ochrona powietrza polega głównie na zapobieganiu powstawaniu zanieczyszczeń, ograniczeniu lub eliminowaniu wprowadzanych do powietrza substancji zanieczyszczających, w celu zmniejszenia stężeń do dopuszczalnego poziomu lub utrzymanie ich na poziomie dopuszczalnych wartości. Jednym ze sposobów realizacji powyższych zasad jest przeprowadzenie termomodernizacji, zarówno w skali indywidualnego odbiorcy jak i zakładów, która pozwala na redukcję zużycia energii nawet o 60%, co automatycznie oznacza ograniczenie emisji zanieczyszczeń. Bardzo duże znaczenie w tym zakresie będzie miało prowadzenie odpowiedniej polityki informacyjnej, przede wszystkim na poziomie gmin, uświadamiającej również korzyści ekonomiczne, jakie są możliwe do osiągnięcia dla przeciętnego mieszkańca. 28 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Poważny problem stanowi lokalnie niska emisja, pochodząca głównie z lokalnych kotłowni i gospodarstw indywidualnych, w szczególności na terenach wiejskich. Niska emisja jest zagadnieniem trudnym do szybkiego rozwiązania ze względu na brak informacji o rozkładzie przestrzennym emisji, a także bardzo duże rozproszenie jej źródeł. Dodatkowo, uciążliwości związane z niską emisją charakteryzują się sezonowością - wyraźnie wzrastają w sezonie grzewczym zaś w lecie ich znaczenie jest niewielkie. Konieczne jest rozwinięcie monitoringu, który pozwoliłby pozyskać informacje o poziomie emisji na poszczególnych obszarach i wyznaczyć regiony, w jakich w pierwszej kolejności powinna być ona ograniczana. Na terenach wiejskich, gdzie względy ekonomiczne nie pozwolą na rozwój gazyfikacji, w znaczącym stopniu wykorzystywane będą lokalne zasoby energii odnawialnej i wprowadzane takie źródła energii jak gaz płynny lub olej opałowy. W miastach lub większych osiedlach podmiejskich małe kotłownie i paleniska domowe będą stopniowo modernizowane. Tam, gdzie będzie to możliwe podjęte zostaną działania zmierzające do ich jak najszybszej gazyfikacji. W tym celu powinien powstać program, którego realizacja przebiegałaby przy wsparciu ze strony władz samorządowych Oprócz emisji zanieczyszczeń typowych przy spalaniu tradycyjnych paliw (m.in. odpowiedzialnych za zmiany klimatyczne i substancji zakwaszających), dodatkowym problemem jest fakt spalania w paleniskach domowych materiałów powodujących emisje specyficznych substancji do powietrza (opakowania plastikowe, butelki PET itp.). Istotnym jest zatem prowadzenie edukacji i uświadomienie zagrożeń, jakie mogą one stwarzać. Istotnym problemem dla mieszkańców powiatu gryfickiego jest emisja komunikacyjna zanieczyszczeń, która szczególnie nasila się w okresie wakacyjnym. Zmniejszenie tego rodzaju emisji możliwe jest przez strefowanie ruchu w aglomeracjach miejskich, wyprowadzenie części ruchu samochodowego z ich centralnych części. W tym celu powinny być m.in. budowane obwodnice. Przy bardzo szybkim wzroście natężenia ruchu ważne jest przyspieszenie i kompleksowa realizacja optymalnie lokalizowanych ciągów komunikacyjnych, w tym dalsza rozbudowa infrastruktury dla ruchu rowerowego. Niezbędne jest rzetelne egzekwowanie okresowych kontroli stanu technicznego pojazdów. Pojazdy w złym stanie technicznym powinny być zatrzymywane i nie dopuszczane do ruchu. Emisję ze źródeł ruchomych reguluje w Unii Europejskiej szereg dyrektyw ustanawiających wymogi techniczne i dopuszczalne zanieczyszczeń, które stopniowo będą wprowadzane w Polsce. 29 wartości dla Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Bardzo duże znaczenie będzie miało podniesienie standardu dróg i poprawa ich stanu technicznego. W obliczu bardzo szybkiego rozwoju motoryzacji konieczne jest rozbudowywanie i modernizacja infrastruktury drogowej. W zakładach przemysłowych minimalizacja emisji zanieczyszczeń do środowiska powinna wynikać z wprowadzenie tzw. „czystych technologii” oraz zastosowania najlepszych dostępnych środków technicznych i technologicznych (tzw.BAT). Zakłady przemysłowe, komunalne i usługowe działające na terenie powiatu gryfickiego powinny wprowadzić systemy zarządzania środowiskiem, które odpowiednio wdrażane dają korzyści nie tylko w zakresie ochrony środowiska ale również ekonomiczne. Realizacja tych systemów pozwala na ograniczenie kosztów produkcji między innymi poprzez oszczędniejsze korzystanie z surowców, zmniejszenie zużycia energii i wody, minimalizację odpadów, podniesienie efektywności produkcji. Dyrektywa 96/62/WE w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza jest tzw. „dyrektywą ramową powietrzną”. Dyrektywa ta zobowiązuje kraje członkowskie Wspólnoty do unikania, zapobiegania i ograniczania szkodliwego oddziaływania zanieczyszczeń na zdrowie ludzkie i środowisko jako całość, poprzez utrzymanie jakości powietrza w rejonach, gdzie jest ona dobra i poprawę na pozostałych obszarach. „Dyrektywa ramowa” wraz z dyrektywami wykonawczymi ustanawiają między innymi: nowe standardy jakości powietrza wraz z terminami ich osiągnięcia na całym obszarze Wspólnoty, obowiązek wykonywania przez kraje członkowskie corocznej oceny jakości powietrza na całym terytorium kraju w oparciu o ujednolicone dla obszaru Wspólnoty metody i kryteria, obowiązek identyfikacji na podstawie corocznej oceny jakości powietrza obszarów, dla których istnieje ryzyko nie osiągnięcia w określonym czasie bądź niedotrzymywania odpowiedniego poziomu stężeń, obowiązek opracowania programu ochrony powietrza dla obszarów, o których mowa powyżej, obowiązek informowania społeczeństwa o poziomach stężeń i programach ochrony powietrza. 8.2. Ochrona środowiska przed hałasem Na terenie powiatu gryfickiego jedynym zakładem, który emitował hałas powyżej dopuszczalnych norm (w porze nocnej) był zakład Goleniowskich Fabryk Mebli w 30 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Trzebiatowie. Zakład ten płacił w 2001 r. karę za nadmierną emisję hałasu do środowiska w porze nocnej. Do większych zakładów, których funkcjonowanie wiąże się ze znaczną emisją hałasu do środowiska należą: Zakład Konstrukcji Stalowych – Płoty. WIOŚ wystąpił w 2001r z wnioskiem do Starostwa Powiatowego w Gryficach o wydanie decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu dla Zakładu Cukrownia w Gryficach Zgodnie z zapisami "II Polityki Ekologicznej Państwa" należy zbadać klimat akustyczny we wszystkich miastach. W pierwszej kolejności mapy akustyczne powinny zostać wykonane dla miast powyżej 100 tys. mieszkańców a następnie dla miast powyżej 50 tys. mieszkańców. W oparciu o mapy powinny zostać opracowane programy ograniczenia hałasu na obszarach intensywnej zabudowy. Na terenie powiatu gryfickiego nie prowadzono badań hałasu komunikacyjnego, który zwłaszcza w okresie letnim jest bardzo dokuczliwy dla mieszkańców przy głównych trasach komunikacyjnych. Prowadzono natomiast badania natężenie ruchu drogowego. Dotyczy to w szczególności ciągów komunikacyjnych w miejscowościach: Płoty – droga nr 6, 108 i 109 Gryfice – droga nr 105, 109 i 110, Trzebiatów – droga nr 109,102,103 Przy sporządzaniu map akustycznych powiatu punkty te powinny być w pierwszej kolejności objęte badaniami terenowymi. Tab. 19 Wskaźniki wzrostu ruchu i prognozowany SDR na sieci dróg krajowych w latach 2000-2020 Drogi krajowe Międzynarodowe Pozostałe krajowe Rok SDR poj./dobę Wskaźnik wzrostu w odniesieniu do roku 2000 2000 11448 - 5109 - 7009 - 2005 13738 1,20 6131 1.20 8411 1,20 2010 16943 1,48 7459 1,46 10303 1,47 SDR poj./dobę 31 Wskaźnik wzrostu w odniesieniu do roku 2000 Ogółem SDR poj./dobę Wskaźnik wzrostu w odniesieniu do roku 2000 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 2015 20148 1,76 8890 1,74 12266 1,75 2020 24041 2,10 10576 2,07 14649 2,09 Źródło: Ruch Drogowy 2000 W "II polityce Ekologicznej Państwa" za cel w horyzoncie czasowym do roku 2010 uznano m.in. ograniczenie hałasu na obszarach miejskich wokół lotnisk, terenów przemysłowych, oraz głównych dróg i szlaków kolejowych do poziomu nie przekraczającego w porze nocnej 55 dB (poziom równoważny) i 65 dB (chwilowe przekroczenia). Rozwiązania prawne obowiązujące w Polsce w zakresie ochrony przed hałasem są zbliżone do modelu funkcjonującego w Unii Europejskiej, które koncentruje się na regulowaniu dopuszczalnego poziomu hałasu emitowanego przez indywidualne źródła. 8.3. Ochrona powierzchni ziemi Znaczący wpływ na środowisko mają składowiska odpadów komunalnych i przemysłowych. 8.3.1. Składowiska odpadów Obecnie problemy związane z prawidłowym postępowaniem z odpadami, ich gospodarczym wykorzystaniem i minimalizacją szkodliwego oddziaływania należą do jednych z najważniejszych zagadnień ochrony środowiska. Podstawowym sposobem postępowania z odpadami w powiecie gryfickim, tak jak na obszarze całego kraju, jest ich gromadzenie na składowiskach. Jednak duża część tych składowisk nie spełnia podstawowych wymagań dotyczących ich lokalizacji oraz zabezpieczenia przed negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Na dwóch składowiskach (Gryfice, Trzebiatów), prowadzony jest systematyczny monitoring. Nie wszystkie składowiska po zakończeniu eksploatacji są prawidłowo rekultywowane. Niewłaściwie zlokalizowane i eksploatowane składowiska oddziaływują niekorzystnie na niemal wszystkie elementy środowiska, a więc powietrze, glebę, rośliny oraz wody powierzchniowe i podziemne. Każde składowisko, jako element obcy w krajobrazie, powoduje również znaczne obniżenie estetyki terenu. W przypadku braku właściwych zabezpieczeń (uszczelnień) odcieki infiltrują przez podłoże i skarpy składowiska, i przy określonych warunkach hydrogeologicznych mogą się rozprzestrzeniać na duże 32 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego odległości, stając się źródłem długotrwałego zanieczyszczenia wód podziemnych, głównie pierwszego poziomu wodonośnego. Ze względu na fakt, że w najbliższych latach nadal większość odpadów deponowanych będzie na składowiskach, należy ściśle przestrzegać zaleceń dotyczących ich lokalizacji i konstrukcji oraz przestrzegać reżimy technologiczne składowania odpadów. Po zakończeniu eksploatacji składowiska, należy jego teren zrekultywować. Powstające w czasie składowania odpadów odcieki powinny być przechwytywane i oczyszczane. Każde składowisko musi mieć opracowany program badań jego wpływu na środowisko, poczynając od badań tzw. tła (przed oddaniem składowiska do eksploatacji), poprzez okres eksploatacji i likwidacji obiektu. W ostatnich latach zmniejszyła się ilość odpadów wytwarzanych w przemyśle przy jednoczesnym wzroście ich gospodarczego wykorzystania. Systematycznie wzrasta natomiast ilość odpadów komunalnych, które nie segregowane i nie przetwarzane trafiają na szybko przepełniające się składowiska. Jednym z najistotniejszych elementów w zakresie gospodarki odpadami jest stworzenie i realizacja regionalnego programu gospodarki odpadami uwzględniającego wszystkie rodzaje odpadów wytwarzanych, wykorzystywanych i unieszkodliwianych na obszarze powiatu. Składowiska odpadów mające znaczący wpływ na stan środowiska powiatu gryfickiego: Składowisko odpadów w Dargosławiu, gmina Brojce (nie uregulowany stan formalno – prawny). Pojemność składowiska wystarczy na jego eksploatację do 2020 roku. Składowisko odpadów w Smolęcinie, gmina Gryfice - posiada uregulowany stan formalno-prawny. Pojemność składowiska wystarczy na jego eksploatację do 2020 roku. Składowisko odpadów w Kusinie, gmina Karnice (nie uregulowany stan formalnoprawny). Pojemność składowiska wystarczy na jego eksploatację do 2005 roku. Składowisko odpadów Płoty-Wilczyniec, gmina Płoty. Składowisko jest nieczynne od 1989 roku. Składowisko odpadów we Włodarce, gmina Trzebiatów - posiada uregulowany stan formalno-prawny. Pojemność składowiska wystarczy na jego eksploatację do 2007 roku. 33 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Tab. 20 Składowiska odpadów komunalnych w powiecie gryfickim (stan aktualny na 1.01.2003r.) Gmina Forma eksploa tacji Sposób uszczelnienia dna Pow. ogółem (ha) Pow. robocza (ha) naturalne (glina) naturalne (glina) brak 16,20 12,10 600 000 35,0 tak tak tak 6,03 5,50 320 000 91,0 tak tak tak Z.G.K. Gryfice ZWiK Trzebiatów - naturalne (glina) naturalne (glina) % Pojemność wypełnienia (m3) Drenaż odcieków Odgazowanie monitoring użytkownik Miejscowość Gyfice Smolęcin czynne Trzebiatów Włodarka czynne Płoty Wilczyniec n.czynne Karnice Kusin czynne Brojce Dargosław czynne 1,02 18 000 100,0 brak brak brak 0,31 brak danych 0,20 12 000 46,5 brak brak brak 2,40 1,00 14 000 24,4 brak brak brak Suma zdeponowanych odpadów w powiecie Źródło: Badania własne 34 UG Karnice UG Brojce Ilość przyjętych odpadów w 2002r, (Mg) 11906 4955 0 865 480 18 206 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Składowisko odpadów niebezpiecznych (mogilnik) w Brojcach, gmina Brojce (nie uregulowany stan formalnoprawny) Składowisko odpadów niebezpiecznych (mogilnik) w Gołańczy Pomorskiej gmina Trzebiatów (nie uregulowany stan formalnoprawny) Składowisko odpadów niebezpiecznych (mogilnik) w Bądkowie, gmina Płoty (nie uregulowany stan formalnoprawny) Składowisko odpadów niebezpiecznych (mogilnik) w Kołomąciu, gmina Gryfice (nie uregulowany stan formalnoprawny) Tab. 21 Mogilniki na terenie powiatu gryfickiego Gmina Miejscowość Powierzchnia (ha) Pojemność (m3) Nagromadzenie % (m3) wypełnienia Gryfice Kołomąć 550 40 30 75 Płoty Bądkowo 750 80 50 60 Trzebiatów Gołańcz Pom. Brojce 900 45 38 85 675 10 6 60 Brojce Źródło: Badania własne Na terenie województwa zachodniopomorskiego prowadzona jest stopniowa likwidacja mogilników. W pierwszym etapie na terenie powiatu gryfickiego został zlikwidowany mogilnik w Karnicach, w następnym przewidziane do likwidacji są mogilniki w Gołańczy Pomorskiej i Kołomąciu. Po ich likwidacji na terenie powiatu pozostaną tylko dwa mogilniki w miejscowości Bądkowo i Brojce. Istniejące mogilniki są obecnie zabezpieczone przed dostępem zwierząt i ludzi, jednak ich konstrukcja budowlana nie gwarantuje stuprocentowej szczelności. 8.4. Ochrona wód 8.4.1. Ochrona wód powierzchniowych W ostatnich latach w powiecie gryfickim daje się zaobserwować spadek zużycia wody i w związku z tym obniżenie ilości produkowanych ścieków. Tendencja ta dotyczy przede wszystkim użytkowników komunalnych. Coraz więcej ścieków poddawanych jest procesom mechaniczno-biologicznego oczyszczania, choć nadal jest to ilość nie zadowalająca. Dużym problemem w powiecie jest niski stopień skanalizowania. Na wielu 35 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego obszarach gospodarka wodociągowo - kanalizacyjna nie była dotychczas prowadzona kompleksowo, co spowodowało dodatkowe obciążenie dla środowiska. Działania w zakresie ochrony wód powierzchniowych będą prowadzone w kierunku rozbudowy i modernizacji infrastruktury technicznej. Ponadto coraz większy nacisk będzie kładziony na zmniejszenie zanieczyszczeń obszarowych. 8.4.1.1. Oczyszczalnie ścieków Procesowi oczyszczania poddawanych jest 100% ścieków przemysłowych powstałych na terenie powiatu. Miasta: Gryfice, Trzebiatów i Płoty posiadają nowoczesne, wyskosprawne oczyszczalnie ścieków wyposażone w instalacje do wstępnej przeróbki osadów. Skanalizowana jest prawie w 100% gmina Rewal, posiadająca oczyszczalnię w Pobierowie. Oczyszczalnia w Trzebiatowie oczyszcza również ścieki z miejscowości Mrzeżyno i Rogowo. Na terenach wiejskich sytuacja jest jednak znacznie gorsza, gdyż na ogólną liczbę 172 miejscowości tylko 29 posiada kanalizację sanitarną odprowadzającą ścieki do oczyszczalni. Tab. 22 Wykaz oczyszczalni ścieków na terenie powiatu gryfickiego Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Gmina Gryfice 10 11 Lokalizacja oczyszczalni Gryfice Barkowo (Imhoff) Brodniki Trzygłów Grębocin Prusinowo Rzęsin (Imhoff) Baszewice PKP Gryfice – Zdroje Nadleśnictwo Ościęcin – Z.P.M. Grabowscy Gryfice - Cukrownia Przepustowość wg decyzji wodnoprawnych (m3/d) 6000 85 25 154 20 120 25 40 10 Rzeczywista ilość oczyszczanych ścieków (m3/d) 200 200 Razem gmina Gryfice 1 2 3 4 Płoty Płoty Mechowo Wyszobór (Imhoff) Wyszogóra gorzelnia 36 4000 53 7 80 8 75 17 40 10 300 184 6979 4674 1650 95 80 60 460 33 67 33 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Razem gmina Płoty 1 2 3 1885 593 4500 500 5 2100 291 2 Razem gmina Trzebiatów 5005 2393 Pobierowo Karnice Cerkwica Węgorzyn Czaplin Mały 5 500 120 300 18 5 2430 100 120 6 4 443 230 300 20112 180 10500 Trzebiatów Trzebiatów Jaromin Gorzysław – kopalnia gazu ziemnego 1 2 3 4 5 Rewal Karnice Razem gmina Karnice 1 Brojce Brojce Powiat ogółem Źródło: Badania własne Analizując gospodarkę wodno – ściekową powiatu dochodzi się do następujących wniosków: na terenie każdej z sześciu gmin funkcjonuje co najmniej jedna oczyszczalnia spełniająca aktualne wymogi prawa polskiego i prawa Unii Europejskiej, ścieki przemysłowe powstałe na terenie powiatu gryfickiego są w 100% oczyszczane, oczyszczalnia ścieków w Gryficach ma wydajność wystarczającą na potrzeby gminy. W związku z tym należy rozważyć likwidację wiejskich, nie zawsze w pełni sprawnych oczyszczalni i rozpatrzyć możliwość przyłączenia okolicznych wsi do oczyszczalni ścieków w Gryficach, oczyszczalnia w Trzebiatowie jedynie w okresie letnim, kiedy dopływa do niej większa niż zwykle ilość ścieków osiąga swą maksymalną wydajność, oczyszczalnia ścieków w Płotach jest obciążona zaledwie w 30% i istnieje możliwość podłączenia do niej kolejnych miejscowości znajdujących się na terenie gminy, w gminie Karnice budowa oczyszczalni ścieków w Lędzinie i Skrobotowie rozwiązałaby problem gospodarki ściekowej, gdyż pozostałe miejscowości mogą zostać podłączone do tych obiektów oraz do oczyszczalni w Cerkwicy i Karnicy, po ich uprzedniej modernizacji, gmina Rewal bezwzględnie musi rozbudować i unowocześnić oczyszczalnię ścieków w Pobierowie, ze względu na obecność na terenie tej gminy w okresie letnim do 120 tysięcy wczasowiczów, przy ilości ścieków przekraczającej wówczas 10 000 m3/d, 37 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego w gminie Brojce po uszczelnieniu istniejącej i wykonaniu nowej sieci kanalizacyjnej możliwe będzie przyłączenie do oczyszczalni ścieków w Brojcach pozostałych miejscowości gminy. W perspektywie przystąpienia do Unii Europejskiej największy problem będzie stanowić zrealizowanie wymogów dotyczących całkowitego wyeliminowania ze ścieków niektórych substancji niebezpiecznych bezpośrednio zagrażających życiu i zdrowiu ludzi oraz uzyskanie bezpiecznych wskaźników emisyjnych dla poszczególnych substancji, zagrażających ekosystemom wodnym. Obecnie żaden wspólnotowy akt prawny nie znajduje pełnego odzwierciedlenia w prawie polskim. Oprócz źródeł punktowych znaczący udział w zanieczyszczeniu wód płynących mają zanieczyszczenia pochodzące ze spływów obszarowych, związanych z uprawą pól i nawożeniem. W związku z tym należy szukać rozwiązań zmierzających do ograniczenia stosowania w rolnictwie związków biogennych. Powinny m.in. zostać opracowane i stosowane przepisy korespondujące z dyrektywą 91/676/EWG o ochronie wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych. Dyrektywa ta nakłada na państwa członkowskie opracowanie co najmniej jednego kodeksu dobrej praktyki rolniczej, który musi być propagowany na terenie całego kraju. Korzystne rezultaty, jak wynika z badań, przyniosłaby kontrola przestrzegania stref buforowych wzdłuż cieków wodnych. Duży nacisk winien być położony na poprawę stanu bakteriologicznego wód. 8.4.2. Ochrona wód podziemnych W zakresie wód podziemnych rozwijany będzie monitoring, zarówno regionalny jak i lokalny. Działania ochronne realizowane będą poprzez ochronę ujęć wód podziemnych oraz ochronę zbiorników wód podziemnych. Według prognozy, iż wody podziemne będą w przyszłości w większym stopniu zanieczyszczone należy uznać za priorytet ochronę ich przed zanieczyszczeniami, szczególnie pochodzącymi ze źródeł rolniczych (realizacja wytycznych tzw. „dyrektywy azotanowej” oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych Dz.U. z 2003r. Nr 4, poz.44) oraz należy prowadzić systematyczny monitoring ich jakości. 38 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Na zanieczyszczenie narażone są przede wszystkim wody pierwszego horyzontu. Aby zapobiec degradacji wód należy w pierwszej kolejności uporządkować gospodarkę wodno-ściekową. Na terenach wiejskich i letniskowych zagrożenie stanowią nieszczelne szamba. Należy wzmocnić kontrolę i uświadamiać konsekwencje zanieczyszczeń właścicielom domów. Bardzo duże znaczenie będzie miało zatem prowadzenie edukacji w tej dziedzinie jak również w zakresie stosowania zasad dobrych praktyk rolniczych. 8.5. Ochrona brzegu morskiego Działalność ochronna w strefie nadmorskiej dotyczy głównie budowy, utrzymania i ochrony umocnień brzegowych, wydm i zalesień ochronnych. Wybrzeże powiatu od jego zachodniej granicy aż do Niechorza jest typowym wybrzeżem klifowym ustawicznie poddawanym procesom abrazji. Procesy te wywołane na skutek oddziaływania wysokich stanów morza, budowy geologicznej brzegu ( układ warstw i ich odporność), stosunków wodnych (wysiąki wód gruntowych), penetracja piesza, powodują stałą zmianę linii brzegowej. Najczęstszą formą niszczenia brzegu jest grawitacyjne obsuwanie się mas ziemi po stoku klifu. Odcinkiem najbardziej zagrożonym przez te procesy jest brzeg klifowy pomiędzy zejściem w Rewalu (371,060 km M), a zejściem przy Zakładzie Wychowawczym w Śliwinie (369,750 km M), odcinek klifu na wschód do opaski betonowej w Niechorzu (368,300 do 369,400 km M) oraz w strefie mierzejowej na wschód od ujścia Kanału Liwia-Łuża (365,550 do 366,650 km M). Wybrzeże na pozostałym odcinku aż do Dźwirzyna jest mierzejowo - wydmowe. Pas wydm nadmorskich na zachód od kanału Regi osiąga szerokość blisko 1000 m i wysokości do 31 m n.p.m. Szerokość plaży waha się od 30 do 75m. Ten odcinek brzegu pozostaje we względnej stabilizacji z przewagą procesów akumulacji (narastanie plaży, wyraźne zespoły rew, poszerzenie wydmy przedniej). Notuje się także odcinki abradowane (podcios klifowy wydmy przedniej lub jej okresowy zanik). Brzeg nie jest zabezpieczony zabudową hydrotechniczną, miejscami posiada zabudowę biologiczną. Na zapleczu strefy brzegowej znajdują się tereny specjalne (brak penetracji wczasowo-turystycznej). W obrębie osadów podbrzeża i dna morskiego w zdecydowanej przewadze występują drobnoziarniste osady piaszczyste akumulacji morskiej. Dominuje tu strefa redepozycji osadów podbrzeża. 39 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Na wschód od ujścia Regi do 349 km brzegu i w rejonie Dźwirzyna na odcinkach mierzejowo-wydmowych przeważają procesy niszczące brzeg morski, nasilające się znacznie na przestrzeni ostatnich lat. Tempo niszczenia tych odcinków przebiega z różną intensywnością a wielkość cofania się linii podstawy wydmy przedniej waha się od 1050cm/rok. Procesy te wyrażają się podcinaniem wału brzegowego, rozmywaniem pasa plaży i niszczeniem urządzeń hydrotechnicznych u ujścia Regi. Na skutek intensywnego ruchu rumowiska, ujście Regi i kanał Resko ulegają stałemu zapiaszczaniu. Prowadzone są tu systematyczne prace bagrownicze, a uzyskiwany urobek jest mechanicznie bądź hydraulicznie (Dźwirzyno) bagrowany na brzeg wyrównując linię brzegową. Na odcinku wybrzeża od 349 km M do ujścia kanału Resko następuje rozwój procesów akumulacji i poszerzenia mierzei odcinającej jezioro Resko od morza. Ochrona brzegu morskiego wymaga stałych prac zabezpieczających. Wykonana w Rewalu opaska szczelna ze studniami drenażowymi skutecznie przeciwdziała osuwiskom brzegu i winna być stosowana na odcinkach szczególnie zagrożonych. Należałoby objąć ochroną zalesione wydmy morskie, wyłączyć z urbanizacji odcinki wybrzeża najsilniej zagrożone przez abrazję, ustalić pas technologiczny i jego ochronę przed zabudową. Wykonać inżynieryjną i biologiczną zabudowę zagrożonych brzegów morskich. 8.6. Ochrona złóż W zakresie gospodarki surowcami mineralnymi podejmowane działania powinny mieć na celu racjonalizację eksploatacji i minimalizowanie degradacji środowiska z nią związanej. Jednocześnie powinny zostać podjęte działania zmierzające do ochrony zasobów prognostycznych i perspektywicznych, które w przyszłości mogą zyskać duże znaczenie. Eksploatacja surowców mineralnych często stanowi działalność konfliktową w stosunku do obszarów cennych przyrodniczo. Aby ograniczyć negatywny wpływ należy odpowiednio ograniczać miejsca eksploatacji i stosować najlepsze dostępne technologie. Konieczne jest kontrolowanie warunków wydobycia poprzez egzekwowanie warunków określonych w koncesjach. Bardzo istotne jest realizowanie działań rekultywacyjnych i zagospodarowywanie terenów zdegradowanych. Tam gdzie to możliwe preferować należy wodno-leśny kierunek rekultywacji z przeznaczeniem zrekultywowanych terenów na cele rekreacyjne. Bardzo ważnym elementem będzie w przyszłości dalsze racjonalizowanie gospodarki surowcami mineralnymi przy zastosowaniu optymalnych metod i technologii. 40 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Złoża powinny być wykorzystywane jak najpełniej, łącznie z wykorzystaniem kopalin towarzyszących i zagospodarowaniem nadkładów. Pomocny będzie system, który ułatwiłby opracowanie, realizację i monitoring programu zmierzającego do racjonalizacji gospodarki zasobami złóż. 8.7. Ochrona lasów Szczególną rolę w ochronie ekosystemów leśnych, ich biocenoz oraz zachodzących naturalnych procesach przyrodniczych odgrywają parki narodowe i rezerwaty leśne. Poza zanieczyszczeniami przemysłowymi lasy zagrożone są przez szkodniki i choroby grzybowe. Dużym zagrożeniem lasów powiatu gryfickiego są owady liściożerne i szkodniki wtórne oraz szkodniki pierwotne. W przypadku masowego pojawienia się szkodników zachodzi konieczność ich zwalczania odpowiednimi środkami owadobójczymi i grzybobójczymi przy pomocy samolotów. Duża podatność drzewostanów na szkody powodowane przez owady i pasożytnicze grzyby wynika z: dużego udziału gatunków iglastych, zdecydowanej przewagi drzewostanów młodych, zalesiania gruntów porolnych, okresowo powtarzających się susz, wywalających się drzew przez huragany. Poważne szkody w ekosystemach leśnych powoduje również zwierzyna łowna. Stałe straty w środowisku leśnym występują na skutek pożarów, których główną przyczyną są: przerzuty ognia z użytków zielonych (wypalanie użytków zielonych, ściernisk i nieużytków), podpalenia oraz nieostrożność osób przebywających na terenie lasu. Nadal w lasach występuje szkodnictwo leśne, jak: kradzież drewna, niszczenie mienia, bezprawne korzystanie z lasu i kłusownictwo. Ważny cel przyrodniczy stanowi wzbogacenie struktury gatunkowej lasów, gdyż funkcje lasów uległy istotnemu rozszerzeniu. Obok funkcji produkcyjnej - źródła surowca równie ważne stały się funkcje ekologiczne i społeczne lasu. Las jest bowiem zasobem przyrody i ważnym instrumentem równowagi ekologicznej środowiska, a przede wszystkim regulatorem klimatu. Ma też zapewnić warunki regeneracji sił biologicznych i fizycznych ludności. Ukierunkowany na regulację klimatu i wartości ekologicznych - a także na produkcję różnych surowców - rozwój lasów pozostaje nadal ważnym zadaniem 41 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego społecznym i gospodarczym. Dostosowanie gospodarki leśnej do nowych potrzeb jest głównym zadaniem przyjętym w Polityce Leśnej Państwa (1997) na najbliższe dwudziestolecie, zgodnym ze strategia leśną dla Unii Europejskiej (1998). Realizacja krajowego programu zwiększania lesistości w kontekście porządkowania przestrzeni rolniczej wsi i zagospodarowania gruntów marginalnych zobowiązuje do: sporządzania planów zalesień dla prywatnych właścicieli gruntów, koordynacji produkcji materiału zalesieniowego, organizacji nadzoru i kontroli nad zalesieniem gruntów prywatnych i szkolenie właścicieli zalesionych gruntów. Powiązanie rozwoju leśnictwa z aktywizacją i rozwojem obszarów wiejskich wymaga: realizacji inwestycji związanych z komunikacyjnym udostępnieniem i infrastrukturą turystyczno-rekreacyjną w lasach, w powiązaniu z infrastrukturą na obszarach wiejskich, tworzenia związków i stowarzyszeń właścicieli lasów, powiązań kooperacyjnych bazy surowców i produktów leśnych z lokalnymi podmiotami przetwórstwa, przy wykorzystaniu pakietu instrumentów stymulujących przedsiębiorczość, doskonalenia technologii pozyskiwania, przetwarzania i marketingu produktów leśnych, promocji produktów drzewnych i niedrzewnych pochodzenia leśnego oraz poszukiwanie nowych rynków zbytu, odbudowy potencjału produkcyjnego ekosystemów leśnych naruszonych w wyniku katastrof leśnych i pożarów. Budowa jednolitego systemu informacji o zasobach leśnych kraju wymaga: organizacji banku danych o lasach wszystkich kategorii własności, inwentaryzacji wielkoobszarowej zintegrowanej z monitoringiem stanu lasów, założenie monitoringu bazy nasiennej i materiału sadzeniowego. Doskonalenie struktury lasów, mającej istotne znaczenie dla zdrowotności i produktywności lasów powinno polegać na: przebudowie drzewostanów uszkodzonych przez przemysł i górnictwo, pożary oraz niezgodnych z siedliskiem, wzmaganiu wiązania i akumulacji węgla zgodnie z celami określonymi w ramowej konwencji Klimatycznej (protokół z Kioto), realizacji strategii różności biologicznej przez wzbogacanie składu gatunkowego drzewostanów (Konwencja o różności biologicznej 1992), 42 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego poprawie infrastruktury technicznej w lasach państwowych dla realizacji funkcji społecznych lasu. Kierunki prowadzenia gospodarki leśnej w powiecie gryfickim: lasy należy użytkować zgodnie z ich funkcją i chronić przed przeznaczeniem na cele nieleśne, zasady prowadzenia gospodarki leśnej zgodnie z planami urządzenia lasów Nadleśnictwa Gryfice i Resko, odtwarzanie drzewostanów o składzie gatunkowym dostosowanym do swoich siedlisk, preferowanie odnowień naturalnych podstawowych gatunków lasotwórczych takich jak sosna pospolita, buk zwyczajny oraz dąb, ochrona starych drzew bez względu na ich stan sanitarny, aż do ich naturalnej śmierci, wprowadzenie zalesień na terenach występowania gleb słabych (6 i 7 kompleksu rolniczej przydatności gleb), w pierwszej kolejności na terenach leżących w bezpośrednim sąsiedztwie lasu, w strefach alimentacji wód podziemnych, na obszarach podatnych na erozję, terenach zdegradowanych (wyrobiska poeksploatacyjne, dzikie wysypiska odpadów), ochrona przed zalesianiem śródleśnych użytków zielonych, torfowisk, bagien – tereny te należy pozostawić naturalnej sukcesji zbiorowisk leśnych. 9. Energetyka odnawialna Biała Księga Unii Europejskiej określiła cel polityczny dla państw członkowskich uzyskania w roku 2010 12% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii pierwotnej w UE. Dokument ten zaleca, aby każdy z krajów członkowskich sam przygotował krajową strategię rozwoju OZE (odnawialne źródła energii), zależnie od sytuacji społeczno - gospodarczej, ekologicznej, geograficznej i posiadanych zasobów OZE. W Białej Księdze zwraca się uwagę, że zwiększenie wykorzystania OZE umożliwia redukcję emisji gazów cieplarnianych, zmniejszenie importu energii pierwotnej i tym samym zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, tworzenie nowych miejsc pracy i rozwój obszarów wiejskich. Polska "Strategia rozwoju energetyki odnawialnej" jest w dużym stopniu wzorowana na podobnych dokumentach, przyjętych wcześniej w Unii Europejskiej. Energetyka odnawialna jest jednym z zasadniczych elementów wymaganych do zachowania zrównoważonego rozwoju. Kraje rozwinięte i pretendujące do miana nowoczesnych dostrzegają konieczność ograniczenia emisji z procesów spalania paliw 43 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego energetycznych oraz konieczność poszukiwania alternatywnych źródeł energii wobec ekonomicznego i fizycznego wyczerpywania się zasobu paliw kopalnych. W Polsce zachodzi również wiele zmian korzystnych dla energetyki odnawialnej. Przyjęto takie dokumenty jak Rezolucja Sejmu z dnia 8 lipca 1999 roku w sprawie wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, „Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku”, „Spójna polityka rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa”, „II polityka ekologiczna państwa”, „Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju Polski do 2005 roku” oraz najważniejszy dla sektora energetyki odnawialnej dokument „Strategia rozwoju energetyki odnawialnej”, stanowiące podstawę prawną dla wdrażania energetyki odnawialnej w Polsce. Obecnie podstawowym źródłem energii odnawialnej wykorzystywanym w kraju jest biomasa oraz energia wodna, natomiast energia geotermalna, wiatru, promieniowania słonecznego, ma mniejsze znaczenie. Największe nadzieje na wykorzystanie, jako odnawialne źródło energii, są wiązane z biomasą. Biomasa może być używana na cele energetyczne w procesach bezpośredniego spalania biopaliw stałych (drewna, słomy), gazowych w postaci biogazu lub przetwarzana na paliwa ciekłe (olej, alkohol). Według danych PSE REGPLAN Sp. z o.o. w 2000r. przeciętne jednostkowe nakłady na źródła wykorzystujące technologie rozproszonego wytwarzania energii wyniosły w przybliżeniu: Agregaty 3,2 mln PLN / MW kogeneracyjne Elektrownie wiatrowe 4,1 mln PLN / MW Małe elektrownie wodne 6,0 mln PLN / MW Elektrownie biogazowe 7,6 mln PLN / MW Jednostkowe koszty eksploatacyjne (z uwzględnieniem paliwa): Agregaty 54 PLN / MWh kogeneracyjne Elektrownie wiatrowe 16 PLN / MWh Małe elektrownie wodne 41 PLN / MWh Elektrownie biogazowe 44 PLN / MWh 44 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Przeciętne koszty wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach systemowych: Średnio 118 PLN / MWh Z KDT 125 PLN / MWh Pozostałe systemowe 106 PLN / MWh Przeciętne koszty wytwarzania energii elektrycznej w źródłach rozproszonych: Agregaty kogeneracyjne 69 PLN / MWh Elektrownie wiatrowe 170 PLN / MWh Małe elektrownie wodne 160 PLN / MWh Elektrownie biogazowe 140 PLN / MWh W związku z tym, że źródła rozproszone są lokalizowane w pobliżu odbiorców wykorzystywana przez nie infrastruktura do przesyłania odbiorcom wyprodukowanej energii elektrycznej jest znacznie mniejsza w porównaniu do infrastruktury sieciowej wykorzystywanej przez źródła systemowe. Prawidłowo naliczona tym wytwórcom opłata przesyłowa może być istotnym czynnikiem konkurencyjności źródeł rozproszonych wobec źródeł systemowych. Analiza przeprowadzona na potrzeby PSE S.A. wykazała, że zmniejszenie opłat przesyłowych może wynieść, w ich przypadku, od 4 do 30 PLN / MWh. Na terenie powiatu gryfickiego funkcjonują już elektrownie wodne, jednak ze względu na uwarunkowania klimatyczne i geograficzno – przyrodnicze istotne znacznie dla rozwoju energetyki odnawialnej miałaby budowa elektrowni wiatrowych. Obecne technologie umożliwiają budowę parków elektrowni wiatrowych na pełnym morzu przy uwzględnieniu następujących środków ostrożności: stosowanie zabezpieczeń przed zanieczyszczeniem wód morskich olejem transformatorowym na ewentualność wystąpienia awarii, eliminowanie zużycia substancji chemicznych chroniących konstrukcje podwodne przed korozją i zarastaniem, a zawierających związki cyny - farb ze związkami trójbutylocyny (TBT). Chcąc określić wpływ usytuowania morskich parków elektrowni wiatrowych na bezpieczeństwo nawigacji w rejonach sąsiadujących należy przeanalizować trzy aspekty: określenie wpływu lokalizacji parku elektrowni wiatrowych na prowadzenie nawigacji na wodach sąsiednich z uwagi na fakt, że akwen na którym znajdować się będzie park elektrowni wiatrowych będzie akwenem zamkniętym dla żeglugi (z 45 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego wyjątkiem statków zajmujących się obsługą i konserwacją obiektów i urządzeń elektrowni wiatrowych), określenie wpływu proponowanej lokalizacji parku elektrowni wiatrowych na możliwość pogorszenia się parametrów pracy i pojawienia się błędów w interpretacji istniejącego oznakowania nawigacyjnego, co w konsekwencji mogłoby zmniejszyć bezpieczeństwo nawigacji na przyległych akwenach, ryzyko nawigacyjne związane z usytuowaniem pola elektrowni wiatrowych w aspekcie możliwości przypadkowego wejścia statków w obszar parku elektrowni i spowodowania wypadku, którego skutkiem może być zarówno uszkodzenie statku jak również elektrowni. Przy projektowaniu lokalizacji pól elektrowni wiatrowych pod kątem bezpieczeństwa nawigacji należy przede wszystkim zwrócić uwagę na następujące wytyczne: lokalizacja pól elektrowni wiatrowych nie może w żaden sposób ograniczać żeglugi przybrzeżnej ani żeglugi pełnomorskiej; lokalizacja pól elektrowni wiatrowych nie może ograniczać dostępu statków do portów morskich; niedopuszczalne jest lokalizowanie farm elektrowni wiatrowych w obrębie stref ochronnych innych budowli hydrotechnicznych (np. przewodów podwodnych, platform wiertniczych itp.) lub niebezpieczeństw nawigacyjnych (np. wraków lub miejsc,, w których znajdują się zatopione niebezpieczne odpady lub amunicja), a także na akwenach czasowo zamykanych dla żeglugi i rybołówstwa (np. morskie poligony wojskowe); lokalizacja pól elektrowni wiatrowych nie może powodować pogorszenia się parametrów pracy i pojawienia się błędów w interpretacji istniejącego oznakowania nawigacyjnego, gdyż w konsekwencji skutkowałoby to zmniejszeniem bezpieczeństwa nawigacji na przyległych akwenach; pola elektrowni wiatrowych, jak wspomniano powyżej, powinny być uważane za przeszkodę nawigacyjną i z tego powodu muszą być oznakowane zgodnie z międzynarodowymi zaleceniami dotyczącymi sposobu oznakowania nawigacyjnego tego typu obiektów. Innym, równie znaczącym źródłem pozyskiwania energii na terenie powiatu gryfickiego może być wykorzystanie biogazu składowiskowego ze składowisk odpadów we Włodarce i Smolęcinie. Bardzo ważne zadania spoczywają na samorządzie terytorialnym, a szczególnie na organach gminy, które mają obowiązek sporządzania 46 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego założeń lub planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe (art. 19 i 20 ustawy Prawo Energetyczne). Dokumenty te mają uwzględniać wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. 10. Rolnictwo ekologiczne Jest to system gospodarowania aktywizujący przyrodnicze mechanizmy produkcji rolniczej poprzez stosowanie naturalnych środków produkcji, zapewniających trwałą żyzność gleby oraz zdrowotność wyhodowanych tam roślin i zwierząt. Rolnictwo ekologiczne ekonomicznym jest i działaniem społecznym. zrównoważonym Taki system pod względem gospodarowania ekologicznym, nie powoduje zanieczyszczenia gleb oraz wód powierzchniowych i wgłębnych, ogranicza wypłukiwanie składników pokarmowych z gleby, sprzyja bioróżnorodności, jest energooszczędny i dzięki niemu powstaje wysokiej jakości żywność, ceniona przez konsumentów. Tab. 23 Formy aktywizacji obszarów wiejskich Kierunki działania Podmioty wdrażające i realizujące działania Źródła finansowania Administracja rządowa i Budżet państwa i samorządowa, samorządowy, środki stowarzyszenia, ANR i ARiMR, środki UE fundusze, ANR, ARiMR Upowszechnianie postępu w Administracja rządowa i Budżet państwa rolnictwie ekologicznym samorządowa, SAPARD, środki UE stowarzyszenia, uczelnie wyższe, ODR, instytuty badawcze Rozwój agroturystyki Administracja ARiMR, środki UE samorządowa, służby doradcze, stowarzyszenia agroturystyczne Produkcja i wykorzystywanie Administracja ARiMR, środki UE alternatywnych źródeł energii samorządowa, służby doradcze Tworzenie i modernizacja budżet państwa, budżety infrastruktury technicznej, społecznej i Administracja rządowa i samorządów różnych ekonomicznej obszarów wiejskich, samorządowa szczebli, ARiMR, środki sprzyjającej ich wielofunkcyjnemu UE rozwojowi Budowa i modernizacja infrastruktury budżet państwa, budżety technicznej (sanitacja wsi) i Administracja rządowa, samorządowe, środki UE społecznej (szkolnictwo, ochrona samorządowa zdrowia, ośrodki kultury itp.) na obszarach wiejskich Wspieranie podejmowania produkcji alterantywnej i rozwoju rolnictwa ekologicznego 47 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Wspieranie podejmowania Administracja rządowa, budżet państwa, budżety działalności pozarolniczej (np. rośliny samorządowa, służby samorządowe, środki energetyczne, strusie, przepiórki, doradcze, ZIR, ANR, ARiMR, środki UE pszczoły) do tradycyjnych kierunków stowarzyszenia, fundusze produkcji rolniczej poręczeń, ANR, ARiMR Zwiększenie środków na aktywne Rejonowe urzędy pracy, budżet wojewódzki, formy zwalczania bezrobocia samorządy, szkolnictwo budżety lokalne, środki (kosztem zasiłków) UE Źródło: Strategia Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2002 – 2015 10.1. Uwarunkowania geograficzno – przyrodnicze W procesie rozwoju powiatu gryfickiego uwarunkowania przyrodnicze uwzględniające ochronę środowiska i warunki korzystania z jego zasobów są podstawą do utrwalania zrównoważonego ekorozwoju. 10.1.1. Klimat Powiat gryficki znajduje się według podziału obszaru województwa na strefy klimatyczne dokonanego przez klimatologa Krzysztofa Prawdzica w obszarze krainy klimatycznej III – Gryficko – Nowogardzka (Gryficko – Białogardzka). Północna część powiatu posiada cechy charakterystyczne dla klimatu morskiego; mała amplituda roczna, sezonowa i dzienna temperatur powietrza, duża wilgotność i wietrzność, krótki okres występowania zimy, chłodniejsze lato i łagodniejsza zima oraz duża wilgotność powietrza i znaczna ilość opadów. Część południowo – wschodnia jest pod wyraźnym wpływem klimatu kontynentalnego, który cechuje się wyższymi temperaturami powietrza latem i niższymi zimą, dłuższym okresem trwania zimy z dłużej zalegającą pokrywą śnieżną, dłuższymi okresami ciszy. Pory roku są w tej strefie wyraźniej zaznaczone. Zróżnicowanie klimatu ma ogromne znaczenie we właściwym ukierunkowaniu rozwoju gospodarki rolnej. 10.1.2. Gleby Jakość gleb na terenie powiatu jest przeciętna, z przewaga gleb IV, V i III klasy bonitacyjnej. Taka struktura gleb umożliwia prowadzenie dość intensywnej produkcji roślinnej i zwierzęcej w większości gospodarstw. Struktura agrarna jest w powiecie gryfickim dość korzystna ponieważ większość gospodarstw zajmuje obszar w przedziale 10 –60 ha. Większość gleb będących obecnie w rękach prywatnych właścicieli i spółek produkcyjnych należała wcześniej do Państwowych Gospodarstw Rolnych. Ze względu na 48 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego walory turystyczne powiatu wskazany byłby na tym obszarze rozwój rolnictwa ekologicznego, które może być mechanizmem umożliwiającym rozwój agroturystyki. 10.2. Prawne aspekty rolnictwa ekologicznego Zgodnie z Narodowym Programem Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej - 2000 (przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 26 kwietnia 2000r), w priorytecie 7.5 pt. „Ekologiczne Aspekty Rolnictwa” w terminarzu planowanych zmian legislacyjnych określa się, że "Ustawa o rolnictwie ekologicznym" wraz z rozporządzeniami wykonawczymi będą zgodne z Rozporządzeniem Rady EWG 2092/91 w sprawie rolnictwa ekologicznego i znakowania jego produktów i środków spożywczych wraz z przepisami wprowadzającymi zmiany (OJ L 198/91). Zgodnie natomiast z priorytetem 7.6 NPPC-2000 pt. „Rozwój Ekologicznej Produkcji Rolnej” "Ustawa o rolnictwie ekologicznym" wraz z rozporządzeniami wykonawczymi muszą być w pełni zgodne z regulacjami prawnymi Unii Europejskiej. 10.3. Zasady i warunki produkcji ekologicznej Warunkiem przejścia gospodarstwa na produkcję ekologiczną jest spełnienie określonej procedury. Pierwszym elementem jest zgłoszenie się do jednostki kontrolnej upoważnionej przez ministra rolnictwa, która przeprowadzi kontrolę w gospodarstwie. Ogólnie biorąc prowadzenie gospodarstwa metodami ekologicznymi polega nie na tym by nie stosować nawozów czy środków ochrony roślin, tylko by zastępować niedozwolone środki i metody - dozwolonymi. Dotyczy to zarówno stosowanych nawozów, jak i środków ochrony roślin. Każda jednostka kontrolna ma spis środków, które są powszechnie dostępne na polskim rynku. Podczas kontroli pobierane są próby glebowe w celu określenia stanu zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi. Za dokonanie kontroli rolnik uiszcza opłatę, której część z końcem roku rekompensuje ministerstwo rolnictwa. 49 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Tab. 24 Opłaty za kontrolę Powierzchnia gospodarstwa Opłata za kontrolę Zwrot kosztów kontroli do 5 ha 350,- 300,- zł od 5 ha do 10 ha 500,- 350,- zł od 10 do 20 ha 700,- 400,- zł od 20 do 50 ha 1000,- 450,- zł od 50 do 100 ha 1300,- 500,- zł powyżej 100 ha 1800,- 600,- zł Źródło: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa Tab. 25 Dotacje przysługujące rolnikom Rodzaj upraw rolniczych Wysokość dotacji na rok przed otrzymaniem atestu Wysokość dotacji po otrzymaniu atestu użytki zielone 150,- 120,- zł jagodowe 690,- 600,- zł zboża 450,- 350,- zł sadownicze 660,- 540,- zł warzywne 600,- 450,- zł Źródło: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa Jest pięć jednostek kontrolnych upoważnionych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do kontroli i certyfikacji gospodarstw ekologicznych. Na następnej stronie zamieszczono trzy z nich o największym zakresie kompetencji. mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm 50 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Tab. 26 Upoważnione jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym w 2003 roku Nazwa jednostki i jej siedziba Zakres upoważnienia Numer identyfikacyjny nadany w upoważnieniu jednostce certyfikującej 2 3 4 Przeprowadzanie kontroli, wydawanie i cofanie certyfikatów zgodności w zakresie: Polskie Centrum Badań i Certyfikacji Biuro ds. Badań i Certyfikacji Oddział w Pile 64-920 Piła ul. Śniadeckich 5 Jednostka Certyfikacji Produkcji Ekologicznej PNG Sp. z o.o. w Zajączkowie 26-065 Piekoszów 1. produkcji rolnej oraz pozyskiwania dziko rosnących roślin lub ich części, 2. przetwórstwa produktów rolnictwa ekologicznego, 3. wprowadzania do obrotu produktów rolnictwa ekologicznego pochodzących z zagranicy. RE-01/2002/PL Przeprowadzanie kontroli, wydawanie i cofanie certyfikatów zgodności w zakresie: 1. produkcji rolnej oraz pozyskiwania dziko rosnących roślin lub ich części (tylko grzyby), 2. przetwórstwa produktów rolnictwa ekologicznego, RE-02/2002/PL Przeprowadzanie kontroli, wydawanie i cofanie certyfikatów zgodności w zakresie: BIOEKSPERT s.c. 02-120 Warszawa, ul. Grójecka 109 1. produkcji rolnej oraz pozyskiwania dziko rosnących roślin lub ich części, 2. przetwórstwa produktów rolnictwa ekologicznego, 3. wprowadzania do obrotu produktów rolnictwa ekologicznego pochodzących z zagranicy. Źródło: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa 51 RE-03/2002/PL Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 12. Ochrona przeciwpowodziowa Północna zlewnia Regi a także obszar Przymorza w zlewni jeziora Liwia-Łuża i Reska - Przymorskiego leżą w zasięgu wezbrań wielkich wód. Z punktu widzenia historycznego a także przyrostów przepływów, a w szczególności trwania wezbrania można wyróżnić tereny o niewielkim stopniu zagrożena: - rejon miasta Płoty - rejon miasta Gryfice - tereny przyległe do rzeki Regi na odcinku Gryfice -Prusinowo oraz tereny o znacznym stopniu zagrożenia: - część miasta Trzebiatów - tereny wzdłuż doliny Regi pasem szerokości 250 do 400 m , głównie użytki zielone na odcinku od miejscowości Kłodkowo do Trzebiatowa - tereny polderowe zlokalizowane poniżej Trzebiatowa po obu stronach Regi - tereny polderowe Trzęsacz-Niechorze w rejonie miejscowości Lędzin-NiechorzeSkalno - tereny polderowe jeziora Resko Przymorskie Największa koncentracja przepływów i dynamika wzrostu wód powodziowych występuje w rejonie Trzebiatowa. Można tutaj wyróżnić powodzie: - opadowe, krótkotrwałe, występujące w miesiącach letnich, najczęściej w czerwcu, lipcu i sierpniu, - roztopowe spowodowane przez szybkie topnienie śniegów i niezwykłe nasilenie zjawisk lodowych, wystepują na przełomie zimy i wiosny w okresie od lutego do kwietnia, ze szczególnym nasileniem w marcu, - sztormowe, spowodowane bardzo silnymi wiatrami sztormowymi na wybrzeżu morskim i wytworzeniu w Redze tzw. cofki. Dla potrzeb obliczeniowych, na podstawie krzywej konsumpcyjnej rzeki Regi w przekroju wodowskazu Trzebiatów określono rzędne zwierciadła wód : Q50% = 55 m3/sek; H=363 cm; rzędna zwierciadła wody – 0,12 = 3,63 =3,51 m- npm przepływ dozwolony, Q75% = 45 m3/sek; H=323 cm; rzędna zwierciadła wody – 0,12 = 3,23 =3,11 m npm – przepływ nieszkodliwy. 52 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Stan ostrzegawczy na wodowskazie w Trzebiatowie określany jest na poziomie H=330 cm tj. na rzędnej 3,18 m npm, a stan alarmowy na poziomie H=350 cm tj. na rzędnej 3,38 m npm. Najwyższy stan w przekroju wodowskazowym „Trzebiatów” odnotowano w dn. 29.01.2002 r. i wynosił H=456 cm co odpowiada 3% prawdopodobieństwa. Poniżej przedstawiono odnotowane wezbrania powodziowe na wodowskazie „Trzebiatów” w Trzebiatowie : Tab. 34 Wezbrania powodziowe na wodowskazie „Trzebiatów” 13.03.1940 STAN (cm) 452 PRZEPŁYW (m3/sek) 87,00 P (%) 3 12.04.1970 430 74,60 5 29.03.1979 440 79,20 3 14.03.1981 410 71,20 10 13.07.1996 415 73,10 10 29.01.2002 456 89,10 3 DATA Źródło: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji w Szczecinie Przyczyną wystąpienia powodzi w 2002 r było nałożenie się kilku zjawisk : - wysokie nagromadzenie śniegu w zlewni, - duże opady atmosferyczne w miesiącach styczeń i luty 2002 r. ( styczeń 90,2 mm, luty 94.9 mm), - nałożenie się powyższych zjawisk ( roztopy i opady), - brak retencji gruntowej o tej porze roku, - zły stan techniczny koryta Regi. 53 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Charakterystyczne przepływy wody rzeki Regi w charakterystycznych przekrojach przedstawiono poniżej: Tab. 35 Charakterystyczne przepływy rzeki Regi Lp. Oznaczenie przepływu 2 1 Określenie przepływu 3 Wielkość przepływu w m3/sek 4 Stan m npm (Kr) 5 1. NNQ najniższa niska woda 8,29 1,34 2. SNQ średnia niska woda 13,10 1,68 3. SQ średnia roczna woda 21,80 2,08 4. Qb przepływ nienaruszalny 6,33 1,00 5. SWQ średnia wielka woda 50,80 2,80 6. Q75% wielka woda p=75% 45,00 2,75 7. Q50% wielka woda p= 50% 55,00 3,68 8. Q20% wielka woda p= 20% 71,00 9. Q10% wielka woda p= 10% 80,30 10. Q 5% wielka woda p= 5% 89,10 11. Q 3% wielka woda p= 3% 93,00 12. Q 1% wielka woda p= 1% 106,10 13. Q0,5% wielka woda p= 0,5% 114,00 14. Q0,2% wielka woda p= 0,2% 124,00 5,00 Źródło: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji w Szczecinie Na odcinku od km 12+700 do km 16+900 Rega przepływa przez miasto Trzebiatów, stwarzając zagrożenie powodzią. W 1921 roku na Redze wykonano dwuwęzłowy stopień wodny dla potrzeb produkcji energii elektrycznej. Powyżej zwartej zabudowy miasta wykonano jaz rozdzielczy ( węzeł nr1), który ma za zadanie: - stałe piętrzenie wody w rzece i kierowanie jej w części lub w całości do kanału energetycznego, - bezpieczne przeprowadzenie na dolne stanowisko rzeki Regi wód powodziowych oraz nadmiaru wód bieżącego przepływu ponad wydatek kanału energetycznego. Podstawowe parametry jazu rozdzielczego przedstawiają się następująco: - światło jazu - rzędna progu 3,37 m npm B=3 x 2,695 m =9,09 m 54 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego - rzędna dna niecki poniżej jazu - piętrzenie przy 1,16 m npm SQ H= 2,88,m SNQ H=2,96 m Maksymalne H= 4,03 m Ponadto w skład węzła wchodzą: - Rzeka Rega w zasięgu cofki - Kanał Energetyczny - Elektrownia wodna ( nowa) EW II - Przepławka dla ryb Zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym stałe piętrzenie wody na jazie utrzymywane jest: - na rzędnej 5,53 m npm w okresie od 01.11 do 15.03 ( okres zimowy ) - na rzędnej 5,25 m npm w okresie od 16.3 do 31.10 ( okres letni ) Rega – zasięg cofki przy maksymalnym piętrzeniu na rzędnej 5,25 m npm i przepływie SQ wynosi L1 = 2520 m, natomiast przy piętrzeniu na rzędnej 5,53 m npm , zasięg cofki wynosi L2= 3960 m. W zasięgu cofki znajdują się grunty orne i użytki zielone, położone na południowych obrzeżach miasta Trzebiatowa oraz grunty w dolinie rzeki na terenie wsi Mirosławice i Gąbin. Kanał Energetyczny doprowadzający część spiętrzonych wód rzeki Regi do elektrowni wodnych EW I i EW II oraz przepławek dla ryb, pełni także funkcję kanału ulgi w czasie wezbrań powodziowych. Całkowita długość kanału wynosi 2310 m , szerokość dna 12 m , średni spadek 0.1%o. Maksymalna przepustowość kanału w zależności od poziomu piętrzeń: - okres zimowy Q Kz=20,5 m3/sek - okres letni Q Kl=11 m3/sek Elektrownia wodna EW II – ujęcie wody w lewym brzegu Kanału Energetycznego, bezpośrednio poniżej końca lewego przyczółka jazu rozdzielczego, a wlot w rozlewisko rzeki Regi poniżej wypadu jazu. W elektrowni zainstalowany jest jeden turbozespół rurowy typu MAVEL KA 1580 k 3 o parametrach: - przełyk minimalny Qmin=2,50 m3/sek - przełyk maksymalny Qmax=13,20 m3/sek - spad nominalny H=2,60 m - moc maksymalna N=281 KW 55 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Przepławka stała – zlokalizowana jest bezpośrednio przy EW II. Zadaniem przepławki jest umożliwienie migracji ryb. Przepustowość stała przepławki Qp= 0.50m3/sek W skład węzła hydrotechnicznego nr 2 wchodzą: - elektrownia wodna - upust jałowy prawy - upust jałowy lewy - kanały dopływowe i zrzutowe elektrowni i upustów jałowych - kanał dopływowy do rzeki Regi Elektrownia wodna - wyposażona w turbinę typu Francis z wałem pionowym. Podstawowe paramtery eksploatacyjne przedstawiają się następująco: - przełyk nominalny 8,65 m3/sek - przełyk maksymalny 10,48 m3/sek - spad nominalny 2,20 m - moc nominalna 155 kW Upust jałowy prawy dwuprzęsłowy. Lewe przęsło o świetle 4,08 m, stanowi lewar o regulowanym poziomie zassania. Prawe przęsło o świetle 2,00 m stanowi jaz zastawkowy jednoprzęsłowy z zastawką drewnianą. Przepustowość upustu prawego wynosi łącznie 22,20 m3/sek, w tym lewar 11,60 m3/sek i jaz 10,60 m3/sek. Zadaniem upustu prawego jest: - niedopuszczenie do przekroczenia maksymalnych poziomów piętrzenia w przypadku awaryjnego wyłączenia elektrowni, - odprowadzenie nadmiaru wody w ilości większej od przełyku elektrowni, - zrzutu nadmiaru wody w czasie wezbrań powodziowych, - przepuszczanie lodu i śryżu, - okresowe płukanie rumowiska z górnego stanowiska. Upust jałowy lewy konstrukcji dokowej o świetle 3,8 m wyposażony w zamknięcie zastawkowe, drewniane. Przepustowość upustu wynosi 9,00 m3/sek. Dolne stanowisko upustu zabudowane jest sezonową przepławką dla ryb. Przepławka wymaga demontażu na okres przepuszczania wód wezbraniowych, śryżu i kry lodowej oraz płukania rumowiska. Całkowita przepustowość stopnia wodnego przy założeniu pracy EW minimalnym przełykiem z uwagi na wysoki poziom wody dolnej wynosi: Jaz rozdzielczy+EW II+ przepławka stała+ EW I+ upusty jałowe przy EW I = 50.0 + 2.5 + 0,5 + 3,3 + 10,6 + 9,0 + 11,6 = 87,5m3/sek 56 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Z obserwacji i pomiarów wynika, że przepustowość stopnia wodnego w Trzebiatowie jest niewystarczająca i nie spełnia wymogów stawianych obiektom hydrotechnicznym zakwalifikowanym do IV klasy ważności technicznej. Łączna przepustowość stopnia wodnego wynosi 87,5 m3/sek, a powinna wynosić: przepływ miarodajny – Q3% = 113,30 m3/sek przepływ kontrolny - Q1% = 127,20 m3/sek Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że w warunkach występowania przepływów wielkich, woda opuszcza koryto rzeki Regi powyżej jazu rozdzielczego i rozlewa się w nisko położoną dolinę rzeki. Wody większe od przepływu dozwolonego, którego wielkość na wodowskazie Trzebiatów określona jest na Q=55 m3/sek, powodują już zalew przyległych terenów miejskich w tym również terenów miejskich zabudowanych (powyżej Q=65 m 3/sek,) Do lat sześćdziesiątych część wód powodziowych rzeki Regi miała możliwość przepływu lokalnym zaniżeniem na prawym brzegu( w km 15+150) do stawu Św. Grzegorza, dalej pod mostem w ul. Kołobrzeskiej w dolinę Strumienia Gorzysławskiego na tzw. Polder Gorzysławski. Część tych wód była retencjonowana na polderze, a pozostała cześć odpływała do rzeki Regi poniżej Trzebiatowa. W latach sześćdziesiątych kanał ulgi został zabudowany, rozebrano most nad Stawem Grzegorza i zastąpiono go przepustem betonowym Ø 1000 dzieląc staw na dwie części. Likwidacja naturalnego Kanału Ulgi przyczyniła się do znacznego zwiększenia zagrożenia powodziowego miasta. Istniejące zabezpieczenia przeciwpowodziowe w ograniczonym stopniu zabezpieczają miasto przed powodzią. Jedynie obwałowanie lewego brzegu rzeki Regi zabezpiecza przed powodzią miasto w rejonie ulic Dworcowa- Śluzowa. Ponadto dla ochrony części ul. Dworcowej i ogrodów działkowych w latach dziewięćdziesiątych wykonano doraźne zabezpieczenie, polegające na podwyższeniu korony drogi gruntowej. Koronę wału na drodze gruntowej wyniesiono do rzędnej 5,30 m npm, a w drodze ogrodowej do rzędnej 9,90 m npm. Istotną rolę w łagodzeniu fali powodziowej spęłnia przelew brukowy zlokalizowany na lewym wale rzeki Regi w km 9+918 – 9+960 . Przy przepływach większych od 59 m3/sek tj. przy odczytach na łacie wodowskazowej w Trzebiatowie powyżej 371 cm, część wody z Regi przez przelew wpływa na polder „Włodarka” powodując szybszy spływ wód z górnego biegu . Zasadniczy wpływ na warunki przepływu wód, a zwłaszcza wód powodziowych ma stan techniczny koryta Regi na odcinku miejskim oraz poniżej miasta na długości 7,0 km. 57 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Znaczący wpływ na warunki odpływu wód korytem rzeki ma zamulenie na końcowym odcinku w Mrzeżynie. Unoszone przez rzekę rumowisko odkłada się przy ujściu rzeki do morza powodujac wypłycenie koryta. Najbardziej zagrożonym powodziowo rejonem w zlewni Regi jest jej ujściowy odcinek. Dlatego też, głównie tam zlokalizowane są obiekty związane z ochroną powodziową: łącznie 24,01 km wałów, 4 poldery, 5 pompowni, 1 magazyn powodziowy i 1 baza powodziowa w Mrzeżynie. Tereny położone na południe od istniejącej zabudowy Mrzeżyna na obszarze pradoliny Starej Regi, narażone są na okresowe podtapianie ze względu na wysokie stany wód w rzece Rega, a także bezpośrednie zalanie przy stanach powodziowych. Przy północnych wiatrach i jednoczesnym zalodzeniu wód Bałtyku zdarza się podwyższenie zwierciadła wody w rzece Redze przy jej ujściu do morza. Wówczas poziom wody sięga poziomu nabrzeża, a sporadycznie przekracza go nawet o 30 cm. Z uwagi na istniejącą po jej prawej stronie zabudowę nie ma możliwości wykonania obwałowania na odcinku od morza do mostu. Lewy brzeg jest wyższy i bardziej zalesiony. Jedynym rozwiązaniem jest praktykowane dotychczas okresowe bagrowanie końcowego odcinka rzeki, co obniża poziom kry. Jest to bardzo istotne podczas zim szczególnie mroźnych. Południowe użytki zielone są ochronione przez istniejące wały i przepompownie, które wymagają bieżących napraw i modernizacji. Rzędna wałów przeciwpowodziowych poniżej Mrzeżyna wynosi 1,20 m n.p.m. Zagrożenie powodziowe na obszarze Przymorza w zlewni jezior: Liwia-Łuża i Resko Przymorskie, występuje od strony Zatoki Pomorskiej. W czasie sztormowej pogody przy północnych silnych wiatrach spiętrzone wody wlewają się do Kanału Liwia-Łuża (k.Pogorzelicy) i Kanału Dźwirzyno powodując zjawisko cofki. Okoliczne tereny chronione są systemem wałów przeciwpowodziowych. Na terenie gm. Karnice i Rewala wały zabezpieczają polder Trzęsacz – Niechorze, w gm. Trzebiatów – polder Rogowo-Bieczyno przed zalaniem wodami jeziora , głównie na skutek spiętrzenia w nim wody w wyniku wpływu morza. Stan techniczny wałów, poza wałem nad j.Liwia-Łuża jest zadawalający, wymagają jedynie bieżącej konserwacji. Wał – droga nad J. Liwia-Łuża łączący miejscowości Niechorze i Skalno wymaga pilnej odbudowy. Wyboje, lokalne obniżenia w korpusie drogi mogą powodować przedostawanie się wielkich wód na polder podtapiając m.in. miejscowość Skalno. Ważną rolę w ochronie przeciwpowodziowej tego obszaru ma budowla zlokalizowana na ujściu kanału do morza tzw. „wrota samoczynne”, które przy wysokich 58 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego stanach morza samoczynnie zamykają się, nie dopuszczając do wytworzenia się w jeziorze cofki od morza. Kanał łączący jezioro Liwia Łuża z morzem ma długość 1250 m z tego 320 m odcinka ujściowego do wrót samoczynnych podlega utrzymaniu przez Urząd Morski. Szerokość lustra wody wynosi 10 – 15 m. Przy wskazaniu na łacie wodowskazowej wrót 135 następuje przelanie wody przez koronę wału nad strumieniem Sadlno. Na czas zamknięcia odpływu jezioro spełnia rolę zbiornika retencyjnego dla zlewni strumienia Sadlno, kanałów Dreżewo-Rybice, Dreżewo A,B, strumienia Konarzewska Struga. Stany wód w jez. Liwia Łuża : NWW +0,95 m npm, SWW +0,6 m npm, SW +0,22 m npm, SNW –0,09 m npm. Ujście kanału do morza nie jest zabezpieczone budowlami chroniącymi przed zamulaniem i jest systematycznie zasypywane piaskiem co stwarza konieczność stałej kontroli i okresowego odmulania. Odmulenie prowadzone jest ręcznie lub mechanicznie przy użyciu koparek. Doświadczenie wykazało, że prace te znacznie łatwiej jest prowadzić kiedy utrzymuje się różnica poziomów wody między kanałem a morzem. Dlatego też w roku 1985 wybudowano obiekt pompowni przy wrotach samoczynnych wyposażony w agregat pompowy typ 300 UM 180 o wydajności 200 l/ s, który przepompowując wodę z kanału na stronę przed wrota powoduje jej podpiętrzenie. Odpływ spiętrzonej wody powoduje rozmycie naniesionego na ujściowy odcinek piasku. Na odcinku tym kanał zmienia okresowo swoje koryto powodując podmywanie podnóża wydm. Istniejące na obszarze ujściowym Regi i Przymorza poldery to tereny leżące poza wałami, przeznaczone do ewentualnego zalania w czasie powodzi , co powoduje zmniejszenie wysokości fali wezbraniowej na odcinkach rzek i kanałów niżej położonych. Rolniczo wykorzystywane są jako użytki zielone, choć gospodarowanie nimi jest ograniczone z uwagi na długotrwałe zalewanie wodami wezbraniowymi a także opadowymi. Integralnym elementem polderów są przepompownie melioracyjne. 12.1. Regulacja stosunków wodnych Podejmowanie przedsięwzięć inwestycyjnych i innych działań mających na celu ochronę przeciwpowodziową, należy do zadań administracji państwowej Dla ochrony przed powodzią rejonu gminy Trzebiatów planuje się: odtworzenie Kanału Ulgi odprowadzającego wody powodziowe z Regi przez Staw św. Grzegorza na polder gorzysławski; kanał pozwoli na bezpieczne przeprowadzenie wody 59 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego przez miasto w ilości Q= 32,00 m3/sek, co zwiększy przepływ do wielkości Q=108 m3/sek, wykonanie zbiornika retencyjnego na Redze poniżej Mirosławic o pojemności V c=3,70 mln m3, co przy współpracy z Kanałem Ulgi stworzy możliwość bezpiecznego przeprowadzenia przez Trzebiatów maksymalnego przepływu o wielkości Q=108,40 + 14,70 = 123,10 m3/sek, odmulenie rzeki Regi poniżej miasta na długości około 7,0 km, budowę śluzy wałowej o świetle 4x1,50 m na lewym wale rzeki Regi przy stacji pomp Mrzeżyno III. Ponadto planuje się : wykonanie remontu głównego na węźle wodnym rzeki Regi w Gryficach, odmulenie jeziora zaporowego na rzece Redze w Likowie, wykonanie remontu wału-drogi Niechorze-Skalno. Tab. 36 Obiekty hydrotechniczne przewidziane do budowy i remontu na terenie powiatu gryfickiego Lp. 1 2 3. 4 5 6 7 Koszt budowy w tys. zł Nazwa obiektu Odtworzenie Kanału Ulgi Wykonanie Zbiornika KładkowoGąbin Regulacja rzeki Regi w km 0+600-7+600 Budowa śluzy wałowej Remont węzła wodnego rz. Regi w Gryficach Odmulenie j. Zaporowego w Likowie Wykonanie remontu wału – drogi Niechorze- Saklno Źródło finansowania 1 810 19 586 Budżet Państwa Budżet Państwa 800 150 Budżet Państwa Budżet Państwa 2 686 Budżet Państwa 1 000 Zespół Elektrownii Wodnych gmina Rewal, gm. Karnice 250 Kierunki i zasady rozwoju: przedsięwzięcia dotyczące regulacji rzek i kanałów powinny być rozwiązywane kompleksowo w układzie zlewni, z utrzymaniem i modernizacją istniejących budowli wodnych, 60 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego pozostawienie wolnych od zabudowy pasów technicznych wzdłuż rzek i kanałów o szerokości 6,0 m na stronę, modernizacja istniejących systemów melioracyjnych celem dostosowania ich do aktualnych potrzeb, przeciwdziałanie skutkom suszy poprzez wybudowanie na rowach i kanałach systemu zastawek oraz okresowe wstrzymywanie pracy stacji pomp, bieżąca konserwacja budowli wodnych służących ochronie przeciwpowodziowej, zakaz zabudowy na obszarach polderowych. Dla obszarów nieobwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo powodzi należy wykonać studium określające w szczególności granice obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią. W studium należy również uwzględnić poziom wód maksymalnych o prawdopodobieństwie występowania raz na 100 lat dla terenów o szczególnym znaczeniu społecznym, gospodarczym lub kulturowym. Ustalenia studium dotyczące zasięgu obszarów bezpośredniego i potencjalnego zagrożenia powodzią należy uwzględnić w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 13. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska W ramach wdrażania prawa europejskiego w dziedzinie ochrony środowiska jednym z istotnych kierunków, jest stworzenie systemu zapobiegania oraz ograniczania skutków awarii, wypadków i katastrof mogących powstać w zakładach przemysłowych, wykonują cych operacje z substancjami chemicznymi, mogącymi stworzyć zagrożenia dla ludzi i środowiska. Dyrektywą Unii Europejskiej określającą podstawowe zasady funkcjonowania tego sytemu i określającą zarówno obowiązki podmiotów prowadzących działalność przemysłową, jak i odpowiedzialność kompetentnych władz publicznych jest dyrektywa Rady Unii Europejskiej 96/82/EC dotycząca zarządzania poważnymi awariami przemysłowymi z udziałem substancji niebezpiecznych. Dyrektywa ta wprowadza kryteria klasyfikacyjne biorące pod uwagę rodzaj i ilość substancji, których przekroczenie w sumie na terenie zakładu powoduje, że zakład jest objęty jej postanowieniami. W tabelach załączonych do dyrektywy w dwóch kolumnach wyodrębniono ilości określonego rodzaju substancji, kwalifikujące zakład do grupy zwiększonego bądź dużego ryzyka. W polskim prawie kwestia ta jest uregulowana rozporządzeniem z dnia 9 kwietnia 2002r. o rodzajach i ilościach substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o 61 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U. 02.58.535 ). Ustawa – Prawo ochrony środowiska, zachowując zasadę różnicowania przedsięwzięć zapobiegawczych i przygotowawczych, określoną w Dyrektywie SEVESO II, wprowadza dwie kategorie zakładów: zakłady o dużym ryzyku, zakłady o zwiększonym ryzyku. W ustawie określono także właściwe organy które będą odpowiedzialne za realizację poszczególnych jej zapisów: dla zakładów o dużym ryzyku – właściwym organem (kompetentną władzą) będzie Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, dla zakładów o zwiększonym ryzyku – właściwym organem będzie komendant Powiatowy PSP. W stosunku do prowadzących działalność przemysłową z wykorzystaniem substancji niebezpiecznych, szczególny nacisk położono na stworzenie w zakładach wewnętrznego systemu zarządzania bezpieczeństwem, który łączy w sobie elementy oceny i analizy ryzyka oraz podjętych na tej podstawie środków zapobiegawczych (w tym: postępowania w przypadku powstania katastrofy) z całą strukturą zarządzania i kierowania przedsiębiorstwem. Silnie wyeksponowano rolę organów PSP odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i podjęcie działań w przypadku zagrożenia. Do głównych zadań operatorów w zakresie zapobiegania poważnym awariom będzie należało w myśl ustawy: 1). dla zakładów o dużym lub zwiększonym ryzyku: zgłoszenie zakładu właściwemu organowi PSP, (zgłoszenia wymaga także każda istotna zmiana ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznej albo jej charakterystyki fizykochemicznej, pożarowej i toksycznej, technologii lub profilu produkcji – na 14 dni przed wprowadzeniem zmiany), sporządzenie programu zapobiegania poważnym awariom i przedłożenie go przed uruchomieniem zakładu, do akceptacji właściwemu organowi PSP; uruchomienie zakładu może nastąpić, jeżeli właściwy organ PSP nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji, natychmiastowe zawiadomienie właściwego organu PSP o wystąpieniu awarii przemysłowej i przekazaniu niezbędnych informacji, 62 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 2). dla zakładów o dużym ryzyku opracowanie i wdrożenie sytemu bezpieczeństwa stanowiącego element organizacji i zarządzania zakładem, opracowanie raportu o bezpieczeństwie (ustawa upoważnia ministra gospodarki do określenia w drodze rozporządzenia formy i zakresu raportu bezpieczeństwa), przedłożenie raportu o bezpieczeństwie komendantowi wojewódzkiemu PSP i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska (rozpoczęcie ruchu zakładu może nastąpić po jego zatwierdzeniu w drodze decyzji przez komendanta wojewódzkiego PSP, po uzyskaniu opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska), aktualizacja raportu o bezpieczeństwie – nie rzadziej niż co 5 lat, analiza programu zapobiegania poważnym awariom, systemu bezpieczeństwa i raportu o bezpieczeństwie przed wprowadzeniem zmian w ruchu zakładu oraz uzyskanie zatwierdzenia przez komendanta wojewódzkiego PSP zmienionego raportu bezpieczeństwa, opracowanie wewnętrznego planu ratowniczego (w ustawie upoważniono ministra gospodarki do określenia formy i zakresu wewnętrznych i zewnętrznych planów ratowniczych) oraz jego analiza i praktyczne sprawdzenie nie rzadziej niż co 3 lata, dostarczenie komendantowi wojewódzkiemu PSP informacji niezbędnych do sporządzenia zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego (przed uruchomieniem zakładu), dostarczenie komendantowi wojewódzkiemu PSP oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wykazu zawierającego dane o rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznych znajdujących się na terenie zakładu oraz aktualizowanie tego wykazu nie rzadziej niż co rok. Ważnym elementem sprawdzenia skuteczności wewnętrznego systemu zapobiegania i ograniczania skutków awarii jest wprowadzony obowiązek kontrolowania przez komendy powiatowe PSP zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. W ramach tych kontroli będzie sprawdzana realizacja zapisów ustawy, a w szczególności: czy podjęto środki zapobiegające wystąpieniu poważnej awarii przemysłowej, czy zapewniono wystarczające środki ograniczające skutki awarii przemysłowych w zakładzie i poza jego granicami, uwzględniając skutki transgraniczne, czy dane zawarte w dokumentach, o których mowa w ustawie, takich jak zgłoszenie zakładu o dużym lub zwiększonym ryzyku, program zapobiegania awariom, raport bezpieczeństwa, wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy, informacje niezbędne do 63 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, przedkładane właściwym organom PSP są rzetelne i odzwierciedlają stan bezpieczeństwa w zakładzie. Na podstawie przeprowadzanych działań, komendanci powiatowi i wojewódzcy (na szczeblu krajowym Komendant Główny) sporządzają tzw. „katalogi zagrożeń” obejmujące identyfikację zagrożeń: chemicznych – od źródeł stacjonarnych (w tym objętych postanowieniami dyrektywy SEVESO II), w transporcie drogowym materiałów niebezpiecznych, w transporcie kolejowym, wodnym, morskim i rurociągowym, zagrożenia pożarowe (dużych baz magazynowych materiałów pożarowo niebezpiecznych, obiektów użyteczności publicznej, lasów itp.) Na podstawie katalogów zagrożeń sporządzane są plany ratownicze dla terenu powiatów i województw, oraz przeprowadzane są szkolenia strażaków jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP, członków jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych oraz ratowników z jednostek włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. W zakresie wymaganym przez ustawę – Prawo ochrony środowiska, komendanci powiatowi i wojewódzcy dokonają weryfikacji i przeglądu dotychczasowych planów ratowniczych w zakresie dotyczącym zakładów spełniających którekolwiek z kryteriów klasyfikacyjnych. W wielu przypadkach zakłady, które zostaną zakwalifikowane do grupy zakładów dużego lub zwiększonego ryzyka były objęte wcześniej kontrolami PSP i wdrożyły szereg zaleceń i rozwiązań organizacyjno technicznych w zakresie zapobiegania i zwalczania poważnych zagrożeń przemysłowych 14. Zespół Reagowania Kryzysowego Na podstawie art. 12, ust. 1, ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. Nr 62 poz.558) oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r. (Dz.U. Nr 215 poz. 1818) w sprawie sposobu tworzenia gminnego zespołu reagowania powiatowego i wojewódzkiego zespołu reagowania kryzysowego oraz Rządowego Zespołu Koordynacji Kryzysowej i ich funkcjonowania Starosta Powiatu Gryfickiego Zarządzeniem Nr 4/WOA/2003 z dnia 19 marca 2003 r. powołał Powiatowy Zespół Reagowania Kryzysowego. Podstawowym celem Powiatowego Zespołu jest podejmowanie działań redukujących lub eliminujących prawdopodobieństwo występowania klęski żywiołowej albo w znacznym stopniu ograniczenie jej skutków. 64 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Zadaniem Powiatowego Zespołu jest koordynowanie działań zmierzających do zapobiegania i likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń dla ludzi i środowiska, będących następstwem działania sił przyrody lub wypadkami i katastrofami spowodowanymi rozwojem cywilizacyjnym . Do zagrożeń jakie mogą wystąpić na obszarze Powiatu Gryfickiego należy zaliczyć: awarie obiektów technicznych, działanie sił przyrody, katastrofy budowlane, komunikacyjne i inne, epidemie i epizootie, działania terrorystyczne, niekontrolowany napływ ludzi z zewnątrz. Następstwami nadzwyczajnych zagrożeń mogą być: skażenia radiacyjne, chemiczne i biologiczne, pożary, powodzie i podtapianie dużych obszarów, huraganowe wiatry, gradobicia, śnieżyce, obfite deszcze i długotrwałe susze, zerwania lub zakłócenia pracy podstawowych systemów teleinformatycznych, masowe zakażenia biologiczne (bioterroryzm), działania terrorystyczne, zakłócenia porządku publicznego, blokady dróg i istotnych dla społeczeństwa budynków i instytucji, niepokoje poza granicami kraju powodujące niekontrolowana migracje (napływ) ludności. W celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia zespól pracuje w fazach: zapobiegania, przygotowania , reagowania i odbudowy. W fazie zapobiegania zespół podejmuje działania, które redukują lub eliminują możliwość wystąpienia klęski żywiołowej albo w znacznym stopniu ograniczają jej skutki. Na tym etapie opracowuje się wnioski i propozycje w zakresie zapobiegania klęskom, opracowuje się koncepcje likwidacji skutków klęsk w aspekcie finansowym, materiałowym i organizacyjnym. W fazie przygotowania zespół podejmuje działania planistyczne dotyczące sposobów reagowania na czas wystąpienia klęski żywiołowej, a także działania mające na celu powiększenie zasobów sił i środków niezbędnych do efektywnego działania. Istotnym elementem tej fazy jest tworzenie i utrzymywanie w gotowości systemy powiadamiania, informowania i alarmowania zakładów pracy, instytucji i ludności na terenie powiatu, a także stworzenie warunków do poprawy wiedzy społeczeństwa o możliwościach zagrożenia oraz likwidacji ich skutków. 65 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego W fazie reagowania zespół podejmuje działania polegające na dostarczeniu pomocy poszkodowanym, zahamowanie rozwoju występujących zagrożeń oraz ograniczeniu strat i zniszczeń. Zespół uruchamia działania ratownicze przez siły własne i ewentualnie siły wsparcia sąsiadów i wyższego szczebla, w razie potrzeby przeprowadza ewakuację ludności i dóbr materialnych w rejony bezpieczne. Zapewnia wszechstronną pomoc w zakresie warunków bytowania, bezpieczeństwa i ochrony mienia, inicjuje działania w zakresie szacowania strat i szkód. W fazie odbudowy zespół podejmuje działania mające na celu przywrócenie zdolności reagowania, odbudowy zapasów służb ratowniczych oraz odtworzenie urządzeń i obiektów zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku klęski żywiołowej. W czasie stanu klęski żywiołowej działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia kierują: 1. wójt ( burmistrz) – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono tylko na obszarze gminy 2. starosta – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednej gminy wchodzącej w skład powiatu 3. wojewoda – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego powiatu wchodzącego w skład województwa 66 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego STRUKTURA ORGANIZACYJNA POWIATOWEGO ZESPOŁU REAGOWANIA KRYZYSOWEGO Ryc.1 I ZASTĘPCA SZEFA SZEF KOMENDAT POWIATOWY PSP Skład osobowy Powiatowego Zespołu Reagowania Kryzysowego II ZASTĘPCA SZEFA POWIATOWEGO ZESPOŁU REAGOWANIA KRYZYSOWEGO GRUPY O CHARAKTERZE STAŁYM grupa planowania cywilnego SKŁAD OSOBOWY GEUPY O CHARAKTERZE CZASOWYM grupa monitorowania prognoz i analiz POWIATOWEGO KOMENDAT POWIATOWY POLICJI Grupa operacji i organizacji działań ZESPOŁU -Szef Zespołu RK, REAGOWANIA Pracownicy starostwa Stanowisko GRUPĘ TWORZĄ -Komendant Powiatowy PSP, - Inspektor OC Kierowania Komendy PRZEDSTAWICIELE: -Komendant Powiatowy - prac.Wydz.Administr. Powiatowej PSP -Komendy Powiatowej Policji Policji, - Radca Prawny -Komendy Powiatowej PSP -Sekretarz Powiatu, Starostwa -Wojskowej Komendy -Kierownik Zarządu Melioracji Służba operacyjna Uzupełnień i Urządzeń Wodnych, KP PSP -Powiatowej SANEPID -Powiatowy Inspektor OC, -Inspektoratu Weterynarii -Powiatowy Inspektor Sanitarny, -SP ZZOZ Gryfice -Powiatowy Inspektor Nadzoru -Zarządu Melioracji i Budowlanego, Urządzeń Wodnych -Dyrektor Wydziału Rolnictwa, Starostwa Powiatowego: Leśnictwa i Ochrony POWIATOWE -Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa Środowiska, CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO i Ochrony Środowiska, -Skarbnik Powiatu, -Wydziału Komunikacji, Transp. -Radca Prawny Starostwa, PRACOWNICY STAROSTWA POWIATOWEGO i Dróg Powiatowych, -Powiatowy Inspektor Wet. STANOWISKO KIEROWANIA KOMENDY -Informatyk Starostwa, PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ -Wydziału Administracyjnego, Rady Powiatu Źródło: Starostwo Powiatowe w Gryficach 67 grupa zabezpieczenia logistycznego grupa opieki zdrowotnej i pomocy socjalno-bytowej KRYZYSOWEGO GRUPĘ TWORZĄ PRZEDSTAWICIELE: -Wydziału Administracyjnego, -Wydziału Finansowego, -Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska, -Kierowca Starostwa, -Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie GRUPĘ TWORZĄ PRZEDSTAWICIELE: -Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, -Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Gryficach, -Zarząd Rejonowy PCK, -„Caritas” Diecezji Szczecińsko-Kamieńskiej Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15. Cele i zadania do realizacji w ramach programu ochrony środowiska powiatu gryfickigo wynikające z programu województwa zachodniopomorskiego 15.1. Cel 1 – „Gorące punkty” A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C – wytyczne dla gmin Tab. 37 Lp. 1. 2. 3. Zadania Opis przedsięwzięcia Mogilniki - likwidacja zagrożenia środowiska przed środkami ochrony roślin i ich opakowań Likwidacja lub modernizacja instalacji nie spełniających wymagań ochrony środowiska Likwidacja mogilników w miejscowościach Kołomąć, Brojce, Gołańcz Pomorska, Bądkowo Modernizacja spalarni odpadów medycznych w szpitalu specjalistycznym w Gryficach Opracowanie programu zaopatrzenia w wodę pasa nadmorskiego 4. Program ochrony i rekultywacji jezior oraz sanacji ich zlewni 5. Opracowanie programu ochrony wód Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnych w miastach Gryfice, Trzebiatów, Płoty 6. Jednostki i podmioty realizujace Wojewoda, samorząd powiatowy SPZZOZ w Gryficach Samorząd wojewódzki, RZGW, samorząd gminny Rewal Samorząd wojewódzki, RZGW, samorządy gmin Okres realizacji Źródła finansowania Podział realizacji zadań NFOŚiGW WFOŚiGW B, C 2006 2005 - 2010 WFOŚiGW, środki własne B, C WFOŚiGW, środki własne, środki pomocowe B, C 2004 RZGW, ZZMiUW 2004 Budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe, NFOŚiGW, WFOŚiGW Budżet państwa gminy 2003 - 2005 WFOŚiGW, budżety gmin 68 2008 B, C B C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.2. Cel 2 – Gospodarka wodna A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C – wytyczne dla gmin Tab.38 Lp. 1. 2. zadania Budowa zbiorników przeciwpowodziowych Realizacja „Porozumienia wsparcia współpracy na rzecz zwiększenia rozwoju małej retencji wodnej” oraz rozpowszechnienie i wdrażanie proekologicznych metod retencjonowania wody 3. Realizacja programu budowy przepławek dla ryb 4. Program ochrony przeciwpowodziowej Opis przedsięwzięcia Jednostki i podmioty realizujace Okres realizacji Źródła finansowania Budowa zbiornika Kłodkowo – Gąbin na rzece Redze – ochrona Trzebiatowa ZZMiUW w Szczecinie 2004 - 2010 Budżet państwa NFOŚiGW WFOŚiGW 2003 - 2015 Budżet państwa NFOŚiGW WFOŚiGW Odbudowanie urządzeń piętrzących, budowa małych zbiorników retencyjnych, działania nietechniczne Wybudowanie budowli hydrotechnicznych w celu swobodnego przemieszczania się ryb Stworzenie wspólnego programu ochrony przed powodzią w oparciu o plany zagospodarowania przestrzennego budowa systemu kanalizacji sanitarnej w m.Gryfice o długości około 15 km oraz budowa systemu kanalizacji sanitarnej na terenach wiejskich o długości około Wojewoda, ARiMR, ZZMiUW w Szczecinie ZZMiUW w Szczecinie Budżet państwa 2003 - 2006 NFOŚiGW WFOŚiGW, Ekofundusze RZGW, ZZMiUW w Szczeccinie 2003 - 2004 Gmina Gryfice 2004 – 2010 69 Budżet państwa NFOŚiGW WFOŚiGW Podział realizacji zadań B B, C B, C B, C B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 5. Realizacja krajowego programu oczyszczania ścieków w powiecie gryfickim 30km, budowa systemu kanalizacji sanitarnej w m.Trzebiatów o długości około 22 km, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w Brojcach ze zwiększeniem przepustowości o 500m3/d, budowa gminnego systemu kanalizacyjnego o długości około 40km, umożliwiającego podłączenie wszystkich miejscowości do oczyszczalni ścieków w Brojcach, budowa oczyszczalni ścieków w Lędzinie o przepustowości 100m3/d wraz z budową sieci kanalizacyjnej o długości około 10,2km dla m.Lędzin i Skrobotowo, budowa oczyszczalni ścieków w Konarzewie o przepustowości 120m3/d wraz z budową sieci kanalizacyjnej o długosci około 7,4km dla m.Konarzewo i Skalno budowa oczyszczalni ścieków o przepustowości około 600m3/d wraz z budowa systemu Gmina Trzebiatów 2004 – 2010 B, C Gmina Brojce 2004 – 2010 B, C NFOŚiGW, WFOŚiGW, Fundusz Spójności, środki własne gmin, zadania realizowane w ramach Unii Miast i Gmin Dorzecza Regi Gmina Brojce 2004 – 2010 Gmina Karnice 2004 – 2010 B, C Gmina Karnice 2004 – 2010 B, C 70 B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego kanalizacyjnego o długości około 32km dla m. Wyszogóra, Potulliniec, Lisowo, Czarne, Sowno, Mechowo, Truskolas, budowa oczyszczalni ścieków lokalnych i przydomowych o łącznej przepustowości 600m3/d wraz z budową systemów kanalizacyjnych o długości około 38km dla m.Gostyń, Modlimowo, Wyszobór, Natolewice, Wicimice, Pniewo, Będkowo, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w Pobierowie umożliwiająca zwiększenie jej przepustowości o 4000m3/d, modernizacja gospodarki osadowej oraz budowa sieci kanalizacyjnej o długości około 4,1 km, budowa systemu kanalizacyjnego dla m.Trzebusz o długości około 3km, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków ośrodka wychowawczego w Waniorowie, gm.Gryfice o wydajności 9m3/d Gmina Płoty 2004 – 2010 B, C NFOŚiGW, WFOŚiGW, Fundusz Spójności, środki własne gmin, zadania realizowane w ramach Unii Miast i Gmin Dorzecza Regi Gmina Płoty 2004 – 2010 B, C Gmina Rewal 2004 – 2010 B, C Gmina Trzebiatów 2004 – 2010 B, C Zarząd Powiatu 2004 WFOŚiGW, środki własne powiatu 71 A Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 6. 7. 8. 9. Poprawa jakości wody pitnej Zagospodarowanie istniejących zbiorników retencyjnych na rzece Redze Odtworzenie i modernizacja urządzeń do nawadniania i odwadniania terenów rolniczych Podłączenie ścieków z m.Jaromin do oczyszczalni w Trzebiatowie Likwidacja przestarzałych, wiejskich oczyszczalni ścieków w m.Barkowo, Rzęsin, Trzygłów, Grębocin, 10. Prusinowo, Brodniki i podłączenie tych miejscowości do oczyszczalni ścieków w Gryficach, 11. Ochrona gleby i wód podziemnych przed zanieczyszczeniami Oczyszczanie ścieków 12. przemysłowych Modernizacja istniejących stacji uzdatniania wody i budowa nowych wykonanie kolektora kanalizacyjnego z Jaromina do Trzebiatowa, likwidacja oczyszczalni ścieków w Jarominie wykonanie kolektora kanalizacyjnego z Barkowa, Rzęsina, Trzygłowa, Grębocina, Prusinowa i Brodnik do Gryfic, likwidacja oczyszczalni ścieków w powyższych miejscowościach likwidacja szamb przydomowych, likwidacja nieczynnych studni Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków dla Zakładu Przetwórstwa Mięsnego I.Z. Grabowskich w Ościęcinie Samorządy gmin, zakłady wodociągowe 2010 budżety gmin, środki przedsiębiorstw WFOŚiGW, NFOŚiGW, środki pomocowe UE B, C 2010 WFOŚiGW, AMiRR B, C ZZMiUW w Szczecinie 2010 WFOŚiGW, AMiRR B, C Gmina Trzebiatów 2004 WFOŚiGW, budżet gminy, fundusze pomocowe UE C Gmina Gryfice 2004 - 2010 WFOŚiGW, budżet gminy, fundusze pomocowe UE Samorządy gminne Ciągły do 2010 WFOŚiGW, budżety gmin, budżet powiatu fundusze pomocowe UE Z.P.M. I.Z.Grabowscy Ościęcin 72 C B, C WFOŚiGW, środki własne 2003 – 2004 B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.3. Cel 3 – Gospodarka odpadami A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C - wytyczne dla gmin Tab. 39 Lp. 1. zadania Realizacja programu gospodarki odpadami Opis przedsięwzięcia Opracowanie powiatowego i gminnych planów gospodarki odpadami, Opracownie i wdrożenie programu selektywnej zbiórki i zagospodarowania odpadów w gminach, Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów przez wprowadzenie proekologicznych systemów produkcji, Gospodarcze wykorzystanie odpadów przemysłowych, Utworzenie zakładu odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, Właściwe zagospodarowanie odpadów komunalnych Wdrożenie programu unieszkodliwiania wraków samochodowych i Jednostki i podmioty realizujace Okres realizacji Samorządy gminne, 2003 – 2010 Związek Gmin R – XXI, przedsiębiorstwa komunalne 73 Źródła finansowania NFOŚiGW WFOŚiGW, PFOŚiGW, środki własne, środki ppomoocowe z UE Podział realizacji zadań A, B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego zużytego ogumienia, Opracowanie i sukcesywna realizacja programu rekultywacji istniejących i nieczynnych składowisk odpadów 2. 3. 4. Usunięcie z terenu powiatu odpadów nagromadzonych w miejscach do tego nie przeznaczonych Utylizacja odpadów poubojowych z zakładów przetwórstwa mięsnego Kompleksowe rozwiązanie gospodarki osadowej na terenie powiatu wojewoda 2010 Budżet państwa, NFOŚiGW, WFOŚiGW, środki własne Likwidacja dzikich wysypisk odpadów samorządy gminne, Lasy Państwowe 2010 Budżety gmin, środki własne ODLP Budowa zakładu utylizacyjnego przy Z.P.M. I.Z. Grabowscy w Ościęcinie Budowa centralnej kompostowni osadów na terenie oczyszczalni ścieków w Gryficach Z.P.M. I.Z. Grabowscy Ościęcin samorząd gminy Gryfice, przedsiębiorstwa komunalne 74 2003 – 2005 WFOŚiGW, środki własne 2004 – 2010 NFOŚiGW, WFOŚiGW, środki własne, fundusze pomocowe UE B B, C B, C B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.4. Cel 4 – Poprawa jakości środowiska (powietrze, hałas, promieniowanie elektromagnetyczne) A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C - wytyczne dla gmin Tab. 40 Lp. zadania Jednostki i podmioty realizujace Opis przedsięwzięcia Okres realizacji Źródła finansowania 2003 Budżet państwa WFOŚiGW, NFOŚiGW Podział realizacji zadań POWIETRZE 1. 2. Utworzenie bazy danych o emisji zanieczyszczeń do powietrza Poprawa jakości powietrza na terenie powiatu Inwentaryzacja źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza: Punktowe źródła emisji o wysokości komina powyżej 10m i mocy źródła powyżej 10MW, Wojewoda, Emisja powierzchniowa samorząd związana z bytowaniem powiatowy i ludzi i indywidualnym samorządy gminne zapotrzebowaniem na ciepło, Emisja liniowa związana z korzystaniem ze środków transportu Opracowanie powiatowego programu ochrony powietrza z uwzględnieniem Zarząd powiatu, przedsięwzięć inwestycyjnych samorządy gmin niezbędnych do zachowania standardów jakości powietrza, odbudowa parków miejskich na terenach gmin 2004 WFOŚiGW, budżet powiatu, budżet państwa, środki pomocowe, budżety gmin HAŁAS Inwentaryzacja źródeł hałasu Budżety państwa, budżet 75 B, C A Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 3. 4. 5. do środowiska, zwłaszcza WIOŚ, samorząd hałasu komunikacyjnego i powiatowy przemysłowego Mapy akustyczne dla obszarów położonych wzdłuż głównych dróg, linii Samorząd Opracowanie map kolejowych, których powiatowy, akustycznych eksploatacja może zarządcy tras powodować negatywne komunikacyjnych oddziaływanie akustyczne na znacznym obszarze. Opracowanie programu ograniczenia lub wyeliminowania emisji hałasu do środowiska oraz ochrony przed hałasem z uwzględnieniem: Budowy obwodnic drogowych dla m.Gryfice, Płoty, Trzebiatów, Poprawy nawierzchni Wojewoda, Ograniczenie emisji hałasu dróg, samorząd do środowiska Optymalizacji płynności powiatowy, ruchu pojazdów, samorządy gminne, wykorzystywania zarządcy tras maszyn, urządzeń i komunikacyjnych pojazdów o obniżonej hałaśliwości, zakładanie pasów zieleni ochronnej wzdłuż tras komunikacyjnych Aktualizacja informacji o emisji hałasu do środowiska od 2003 2009 2005 powiatu, fundusze pomocowe, WFOŚiGW Budżet powiatu, WFOŚiGW Budżet państwa, WFOŚiGW, budżet powiatu, budżety gmin A, B, C A, B A, B, C PROMIENIOWANIE ELEKTROMGNETYCZNE inwentaryzacja i kontrola źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego, wyodrębnienie obszarów Wojewoda, WIOŚ 2006 B, C Przedsiębiorstwa 2006 A, B, C 76 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 6. 7. Ocena zagrożenia Ograniczenie emisji promieniowania do środowiska i prowadzenie rejestru energetyczne, terenów, na których samorząd stwierdzono przekroczenie powiatowy dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, kontrola promieniowania Operatorzy sieci elektromagnetycznego w telefonii komórkowej rejonach jego występowania cykliczna aktualizacja rejestrów, wyznaczanie obszarów ograniczonego użytkowania Opracowanie programu ograniczenia emisji do środowiska promieniowania Przedsiębiorstwa pochodzącego przede energetyczne i wszystkim z urządzeń operatorzy urządzeń elektromagnetycznych i radiowych radiokomunikacyjnych 77 2006 2006 WFOŚiGW, budżet państwa, środki własne przedsiębiorstw WFOŚiGW, środki własne zakładów B B Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.5. Cel 5 – Racjonalizacja użytkowania surowców A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C - wytyczne dla gmin Tab. 41 Lp. zadania 1. 2. 3. 4. Ochrona złóż kopalin przed trwałym zainwestowaniem i zalesieniem oraz niekontrolowana eksploatacją Zwiększenie efektywności wykorzystania rozpoznanych i eksploatowanych złóż Opis przedsięwzięcia Aktualizacja stanu zagospodarowania złóż kopalin Racjonalne wykorzystanie zasobów kopaliny głównej i towarzyszącej oraz racjonalne zagospodarowanie wyrobisk Opracowanie programu zmniejszenia materiałochłonności i energochłonności gospodarki Opracowanie programu rozwoju energetyki opartej o surowce odnawialne Budowa elektrowni wodnych i wiatrowych oraz wdrażanie technologii wykorzystania pozostałych, ekologicznych źródeł energii Jednostki podmioty realizujace i Okres realizacji Samorząd powiatowy, samorządy gminne 2006 przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa samorządy gminne, przedsiębiorstwa, podmioty gospodarcze 78 Źródła finansowania Podział realizacji zadań NFOŚiGW WFOŚiGW, budżet państwa, budżety powiatu i gmin A, B, C ciągły WFOŚiGW, środki własne przedsiebiorstw B 2006 WFOŚiGW, środki własne przedsiębiorstw B fundusze pomocowe, NFOŚiGW, 2006 – 2010 WFOŚiGW, środki własne przedsiebiorstw A, B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.6. Cel 6 - Ochrona powierzchni ziemi i ochrona wybrzeża A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C - wytyczne dla gmin Tab. 42 Lp. 1. 2. 3. 4. zadania Poprawa zaplecza parkingowego dla samochodów ciężarowych Opis przedsięwzięcia Budowa parkingów przy trasach komunikacyjnych Odtworzenie i modernizacja urządzeń do odwadniania i nawadniania terenów rolniczych Poprawa stanu technicznego eksploatowanych gminnych składowisk odpadów komunalnych Program rekultywacji nieczynnych i istniejących składowisk odpadów Uzyskanie pozwoleń zintegrowanych dla instalacji tego wymagających, Dostosowanie istniejących obiektów do aktualnych wymagań prawnych Opracowanie i wdrożenie projektu rekultywacji nieczynnych składowisk w m.Gryfice i Wilczyniec Opracowanie projektów rekultywacji składowisk istniejących w pozostałych miejscowościach Budowanie umocnień Jednostki i podmioty realizujace samorząd powiatowy, samorządy gmin, zarządcy dróg Okres realizacji Źródła finansowania do 2010 Budżet powiatu, budżety gmin, środki własne zarządców dróg B, C Samorządy gminne do 2010 Budżety gmminne C Samorządy gminne samorządy gmin 79 2004 2008 NFOŚiGW, WFOŚiGW, środki własne gmin i zakładów komunalnych, środki pomocowe z UE Budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe, NFOŚiGW, WFOŚiGW Podział realizacji zadań C C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 5. Zabezpieczenie przed degradacją i zanieczyszczeniem brzegu morskiego 6. Ochrona lasów w miejscowościach nadmorskich 7. Budowa małych oczyszczalni ścieków na potrzeby wsi oraz sieci kanalizacyjnych 8. Budowa portu jachtowego w Mrzeżynie technicznych chroniących brzeg morski przed erozją, Budowa sanitariatów na wszystkich dojściach do plaż w miejscowościach nadmorskich, Ustawienie na plażach i systematyczne opróżnianie pojemników na śmieci Samorządy gmin Trzebiatów i Rewal Urząd Morski w Szczecinie Ochrona gatunkowa i siedliskowa, Wprowadzenie różnorodności gatunkowej Urząd Morski w Szczecinie, samorządy Gmin Rewal i Trzebiatów, Lasy Państwowe 2010 NFOŚiFW, WFOŚiGW, budżety gmin, budżet państwa, środki własne Lasów Państwowych C Samorządy gminne 2010 WFOŚiGW, budżety gmin C Budżet państwa, podmioty gospodarcze B, C Urząd Morski w Szczecinie, Samorząd powiatowy 80 2010 Budżet państwa, budżety samorządów, fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.7. Cel 7 – Racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C - wytyczne dla gmin Tab. 43 Lp. zadania Opis przedsięwzięcia Opracowanie i aktualizacja planów ochrony rezerwatów przyrody i obszarów chronionych, Ochrona, powiększenie i poprawa struktury gatunkowej zasobów leśnych Jednostki i podmioty realizujace Okres realizacji Samorząd powiatowy, samorządy gmin, podmioty gospodarcze, Lasy Państwowe do 2010 1. Zagospodarowanie rozlewiska Regi 2. Powstawanie gospodarstw agroturystycznych Samorządy gminne, podmioty gospodarcze do 2010 3. Rozwój rolnictwa ekologicznego Samorządy gminne, podmioty gospodarcze do 2010 4. Promocja turystyczna ziemi gryfickiej 5. Odbudowa parków miejskich i Wydanie folderów, udział w Samorządy gminne, targach turystycznych samorząd krajowych i zagranicznych, powiatowy i współpraca wojewódzki międzyregionalna i podmioty międzynarodowa gospodarcze Wykonanie i realizacja Samorządy gminne, projektów odbudowy samorząd 81 ciągły Źródła finansowania NFOŚiGW WFOŚiGW, budżety gmin, środki własne przedsiębiorstw Budżety gmin, środki własne podmiotów gospodarczych, fundusze pomocowe UE Budżety gmin, środki własne podmiotów gospodarczych, fundusze pomocowe UE Budżety gmin, powiatu i województwa, środki własne podmiotów gospodarczych, fundusze pomocowe UE Budżety gmin, środki Podział realizacji zadań A, B, C B, C B, C A, B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego wiejskich zespołów pałacowo parkowych parków miejskich i wiejskich zespołów pałacowo - parkowych powiatowy i wojewódzki podmioty gospodarcze do 2010 własne podmiotów gospodarczych, środki pomocowe UE B, C 15.8. Cel 8 – Przeciwdziałanie poważnym awariom A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C - wytyczne dla gmin Tab. 44 Lp. zadania 1. Opracowanie programu zapobiegania awariom, raportów bezpieczeństwa oraz wewnętrznych planów operacyjnych dla zakładów o zwiększonym ryzyku występowania awarii 2. Zwiększenie bezpieczeństwa transportu substancji niebezpiecznych Opis przedsięwzięcia Jednostki i podmioty realizujace przedsiębiorstwa Wyznaczanie optymalnych tras przewozu substancji niebezpiecznych oraz tworzenie stanowisk postojowych i parkingów dla pojazdów przewożących substancje niebezpieczne Samorząd powiatowy, samorządy gminne, zarządcy dróg 82 Okres realizacji Źródła finansowania Podział realizacji zadań dwa lata po wejściu przepisów wykonawczych do ustawy środki własne przedsiębiorstw B 2010 Budżet państwa, budżety powiatowe i gminne A, B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.9. Cel 9 – Zwiększenie świadomości społecznej – edukacja ekologiczna Propagowanie edukacji ekologicznej wynika z różnego rodzaju podpisanych przez Polskę dokumentów międzynarodowych. Do najważniejszych należy AGENDA – 21 - globalny program działań na rzecz ochronny środowiska (Rio de Janerio 1992) i konwencja z Aarhus (25.06.1998r.), znajduje to odbicie w „Narodowej strategii edukacji ekologicznej”, w której rząd zapewnia wsparcie finansowe, organizacyjne i techniczne instytucjom publicznym na rzecz działań edukacyjnych i promocyjnych realizowanych przez organizacje ekologiczne. Problematyka edukacji ekologicznej występuje również w ustawie Prawo ochronny środowiska: Art. 19 – 24 – dostęp do informacji o środowisku, Art. 31 – 39 – udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochronny środowiska, Art. 40 – 70 – postępowanie w sprawie ocen oddziaływania na środowisko, Art. 71 – 76 – ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i realizacji inwestycji, Art. 77 – 80 – edukacja ekologiczna w szkolnictwie i badaniach z zakresu ochronny środowiska. Działania edukacyjne ujęto w tabeli 45. 83 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego Cel 9 - zwiększenie świadomości społeczeństwa - edukacja ekologiczna A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C - wytyczne dla gmin Tab. 45 Lp. 1. 2. zadania Opis przedsięwzięcia Jednostki i podmioty realizujace Okres realizacji Źródła finansowania Utworzenie w urzędach administracji publicznej systemów prowadzenia i upowszechniania informacji o środowisku Prowadzenie szkoleń, konkursów, promocja wydawnictw z zakresu edukacji ekologicznej Tworzenie systemów elektronicznych baz danych. Opracowanie systemów udostępniania danych społeczeństwu. samorząd powiatowy, samorządy gminne ciągły 2010 NFOŚiGW WFOŚiGW, budżet państwa, budżet powiatu, budżety gmin samorząd powiatowy, samorządy gminne ciągły 2010 samorząd powiatowy, samorządy gmin ciągły do 2010 WFOŚiGW, fundacje i fundusze ekologiczne, budżet powiatu, budżety gmin WFOŚiGW, fundacje i fundusze ekologiczne, budżet powiatu, budżety gmin 3. Opracowanie programu badawczo - obserwacyjnego najbliższego otoczenia Działalność w szkołach wszystkich typów, praktyczne zapoznanie się z zasadami ochronny środowiska 4. Medialna promocja rzemiosła artystycznego i rolnictwa Zmiana wizerunku zawodów w środowisku 5. Stworzenie internetowej mapy problematyki dotyczącej ochrony środowiska Racjonalne korzystanie z oferty edukacyjnej Wprowadzenie małych projektów ekologicznych Rozwój sieci regionalnych Rozwiązanie problemów lokalnych w gminach 6. samorząd powiatowy, samorządy gmin, Cechy Rzemiosł Różnych samorządy gminne, samorząd powiatowy Samorządy gmin Samorządy gmin, 84 ciągły 2010 ciągły 2010 ciągły Fundusze pomocowe UE, ARiMMR, GFOŚiGW, PFOŚiGW GFOŚiGW, PFOŚiGW, WFOŚiGW, budżety gmin, fundusze pomocowe UE Budżety gminne Budżety gminne, Podział realizacji zadań A, B, C A, B, C A, B, C A, B, C A, B, C A, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 7. ośrodków edukacji ekologicznej samorząd powiatu Opracowanie wniosków w celu uzyskania funduszy Samorząd powiatu, pomocowych, budowa i samorządy gmin organizacja programu ochrony środowiska Rozpowszechnianie 9. Informowanie społeczeństwa o informacji objętych Samorząd powiatu, stanie środowiska państwowym monitoringiem samorządy gmin środowiska Rozwój ekoprodukcji w Samorządy gminne, 10. gospodarstwach samorząd powiatu, agroturystycznych gospodarstwa 11. Promocja turystyczna Ziemi Samorządy gminne, Gryfickiej samorząd powiatu, 8. Szkolenia 85 ciągły PFOŚiGW, WFOŚiGW A, B, C 2003 - 2004 WFOŚiGW, budżety powiatu, budżety gmin A, B, C ciągły ciągły ciągły WFOŚiGW, budżet państwa A, B, C Budżety gmin, środki własne przedsiębiorstw B, C Budżet powiatu, budżety gmin, środki własne przedsiębiorstw B, C Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.10. Cel 10 – Monitoring środowiska A – zadania własne B – zadania koordynacyjne C - wytyczne dla gmin Tab. 46 Lp . 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Jednostki i Okres Źródła Podział zadania Opis podmioty realizacj finansowania realizacj przedsięwzięci realizujace i i zadań a System WFOŚiGW, B Monitoring i monitoringu Użytkownic od 2003 budżet ocena jakości zanieczyszczeń y państwa, powietrza emitowanych do środowiska, fundusze atmosfery WIOŚ pomocowe UE, środki własne przedsiębiorst w Monitoring i System Użytkownic WFOŚiGW, B ocena jakości monitoringu y od 2003 budżet wód zanieczyszczeń środowiska, państwa, powierzchniowyc odprowadzanyc WIOŚ środki własne h i podziemnych h do wód i przedsiębiorst gleby w Opracowanie Samorząd Budżet B, C Monitoring hałasu mapy powiatowy, 2006 państwa, akustycznej budżet hałasu, powiatu, Opracowanie i Samorząd GFOŚiGW, B, C Monitoring wdrożenie powiatowy, 2010 PFOŚiGW, przyrody systemu samorządy WFOŚiGW, monitoringu gmin, LOP budżet poszczególnych powiatu, form ochrony budżety gmin przyrody Monitorowanie Samorząd Budżet B, C Monitoring stanu stanu wód w powiatowy, ciągły państwa, wód okresach ZZMiUW budżet powiatu zagrożenia powodziowego Stacja B, C Monitoring gleb Badanie jakości Chemiczno ciągły Budżet gleb - Rolnicza państwa Monitoring Badanie wpływu Zarządcy Środki własne B, C składowisk składowisk składowisk ciągły zarządców odpadów odpadów na składowisk środowisko 86 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 15.11. Cele i zadania własne Powiatu Gryfickiego Tab. 47 Lp . 1. zadania Realizacja krajowego programu oczyszczania ścieków 2. Realizacja programu gospodarki odpadami 3. Poprawa jakości powietrza na terenie powiatu 4. 5. 6. Utworzenie systemu gromadzenia i upowszechnian ia informacji o środowisku Opis przedsięwzięcia Budowa oczyszczalni ścieków dla Ośrodka Wychowawczego w Waniorowie gm.Gryfice Qśrd – 9 m3 Opracowanie powiatowego planu gospodarki odpadami w celu osiągnięcia standardów europejskich Opracowanie powiatowego programu ochrony powietrza Utworzenie elektronicznego systemu baz danych w starostwie, opracowanie systemu udostępniania danych społeczeństwu Prowadzenie szkoleń, konkursów, promocji wydawnictw z zakresu edukacji ekologicznej Szkolenia Opracowanie wniosków w celu uzyskania funduszy pomocowych, budowa i realizacja programu ochrony Jednostka odpowiedzial na za realizację Okres Koszt Źródła realizac reali\zac finansowani ji ji a (tys. zł) Zarząd Powiatu 2003 2004 100 WFOŚiGW, środki własne powiatu Zarząd Powiatu 2003 18 Środki własne powiatu Zarząd Powiatu 2004 10 WFOŚiGW, środki własne powiatu Zarząd Powiatu ciągły 2010 40 środki własne powiatu Samorząd powiatu, samorządy gminne ciągły 2010 20 WFOŚiGW, środki własne powiatu i gmin Zarząd Powiatu ciągły 2020 20 WFOŚiGW, środki własne powiatu 87 Program Ochrony Środowiska Powiatu Gryfickiego 7. 8. 9. środowiska Rozpowszechnian Informowanie ie informacji społeczeństwa objętych o stanie państwowym środowiska monitoringiem środowiska Monitoring hałasu Monitoring przyrody Opracowanie map akustycznych powiatu Opracowanie i wdrożenie monitoringu różnych form ochrony przyrody Zarząd Powiatu Zarząd Powiatu Zarząd Powiatu 88 ciągły 2010 10 WFOŚiGW, budżet państwa 2009 50 Budżet powiatu 80 Budżet powiatu, WFOŚiGW 2010
