UzaleŜnienie od narkotyków Zjawisko narkomanii ma charakter

UzaleŜnienie od narkotyków
Zjawisko narkomanii ma charakter społeczny
UzaleŜnienie od narkotyków dotyczy zarówno dzieci (w tym noworodków), jak i dorosłych.
Długotrwałe przyjmowanie narkotyku prowadzi do ruiny całego ustroju. Narkomani na skutek
zmniejszonej odporności częściej zapadają na choroby zakaźne (gruźlicę, padaczkę, AIDS).
Matki-narkomanki mają przedwczesne i skomplikowane porody, a u noworodków mogą
wystąpić objawy głodu narkotycznego. Dzieci te są często opóźnione w rozwoju fizycznym i
psychicznym.
Przyczyn uzaleŜnienia od narkotyków upatruje się przede wszystkim w braku zaspokojenia
potrzeb. Chłód, rygoryzm rodziców, obojętność, samotność dziecka, brak norm - prowadzą do
deprywacji, która najczęściej przejawia się róŜnego rodzaju lękami, przeszkadzającymi w
normalnym rozwoju osobowości. Poszukiwanie nisz bezpieczeństwa jest wówczas
naturalnym odruchem. JeŜeli młody człowiek napotyka na swej drodze inną osobę lub grupę
osób uzaleŜnionych, która za przyłączenie się i wspólne uŜywanie narkotyków daje jej
poczucie przynaleŜności i uczestnictwa, moŜe chętnie do niej przystać.
UzaleŜnienie narkotyczne jest chorobą, która sprawia przede wszystkim silny ból fizyczny i
psychiczny. Najprostszym sposobem uśmierzenia tego bólu jest przyjęcie środka, który
pozwoli nam znaleźć zapomnienie. Tym środkiem jest narkotyk, przyjmowany w coraz
większych dawkach. Regularne przyjmowanie narkotyku skutkuje odpowiednim
przystosowaniem się metabolizmu komórkowego organizmu. Na brak dawki organizm
reaguje głodem narkotycznym (objawy abstynencyjne), czyli bólem mięśni, niepokojem,
mdłościami, biegunką, halucynacjami, derilium aŜ do zapaści włącznie. Jest to uzaleŜnienie
fizyczne. Towarzyszy mu uzaleŜnienie psychiczne, które charakteryzuje brak zainteresowania
czymkolwiek poza zaspokojeniem potrzeby narkotyku. Objawia się apatią, pasywnością,
sennością, utratą świadomości, oszołomieniem, spowolnieniem reakcji.
Prócz bólu fizycznego i psychicznego narkoman odczuwa jeszcze ból społeczny. Wygląd
zewnętrzny i zachowanie narkomana prowadzą do osłabienia i zniszczenia więzi społecznych,
skazując go na samotność i konieczność przebywania w środowisku osób podobnych do
siebie. Własne cierpienia i współczucie otoczenia mogłyby wpłynąć na próbę zmiany tego
stanu, gdyby takiej próbie towarzyszyła silna wola powrotu do zdrowia. Na przeszkodzie
często stoi charakterystyczna dla tej choroby destrukcja psychiki - właśnie brak woli.
WyróŜnia się 4 fazy uŜywania narkotyków:
I faza- poznawanie stanu odurzenia.
Jest to okres pierwszych kontaktów z narkotykami Zwykle dzieje się to na imprezach,
przyjęciach, najczęściej pod presją otoczenia. Dzięki niskiej tolerancji łatwo osiąga się stan
odurzenia. Zachowanie człowieka generalnie nie odbiega od dotychczasowego, ale mogą
zdarzać się juŜ „drobne” kłamstwa. Narkotyki otrzymuje się zwykle gratisowo.
II faza- stan odurzenia dla przyjemności.
Pojawiają się tu nowe środki, silniej działające, jak np. haszysz, amfetamina, barbiturany,
za które trzeba juŜ zapłacić. Zwiększa się tolerancja organizmu dla środków odurzających,
stąd większa częstotliwość ich zaŜywania- staje się to przymusem, a nie wolnym wyborem.
MoŜna zauwaŜyć juŜ wyraźne zmiany w zachowaniu- początki podwójnego Ŝycianastępuje zmiana środowiska kolegów. Człowiek zamyka się w sobie, ma coraz częściej zły
nastrój, jest agresywny. Pogarszają się wyniki w nauce, są „pierwsze przerwy w Ŝyciorysie”,
początki kłamstwa, poŜyczania pieniędzy i kradzieŜy.
III faza- stan odurzenia celem nadrzędnym.
W okresie tym najczęściej zaŜywane są: kokaina, LSD, grzyby halucynogenne i opium, co
pociąga za sobą coraz większe nakłady finansowe. Nadal wzrasta tolerancja na środki
odurzające- narkotyki przyjmowane są codziennie, coraz częściej w samotności. Stan
odurzenia utrzymuje się praktycznie w sposób ciągły. Zaczynają się stany przedawkowania i
„nawroty doznań”. Zachowanie staje się coraz trudniejsze- ciągłe kłamstwa, kradzieŜe, handel
narkotykami, wagarowanie lub porzucenie szkoły, incydenty z policją, kłótnie i bijatyki z
domownikami. Ogólnie pogarsza się stan zdrowia, nastrój bez narkotyku staje się bardzo
przykry. ObniŜa się samoocena, pojawia się bolesne poczucie winy i wstydu.
IV faza- stan odurzenia staje się normą.
W tym okresie narkotyk staje się juŜ niezbędny, stąd obserwuje się stałe branie, a bardzo
wysoka tolerancja wymusza coraz wyŜsze dawki. Występują częste przedawkowania.
Człowiek nie potrafi juŜ odróŜnić stanu normalnego od stanu odurzenia. Dochodzi do
całkowitego wyniszczenia fizycznego, ciągłych wybuchów wściekłości i agresji wobec
najbliŜszych. Pojawia się depresja, wymuszająca przyjęcie środka oraz myśli samobójcze.
Człowiek staje się „wrakiem” niezdolnym do normalnego Ŝycia- bez pomocy innych czeka go
nieuchronnie śmierć.
Zespół uzaleŜnienia
Na zespół uzaleŜnienia składają się takie zjawiska fizjologiczne, behawioralne i
poznawcze, kiedy zachowania związane z uŜywaniem substancji uzyskują wyraźną przewagę
nad innymi, które były charakterystyczne dla danej osoby.
Najistotniejsze cechy i objawy zespołu uzaleŜnienia to:
1). silna potrzeba lub przymus uŜywania substancji psychoaktywnej,
2). utrata samokontroli w uŜywaniu substancji psychoaktywnej (niemoŜność przerwania
przyjmowania, utrata kontroli dawek),
3). przyjmowanie substancji w celu uniknięcia objawów abstynencyjnych,
wystąpienie zespołu abstynencyjnego po przerwaniu przyjmowania substancji,
wzrost tolerancji ,
4). charakterystyczny indywidualny sposób uŜywania substancji,
5). postępujące zaniedbywanie innych zainteresowań lub przyjemności na rzecz zdobywania i
przyjmowania substancji uzaleŜniającej,
6). zaŜywanie środka mimo wyraźnych szkód fizycznych, psychicznych, społecznych, o
których wiadomo, Ŝe mają związek z przyjmowaniem środka.
Jeśli stwierdzimy, Ŝe występują co najmniej trzy z powyŜszych objawów nieprzerwanie przez
miesiąc w ciągu ostatniego roku, rozpoznajemy zespół uzaleŜnienia.
Kim więc jest narkoman?
Narkoman człowiek cierpiący na narkomanię, chorobliwy nałóg zaŜywania środków
odurzających, uspokajających, nasennych, narkotyków (jak morfina, opium, haszysz, pejotl,
kokaina, heroina itp.), środków chemicznych wpływająych na ośrodkowy układ nerwowy.
Co to jest narkotyk?
Narkotyk to środek wywołujący uzaleŜnienie. NaleŜy przy tym pamiętać, iŜ pojęcie to
obejmuje zarówno substancje uzaleŜniające o działaniu pobudzającym, np. środki
psychostymulujące (amfetamina, kokaina) jak i o działaniu silnie hamującym (np.
barbiturany, benzodiazepiny, alkohole, w tym alkohol etylowy) a takŜe środki
psychodysleptyczne (halucynogenne, np. LSD-25, meskalina, psylocybina).
Narkotyki dziela się na dwie grupy,tzw miękkie oraz twarde.Miękkim narkotykiem jest
np.marihuana czy haszysz,do twardych zas zaliczamy amfetaminę,LSD,extasy,kokaine,i
heroinę.Na ogół narkomania zaczyna się od narkotykow miękkich,poniewaŜ dostep do niech
jest łatwiejszy i sięgają po nie coraz młodsze osoby,po narkotykach miękkich zazwyczaj
przychodzi czas na narkotyki twarde.ChociaŜ niektórzy twierdza Ŝe nie ma podziału na
narkotyki miękkie i twarde bo zarówno jedne jak i drugie prowadza do uzaleŜnienia.
Heroina
Heroina jest połsyntetyczną pochodną wyprodukowaną pierwszy raz w celach handlowych w
Niemczech w 1898 roku przez Dressera jako lek odzwyczający od morfiny a takŜe silny
środek przeciwbólowy,przeciwkaszlowy i przeciwasmatyczny.
Heroina jest 20 do 25 razy silniejsza od morfiny i dwa razy mocniejsza w stwarzaniu
nałogu.W stanie czystym jest to siwobrunatny proszek.Ze względu na swoją moc i
niebezpieczeństwo śmierci osoby zaŜywającej ja pierwszy raz lub w sposób nie kontrolowany
handlarze dodają do niej cukier mleczny i sprzedają ja rozrzedzoną.Wtedy jest koloru białego
i przypomina puder morfinowy.Rozrzedzajac heroinę zwiększają jednocześnie jej masę i
cięŜar.
Heroina jako taka jest słabo aktywna farmakologicznie,ale w krótkim czasie w mózgu
przekształca się w morfine i efekty heroiny są w rzeczywistości efektami morfinowymi,lecz
na nowym terenie,gdzie normalnie morfina w oryginalnej postaci nie dochodzi.Czysta
morfina nie jest w stanie pokonać bariery krwiomózgowej i pojawic się w większych
ilościach w mózgu.Natomiast czasteczki heroiny przechodza bez przeszkód przez tę barierę i
dopiero w mozgu ulegaja rozkładowi na morfinę, i w ten sposób morfina szybciej i silniej
działa na komorki mózgowe.
Heroina jest najprawdopodobniej narkotykiem najszybciej stwarzającym nałóg.Po kilku
dniach moŜe wytworzyć silne uzaleŜnienie fizyczne.Z tego powodu nie stosuje się jej w
medycynie.Obecnie korzystaja z niej tylko narkomani,najwięcej w USA.Do organizmu jest
wprowadzana najczęściej doŜylnie choć moŜna ja takŜe palić lub wdychać.Wstrzykiwanie jej
doŜylnie w ręke lub pachwine powoduje powstawanie tak zwanych ścieŜek czyli blizn.Pp
przyjęciu doŜylnym następuje prawie natychmiastowy (w ciągu kilku sekund)
kilkusekundowy stan ekstazy tzw,kop,euforia,błogostan. Wprowadzona do organizmu dziala
depresyjnie na mózg i rdzeń kręgowy.Po wstrzyknieciu heroiny zazwyczaj występuje
drzemka,źrenice są maksymalnie zwęŜone,puls i oddech zwolnione.Narkoman znajdujący się
pod działaniem heroiny nie jest niebezpieczny.Zazwyczaj jest w stanie latargu.Popularne
opowiadania o orgiach i seksualnych wyczynach heroinistów są czystym
wymysłem.ZaŜywanie heroiny blokuje bodźce seksualne i gasi seksualne potrzeby.Na ogól
heroiniści to osoby nieodpowiedzialne i bierne.Nawet w grupie nie okazują zbytniej
wesołości ani agresji.Jedynym tematem ich rozmow jest heroina i inne narkotyki.Wymieniaja
doświadczenia,przechwalaja się zaŜywaniem heroiny w połączeniu z innymi
narkotykami,rozmawiaja o źródlach zakupu towaru.Przyszlosc ogranicza się wyłącznie do
szprycy.
JeŜeli jednak plany dotyczące zakupu nowych ilości heroiny pokrzyŜuja się,ze strachu przed
kryzysem mogą być bardzo niebezpieczni,skłonni do agresji i przestępstw.Jest to wymuszona
forma przestępczego i agresywnego zachowania.
Skutki nałogowego zaŜywania heroiny występują zarówno w sferze fizycznej, jak i
psychicznej oraz społecznej.Wynikaja one po części z silnego psychicznego i fizycznego
uzaleŜnienia,a po części z następstw jej zaŜywania zachodzących w sferze zachowania i trybie
Ŝycia.
Chroniczne zatrucie heroina zmniejsza apetyt oraz powoduje gwałtowny spadek wagi ciala ze
zmniejszeniem odporności organizmu i skłonnościami do infekcji.Niesterylne strzykawki
wywołują powstawanie ropni, zapalenia Ŝył, infekcje i wirusowe zapalenie wątroby.Nierzadki
są równieŜ zapalenia wsierdzia i płuc.a takŜe zakaŜenie wirusem HIV i AIDS.Takie ryzyko
jest znaczne jeŜeli uzywa się czyis igieł.
Bardzo częstą przyczyna śmierci heroinistow jest przedawkowanie narkotyku.Okolo 95
procent wszystkich zgonów związanych z zaŜywaniem narkotyków przypisuje się heroinie,a z
jej powodu umieraja głównie męŜczyźni.Nawet dośc małe dawki mogą być przyczyna śmierci
wskutek zapaści i obrzęku płuc.Syndrom ten znany jest w literaturze naukowej jako syndrom
X.Jego mechanizm nie jest jeszcze dostatecznie znany.Przypuszcza się Ŝe jest to alergiczna
reakcja na heroinę lub substancje do heroiny dodawane przez handlarzy.
Wśród następstw psychicznych najwaŜniejsze jest silne wyrazające się
uzaleŜnienie.Poczatkowo dominuje pragnienie powtórzenia przyjemnych efektów,później
strach przed kryzysem.Wśrod heroinistow często występują stany depresyjne z myślami
samobójczymi.Stajac się z przymusu członkami nowej subkultury,przeŜywają oni otaczający
świat w sposób paranoidalny.Czasami wydaje im się Ŝe samobójstwo jest jedyną droga
opuszczenia swiata w którym zyja,a który ich,uŜytkowników narkotyków i propagatorów
nowych idei,nie akceptuje.
RównieŜ często występują problemy socjalne.Heroinistom brak jest inicjatywy i energii.Traca
zainteresowanie dla swojego zawodu, maja trudności z koncentrowaniem się na wykonywanej
pracy, nie interesuja się stosunkami międzyludzkimi,traca rodzinę-jednym słowem przyjmuja
aspołeczny tryb Ŝycia.Poza tym zmuszeni do codziennej pogoni za narkotykiem podejmuja
działania niezgodne z prawem(kradzieŜe, przemoc,zabójstwa,prostytucja).
Heroina w obiektywie:
Amfetamina w obiektywie:
Marihuana:
Marihuana i haszysz wyrabiane są z konopi indyjskich (Cannabis sativa L.), rosnących w
południowo-wschodniej Azji, w rejonie Morza Śródziemnego, w Ameryce Środkowej i
Południowej. MoŜna je równieŜ hodować w klimacie umiarkowanym. Zawierają kilkadziesiąt
aktywnych biologicznie substancji, z których najwaŜniejszymi są tetrahydrokanabiole
(THC).
Są to najbardziej rozpowszechnione, a tym samym najczęściej uŜywane narkotyki w Polsce i
na świecie. W niektórych krajach preparaty konopi są legalizowane i dopuszczane do
oficjalnego obrotu. Przykładem jest ustawodawstwo holenderskie. Powodem łagodnego
podejścia do tych środków jest przekonanie o relatywnie niskich szkodach zdrowotnych i
społecznych związanych z ich uŜywaniem.
Zastosowanie w medycynie
Współcześnie potwierdzono przede wszystkim działanie THC powodujące obniŜenie
ciśnienia śródgałkowego, działanie przeciwwymiotne i przeciwdrgawkowe. W niektórych
krajach marihuana jest przepisywana osobom terminalnie chorym.
Działanie fizjologiczne
W zaleŜności od warunków konopie mogą działać jako środek pobudzający, uspokajający,
znieczulający lub lekko halucynogenny. Lecz mimo nadawania preparatom konopi
właściwości halucynogennych, symptomy uŜywania bardziej zbliŜone są do obserwowanych
po alkoholu niŜ po halucynogenach.
Przy zaŜywaniu preparatów konopi obserwuje się m.in. następujące objawy:
•
wzrost ciśnienia krwi i przyspieszone tętno
•
wysuszenie śluzówek jamy ustnej, czasami ataki kaszlu
•
przekrwienie gałek ocznych, spojówek, niekiedy obrzęk powiek
•
pocenie się
•
zwiększenie apetytu
•
bóle i zawroty głowy
•
zaburzenia koordynacji ruchowej, uwagi i moŜliwości uczenia się
•
zaburzenia pamięci
•
ogólnie gorszą sprawność psychofizyczna (wzrost urazowości)
Długość działania
•
1–3 godzin
Odczucia subiektywne
Doznania wynikłe z przyjęcia THC zaleŜą od cech osobowości danego człowieka, wielkości
dawki, drogi przyjęcia, stanu emocjonalnego w momencie przyjęcia, obecności innych ludzi
oraz od współdziałania tej substancji z innymi (np. z alkoholem). Przetwory konopi
indyjskich uŜywa się najczęściej w celu intensyfikowania przyjemności. Wywołują uczucie
euforii.
Skutki jednorazowego przyjęcia
WyróŜnia się następujące fazy działania THC, między którymi występują okresy uspokojenia
i „wyciszenia psychicznego”:
•
faza dobrego samopoczucia i euforii z wielomównością
•
faza nadwraŜliwości zmysłowej, zwłaszcza słuchu i wzroku z zaburzeniami poczucia
czasu i przestrzeni, niekiedy napadami ostrego lęku
•
faza ekstatyczna
•
faza snu i przebudzenia
PowyŜsze fazy nie zawsze ujawniają się w pełni.
Pozornie „pozytywne” efekty działania
•
obniŜenie się progu percepcji (szczególnie słuchowej) – wzrost wraŜliwości zmysłów
•
odpręŜenie i poczucie spokoju
•
zmiana poczucia mijającego czasu: jest on określany jako rozciągnięty i mijający
wolniej
•
zwiększenie odczucia przyjemności seksualnych
•
optymizm i podniesiona samoocena
•
poczucie absurdu
Negatywne efekty działania
•
skłonność do ulegania sugestiom
•
zagubienie
•
nieracjonalne myśli
•
zwiększone napięcie i niepokój
•
pogorszenie pamięci
•
przyspieszone tętno
•
zawroty głowy
•
apatia
•
lęki i urojenia
•
niemoŜność skupienia uwagi na wielu rzeczach jednocześnie
Formy występowania i sposoby przyjmowania
Formy występowania
•
Marihuana – susz z liści konopii (0,5–5% THC)
•
Haszysz – Ŝywica krzewu konopii (2–19% THC)
•
Olej haszyszowy – Ŝywica konopii rozpuszczana np. eterem (10–30% THC)
•
W wyniku prowadzenia genetycznych modyfikacji opracowano nowe odmiany
konopi. Preparowana z nich marihuana (tzw. skun) moŜe zawierać nawet do 15%
THC.
Najczęściej stosowaną formą przyjmowania preparatów konopi jest ich palenie („skręty”,
fifki, fajki itp.).
Właściwości uzaleŜniające
UzaleŜnienie psychiczne
MoŜe występować po pewnym czasie uŜywania.
UzaleŜnienie fizyczne
Nie występuje.
Tolerancja odwrotna
Oznacza to, Ŝe przy systematycznym przyjmowaniu THC dochodzi do nadwraŜliwości na ten
związek.
Zewnętrzne oznaki uŜywania
•
słodkawa woń oddechu, włosów i ubrania
•
gadatliwość i wesołkowatość, stany euforyczne
•
przekrwione oczy
•
kaszel
•
zwiększone łaknienie, apetyt na słodycze
•
ogólne podniecenie i nadczynność psychoruchowa
•
zaburzenia koordynacji ruchowej
•
zaburzenia orientacji przestrzennej
Na co naleŜy zwrócić uwagę
•
zapach palonych liści
•
brązowo-szare nasionka w kieszeniach lub w podszewce
•
bibuła papierosowa
•
zielony tytoń
•
blade palce
Nazwy slangowe
•
marihuana: dŜoint, skręt, blant, ziele, zielsko, zioło, grass, marycha, trawa, huana,
hasz, marycha, maryśka, skun, gandzia, samosieja, afgan, kolumbijka
•
haszysz: hasz, grudka, gruda, czekoladka, afgan, kloc, plastelina, kostka
Szczególne zagroŜenia i niebezpieczeństwa
•
Zespół amotywacyjny – stan związany z regularnym i długotrwałym przyjmowaniem
konopi charakteryzujący się zmniejszoną energią, zmniejszoną dąŜnością do
osiągnięć, apatią, skróconym czasem skupienia uwagi, nieadekwatną oceną sytuacji, a
przede wszystkim z upośledzoną zdolnością do komunikowania się z innymi.
•
Zwiększona moŜliwość współuzaleŜnienia od tytoniu, który stanowi częsty dodatek
podczas palenia marihuany.
•
Eskalacja uŜywania innych (nielegalnych) środków odurzających, co moŜe mieć
takŜe związek z otwarciem dostępu do innych, bardziej wyniszczających narkotyków
(np. w ramach „oferty” dealera sprzedającego marihuanę).
•
U niektórych osób moŜe dojść po dłuŜszym czasie systematycznego uŜywania THC
do indukcji schorzeń psychiatrycznych.
•
Podczas palenia preparatów konopi jego aktywne składniki docierają łatwo i szybko
przez drogi ddechowe do krwiobiegu, a następnie z krwią do mózgu.
•
Dym działa szkodliwie na cały układ oddechowy.
•
W wyniku naduŜywania konopi moŜe dojść do osłabienia zdolności przyswajania
nowych informacji. Osłabienie pamięci związane z przyjmowaniem narkotyku, z całą
pewnością odbija się negatywnie na wynikach w nauce.
•
Śmiertelne przedawkowanie THC jest praktycznie niemoŜliwe.
UŜywanie preparatów konopii uwaŜa się za furtkę do zaŜywania innych narkotyków!
Marihuana w obiektywie:
Co to są objawy abstynenckie i zespół abstynencki?
Objawy abstynencyjne to zjawiska fizyczne i psychiczne wiąŜące się odstawieniem
środków psychoaktywnych. Całość takich zjawisk charakterystycznych dla danego środka,
nazywamy zespołem abstynencyjnym. Jego występowanie po odstawieniu narkotyku jest
jednym z czynników potwierdzających uzaleŜnienie. W sytuacji, gdy najbardziej nasilone są
objawy somatyczne** (w przypadku opiatów m.in. biegunka, wymioty, bóle mięśni, wyciek z
nosa, nadmierna potliwość) - mówi się o zaleŜności fizycznej. Jeśli większe znaczenie mają
dolegliwości psychiczne - mówi się o zaleŜności psychicznej. W praktyce objawy są często ze
sobą silnie powiązane, a ich wyraźne rozgraniczenie wydaje się być sztuczne. Najczęściej o
zaleŜności psychicznej mówimy w odniesieniu do środków, których odstawienie nie
wywołuje wyraźnych zaburzeń somatycznych (np. marihuana).
UzaleŜnienie fizjologiczne (ang. physiological dependence), zwane teŜ czasem fizycznym, to
nabyta silna potrzeba stałego zaŜywania jakiejś substancji odczuwana jako szereg
dolegliwości fizycznych (np. bóle, biegunki, uczucie zimna, wymioty, drŜenia mięśni,
bezsenność). Zaprzestanie jej zaŜywania (odstawienie) prowadzi do wystąpienia zespołu
objawów, które określa się jako zespół abstynencyjny (zespół z odstawienia). W leczeniu
stosowana jest detoksykacja, czyli odtrucie
Walka z uzaleŜnieniem fizjologicznym
Walka z uzaleŜnieniem fizjologicznym przy dzisiejszym stanie wiedzy jest dość łatwa, często
stosuje się środki pomocnicze (zapobiegające negatywnym efektom i zmniejszające ból) na
czas kuracji i powoli zmniejsza się dawkę danej substancji. Nagłe odstawienie niektórych
substancji moŜe być niebezpieczne – w przypadku alkoholu moŜe prowadzić do delirium
tremens. W cięŜkich przypadkach uzaleŜnienia od opiatów, stosowana jest kuracja
metadonowa lub buprenorfinowa. W lŜejszych przypadkach stosowane są duŜe dawki
diazepamu (Relanium). Zmiany receptorowe, przepuszczalność błon komórkowych,
produkcja enzymów i neuroprzekaźników potrafią dość szybko się cofać do stanu
prawidłowej homeostazy. Tak więc uzaleŜnienie fizjologiczne stanowi niewielki problem w
porównaniu do uzaleŜnienia psychicznego.
Większość narkotyków – jeśli uŜywa się ich względnie często i względnie systematycznie –
wywołuje wystąpienie zaleŜności (uzaleŜnienia) na poziomie psychicznym. NiemoŜliwa jest
sytuacja wystąpienia objawów zaleŜności fizycznej przy braku uzaleŜnienia psychicznego,
często natomiast zdarza się sytuacja odwrotna. Szczególnie ma to miejsce w przypadku
naduŜywania substancji nie powodującej trwałej adaptacji organizmu (komórek), jak
wymienione wyŜej THC, czy niektóre psychodeliki.
Prowadzone są badania nad przydatnością ibogainy w walce z uzaleŜnieniami. Terapia tym
środkiem prowadzona juŜ jest między innymi w USA. Metoda ta, ma duŜą skuteczność –
nawet 50% heroinistów po jednorazowym uŜyciu ibogainy odeszło od nałogu. W Polsce
prowadzone są badania nad moŜliwością uzyskania z ibogi preparatów pozbawionych
właściwości toksycznych w celu wykorzystania w terapii uzaleŜnień.
ZaleŜność psychiczna to stan, w którym osoba dotknięta tą chorobą nie potrafi bez pomocy z
zewnątrz przerwać zachowań kompulsywnych związanych ze zdobywaniem i konsumpcją.
Nieleczona zaleŜność psychiczna od substancji chemicznych prowadzi najczęściej do
więzienia, szpitala psychiatrycznego, a w końcu i śmierci. Obecnie nie są znane skuteczne
metody leczenia uzaleŜnienia psychicznego od substancji chemicznych. MoŜliwe jest
zatrzymanie kompulsywnych zachowań ale nie całkowite wyleczenie.
Mimo mylącej nazwy, uzaleŜnienie psychiczne ma swoje fizyczne (neurologiczne) podłoŜe i
jest tak samo realne jak uzaleŜnienie fizjologiczne z tą róŜnicą, Ŝe zmiany które powoduje nie
cofają się samoistnie, albo cofają się bardzo wolno w skali Ŝycia osobnika.
Walka z uzaleŜnieniem psychicznym
Walka z uzaleŜnieniem psychicznym zaleŜy w głównej mierze od woli osoby uzaleŜnionej.
Jako, Ŝe wola uzaleŜnionego jest naruszona, osłabiona pojawia się problem "błędnego koła".
Dlatego niezmiernie rzadko zdarzają się "samowyleczenia" w przypadku zaawansowanych
faz uzaleŜnienia. Charakterystyczne jest podejmowanie przez uzaleŜnionego decyzji (np. o
rezygnacji z zaŜywania) i niemoŜność realizacji tej decyzji. Towarzyszy temu rozrastający się
system psychologicznych mechanizmów obronnych.
Co moŜesz zrobić, aby Twoje dziecko nie sięgało po narkotyki?
Znajdź wolny czas dla swojego dziecka. Wykorzystaj te chwile, aby jak najczęściej:
•
okazywać dziecku ciepło i czułość,
•
rozmawiać, nie unikać trudnych tematów,
•
słuchać uwaŜnie i nie lekcewaŜyć jego problemów,
•
słuŜyć radą i być, kiedy Cię potrzebuje,
•
nie oceniać i nie porównywać z innymi,
•
nie wyśmiewać, nie krytykować,
•
nie stawiać zbyt wysokich wymagań i pomagać uwierzyć w siebie,
•
doceniać starania i chwalić postępy,
•
być przykładem i autorytetem,
•
uczyć podstawowych wartości, pamiętając, Ŝe waŜniejsze jest co robisz, a nie co
mówisz,
•
poznawać przyjaciół swojego dziecka,
•
zawsze wiedzieć, gdzie jest i co robi Twoje dziecko,
•
wyraŜać zdecydowanie negatywną postawę wobec narkotyków.
Bibliografia:
„Narkotyki i Człowiek'' Autor: dr. Stevan P.Petrović
http://www.narkotyki.com.pl
•
http://narkomania-w-polsce.bloog.pl
•
http://www.narkomania.org.pl/
•
http://www.narkomania.gov.pl/
•
http://images.google.pl
PAULINA MAĆKOWIAK
PAULINA ŁUKOMSKA
MAGDA SUDNIK
MAGDA MALEWSKA
PIOTR JONACZYK
JOANNA DZIURMAN