Uzależnienia

Uzależnienia
Narkotyki
Alkohol
Leki
Sterydy
Dorota Jurczyk
1
UZALEŻNIENIA
Zjawisko uzależnień młodzieży od narkotyków,
alkoholu dotyczy coraz młodszych uczniów.
20% gimnazjalistów przyznaje się do kontaktów
z narkotykami. Nie jest to problem tylko
środowisk patologicznych. Bez znaczenia jest tu
status majątkowy, zawód i prestiż społeczny.
2
Sygnały ostrzegawcze
Są
to negatywne i budzące niepokój zmiany zachodzące w wyglądzie i
zachowaniu nastolatka. Nie zawsze przyczyną będą używki, ale nie
wolno ich zlekceważyć.
Pogorszenie ocen, coraz częstsze wagary;
Zaniedbanie w wyglądzie;
Szybka utrata wagi połączona z innymi negatywnymi zmianami;
Zmiana aktywności – nie śpi w nocy, nad ranem nie można dobudzić
Zmiana przyjaciół, kolegów;
Utrata zainteresowań, rezygnacja z zajęć lubianych dotychczas;
Posiadanie różnych przedmiotów związanych z używkami;
Częste, nieuzasadnione, zaskakujące zmiany nastroju (mogą być objawem
dojrzewania, ale w połączeniu z innymi sygnałami ostrzegawczymi mogą
oznaczać eksperymenty z narkotykami);
Nadmierna reakcja na krytykę lub małe niepowodzenia;
Umieszczanie
na ubraniach emblematów związanych z alkoholem,
narkotykami (znaczy, że to akceptuje, nie widzi w tym nic złego);
Kłopoty z koncentracją (rozkojarzenie);
Źrenice niereagujące na zmianę światła, zaczerwienienie spojówek;
Chroniczny kaszel (nieuzasadniony przeziębieniem);
3
Słodkawy zapach w oddechu, na ubraniu i we włosach, kadzidełka w pokoju;
Przyczyny, z których młodzież sięga po
używki – alkohol, narkotyki










Eksperyment, ciekawość – „zakazany owoc”, to co zakazane jest
pociągające
Nacisk grupy, kolegów i koleżanek
Reklamy, filmy – wspomagacze dobrej zabawy, coś co dostarcza
nowych, wspaniałych przeżyć, a jednocześnie jest nieszkodliwe i nie
wiąże się z konsekwencjami
Dostępność używek
Ciche przyzwolenie dorosłych – „lepiej niech pije, niż ćpa, piwo
mu nie zaszkodzi”i
Przykład dorosłych (modelowanie)
Używki sprawiają przyjemność – szybko i niezawodnie
Pozwalają chwilowo przełamać nieśmiałość i kompleksy
Brak asertywności
Nieumiejętność spędzania wolego czasu, nuda – „używanie”
organizuje czas wolny
4
Czynniki zwiększające prawdopodobieństwo
zainteresowania się używkami

Alkoholizm jednego z rodziców
 Brak rodziców lub przebywanie jednego z nich często
poza domem (szczególnie odnosi się to do ojca)
 Brak norm i zasad regulujących zachowanie dziecka
 Tolerancyjny stosunek rodziców do używek
 Słabe oceny, brak wiary we własne możliwości
 Trudności z czytaniem lub pisaniem
 Problemy ze skoncentrowaniem uwagi
 Zachowania agresywne wobec innych
 Rozrywkowe, lekkie podejście do życia
5
Skutki zażywania narkotyków
Psychika
Narkotyki pobudzają chemicznie „ośrodki przyjemności” znajdujące się w mózgu,
które odpowiadają za odczuwanie – radości, satysfakcji, przyjemności,
powoduje to przyzwyczajenie się mózgu do przyjmowania określonego środka.
Regularne zażywanie otępia ośrodki przyjemności, co w konsekwencji prowadzi
do tego, iż bez narkotyku człowiek nie jest w stanie odczuwać satysfakcji,
radości, samozadowolenie itp. Narkotyki pozbawiają przyjemnych uczuć!
Psychika uzależnionego nastolatka jest narażona na takie zaburzenia jak:
 Wahania nastroju
 Depresja, smutek, zanik energii, wyczerpanie i zniechęcenie
 Paranoja, stała podejrzliwość, myśli prześladowcze, poczucie, że wszyscy są
przeciwko mnie
 Halucynacje
 Otępienie
 Panika
Narkotyki upośledzają pamięć, myślenie abstrakcyjne, rozumowanie, wyciąganie
wniosków – zdolności niezbędne w uczeniu się!
6
Organizm
Używki wyniszczają organizm, zabierają to co najcenniejsze, min. witaminy
i minerały, upośledzają pracę wielu narządów, osłabiony organizam nie
potrafi sie bronić przezd bakteriami i wirusami, częste choroby jeszcze
bardziej go degradują. Ich używanie niemal zawsze kończy się anemią i
wycieńczeniem, wreszcie odwykiem i śmiercią
Organizam narkomana narażony jest także na:

Zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, tętniaki, zawał

Niezyt oskrzeli, chroniczne bóle klatki piersiowej, zapalenia płuc, rak

Zaburzenia koordynacji wzrokowo ruchowej, oczopląs, drżenie mięśniowe

Niepłodność, impotencję, obniżenie stężenia testosteronu, nadcz. tarczycy

Kostniejące zapalenie mięśni i żył

Zapalenie kręgów i stawów

Wirusowe zapalenie wątroby typu A,B i C

Marskość i rak wątroby

Grzybice

Możliwość zarażenia się wirusem HIV
7
Problemy społeczne





Narkotyki dają poczucie siły i pewności, odsuwają problemy,
pozwalają o nich zapomnieć, czar pryska, gdy środek przestaje
działać
Nastrój sie obniża, rzeczywistość może być nie do zniesienia –
problemy narastają; zaległości w szkole, konflikty w domu, młodzież
często woli uciekać w świat iluzji, niż stawić czoła kłopotom
Narkomani są pewni, że używki są z nimi, reszta świata przeciw
Uzależniony nastolatek szybko się zmienia – zaniedbuje obowiązki,
rezygnuje z zainteresowań, zmienia przyjaciół, jego życiem kierują
myśli związane z nałogiem
Narkotyki uderzają w podstawy – rodzinę, dom, szkołę/pracę i
zdrowie, dezorganizują życie, niszczą zdrowie, rozbijają więzi
rodzinne
8
Mity związane z używkami












Mity związane z piciem alkoholu
Alkohol pobudza apetyt i trawienie
Alkohol rozgrzewa
Alkohol jest dobrym środkiem na przeziębienie
Kieliszek koniaku jest lekarstwem w chorobie wieńcowej
Alkohol pomaga zapomnieć o troskach i kłopotach
Osoby o tzw. „silnej głowie” mogą pić bez obawy o skutki
Piwo i wino to nie alkohol
Kierowca może się trochę napić
Problemy alkoholowe maja tylko ludzie niewykształceni lub z
marginesu
Problemów alkoholowych nie należy rozpatrywać w
kategoriach moralnych
„wszystko można, co nie można, byle z wolna i ostrożna”
9
Mity dotyczące narkotyków
Marihuana (trawka) jest całkowicie bezpiecznym narkotykiem, nie
można sie od niej uzależnić – kłamstwo! Nie uzależnia fizycznie, nie
powoduje bólów, nudności czy skurczy mięśni. Wywołuje jednak bardzo
silne uzależnienie psychiczne!!!! Brak narkotyku w organizmie wpływa
bardzo negatywnie na nastrój człowieka
Amfetamina pomaga się uczyć – tak, po użyciu można w bardzo krótkim
czasie opanować bardzo dużą ilość materiału, dzieje się to jednak z niekorzyścią
dla organizmu, który wykorzystuje rezerwy energetyczne – wiedza zanika,
organizm pozostaje wyczerpany
Jeżeli ktoś potrafi przez kilka dni nie palić marihuany, to znaczy, że nie
jest uzależniony – osoby uzależnione od tego narkotyku potrafią wytrzymać
kilka dni bez środka, odczuwają jednak jego brak, są rozdrażnione bądż nie
wykazują chęci do żadnego działania, zwykle nie wiążą tego z brakiem
narkotyku, spożywają zamiennie alkohol lub środki uspokajające
Narkotyki bierze tylko młodzież z tzw. patologicznych środowisk –
narkotyki stały się powszechne
Możliwe jest tzw. „branie kontrolowane”- nie można kontrolować brania
narkotyków zwłaszcza przez młodych, niedoświadczonych ludzi, którym może się
jedynie wydawać iż kontrolują to co robią
10
Uzależnienie
 Jeśli
robi się TO często, jest się do
TEGO silnie przywiązanym, powtarza, że
jest TO szkodliwe, a mimo wszystko
dalej TO się robi, to jest to uzależnienie.
 TO może być piciem, paleniem,
hazardem, narkotykami
11
Objawy uzależnienia







Kolejne próby kontrolowania się, opanowania,
zaprzestania kończące się niepowodzeniem
Ukrywanie problemu przed sobą i innymi, nie zauważanie
problemu
Wymyślanie pretekstów, by dalej TO robić
Poświęcenie, choćby częściowe, rzeczy ważnych –
swoich zainteresowań, itp.
Niedostrzeganie i bagatelizowanie konsekwencji
Zmiany zachowań oraz postrzegania samego siebie
Poczucie bezsilności – człowiek nie chce już pić czy brać,
ale nie jest w stanie przestać, jest to silniejsze od niego
12
Fazy uzależnienia od narkotyków
Fazy
Narkoty Model używania
ki
FAZA 1poznawanie stanu
odurzenia
Alkohol
Marihuana
kleje
FAZA 2- stan
odurzenia staje
się przyjemnością
Zachowanie
Samopoczucie
Impreza, dyskoteka, pod presją
znajomych, od nich otrzymane,
niska tolerancja, dostęp w domu
lub u przyjaciół
Bez większych zmian, drobne
kłamstwa
Dobre, czasem następują
przykre następstwa zażyć
jw.
Haszysz
Amfetamina
barbituranty
Planowanie zażycia, samodzielny
zakup, większa tolerancja przez
organizm, odurzanie nie tylko
okazjonalne, branie dotąd z
wyboru może być potrzebą
Zmiana kolegów, zamknięcie
w sobie, zły nastrój,
agresywność, porzucenie
zainteresowań pogorszenie
ocen, początki kłamstw,
pożyczanie pieniędzy i
kradzieże
Iluzja poczucia kontroli
nad zażywaniem,
doświadczanie stanów
maksymalnej euforii w
odurzeniu
FAZA 3odurzenie – cel
nadrzędny
Jw.
Kokaina
LSD, grzyby
halucynogenne
i opium
Coraz większe koszty – wysoka
tolerancja organizmu, branie
codzienne, odurzanie się w
samotności, podejmowanie prób
rzucenia nało0gu, pierwsze
przedawkowania i „nawroty
doznań”
Identyfikowanie się z
narkomanami, kłamstwa,
kradzieże, handel narkotykami,
wagarowanie, porzucenie
szkoły, kłopoty z policją,
kłótnie z rodziną, pogorszenia
stanu zdrowia
Branie to sens życia,
bardzo zły nastrój bez
narkotyku nawracające
poczucie winy i wstydu,
życie we własnym świecie
złudzeń, pierwsze myśli
samobójcze
FAZA 4 –
odurzenie to
norma
Jw.
heroina
b. wysoka tolerancja na coraz
większe dawki, brak kontroli nad
używaniem, nie odróżnianie
stanu normalnego od odurzenia,
przedawkowania
Wyniszczenie fizyczne,
chroniczny kaszel, częste
kłopoty z policją, wybuchy
wściekłości, agresja wobec
rodziny i innych, paranoja
Depresja wymuszająca
dalsze przyjmowanie
narkotyku, poczucie winy,
żal, wstyd, lęk, krytyczna
samoocena, częste myśli
samobójcze, narkotyk stał
się niezbędny do życia
13
Najpopularniejsze narkotyki – charakterystyka i
konsekwencje
Leki nasenne i uspokajające
Pigułki i kapsułki w różnych kształtach i rozmiarach
Oznaki użycia – uspokojenie – słabo lub wyraźnie
zaznaczone, lekka euforia, zamazana mowa, niepewny
chód, zawroty głowy
Objawy po krótkotrwałym używaniu – stan uspokojenia,
odprężenie, rodzaj letargu, upośledzenie
zapamiętywania, przymglenie świadomości, zamazane
lub podwójne widzenie, utrata koordynacji ruchowej,
nudności, zaparcie, suchość w ustach, podobnie jak na
kacu, może być podniecenie lub euforia albo wrogość,
lęk, depresja
Duże dawki – wyraźne uspokojenie, oszołomienie,
upośledzenie czynności ruchowych, huśtawka nastrojów,
krótkotrwała niezdolność do zapamiętywania, wrogie i
pozbawione celu zachowania
Objawy po długotrwałym zażywaniu – zaburzenia toku
myślenia, zapamiętywania i oceny sytuacji, orientacji,
przymglenie świadomości, zamazana mowa, osłabienie
napięcia mięśniowego, niepokój, depresja, trudności ze
snem, stale zmęczenie
Objawy abstynencyjne – koszmary nocne, bezsenność,
reakcje paniczne, drżenie, depresja, huśtawka nastroju,
nadwrażliwość na światło i dźwięk, drażliwość, utrata
14
łaknienia, spadek ciężaru ciała
Środki wziewne
Kleje, rozpuszczalniki, płyn do
zapalniczek, podtlenek azotu, eter
Oznaki Użycia – zapach rozpuszczalników,
kichanie i kaszel, katar lub krwawienie z
nosa, nudności, zapalenie spojówek,
zamazana mowa
Objawy po krótkotrwałym zażyciu – senność
lub euforia, zawroty głowy, odrętwienie,
gadatliwość, zaburzenia koordynacji ruchowej
i osłabienie napięcia mięśniowego, utrata
łaknienia, opóźnione czynności odruchowe,
zaburzona ocena sytuacji, nadwrażliwość na
światło, przyspieszone tętno, stan zapalny i
krwawienie z nosa, bóle w klatce piersiowej,
bóle stawów, bóle głowy
Objawy po długotrwałym zażywaniu –
osłabienie mięśni, trudności z chodzeniem,
ubytek wagi, drżenia, uszkodzenie mózgu i
nerwów, uszkodzenie wątroby i nerek
Objawy abstynencyjne – zwykle łagodne –
przygnębienie, brak łaknienia, rozdrażnienie,
nudności, drżenia
15
Środki pobudzające
Kokaina – biały proszek wdychany przez nos (rzadziej wstrzykiwany)
Crack- jasnobrązowe kuleczki, białe okruchy, kamyki pakowane do fiolek.
Pali się w fajce lub wdycha jego opary podgrzewając na łyżeczce
Oznaki użycia – pociąganie nosem i/lub katar, nadpobudliwość,
gadatliwość, niepokój psychoruchowy, rozszerzone źrenice
Objawy po krótkotrwałym używaniu – małe i średnie dawki – euforia,
wzmożona aktywność, niepodatność na zmęczenie, brak łaknienia,
przyspieszone czynności serca i podwyższone ciśnienie krwi, euforia
może przejść w pobudzenie lub lęk
Objawy po krótkotrwałym użyciu – duże dawki – drżenia, pobudzenie,
wysokie ciśnienie krwi, bóle głowy, bladość, słabo wyczuwalny puls,
nudności i wymioty, podwyższona temperatura ciała, zimne poty
Objawy po długotrwałym zażywaniu – napięcie, stan pobudzenia,
nadpobudliwość, huśtawka nastrojów, halucynacje, bezsenność
prowadząca do wyczerpania, brak łaknienia na przemian z intensywnym
głodem, impotencja, wysokie ciśnienie krwi, nieregularne tętno
16
Amfetamina
Biały proszek wdychany przez nos, pity razem z napojami
energetyzującymi, może także występować w postaci
różnokolorowych tabletek
Jeden z najpopularniejszych narkotyków w Polsce
Zażywanie jest często nieodłącznym elementem imprez, daje
energetycznego „kopa”, który utrzymuje się przez 2-4 godzin, może
być stosowana przed ważnymi egzaminami
Bardzo silnie uzależnia psychicznie, już po dwu lub trzykrotnym zażyciu
Kac amfetaminowy, jest bardzo ciężkim przeżyciem, dlatego osoby które
zażyły często przesypiają cały kolejny dzień
17
Metamfetamina
•
•
•
Silniejsza w
działaniu postać
amfetaminy
Występuje w
postaci
krystalicznej lub
w tabletkach
Silnie
uzależniająca i
siejąca w krótkim
czasie ogromne
spustoszenie w
organizmie
18
Ecstazy
Pochodna amfetaminy, biały lub żółtawy drobny proszek, może być wdychany przez nos,
pity z napojami, wcierany w dziąsła, może być w postaci różnokolorowych tabletek
Oznaki użycia – intensywne poczucie mocy i spotęgowana energia, wzmożona aktywność,
gadatliwość, bezsenność, brak łaknienia, rozszerzone źrenice, przyspieszona czynność serca i
szybki oddech, podwyższone ciśnienie krwi, zwiększone wydalanie moczu
Objawy po krótkotrwałym zażywaniu – małe i średnie dawki – znaczne pobudzenie, niepokój,
zawroty głowy, bezsenność, euforia, brak łaknienia, przypływ energii i gotowości do działania,
suchość w ustach, biegunka
Objawy po krótkotrwałym zażywaniu – duże dawki – wyraźne ożywienie i euforia, napływ sił
fizycznych, pobudzenie psychoruchowe, przymglona świadomość, przywidzenia, bóle klatki
piersiowej, omdlenie, obfite pocenie się, gorączka
Objawy po długotrwałym zażywaniu – przewlekłe zaburzenia snu, niepokój i napięcie, zanik
łaknienia prowadzący do wychudzenia, wysokie ciśnienie krwi, gwałtowne i nieregularne bicie
serca, wysypka, zaburzenia psychiczne
19
Halucynogeny
Marihuana – susz z drobnych liści konopi indyjskich,
przypomina suszony majeranek, ma bardzo intensywny
zapach.
Pali się w skrętach, fifkach lub fajkach
20
Haszysz
Haszysz – żywica konopi indyjskich, występuje w postaci
brunatnych kawałków, kulek, pali się w fajkach lub fifkach
Oznaki użycia – słodkawa woń oddechu, włosów, ubrania, chichot,
nieopanowany śmiech, euforia, kaszel, gadatliwość, przyrost apetytu,
opóźnione reakcje, lekko powiększone źrenice i przekrwione spojówki
Krótkotrwałe używanie – małe i średnie dawki – gadatliwość, wesołkowatość,
dobre samopoczucie, uczucie odprężenia, zamknięcie się w sobie i milczenie,
senność, suchość w ustach i gardle, pr5zyspieszone bicie serca
Krótkotrwałe używanie – duże dawki – halucynacje, zaburzona ocena sytuacji i
opóźniony czas reakcji, zaburzone poczucie czasu, urojenia, pobudzenie,
uczucie paniki
Długotrwałe używanie – syndrom amotywacyjny, zmniejszona energia, apatia,
trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, lęki i paranoje
21
LSD
Bezwonny środek halucynogenny, w postaci niewielkich znaczków
nasączonych narkotykiem
Oznaki użycia – rozszerzone źrenice, potliwość, halucynacje, niemożność
koncentracji, suchość w ustach
Długotrwałe zażywanie – ataki paniki, agresji lub depresja, bardzo częste
zachowania psychotyczne, którym towarzyszy duży lęk i niepokój, nagłe
zesztywnienie lub zwiotczenie mięśni oznaczające utratę kontroli nad
napięciem mięśniowym
22
Heroina
Występuje w postaci ciemnego płynu tzw. kompot, białego proszku lub
brązowawych kryształków. Płyn się wstrzykuje, proszek wdycha, a
kryształki pali
Oznaki użycia – euforia, która przechodzi w zamroczenie, rozleniwienie i
senność, rozluźnienie mięśni, utrata koordynacji ruchowej, zaburzenia mowy
Długotrwałe zażywanie – senność, swędzenie skóry, depresja, podatność na
infekcje, żółtaczka, uszkodzenia wątroby i nerek, z czasem przejmuje
całkowitą kontrolę nad narkomanem.
W Polsce najpopularniejszą formą heroiny jest kompot. Jest to najszybciej
uzależniający i najgroźniejszy narkotyk. Uzależnia psychicznie i
fizycznie.
23
Sterydy
Testosteron, metanabol, hormon wzrostu, nandrolon,
omnadren, insulina – środki zażywane w celu
zwiększenia efektu przyrostu siły i muskulatury w krótkim
czasie
Oznaki użycia –szybki przyrost masy mięśniowej i siły,
trądzik, rozstępy skóry
Długotrwałe zażywanie – u nastolatków zakłócenie
oddziaływania hormonu wzrostu, zmiany hormonalne na
całe życie, agresja i stany depresyjne. Stosowanie
środków doustnych wywołuje problemy z wątrobą i
układem krążenia, skurcze mięśni, podwyższa ryzyko
zachorowania na żółtaczkę i AIDS
24