Ocena ukształtowania postawy ciała oraz rozkładu obciążeń stóp

Magdalena WOJTKÓW, Katedra Inżynierii Biomedycznej, Mechatroniki i Teorii
Mechanizmów, Politechnika Wrocławska, Wrocław
Klaudia SZKODA, Katedra Inżynierii Biomedycznej, Mechatroniki i Teorii Mechanizmów,
Politechnika Wrocławska, Wrocław
Wojciech WOŹNICA, Katedra Biomechaniki, Akademia Wychowania Fizycznego
we Wrocławiu, Wrocław
Sylwia SZOTEK, Katedra Inżynierii Biomedycznej, Mechatroniki i Teorii Mechanizmów,
Politechnika Wrocławska, Wrocław
OCENA UKSZTAŁTOWANIA POSTAWY CIAŁA ORAZ ROZKŁADU
OBCIĄŻEŃ STÓP DZIECI W WIEKU 6-7 LAT
BODY POSTURE AND FEET LOAD DISTRIBUTION ASSESSMENT OF
CHILDREN AGED 6-7 YEAR
Słowa kluczowe: postawa ciała, wady postawy, dzieci, metoda MORA
4Generacji, metoda fotogrametryczna, platforma sił reakcji podłoża
1. WSTĘP
Postawa ciała ma charakter indywidualny i kształtuje się w procesie długofalowym. Okres
szkolny to czas intensywnego rozwoju, w którym kształtują się postawa, nawyki oraz pamieć
ruchowa. Celem przeprowadzonych badań było wyznaczenie wybranych parametrów
charakteryzujących postawę ciała dzieci w wieku wczesnoszkolnym oraz analiza rozkładu
nacisków pod stopami.
2. MATERIAŁ I METODA
W badaniu wzięło udział 32 dzieci (19 chłopców, 13 dziewcząt) ze szkoły podstawowej
we Wrocławiu. Średni wiek badanych wyniósł 6,7±0,5lat, średnia masa 24,3±4,2kg, natomiast
średni wzrost 121,7±6,7cm. Zgodę na przeprowadzenie badań udzieliła Komisji ds. Etyki Badań
Naukowych przy Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu oraz rodzice wszystkich
badanych dzieci.
Badanie
ukształtowania
postawy
ciała
przeprowadzono
wykorzystując
metodę fotogrametryczną z użyciem urządzenia Mora4G (CQ Electronics System, Poland).
W celu przeprowadzenia badania nacisków na podeszwową powierzchnię stóp wykorzystano
badanie statyczne na platformie sił reakcji podłoża FreeMed (Sensor Medica, Italy). U każdego
z badanych dzieci wyznaczono 13 parametrów opisujących postawę ciała oraz 3 parametry
dla każdej ze stóp opisujące rozkład obciążenia ciała.
3.WYNIKI I WNIOSKI
Wśród analizowanych parametrów istotne różnice wartości wykazywały głównie cechy
postawy odczytywane w płaszczyźnie strzałkowej, tj.: kąt oraz głębokość kifozy piersiowej i kąt
XII Konferencja Naukowa Majówka Młodych Biomechaników im. prof. Dagmary Tejszerskiej
s. 152
oraz głębokość lordozy lędźwiowej. Parametry analizowane w płaszczyźnie czołowej posłużyły
jako dodatkowe kryterium opisujące postawę ciała.Uzyskane parametry odniesiono do norm
wyznaczonych przez Mrozkowiaka [1], na podstawie których wyodrębniono trzy grupy dzieci
charakteryzujące się: zwiększoną, prawidłową bądź spłyconą lordozą lub kifozą.Pomiary
wykazały, iż wśród badanych dzieci najczęściej pojawiała się zwiększona kifoza piersiowa.
U 7-latków zauważono podatność na spłyconą kifozę piersiową, znacznie bardziej niż
u 6-latków. W grupie 6-latków większą podatność na spłyconą kifozę piersiową przejawiali
chłopcy, natomiast w grupie 7-latków dziewczęta. Zróżnicowanie wad występujących w obrębie
lordozy lędźwiowej najrzadziej dotyczyło jej spłycenia, zarówno w grupie 6-latków, jak
i 7-latków. Parametry analizowane w płaszczyźnie czołowej, tj.: asymetria barków, łopatek,
trójkątów talii oraz kolców biodrowych,wykazały, że głównie wady postawy występujące
w badanej grupie dzieci dotyczyły prawej strony, co może świadczyć o skoliozie prawostronnej.
Podczas oceny parametrów rozkładu obciążenia masy ciała na obszary stóp dzieci ocenie
poddano następujące parametry: obciążenie całkowite, obciążenie przodostopia oraz obciążenie
tyłostopia z uwzględnieniem rozkładu pomiędzy nogą lewą oraz prawą. Analiza otrzymanych
wyników wykazała, iż u wszystkich badanych większy procent obciążenia, wynoszący średnio
53,2±0,3%, przenoszony jest przez kończynę dolnąprawą. Dodatkowo, w ok. 73%, obciążenie
wynikające z masy ciała przenoszone jest przez tyłostopie obu kończyn dolnych.
Największe zróżnicowanie wyników względem płci zaobserwowano u 7 latków.
Dziewczęta znajdujące się w tej grupie wykazały większą dysproporcję w przenoszeniu
obciążenia względem obu stóp – dla stopy lewej wyniosło ono średnio 41,5±11,7%, natomiast
w przypadku stopy prawej 56,8±14,2%. Chłopcy znajdujący się w tym przedziale wiekowym
wykazali bardziej równomierny rozkład wynoszący kolejno 48% dla stopy lewej oraz 52% dla
stopy prawej. Dodatkowo grupa ta wykazała także zróżnicowanie w procencie przenoszonego
obciążenia przez przodostopie oraz tyłostopie obu kończyn dolnych, przy czym wyniki
otrzymane dla stopy lewej i prawej są zbieżne. U dziewcząt w znacznym stopniu (około 80%)
obciążenie przenoszone było przez tyłostopie, natomiast w przypadku chłopców wartość ta była
mniejsza o około 10%.
3. PODSUMOWANIE
Wykonane pomiary wykazały, że w postawie ciała dzieci, występują znaczne odchylenia
od stanu prawidłowego. W obrębie rozpatrywanej grupy aż ponad 80% osób posiadała
nieprawidłową sylwetkę ciała. W badaniach nie wykazano natomiast istotnych dysfunkcji
w przenoszeniu obciążeń przez stopy. Niewielkie zwiększenie procentowej wartości obciążenia
przenoszonego przez jedną ze stóp jest zjawiskiem powszechnym związanym z faktem, iż każdy
człowiek posiada jedną nogę wiodącą (zazwyczaj prawą, tak jak w przypadku badanych). Wady
postawy u dzieci w wieku szkolnym stanowią jeden z najczęściej występujących problemów
zdrowotnych, a ich wczesne wykrycie, stwarza możliwość skutecznej profilaktyki i leczenia [2].
LITERATURA
[1] Mrozkowiak M.: Zróżnicowanie wiekowe występowania postaw ciała prawidłowych,
wadliwych i skolioz u dzieci i młodzieży od 4 do 19 lat w Polsce, Uniwersytet Szczeciński,
Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin, 2007, s.222-235
[2] Maciałczyk–Paprocka K.: Epidemiologia wad postawy u dzieci i młodzieży. Rozprawa
doktorska, Poznań, 2013