Umowa o pracę - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
advertisement
Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] WARUNKI ŚWIADCZENIA PRACY 1.UMOWA O PRACĘ Nawiązanie stosunku pracy W świetle art. 11 KP nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Pracownik zobowiązuje się do osobistego wykonywania pracy w miejscu oraz czasie wyznaczonym mu przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudnienia pracownika za określonym wynagrodzeniem ( art. 22 §1 KP ) Umowa o pracę Umowa o pracę stanowi dziś podstawową i najpowszechniejszą podstawę wykonywania pracy. Praca wykonywana w oparciu o umowę o pracę podlega przepisom kodeksu pracy. Kodeks określa szereg wzajemnych obowiązków i uprawnień pracownika i pracodawcy które mają zastosowanie nawet jeśli nie zostały zawarte w treści umowy o pracę. Na czym polega umowa o pracę ? Kodeks pracy stanowi, że stosunek pracy to taki w którym pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Pracodawca zobowiązuje się zaś do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Powyższe elementy decydują o tym czy dana umowa będzie podlegała regulacjom kodeksu pracy czy nie. Odróżniają one umowę od umów cywilnoprawnych (jak np. umowy zlecenia lub umowy o dzieło). Należy pamiętać, że umowa o pracę będzie uznawana (np. przez Urząd Skarbowy lub sąd) za taką zawsze gdy będzie odpowiadała powyższej definicji. Nie ma więc znaczenia to czy pracownik i pracodawca podpisują umowę zatytułowaną jako umowa zlecenia, umowa o dzieło czy jakkolwiek inaczej. Cechy umowy o pracę: Umowa o pracę przewiduje świadczenie pracy przez pracownika w pewnych określonych warunkach. Praca ta ma być świadczona pod kierownictwem pracodawcy. Oznacza to, że pracownik ma się stosować do poleceń przełożonego. Miejsce wykonywania pracy zostaje wskazane przez pracodawcę. Najczęściej będzie to zakład pracy prowadzony przez pracodawcę jednak może to być też inne miejsce nie wyłączając domu pracownika. Praca na podstawie umowy o pracę musi być zawsze wykonywana za wynagrodzeniem, podczas gdy np. umowa zlecenie może stanowić że zleceniobiorcy nie przysługuje wynagrodzenie. Ponadto praca może być wykonywana tylko osobiście przez pracownika zaś umowy cywilnoprawne mogą być „podzlecone” np. przez zleceniobiorcę kolejnej osobie. Forma zawarcia umowy W świetle art. 29 §2 KP umowę o pracę zawiera się w formie pisemnej. Jeżeli umowa została zawarta w sposób dorozumiany, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy, potwierdzić pracownikowi na piśmie rodzaj umowy oraz jej warunki. Czas obowiązywania umowy Umowa o pracę może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Od tej cechy umowy zależy przede wszystkim to w jaki sposób może ona zostać rozwiązana. Umowa zawarta na czas określony rozwiązuje się po upłynięciu okresu na jaki została zawarta. Ponadto, w umowie zawartej na czas 1 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] określony strony mogą przewidzieć też jej wcześniejsze rozwiązanie z dwutygodniowym okresem wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony zależy zaś od czasu jaki pracownik przepracował ( art. 36 § 1 KP ) : jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy – 2 tygodnie jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy – 1 miesiąc jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata – 3 miesiące Dodatkowo, jeżeli pracownik w ramach zatrudnienia odpowiadał materialnie za powierzone mienie dwa pierwsze powyższe okresy mogą być uzgodnione przez pracownika i pracodawcę na odpowiednio 1 miesiąc i 3 miesiące. 2.RODZAJE UMÓW O PRACĘ Szczególne typy umów: na okres próbny, na zastępstwo, na czas wykonania określonej pracy. Umowami szczególnego rodzaju jeśli chodzi o okres ich trwania są umowy na okres próbny, na zastępstwo lub na czas wykonania określonej pracy. Umowa na okres próbny może być zawarta na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Rozwiązuje się po upływie okresu na jaki została zawarta, lub wcześniej po upływie okresu wypowiedzenia (3 dni robocze gdy okres próbny to mniej niż 2 tygodnie, 1 tydzień gdy okres próbny to więcej niż 2 tygodnie, 2 tygodnie w przypadku maksymalnego - 3 miesięcznego okresu próbnego. Umowa na zastępstwo, zawierana jest w celu zastąpienia innego pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Może ona zostać rozwiązana z okresem wypowiedzenia trwającym 3 dni robocze. Trzeci typ szczególny umowy o pracę to umowa na czas wykonywania określonej pracy. Ulega ona rozwiązaniu z dniem wykonania pracy dla której ją zawarto. Ma zastosowanie w szczególności gdy pracodawca nie może dokładnie określić ile potrwa wykonanie określonej pracy. UMOWA NA OKRES PRÓBNY Jest to jedna z umów terminowych, która różni się od innych umów terminowych swoim szczególnym przeznaczeniem, jakiemu służy. W szczególności jest to sprawdzenie przez pracodawcę przydatności pracownika do pracy w zakładzie a także poznanie przez pracownika warunków pracy w jednostce go zatrudniającej. Okres próbny nie może przekroczyć 3 miesięcy. Omawiana umowa nie może zostać zawarta na okres dłuższy, umowa ta nie może również być ponowiona. Nie można zatem zatrudniać pracownika na podstawie umowy na okres próbny kilkakrotnie, zmieniając tylko rodzaj pracy. Dopuszczalne jest wcześniejsze rozwiązanie takiej umowy. Okres wypowiedzenia wynosi trzy dni, jeżeli umowa na okres próbny nie przekracza dwóch tygodni wówczas okres wypowiedzenia wynosi jeden dzien. Jeżeli strony zechcą kontynuować zatrudnienie po okresie próbnym powinny zawrzeć nową umowę o pracę ( z zastrzeżeniem , że nie może to być kolejna umowa na okres próbny ) Dopuszczenie do pracy pracownika za zgoda pracodawcy po zakończeniu umowy o pracę poczytuje się za zawarcie umowy o pracę, w związku z czym pracownik może domagać się jej potwierdzenia na piśmie. 2 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] Sposoby rozwiązania umowy na czas próbny : porozumienie stron, z upływem okresu próbnego, za wypowiedzeniem (w zależności od przepracowanego okresu 3,7, lub 14 dni) zwolnienie dyscyplinarne UMOWA NA CZAS OKREŚLONY Jest to umowa zawierająca termin końcowy stosunku pracy. Zawierana jest w celu wykonania zadań oznaczonych w czasie, np. ze względu na okresowy charakter pracy pewnych grup zawodowych bądź dla zapewnienia obsady stanowisk w okresach wzmożonego zapotrzebowania na pracę. Umowa na czas określony rozwiązuje się z mocy prawa po upływie okresu na jaki została zawarta. Przepis art. 25 § 1 kodeksu pracy ogranicza możliwość zawarcia umowy na czas określony tylko do dwóch umów, natomiast trzecia zawarta na czas określony przekształca się ipso iure ( z mocy prawa ) w umowę na czas nieokreślony, jeśli przerwa pomiędzy kolejnymi umowami nie przekracza 1 miesiąca. Kodeks nie przewiduje wyraźnych ograniczeń co do długości trwania umowy na czas określony. Jednak zawarcie umowy na okres bardzo długi nie odpowiada społeczno - gospodarczemu przeznaczeniu umowy na czas określony. Umowa o pracę zawarta na czas określony jest w chwili obecnej najczęściej zawieraną umową. Zawarcie takiej umowy jest korzystne z punktu widzenia pracodawcy, ze względu na krótszy okres wypowiedzenie (2 tygodnie ) oraz brak obowiązku wskazywania przyczyny wypowiedzenia. Sposoby rozwiązania umowy na czas określony: porozumienie stron, ( art. 30 §1 pkt. 1 KP) z upływem czasu na który była zawarta ( art. 30 §1 pkt. 4 KP) za 2 tygodniowym wypowiedzeniem ( art. 33 KP ) zwolnienie z winy pracownika ( art. 52 §1 KP ) zwolnienie z przyczyn niezawinionych przez pracownika ( art. 53 §1 KP ) zwolnienie dyscyplinarne rozwiązanie umowy z winy pracodawcy bez wypowiedzenia ( art. 55 §1 i §1[1] KP ) Umowa na zastępstwo Jest odmianą umowy na czas określony. Zostaje ona zawarta na czas usprawiedliwionej nieobecności pracownika zastępowanego i rozwiązuje się z chwilą jego powrotu do pracy. Przykładami usprawiedliwionej nieobecności pracownika, są: urlop macierzyński, urlop wychowawczy, urlop bezpłatny. Dopuszczalne jest również wypowiedzenia takiej umowy. Pracownice zatrudnione na podstawie umowy na czas zastępstwa nie korzystają ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy wobec kobiet w ciąży. ( umowa zawarta na czas zastępstwa nie ulega przedłużeniu z mocy prawa do dnia porodu ) Sposoby rozwiązania umowy na zastępstwo: porozumienie stron, z upływem określonego terminu ( z chwilą powrotu zastępowanej osoby ), za wypowiedzeniem (3 dni) 3 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] zwolnienie dyscyplinarne UMOWA NA CZAS WYKONANIA OKREŚLONEJ PRACY Jest odmianą terminowej umowy o prace, zawieranej w celu świadczenia przez pracownika pracy wchodzącej w zakres pewnego oznaczonego i z góry ustalonego w czasie zadania (np. budowy mostu, zbioru truskawek, itp.). Umowy tego rodzaju nie wskazują dnia zakończenia pracy, jest ono uzależnione od zdarzenia przyszłego w postaci zakończenia określonej pracy. Sposoby rozwiązania umowy na czas wykonania określonej pracy: porozumienie stron, z chwilą wykonania określonej pracy, zwolnienie dyscyplinarne UMOWA NA CZAS NIEOKREŚLONY Jest umową bezterminową, nie jest oznaczony końcowy termin trwania stosunku pracy. Jest to najkorzystniejsza dla pracownika podstawa zatrudnienia, stwarza najdalej idącą ochronę trwałości stosunku pracy. Umowa o pracę na czas nieokreślony zakłada istnienie stałej więzi prawnej między pracodawcą a pracownikiem. Umowa ta daje pracownikowi poczucie stabilizacji. W przypadku chęci rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę, musi on zachować określone wymogi formalne: konieczne będzie zatem wskazanie przyczyn wypowiedzenia, w razie występowania w zakładzie pracy organizacji związkowej konieczna będzie również konsultacja z taką organizacją. Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony będzie również plusem w takcie starania się o kredyt w banku. Termin wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony wynosi 3 miesiące. Sposoby rozwiązania umowy na czas nieokreślony: porozumienie stron za wypowiedzeniem (w zależności od przepracowanego okresu 2 tygodnie, 1 miesiąc lub 3 miesiące) zwolnienie dyscyplinarne 3.POZAPRACOWNICZE FORMY ZATRUDNIENIA Umowy cywilnoprawne Istnieje ogólna tendencja zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi, które są dużo korzystniejsze z punktu widzenia pracodawcy. Podstaw prawnych poniższych umów należy szukać w Kodeksie cywilnym. UMOWA O DZIEŁO jako sposób regulacji wzajemnych zobowiązań pomiędzy pracodawcą a pracobiorcą może być atrakcyjnym dla obu stron rozwiązaniem. Z jednej strony przyjmujący zamówienie (pracobiorca) posiada możliwość uzyskania odpowiadającego mu wynagrodzenia przy jednoczesnej względnej 4 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] Miejski Urząd Pracy w Płocku swobodzie wykonania pracy, z drugiej zaś zamawiający (pracodawca) ma możliwość precyzyjnego określenia oczekiwanych rezultatów przy jednoczesnej kontroli kosztów. Różnice między umową o pracę, a umową o dzieło Umowa o pracę - przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym; - przez nawiązanie stosunku pracy pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem Umowa o dzieło - - przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie (pracobiorca) zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła; zamawiający (pracodawca) zobowiązuje się do zapłaty umówionego wynagrodzenia Różnice między umową zlecenia, a umową o dzieło Umowa zlecenia Umowa o dzieło jest zobowiązaniem zleceniobiorcy do starannego dokonania określonej czynności (np. szycie koszul) jest zobowiązaniem przyjmującego zamówienie do osiągnięcia określonego rezultatu (np. uszycie 10 koszul) Umowa o dzieło jest to tzw. umowa rezultatu, a jej cel stanowi określony wynik pracy, nie zaś samo świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się , jak to jest przy umowach o pracę. Umowa o dzieło i umowa zlecenie nie musza być wykonywane osobiście, ponadto nie stwarzają organizacyjnego podporządkowania, jakie istnieje między pracownikiem a pracodawcą. Do istoty stosunku prawnego regulowanego przepisami kodeksu cywilnego o zlecenia nie należy odpłatność świadczenia usług. Umowa o dzieło nie daje uprawnienia do urlopu. UMOWA ZLECENIA jest obok stosunku pracy wynikającego z umowy o pracę najczęściej spotykanym na polskim rynku pracy sposobem regulacji wzajemnych zobowiązań pomiędzy pracodawcą a pracobiorcą. 5 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] Na podstawie umowy zlecenia przyjmujący zlecenie, czyli zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej pracy, w określonym terminie, za określone wynagrodzenie (choć można się też umówić na nieodpłatne wykonanie pracy) na rzecz dającego zlecenie, czyli zleceniodawcy. Przepisy nie określają czasu, w jakim musi być wypowiedziana taka umowa, każda strona może to zrobić w dowolnym czasie. Pomimo, że na podstawie umowy o pracę oraz umowy zlecenia może być świadczona taka sama praca, to jednak istnieją zasadnicze różnice pomiędzy nimi. Różnice między umową o pracę, a umową zlecenie Umowa o pracę - podporządkowanie i wykonywanie pracy; - osobiste wykonywanie pracy; - wykonywanie pracy w miejscu i terminie określonym przez pracodawcę Umowa zlecenia - możliwość samodzielnego wykonywania pracy; - możliwość zastąpienia przez osobę trzecią; - możliwość samodzielnego ustalenia terminu i miejsca wykonywania pracy Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania odpłatnie bądź nieodpłatnie określonej czynności prawnej dla zlecającego. Umowa zlecenia nie stwarza trwałej więzi ani obowiązku podporządkowania się zleceniodawcy w toku pracy. Jest to tzw. umowa działania. Umowa zlecenia nie daje uprawnienia do urlopu. Czym jest umowa zlecenie Umowa zlecenia uregulowana jest w Kodeksie Cywilnym w art. 734-751. Zgodnie z kodeksem umowa zlecenia polega na zobowiązaniu przyjmującego zlecenie do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. ( np. zawarcie umowy, złożenie oferty ) Zobowiązanie biorącego zlecenie polega na świadczeniu określonych a więc zindywidualizowanych czynności prawnych i to w sposób pozwalający mu na samodzielne organizowanie odpowiednich działań. (cecha odróżnia ten typ umowy od typowego stosunku umowy o pracę, gdzie występuje ścisłe podporządkowanie pod kierownictwem określonej osoby i w oznaczonym miejscu. ) Osoba, która przyjęła zlecenie zobowiązuje się jedynie do dokonania wcześniej określonych czynności, nie odpowiada za to, że rezultat nie został osiągnięty ( przyjmujący zlecenie powinien oczywiście dołożyć należytej staranności aby ten cel osiągnąć). Umowa zlecenia może być czynnością odpłatna lub nieodpłatną. Jeżeli nieodpłatność nie została zastrzeżona w umowie ani nie wynika z okoliczności, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Przyjmujący zlecenie czynność powinien wykonać osobiście, chyba, że umowa lub zwyczaj stanowią inaczej lub zmuszają ku temu okoliczności, wówczas przyjmujący zlecenie zawiadamia tym dającego zlecenie. Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Rozwiązanie umowy zlecenie Każda strona może stosunek zlecenia w dowolnym czasie wypowiedzieć ze stosunkiem natychmiastowym. Śmierć dającego zlecenie albo utrata przez niego zdolności do czynności prawnych 6 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] nie powoduje w braku odmiennej umowy wygaśnięcia zlecenia. Zlecenie wygasa natomiast z chwilą śmierci zleceniobiorcy. Praca tymczasowa Pracownikiem tymczasowym jest pracownik zatrudniony przez agencję pracy tymczasowej wyłącznie w celu wykonania pracy tymczasowej na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika. Praca tymczasowa to wykonywanie zadań o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub których terminowe wykonanie przez pracowników zatrudnionych przez pracodawcę użytkownika nie byłoby możliwe, lub których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez pracodawcę użytkownika. Podmiotem odpowiedzialnym i zobowiązanym do wypłaty wynagrodzenia za pracę jest agencja pracy tymczasowej, która zatrudnia pracownika tymczasowego na podstawie umowy pracę na czas określony lub umowy na czas wykonywania określonej pracy. Umowy o pracę tymczasową mogą być zarówno wielokrotne i w krótkich okresach powtarzane przez aneksy do umów. Dotyczy to zarówno umów zawartych celem wykonywania pracy u jednego pracodawcy użytkownika jak i u różnych pracodawców. Umowę o pracę zawiera się na piśmie, jeże li umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, agencja pracy tymczasowej potwierdza pracownikowi tymczasowemu w formie pisemnej rodzaj zawartej umowy o pracę i jej warunki nie później niż w drugim dniu wykonywania pracy tymczasowej. „Praca tymczasowa” jest podejmowana w oparciu o ustawę z dnia 09 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, to praca świadczona w oparciu o umowę o pracę. Specyfika tej formy zatrudnienia polega na tym, że stosunek pracy wiąże pracownika z agencją pracy tymczasowej, zaś praca wykonywana jest na rzecz i pod kierownictwem podmiotu „trzeciego”, to jest pracodawcy użytkownika, z którym pracownik nie jest związany umową o pracę. Samozatrudnienie Forma zatrudnienia niepracowniczego, opartego na umowie cywilnoprawnej. Polega na świadczeniu usług przez samodzielny podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Samozatrudniony jest przedsiębiorcą i nie stosuje się wobec niego przepisów prawa pracy, ale prawo cywilne. Dla pracodawcy oznacza to niższe koszty zatrudnienia (brak wynagrodzenia urlopowego, nieopłacanie składek na ubezpieczenia społeczne). Przy wyborze samozatrudnienia należy pamiętać o tym, że zatrudnienie w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy (art. 22 § 11 KP). W ramach tej formy można wykonywać prace nie wymagające nadzoru, proste lub wysoko specjalistyczne, które są zlecane do samodzielnego wykonywania pracującym na własny rachunek. 4.TELEPRACA Praca wykonywana regularnie poza zakładem pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów oświadczeniu usług drogą elektroniczną. Telepraca może być wykorzystywana wszędzie tam, gdzie pracownik może przekazywać wyniki swojej pracy do pracodawcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Należy wskazać, że jest to praca wykonywana „regularnie poza zakładem pracy”, co oznacza, że nie musi być stale wykonywana poza zakładem, a np.: 2 lub 3 dni w tygodniu. Daje to znacznie szersze możliwości zastosowania, ponieważ pracownik może częściowe być w zakładzie np.: na konsultacje z klientami. 7 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] Co i komu daje telepraca? • Umożliwia elastyczną pracę, zwiększa szansę zatrudnienia, szczególnie dla osób obarczonych rodziną albo dojeżdżających z dużych odległości; • Zwiększa wpływ pracownika na rozkład pracy w ciągu dnia; • Pomaga pracownikom w równoważeniu pracy z obowiązkami pozazawodowymi; • Zmniejsza skalę dojazdów do pracy, redukuje czas dojazdu, tłok i zanieczyszczenia; • Zwiększa satysfakcję z pracy; • Przybliża usługi publiczne do klienta w układzie przestrzennym; • Daje możliwości szerszej rekrutacji pracowników bez ograniczeń geograficznych; • Ogranicza koszty wyposażenia biura; • Stwarza nowe szanse: poprawia wydajność i konkurencyjność firm; • Zmniejsza fluktuację kadr; • Ułatwia regionalny rozwój. Warunki stosowania telepracy Warunki stosowania telepracy przez pracodawcę określa się w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa – między tymi organizacjami. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, warunki stosowania telepracy ustala pracodawca w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Rodzaje telepracy Telepraca jest pojęciem znacznie szerszym i zróżnicowanym niż powszechny stereotyp osoby pracującej w domu i opiekującej się dziećmi i pozostałymi członkami rodziny. W praktyce wyodrębnia się telepracę w domu, zamienność pracy w biurze i w domu, telepracę mobilną oraz pracę w lokalnych centrach telepracy. • Telepraca w domu ma miejsce wtedy, gdy pracownik lub zleceniobiorca pracuje w miejscu zamieszkania zamiast dojeżdżać do siedziby firmy lub instytucji, a część jego domu lub mieszkania staje się biurem wyposażonym w telefon, fax, itp. Wśród telepracowników realizujących swoje zadania w domu można wyróżnić: telepracowników najemnych zatrudnionych w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy lub telepracowników samozatrudniających się lub kontraktowych. • Telepraca przemienna ma miejsce wtedy, gdy pracownik wykonuje część swoich zadań w domu, a część w siedzibie firmy lub instytucji. Relacja tych dwóch części czasu pracy jest zróżnicowana poczynając od niewielkiego udziału telepracy z domu (np. jeden dzień w tygodniu) do sporadycznych spotkań w siedzibie firmy lub instytucji. • Telepraca mobilna (nomadyczna) charakteryzuje się tym, że telepracownicy nie mają głównego miejsca pracy (dom, biuro), ale swoje zadania realizują dzięki technikom teleinformatycznym w podróży lub u odbiorców lub klientów. • Idea „gorących biurek” – powiązana jest często z tzw. telepracą przemienną. Pracownicy wykorzystujący ten rodzaj telepracy dzielą się biurkami z innymi współpracownikami. Zamiast typowej sytuacji, w której każde biurko w firmie ma swojego użytkownika, „gorące biurko” ma 8 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku • • 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] ich zazwyczaj kilku (np. jedno z biur IBM w stanie Nowy York na 800 pracowników ma zaledwie 200 biurek). Centra telepracy to ośrodki wyposażone w urządzenia umożliwiające realizowanie zadań za pośrednictwem urządzeń teleinformatycznych, tzw. wirtualne biura, umożliwiające pracę osobom, które nie mogą lub nie chcą wykonywać jej w domu, a dojazd do głównej siedziby firmy jest zbyt kosztowny i czasochłonny. Telecentra – koncepcja telecentrów to próba rozwiązania palących problemów związanych z dostępem do technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych. Telecentrum – to zazwyczaj ośrodek wyposażony w udogodnienia umożliwiające publiczny, sprzętowy i programowy dostęp do technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych. Pomysł telecentrów szybko ewoluował i dopasowywał się do potrzeb rynku danego kraju. Dziś telecentra, telechatki nazywane w niektórych krajach ośrodkami e-pracy to nie tylko wirtualne biura, a ośrodki świadczące różnorodne usługi: informacyjne, zdrowotne, edukacyjne, szkoleniowe, biznesowe itd. W wielu krajach telecentra stały się instrumentem budowy społeczeństwa informacyjnego, ograniczania cyfrowego podziału (digital divide) oraz aktywizacji zawodowej, społecznej i gospodarczej zwłaszcza w regionach mniej rozwiniętych. Identyfikacja stanowiska pracy: 1. Czy istnieje potrzeba zdalnego dostępu do danych, plików czy dokumentacji? 2. Czy istnieje potrzeba kontaktów ze specjalistami lub konieczność wykorzystania specjalistycznego sprzętu? 3. Czy można się kontaktować z odległymi klientami? 4. Czy stanowisko pracy wymaga bezpośredniego osobistego kontaktu? 5. Czy koszty wyposażenia w sprzęt, oprogramowanie oraz inne koszty towarzyszące nie są zbyt wysokie, by wykonywać pracę w oddaleniu od siedziby firmy? 6. Czy miejsce pracy można w sposób prawidłowy monitorować i wspierać na odległość? Jakie stanowiska nadają się do telepracy? 1. Wymagające więcej myślenia niż działania 2. Opierające się na przetwarzaniu informacji 3. Wyraźnie określone, gdzie siłą napędową w działaniu jest jednostka 4. Mające przejrzyste cele i mierzalne rezultaty 5. Nie wymagające szczególnego wyposażenia albo infrastruktury 6. Nie wymagające większego nadzoru Jakie cechy osobowe powinien mieć telepracownik? 1. Wysoki stopień samodyscypliny 2. Umiejętności podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów 3. Umiejętności zarządzania własnym czasem 4. Dobre umiejętności komunikacyjne i interpersonalne 5. Zdolność dawania sobie rady z ograniczonymi kontaktami społecznymi i izolacją GRUPY ZAWODÓW I STANOWISKA GDZIE NAJCZĘŚCIEJ SPOTKASZ TELEPRACOWNIKÓW 1. Profesjonaliści i menedżerowie 9 Miejski Urząd Pracy w Płocku Centrum Aktywizacji Zawodowej Miejski Urząd Pracy w Płocku 09-400 Płock, ul. 3 Maja 16 Tel. (24) 367-18-30, Fax. (24) 367-18-31 e-mail: [email protected] architekci księgowi menedżerowie specjaliści od marketingu i public relations zarządzający personelem menedżerowie projektów przedstawiciele handlowi i sprzedawcy specjaliści z zakresu finansów specjaliści IT: analitycy systemów, programiści, pomoc techniczna, inżynierowie tłumacze 2. Personel pomocniczy pracownicy biurowi pomoc księgowa edytorzy badacze projektanci stron internetowych obsługa klientów: sprzedaż, marketing, rezerwacja 3. Pracownicy działający w terenie przedstawiciele firm ankieterzy inżynierowie inspektorzy agenci nieruchomości audytorzy dziennikarze brokerzy ubezpieczeniowi Korzyści dla pracodawców: • mniejsze koszty organizacji stanowiska pracy, • możliwość elastycznego wykorzystywania czasu pracy pracowników, • efektywniejsze docieranie do klientów, • utrzymanie wartościowych pracowników w czasie konieczności opieki nad osobami zależnymi, Korzyści dla pracowników: • możliwość samodzielnego regulowania czasu i tempa pracy, • utrzymanie wszystkich przywilejów związanych z umową o pracę, • możliwość opieki nad osobami zależnymi WIĘCEJ INFORMACJI NA TEMAT WARUNKÓW ŚWIADCZENIA PRACY DOSTĘPNYCH JEST W CAZ – DZIAŁ PORADNICTWA I SZKOLEŃ 10
