Historia sołectwa Grojec
advertisement
UCHWAŁA Nr XL / 320 / 09 Rady Gminy Oświęcim z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie: zatwierdzenia Planu Odnowy Miejscowości sołectwa Grojec Na podstawie art.18 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990roku o samorządzie gminnym (Dz.U.z 2001r. Nr 142, poz.1591 z późn. zmianami) w związku z §10 ust.2, pkt.2, lit.b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 20072013 (Dz.U. Z 2008r. Nr 38, poz.220), Rada Gminy Oświęcim uchwala, co następuje. §1. Zatwierdza się Plan Odnowy Miejscowości sołectwa Grojec stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. §2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Oświęcim. §3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Gminy /-/ Jerzy Domżał Plan Odnowy Miejscowości Sołectwa Grojec Grojec 2009 Spis treści: Wstęp ....................................................................................................................... Charakterystyka miejscowości: - Położenie ...................................................................................................... - Rzeźba terenu ............................................................................................... - Mikroklimat ................................................................................................. - Uwarunkowania hydrologiczne ................................................................... - Budowa geologiczna .................................................................................... - Ludność w sołectwie .................................................................................... Historia Grojca ......................................................................................................... Walory przyrodnicze sołectwa ................................................................................ Obszary chronionego krajobrazu oraz pomniki przyrody ....................................... Dziedzictwo kultuowe ............................................................................................ - Obiekty i zespoły objęte ścisłą ochroną konserwatorską ............................ - Kapliczki przydrożne.................................................................................... - Krzyże na terenie sołectwa .......................................................................... - Ludzie zasłużeni dla sołectwa..................................................................... Instytucje kultury na terenie sołectwa: Sport w sołectwie ..................................................................................................... Edukacja w sołectwie .............................................................................................. Opieka zdrowotna w sołectwie ................................................................................ Bezpieczeństwo mieszkańców – OSP ..................................................................... Gospodarka w sołectwie .......................................................................................... Rolnictwo w sołectwie............................................................................................. Infrastruktura sołectwa: - drogowa ....................................................................................................... - telekomunikacyjna ....................................................................................... - wodociągowo-kanalizacyjna ........................................................................ - gazociągowa ................................................................................................ System gospodarki odpadami .................................................................................. Władze sołectwa i społeczność ............................................................................... Analiza SWOT ......................................................................................................... Priorytety, cele i projekty do zrealizowania we wsi Grojec na lata 2009-2015 ............................................................................ Nasza wizja po realizacji Planu odnowy Miejscowości Sołectwa Grojec ............ Monitorowanie planu rozwoju sołectwa oraz jego zmiana ..................................... str. 03 str. 04 str. 06 str. 07 str. 07 str. 08 str. 08 str. 10 str. 14 str. 15 str. 15 str. 15 str. 19 str. 29 str. 35 str. 46 str. 51 str. 53 str. 54 str. 54 str. 55 str. 56 str. 57 str. 57 str. 57 str. 57 str. 58 str. 59 str. 61 str. 64 str. 67 str. 67 Wstęp Plan Odnowy Miejscowości jest jednym z najważniejszych elementów odnowy wsi, jej rozwoju oraz poprawy warunków pracy i życia mieszkańców. Sporządzenie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezbędny warunek przy aplikowaniu o środki finansowe w ramach „Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013” działanie „Odnowa i rozwój wsi”. Celem działania „Odnowa i rozwój wsi” jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Działanie umożliwi rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost ich atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. Celem planu jest podtrzymanie lub odtworzenie atrakcyjności wsi jako miejsca zamieszkania i zaplanowanie oraz przeprowadzenie tego w sposób dostępny, oczekiwany i popierany oraz wykonalny dla lokalnej społeczności. Jest to szczególnie ważne w dzisiejszej sytuacji, gdy miasta oferują konkurencyjną alternatywę zamieszkania, a rolnictwo traci swą atrakcyjność jako źródło utrzymania, co prowadzi m.in. do migracji młodych ludzi, szczególnie tych lepiej wykształconych ze wsi do miasta. Idea odnowy wsi wyrasta z przekonania, że odnowiona, doinwestowana i ożywiona kulturowo wieś odzyska swoją atrakcyjność jako miejsce zamieszkania, zapewni swoim mieszkańcom godziwy standard i jakość życia oraz zdoła zatrzymać młodzież na miejscu. Nie jako „mini-miasto”, wysoko zurbanizowana i konkurująca z ośrodkami miejskimi bogactwem oferty, ale właśnie jako „nowa wieś”, nowoczesna, lecz ceniąca i zachowująca swój wiejski charakter i kulturową specyfikę. Plan Odnowy ma więc charakter „planu małych kroków”, ale w kierunku wielkich celów. Małych kroków, które podejmowane przez mieszkańców przy finansowym i organizacyjnym wsparciu gminy doprowadzić mają do trwałej poprawy miejscowych warunków życia. Charakterystyka miejscowości Położenie Gmina Oświęcim położona jest w zachodniej części województwa małopolskiego, w powiecie oświęcimskim. Sąsiaduje z trzema ważnymi regionami gospodarczymi: Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym, aglomeracją krakowską i regionem podbeskidzkim z miastem Bielsko-Biała. Stanowi zaplecze dla miasta Oświęcim, spełniając funkcję mieszkaniową, usługową i rolniczo-handlową. Gmina zajmuje obszar około 7447 ha co stanowi 74,47 km2. Obejmuje swym obszarem 13 sołectw: Babice, Broszkowice, Brzezinka, Dwory II, Grojec, Harmęże, Łazy, Pławy, Poręba Wielka, Rajsko, Stawy Monowskie, Włosienica, Zaborze oraz jedną Osadę Stawy Grojeckie wyodrębnioną z miejscowości Grojec. Mapa nr 1 Położenie sołectwa w Gminie Oświęcim. Źródło: www.oswiecim-gmina.pl Sołectwo Grojec leży na północno - zachodniej krawędzi Wysoczyzny Osieckiej opadającej ku dolinie Soły. Od zachodu i południa otaczają ją liczne stawy rybne, które powstały już w dalekiej przeszłości. Zlokalizowane jest w części południowej Gminy Oświęcim. zajmuje powierzchnię 1377 ha Mapa nr 2 Mapka sytuacyjna sołectwa Grojec Rzeźbą terenu Pod względem fizyczno-geograficznym Gmina Oświęcim leży w zachodniej części makroregionu Kotliny Oświęcimskiej, w widłach rzek Wisły i Soły. Teren ten zaliczany jest do dwóch mezoregionów: Podgórza Wilamowickiego oraz Doliny Górnej Wisły. Podgórze Wilamowickie jest częścią Kotliny Oświęcimskiej, leżącą pomiędzy Doliną Wisły a brzegiem nasunięć karpackich. W obszar tego mezoregionu zaliczamy niewielką, południowo – wschodnią cześć gminy, pomiędzy dolinami rzek Soły i Skawy. W obrębie gminy deniwelacje terenu nie przekraczają 20 m. Dolina Górnej Wisły obejmuje obszar od podnóża Beskidów na południu, aż po skraj Lasów Pszczyńskich i linię Wisły na północy. Na zachodzie granicą Doliny jest wododział Wisły i Odry, a jej wschodnia granica biegnie skrajem Pogórza Wielickiego. Dolina Górnej Wisły zajmuje obszar 1400 km 2; cechą charakteryzującą dolinę jest szerokie, płaskie dno o niewielkich deniwelacjach rzędu 20-30 m. Spotkać można tu liczne piaszczyste terasy zalewowe z niewielkimi wydmami oraz charakterystyczną, bardzo dużą ilość stawów hodowlanych (ok. 100 km2 doliny to różne zbiorniki wodne). Rzeźba terenu gminy Oświęcim jest mało urozmaicona. Teren łagodnie wznosi się od Doliny Wisły w kierunku południowym. Rzędne wysokości wynoszą w północnej części gminy 222 m n.p.m. – Dwory II oraz 230 m n.p.m. – Babice do 248 m n.p.m. w dolinie Soły i około 300m n.p.m. w części Grojec. Pod względem morfologicznym gmina położona jest w obrębie dwóch głównych poziomów teras rzecznych: holoceńskiej, obejmującej dno dolin Wisły, Soły i Macochy z licznymi starorzeczami, częściowo wypełnionymi wodą oraz ze stawami rybnymi; plejstoceńskiej, zajmującej obszary garbów i wysoczyzn pokrytych utworami lessowymi. Przeważającymi procesami denudacyjnymi są erozja wąwozowa o silnym natężeniu, wietrzenie chemiczne, spłukiwanie, ługowanie oraz procesy antropogeniczne. We wsi Grojec i Łazy, które są położone w południowej, wyższej części gminy znajdują się tereny, na których występują lub w przyszłości mogą występować osuwiska. Do rozpoznanych i aktywnych należą osuwiska położone na terenie wsi Grojec. Powstały one w wyniku infiltracji wód w czwartorzędowych glinach, które zalegają na trzeciorzędowych utworach: Osuwisko Grojec I - wysokość osuwiska 35 m, powierzchnia 6,3 ha, średnia głębokość i objętość mas ok. 500 000 m3. Osuwisko Grojec II – wysokość 20m, powierzchnia 2,5 ha, średnia głębokość i objętość mas ok. 150 000 m3. Rzędne terenu w obrębie sołectwa to 260 m. n.p.m. Mikroklimat O kształtowaniu się klimatu tego terenu decyduje równoleżnikowy układ jednostek fizyczno-geograficznych, powodujący napływ mas powietrza z południowego zachodu oraz związane z lokalnymi warunkami cyrkulacji gromadzenie się w dolinie Wisły powietrza spływającego z wyższych partii Karpat. W ogólnej cyrkulacji dominują masy powietrza polarno-morskiego i kontynentalnego. Przeważają wiatry zachodnie i północno-zachodnie, co jest związane z kierunkiem adwekcji najczęściej napływających na ten obszar mas polarno – morskich. Kotlina Oświęcimska charakteryzuje się niekorzystnymi warunkami anemologicznymi, jest to rejon słabo przewietrzany (ciszę stanowi ok. 17%, a łącznie z wiatrami 2 m/s blisko 70% ogólnej liczby przypadków), a inwersje i zastoiska chłodnego powietrza w połączeniu z zanieczyszczeniem powietrza są źródłem niekorzystnych warunków aerosanitarnych. Roczna suma opadów w tym rejonie wynosi 700-800 mm. Średnia roczna temperatura wynosi 8,2oC, przy średniej stycznia –3,2oC, a średniej lipca wynoszącej 18,2oC. Okres wegetacyjny w Kotlinie Oświęcimskiej trwa przeciętnie 210-220 dni, a średni czas występowania pokrywy śnieżnej wynosi 70-75 dni. Pod względem cech klimatu naturalnego, obszar ten zaliczany jest do terenów korzystnych rolniczo. Uwarunkowania hydrologiczne Cechą charakterystyczną dla obszaru sołectwa jest dobrze rozwinięta sieć cieków stałych i okresowych, wśród których część ma charakter kanałów i rowów melioracyjnych odwadniających podmokłe rejony w dolinie Soły. W obrazie powierzchniowej sieci hydrograficznej ważną rolę odgrywają duże obszary stawów rybnych, których ilość jest na terenie sołectwa bardzo duża. Częśc sołectwa przecina rzeka Soła, która jest pierwszym głównym beskidzkim prawobrzeżnym dopływem Wisły o długości 88,9km oraz powierzchni dorzecza 1,4 tys. km².Odcinek ujściowy o długości 11km stanowi granicę gminy. Pod względem potencjału powodziowego wśród karpackich dopływów Wisły Soła ustępuje jedynie Dunajcowi. Kręte koryto Soły z licznymi starorzeczami jest częściowo uregulowane poprzez wały przeciwpowodziowe, narzuty kamienne i opaski faszynowe. Natomiast średni spadek rzeki na odcinku Kęty – Oświęcim wynosi 1,86 %. Wody ze stawów są odprowadzane do Wisły i Soły poprzez sieć kanałów i sztucznych przekopów pomiędzy zalewniami. Wyznaczone działy wodne, rozdzielające poszczególne zlewnie powierzchniowe, w przeważającej części z uwagi na gęstą sieć rowów melioracyjnych są niepewne, ich przebieg jest trudny do jednoznacznego wyznaczenia. W zależności od stanów wody i potrzeb gospodarki wodnej na stawach, wody są kierowane systemem śluz i zastawek do różnych zlewni. Wody podziemne występują w ilasto - piaszczystych utworach mioceńskich z grubą pokrywą czwartorzędowych aluwiów żwirowo-piaszczystych. Zbiorniki wód podziemnych o charakterze użytkowym występują w utworach czwartorzędowych. Łączna suma zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych oraz użytkowego poziomu wód podziemnych w ramach głównego zbiornika wynosi 0,455m 3/s. Budowa geologiczna Pod względem geologicznym obszar gminy leży w obrębie Zapadliska Przedkarpackiego, którego podłoże budują utwory z okresu karbonu, triasu i trzeciorzędu. Zapadlisko Przedkarpackie jest rozległym obniżeniem tektonicznym o typowych cechach rowu przedgórskiego, wypełnionym formacją ilastą wieku mioceńskiego. Cechą charakterystyczną w rozwoju sedymentacji mioceńskiej w zapadlisku jest powstanie pod koniec miocenu warunków do rozwoju sedymentacji salinarnej. Utwory karbońskie wykształcone są w postaci warstw libiąskich stworzonych z piaskowców. Miąższość tych utworów dochodzi do ok. 1200m. Na warstwach karbońskich zalegają miejscami utwory triasowe pstrego piaskowca i wapienia muszlowego, przykrytego przez osady mioceńskie (trzeciorzęd) – iły, iłołupki, margle, wapienie margliste. Bezpośrednio na podłożu mioceńskim zalegają utwory czwartorzędowe o pochodzeniu lodowcowym i rzeczno - lodowcowym, zbudowane z osadów piaszczysto - żwirowych, mułków piaszczystych, iłów piaszczystych oraz pylastych, okryte miąższowymi pokrywami piaszczystych aluwiów. W południowej części gminy obejmującej m.in. sołectw Grojec przeważają utwory piaszczysto-gliniaste z okresu zlodowacenia krakowskiego. Natomiast w dolinie Wisły oraz Soły dominują utwory ze schyłku zlodowacenia i holocenu. W części południowej znajdują się silnie zwietrzałe gliny lodowcowe i utwory zastoiskowe związane z okresami zlodowaceń południowopolskich. W większości utwory lodowcowe są przykryte lessami i glinami lessopodobnymi, tworzącymi płaty o miąższości ok. 6-13, które były akumulowane w czasie zlodowaceń północnopolskich. Najmłodsze utwory czwartorzędowe stanowią w dolinach rzek pokrywy akumulacyjne, tworzone przez żwiry rzeczne, pospółki, mady, torfy i gliny aluwialne o miąższości do 4m, na których współcześnie w okresach powodzi na niskich terasach tworzą się osady namułów rzecznych i pokryw żwirowych. Osady czwartorzędowe tworzą najmłodsze piętro strukturalne, o nieciągłej miąższości maksymalnie do 30 m, najczęściej nie przekraczającej kilkunastu metrów. Ludność Na dzień 31.XII.2008r. sołectwo Grojec zamieszkiwało 2992 osób. W poszczególnych sołectwach gminy liczba ludności przedstawia się następująco: Tabela 1 Liczba ludności w sołectwach Gminy Oświęcim na dzień 31.XII.2008r Miejscowość Babice Broszkowice Brzezinka Dwory II Grojec Harmęże Łazy Pławy Poręba Wielka Rajsko Stawy Monowskie Włosienica Zaborze Razem Liczba mieszkańców 1702 608 2336 321 2992 637 417 362 1963 1491 307 1538 2586 17.260 Źródło: Materiały Gminy Oświęcim Rozwój demograficzny gminy Oświęcim charakteryzuję się tendencją wzrostową. Tabela 2 Liczba mieszkańców Gminy Oświęcim w latach 2003 - 2008. Liczba Lata mieszkańców 2003 16.307 2004 16.501 2005 16.685 2006 16.836 2007 17.062 2008 17260 Tabela 3 Liczba mieszkańców Gminy Oświęcim w latach 2003 - 2008. Liczba Lata mieszkańców 2003 2010 2004 2190 2005 2340 2006 2560 2007 2790 2008 2992 Podobnie jak w całym kraju, w strukturze przyrostu naturalnego w gminie co raz bardziej przeważają zgony nad urodzeniami tendencja ta również obejmuje sołectwo Grojec. O ilości mieszkańców sołectwa w dużej mierze decydują jednak także migracje zewnętrzne, które odzwierciedlają trend przenoszenia się ludności z zatłoczonych miast na wieś. Gmina Oświęcim pod tym względem stanowi idealne zaplecze dla sąsiedniego miasta Oświęcim, w uwagi na dostępność terenów budowlanych, korzystny układ infrastruktury drogowej, a także walory środowiskowe. Tabela 4 Przyrost naturalny sołectwa Grojec wg stanu na dzień 31.XII.2008 r. Zgony Lata 2003 52 2004 44 2005 46 2006 50 2007 42 2008 60 44 36 45 32 36 55 Urodzenia Tabela 5 Przemieszczenia ludności w sołectwie Grojec wg stanu na dzień 31.XII.2008 r. Wyszczególnienie Zameldowania Wymeldowania Przemeldowania na terenie gminy Liczba 122 51 14 Źródło: Materiały Gminy Oświęcim Pod względem ekonomicznych grup wiekowych dominuje na terenie sołectwa ludność w wieku produkcyjnym (przedział wiekowy 18-60 lat), liczna jest też grupa w wieku przedprodukcyjnym, czyli do 18 roku życia. Najmniej liczną grupą są osoby po 60 - tym roku życia, jednak ich liczba w ostatnich latach wzrasta. Historia sołectwa Grojec http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=mg1338d.jpg Półtora kilometra od dzisiejszego centrum miejscowości przeprowadzone zostały w latach 80-tych ubiegłego wieku badania archeologiczne na tzw. „Górze Grojeckiej”. Odkryto tam grodzisko z końca tzw. kultury łużyckiej. Okazało się, że w I wieku p.n.e. zamieszkiwali tutaj ludzie. Potomkowie tych ludzi zamieszkiwali tam aż do połowy XIII wieku. Od tego czasu ludzie ci przenoszą się ok. kilometr w kierunku wschodnim i pierwotna osada ulega zapomnieniu. Pierwsze zapisy nazwy miejscowości pojawiają się w roku 1285. Wieś nazywa się Groyez. W 1364 roku wieś zwie się – Grodecz, w 1442 r. – Grodicz a w 1537 roku mamy nazwę - Grodziecz. Nazwy te oznaczały miejsce ogrodzone, oddzielone i zabezpieczone od napaści nieprzyjaciela W roku 1364 właścicielem Grojca jest Siema lub Zema herbu Gryf. W latach 1428 – 1441 właścicielem Grojca jest – Zema de Grodecz. W 1441 r. jako właściciele wymieniani są - Ostasz z Grodzca i Austach z Grodzca. W 1447 r. jako właściciel wymieniony jest - Zema von Grodecz. Do 1475 roku właścicielami są Jan i Mis Abstachowie. W roku 1497 właścicielem wsi zostaje sędzia oświęcimsko – zatorski Piotr Porębski herbu Kornicz. Po jego śmierci właścicielem jest Baltazar Porębski. Jego syn Baltazar II Porębski zasłynął jako jeden z przywódców rokoszu Zebrzydowskiego przeciw królowi Zygmuntowi III Wazie w 1606r. Drugi syn Stanisław Porębski jest autorem „ Mapy Księstwa Zatorskiego i Oświęcimskiego” z 1592 r. namalowanej na potrzeby „ Inkorporacji Księstwa Zatorskiego i Oświęcimskiego do Korony”. Po śmierci Baltazara II (ok. 1620) właścicielem wsi został jego syn Andrzej, który zmarł 25 stycznia 1640 roku. W 1682 r. synowie Andrzeja Porębskiego Zygmunt i Stanisław odstępują Grojec Andrzejowi Nielepcowi z Nielepiec herbu Prus. Po jego śmierci Grojec przechodzi w ręce syna Józefa Macieja Nielepca. Po nim dobrami zarządza Andrzej Nielepiec – syna Józefa Macieja. Po śmierci Andrzeja Nielepca dobra w Grojcu przechodzą na jego córki Salomeę, Ewę i Barbarę. Ewa w roku 1690 wychodzi za mąż za hrabiego Antoniego Felicjana Szembeka ze Słupowa, herbu Szembek, który pełnił obowiązki wojskiego oświęcimskiego i zatorskiego. W krótkim czasie pozostałe siostry odsprzedają swoje udziały majątkowe Antoniemu Felicjanowi Szembekowi. W 1739 roku umiera Antoni Szembek . Jego dobra otrzymuje syn Franciszek Jakub wojewoda inflandzki. Po I rozbiorze Polski Grojec należy do Austrii i w 1779 roku Aleksander Szembek, syn Franciszka Jakuba, sprzedał wieś hrabiemu Ignacemu Bobrowskiemu z Bobrówki herbu Jastrzębiec, szambelanowi królewskiemu, który piastował urząd cześnika oświęcimsko – zatorskiego, za kwotę 24000 złotych. Po jego śmierci w 1802 roku, majątek dziedziczy jego syn Jan Kanty Bobrowski. Po śmierci Jana Kantego majątek przechodzi na Adolfa Bobrowskiego- syna, który jeszcze za życia Jana Kantego gospodarzył na majątku, który został nazwany Adolfinem i ta nazwa jest aktualna do dzisiaj. Po śmierci Adolfa Bobrowskiego 27.10 1851 r. majątkiem zarządza wdowa po Adolfie - Katarzyna Dąbska z Wojnicza. W 1859 roku Wanda wychodzi powtórnie za mąż za Kornela Chwaliboga, któremu przekazuje cały majątek ziemski. Po śmierci Kornela właścicielem zostaje Jan Andrzej Chwalibóg w 1897 roku. Przed rokiem 1900 założono we wsi Kółko Rolnicze. W roku 1904 zaczęto budować szkołę powszechną. W 1905 roku Jan Andrzej Chwalibóg sprzedał Grojec księżnej Wilhelminie Marii Radziwiłł, żonie Aleksandra Fryderyka Radziwiłła herbu Topór. W 1912r. założono we wsi Ochotniczą Straż Pożarną. W okresie międzywojennym we wsi istnieje Związek Młodzieży Wiejskiej „Wici” Po II wojnie światowej społeczność grojecka w roku 1947 rozpoczyna budowę Wielskiego Domu Kultury. W roku 1952 budynek został oddany do użytku. Obecnie mieści się tam ośrodek zdrowia, Gminna Biblioteka Publiczna, sala na organizowane przyjęcia wraz z zapleczem, fryzjer, biuro sołtysa, urząd pocztowy, sklep spożywczy oraz przedszkole. W 1953r. Ochotnicza Straż Pożarna przystąpiła do budowy nowej strażnicy, którą oddano do użytku i uroczyście poświęcono w 50-tą rocznicę założenia OSP w Grojcu, w 1963 roku. W 1975 r. wieś doprowadziła do wszystkich mieszkańców gazociąg. Od roku 1984 rozpoczęto zakładanie linii wodociągowej a w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku w domach pojawiły się telefony. We wsi na przełomie lat 70 i 80-tych ubiegłego wieku powstał Państwowy Zakład Opiekuńczo Leczniczy dla kobiet. Pod koniec lat 90-tych ubiegłego wieku w Grojcu została wybudowana nowoczesna szkoła podstawowa z salą gimnastyczną i odpowiednim zapleczem. Poprzedni budynek szkolny wybudowany prawie osiemdziesiąt lat wcześniej groził zawaleniem i nie spełniał już od wielu lat warunków jakie powinno cechować nowoczesną szkołę. 16 listopada 2000 r. został poświecony i konsekrowany nowy kościół pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Jest to kościół na miarę obecnych czasów, duży, nowoczesny, przestronny i mogący pomieścić ponad 1000 osób. Żródło: www.naszgrojec.pl Walory przyrodnicze Obszar sołectwa posiada wysokie walory przyrodnicze, mimo znacznego przekształcenia warunków naturalnych i jest bardzo urozmaicony pod względem występującej tu roślinności. Charakterystyczna dla rejonu jest roślinność siedlisk wodnych i łęgowych. Występują gatunki uznane za rzadkie i bardzo rzadkie, głównie rośliny wodne, szuwarowe i siedlisk wilgotnych, ale także siedliska kserotermiczne. Pojedyncze stawy hodowlane mają nieduże lustra wody – średnio ok. 30 do 40 ha. Latem są miejscem intensywnej hodowli karpia. Stanowią najcenniejsze środowiska przyrodnicze w Dolinie Soły. Istnieją dzięki prowadzonej przez człowieka gospodarce rybackiej i są atrakcyjnymi siedliskami dla ptaków lęgowych. Na wielu z nich powstały wyspy – wynik czyszczenia stawów, usypania pryzm ziemi lub pozostałości dawnych grobli - często zarośnięte są krzewami i drzewami. Płytsze partie stawów porasta roślinność szuwarowa. Pozostałe zbiorniki wodne na terenie ostoi są ważnym na skalę europejską miejscem lęgowym dla rzadkich gatunków ptaków wodno-błotnych. Stanowią też istotny obszar jako miejsce odpoczynku dla ptaków wędrownych w czasie jesiennych i wiosennych migracji. Rejonem występowania rzadkich gatunków ptaków jest Dolina Dolnej Soły, zaliczona do systemu obszarów chronionych Natura 2000. Na szczególną uwagę wśród występujących tu okazów zasługuje ślepowron – gatunek, którego niemal cała populacja krajowa skupiona jest m.in. w okolicach Oświęcimia. Innymi przedstawicielami awifauny zagrożonymi w Europie, a gniazdującymi tutaj są m.in.: bąk, bączek, perkoz zausznik, czapla purpurowa, podgorzałka, hełmiatka, rycyk, krwawodziób, rybitwa białowąsa (najliczniejsze stanowisko w kraju), rybitwa czarna, zielonka, podróżniczek. Swoje ostoje znalazły tu również wymierające w Polsce gatunki roślin, jak: oczeret sztyletowaty, nadwodniki, kotewka orzech wodny czy grzybieńczyk wodny. Zwłaszcza dwa ostatnie gatunki występują tu bardzo licznie będąc florystycznym symbolem Ziemi Oświęcimskiej. Obszar dolnej http://www.tnz.most.org.pl/images/sola_prog/02a.jpgDoliny Soły, tj. odcinek rzeki wraz z terenami przyległymi od Broszkowic w gminie Oświęcim do zapory w Czańcu w gminie Porąbka, odznacza się wysokim wskaźnikiem biologicznej produkcji, różnorodności gatunkowej i liczebności organizmów żywych. Cechuje go duża naturalność siedlisk, typowych dla rzek podgórskich. Występuje tutaj 14 gatunków roślin chronionych, w tym m.in. listera jajowata, grążel żółty, kruszczyk szerokolistny, bluszcz pospolity, kukułka szerokolistna oraz jedno z największych stanowisk w Polsce rzadkiej i chronionej paproci pióropusznika strusiego. Na szczególną uwagę zasługują rozległe, dobrze wykształcone płaty łęgów wierzbowo-topolowych, należących do najrzadszych zbiorowisk leśnych w kraju. W Polsce zajmują one już tylko niecałe 5% dawnego obszaru występowania, a w swej dojrzałej postaci mniej niż 1% pierwotnego areału. Ponad 95% powierzchni płatów łęgowych zostało zniszczonych w wyniku prowadzenia gospodarki rolnej oraz regulowania rzek. Dla co najmniej 87 gatunków ptaków, dolina Soły jest miejscem lęgów, bytowania i żerowania. Najcenniejszym siedliskiem dla awifauny lęgowej w obrębie ścisłej doliny Soły jest koryto rzeki. Ważną ostoją dla ptactwa są porastające nadbrzeże Soły lasy i zarośla łęgowe. W siedlisku tym przystępują do lęgów zagrożone, rzadkie i nieliczne w skali Europy gatunki, takie jak ślepowron i bączek. Bardzo interesującymi przedstawicielami awifauny są dzięcioł zielonosiwy i dzięcioł zielony. Integralną część systemu ekologicznego doliny Soły stanowią żwirownie z terenu Rajska, niezmiernie cenne pod względem różnorodności biologicznej. Stwierdzono tu m.in. lęgi zagrożonego w skali Polski i Europy bąka oraz gatunków ptaków wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt: wąsatki, zielonki oraz podróżniczka. Obok licznej awifauny, w dolinie Soły występuje 10 gatunków płazów. Miejscami ich rozrodu są starorzecza i odnogi rzeki będące równocześnie siedliskiem dla rozwoju wielu owadów. Spośród płazów objętych ścisłą ochroną spotkać można salamandrę plamistą, ropuchę szarą, ropuchę zieloną oraz rzekotkę drzewną, kumaka nizinnego, traszkę zwyczajną, grzebieniastą, rzekotkę drzewną oraz ropuchę szarą. Dolina Soły jest również ostoją ssaków: nietoperzy (nocek rudy, mroczek późny, rzęsorek rzeczek - z rodziny ryjówkowatych) oraz gronostajów. Sama Soła jest korzystnym środowiskiem dla ryb. Oznaczono tu 24 gatunki ichtiofauny, z których 4 (strzebla potokowa, piekielnica, koza oraz piskorz) są prawnie chronione. Obszary chronionego krajobrazu oraz pomniki przyrody Formy ochrony przyrody na terenie sołectwa Grojec obejmują: Obszary chronione Dolina Dolnej Soły, zaliczona do systemu obszarów chronionych Natura 2000 Pomniki przyrody. : grupa 2 dębów w parku pałacowym w pobliżu Domu Ludowego, przy drodze Grojec – Łazy w Grojcu, kasztanowiec zwyczajny w parku podworskim, obok placu zabaw w Grojcu, Dziedzictwo kulturowe Obiekty i zespoły objęte ścisłą ochroną konserwatorską Grojec Kościół parafialny p.w. św. Wawrzyńca, zbudowany w 1671 r. przez Zygmunta Porębskiego. Jest to kościół drewniany, konstrukcji zrębowej. Ochronie podlega cały budynek wraz z otoczeniem w granicach ogrodzenia. Numer w rejestrze zabytków A-227/78. Historia kościoła p.w. Wawrzyńcahttp://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma5005d.jpg Historia parafii św. Parafia rzymsko – katolicka w Grojcu powstała na przełomie lat 1285 – 1325. W tym to czasie w parafii urzędował proboszcz o imieniu Wenceslaus – Wacław. Na początku była to najprawdopodobniej kaplica, która wystarczała na ówczesne potrzeby. Kaplica ta została umiejscowiona w bliskości zamku właściciela Grojca. Przez lata kaplica ta przeistaczała się w niewielki kościółek. Rozrastał się on tak jak powiększała się liczebność wsi. Od samego początku kościół został oddany w opiekę św. Wawrzyńca, diakona i męczennika. Poza pierwszym plebanem Wenceslausem, nie znamy imion następnych proboszczów. Przypadkowo odkryta niedawno tablica kamienna podaje nam nazwisko proboszcza z roku 1648, był nim ksiądz Hieronim Osuchowic. I od tego momentu znamy nazwiska wszystkich proboszczów i kapłanów, którzy pracowali w Grojcu. Następnym proboszczem był od roku 1680 ksiądz Baltazar Zymanowic a po nim proboszczem w roku 1686 został mianowany ks. Paweł Zaurowic. W sumie znamy nazwiska 72 proboszczów, administratorów i wikariuszów pracujących w parafii. Obecnym proboszczem parafii jest ks. kanonik Józef Zborek któremu pomaga w pracy duszpasterskiej wikariusz - ks. Marcin Jakubiec. Obecny kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca został zbudowany w latach 1765 – 1766. Pieniądze na jego budowę zostały przekazane przez ówczesnego właściciela Grojca hrabiego Franciszka Jakuba Szembeka. Poprzedni kościół wybudowany w roku 1680 był mniejszy i na skutek użytych słabych materiałów powoli chylił się ku upadkowi. Gdy budowa powiększonego kościoła została rozpoczęta hrabia Franciszek Jakub Szembek zmarł 19.06.1765 r. Po jego śmierci budową kościoła zajęła się Jego żona Anna Potocka. 5 czerwca 1767 roku Najprzewielebniejszy Ksiądz Kiełczew Kielczewski Biskup Hermopolitański, sufragan i kanonik krakowski, prepozyt oświęcimski poświęcił odnowioną świątynię w Grojcu i udzielił sakramentu bierzmowania 280 osobom. Stary kościół służył społeczności grojeckiej przez wiele lat, choć z latami robiło się w nim coraz ciaśniej, gdyż we wsi przybywało mieszkańców. Neolityczna osada kultury lendzielskiej usytuowana na Górze Grojeckiej (270,3 m npm) wcinającej się cyplem w dolinę zalewową Soły - stanowisko archeologiczne i obszar 104-49 wpisany do rejestru zabytków pod nr. A-438/8. Neogotycki pałac związany z siedzibą rodową Bobrowskich, powstały w I połowie XIX wieku po gruntownej przebudowie barokowego dworu z XVII wieku wraz ze skrzydłem powstałym w końcu XIX wieku - murowany piętrowy zadaszony dachem mansardowym. Modernizacja pałacu przeprowadzona została prawdopodobnie przez wybitnego architekta eklektyzmu Franciszka Marie Lanci'ego. Rozbudowany i nadbudowany w latach 50-tych XX wieku z adaptacją poddasza w całości został przystosowany dla potrzeb Państwowego Zakładu Specjalnego obecnie Państwowego Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego dla Dzieci. Pałac otacza park krajobrazowy z połowy XIX wieku o pomnikowym drzewostanie, z budynkiem gospodarczym. Zespół pałacowo – parkowy jest czołowym przykładem wiejskich rezydencji szlacheckich ziemi oświęcimskiej. Do rejestru zabytków wpisany pod nr. A - 63/91. Łazy Średniowieczny gródek stożkowaty, usytuowany na wysuniętym cyplu, otoczonym z trzech stron wodami stawu rybnego. Posiada regularny kształt kolisty i otoczony jest dość dobrze zachowaną fosą oraz zewnętrznym wałem porośniętym zabytkowymi dębami. Wpis do rej. zabytków pod nt A-441/84 (obszar w granicy parceli nr 101/4). Skansen Pszczelarski. Skansen pszczelarski wraz z pasieką zlokalizowany w południowej części sołectwa Grojec, należy do jednego z mieszkańców gminy, P. Krzysztofa Zycha. Skansen jest efektem jego wieloletniej działalności w Kole Pszczelarskim Ziemi Oświęcimskiej, uczestnictwa w wystawach i szkoleniach. Zgromadzono tu ponad siedemdziesiąt eksponatów - najstarsze ule pochodzą z początku XX wieku. Kapliczka Św. Ambrożego Ul Święty Ambroży W południowym zakątku sołectwa Grojec, na Alei Ogrodowej powstał ogród niczym ze snu. Piękno zostało tu zaklęte w starych ulach. Ponad siedemdziesiąt eksponatów urzeka swoistym stylem, formą, kolorem. Te najstarsze pochodzą z początku XX wieku. Zbiór uli dopełniają unikalne miodarki, podkurzacze, walce, prasy do węzy, odsklepacze, podkarmiaczki i inny drobny sprzęt pszczelarski. Jeżeli te nazwy niewiele dla Państwa znaczą, warto je poznać bliżej. Kapliczki przydrożne Kapliczki, przydrożne krzyże i figurki świętych obecne są w całym chrześcijańskim świecie. Reformacja, nie uznając kultu świętych, nie zezwalała na tego typu budowle. Budowali je zwykli ludzie, nie z nadmiaru pieniędzy, lecz z potrzeby serca. W żadnym kraju oprócz Polski nie spotyka się tylu świętych Franciszków, Antonich, Janów Nepomucenów, Florianów, Jezusków, krzyży Męki Pańskiej czy kapliczek Matki Bożej. Są czymś tak naturalnym w krajobrazie, że często nie zastanawiamy się nad przyczynami ich powstania. Nigdzie też, poza Polską, nie zrosło się z przydrożnymi kapliczkami, krzyżami i figurami tyle legend, podań, zwyczajów i wierzeń. Powodów dla których je budowano jest bez liku. Stawiano je z wdzięczności za otrzymaną nieoczekiwaną łaskę, w podzięce za wyleczenie z choroby, za uchronienie od pomoru, głodu, pożaru, powodzi i od każdego innego nieszczęścia. Za wybawienie od niebezpieczeństwa, ale też stawiano je za popełnione grzechy, jako pokutę. Były też one wyrazem modlitwy za dusze nieszczęśliwych i niewinnie zamordowanych, znakiem upamiętniającym miejsce śmierci lub miejscem spoczynku ludzi, których nazwiska utonęły w głębinie czasu. Stawiano je najczęściej na rozwidleniu dróg i w siedliskach złych mocy. U wejścia do wsi lub miasta, w miejscach mordu, mogiły dziecka nie ochrzczonego, w miejscu znalezienie ludzkich kości, lub miejscu samobójstwa. Stawiano je w miejscu spalenia czarownic, w miejscach zbiorowego pochówku ;ludzi zmarłych na panującą zarazę. Powstawały na mogiłach pochowanych przy drodze żołnierzy i partyzantów, ale też i w miejscu objawienia się Matki Bożej lub któregoś ze świętych. Stawiano je koło źródeł i studni, których wodę uznawano za cudowną. Fundatorami takich kapliczek były osoby prywatne, rodziny, grupy społeczne a także mieszkańcy wsi, osiedli i miasteczek. Kapliczki za wsią odgrywały także ważną rolę w obrzędzie pogrzebowym, szczególnie we wsiach odległych od kościoła i cmentarza parafialnego. Przy kapliczce, na rozdrożu następowało pożegnanie ze zmarłym. Gdy ktoś udawał się w daleką podróż, lub z pielgrzymką, tutaj był odprowadzany i żegnany, by szczęśliwie powrócił do rodzinnego domu. Wychodzono do kapliczek, by oczekiwać tutaj powrotu najbliższych. Kapliczki za wsią, u rozstaju dróg, jakże częsty motyw literacki. Pięknie opisał takie oczekiwanie Adam Mickiewicz w wierszu ‘Powrót taty”. Jeszcze dzisiaj kapliczki, a szczególnie te poświęcone Matce Bożej, są miejscem, gdzie w maju zbierają się okoliczni mieszkańcy, by przy ustrojonej zielem i kwiatami kapliczce śpiewać litanię do Matki Bożej i pieśni maryjne. Kapliczki – jak je budowano ? Są kapliczki wolnostojące, murowane, drewniane. Ustawiano takie kapliczki na drzewach, lub wstawiano do dziupli w drzewie, jako zawieszona skrzynka, w którym umieszczona była figurka lub obrazek. Stawiano też kapliczki na słupach. Drzewa, na których były pierwotnie umieszczone kapliczki, bywały czasami powalone zębem czasu, zniszczone przez nawałnicę lub uderzenie pioruna, lecz kapliczki w tych miejscach pozostawały. Jakże często można usłyszeć z ust ludzi starszych o poleceniu na łożu śmierci od matki lub ojca by pamiętano o kapliczce. I dlatego, nasze kapliczki i krzyże są zawsze piękne, zadbane, ubrane świeżymi kwiatami. Warto więc czasem zwrócić uwagę na małą, niepozorną czasami i skromną kapliczkę lub krzyż przydrożny, by poprzez chwilę zadumy spojrzeć na radość lub smutek intencji jej powstania. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4946d. jpg Kapliczka na skrzyżowaniu ul. Beskidzkiej z ul. Leśna Grobel. Kapliczka ta stoi na posesji p. Noworyta. Według napisu w kapliczce postawił ją Michał Snażyk i jego żona Zofia w 1830 r. Obecną kapliczkę fundował Jan Miłończyk wraz z żoną Maryanną ze Śreniawskich w roku 1880.Według opowiadania gospodarzy, kapliczka którą postawili państwo Snażykowie była to kapliczka na postumencie, na której stała figura Chrystusa upadającego pod krzyżem. Nakryta była drewnianym daszkiem opartym na 4 drewnianych słupkach.Kapliczka była otwarta. Pan Miłończyk w roku 1880 wybudował w tym samym miejscu, całkowicie nową, murowaną kapliczkę, do której przeniesiono figurę Chrystusa.Jaka była intencja postawienia tej kapliczki nikt już dzisiaj nie wie. W kapliczce są dwa napisy Pierwsi założyciele Michał i Zofia z Snażyk R.P. 1830 Proszą przechodniów o Zdrowaś Marya Fundatorowie zaś są Jan Miłończyk i Maryanna ze Śryawskich żona R.P. 1880 Proszą o wstawiennictwo. Kapliczka na ul. Głównej przed Łazami Kapliczka stoi na posesji państwa Marszałek. Stoi ona na miejscu, gdzie według opowiadania starych mieszkańców wsi zostały pochowane w roku 1790 małe dzieci zmarłe na zarazę. Ze starych ksiąg parafialnych wiadomo, że w tym czasie we wsi panowała pustulis czyli ospa. W samym Grojcu zmarło 48 dzieci do 14 lat. Ówczesne przepisy sanitarne nie zezwalały na pochówek zmarłych na zarazę na cmentarzu ogólnym, który znajdował się wtedy wokół kościoła. W kapliczce znajduje się obraz Matki Bożej. Kapliczka Matki Bożej na ul. Puściny. Kapliczka znajduje się na posesji państwa Wojtala. Na pamiątkę zmarłych córek Zofii i Wiktorii, Wincenty Wojtala i jego żona Agata postawili tę kapliczkę w roku 1938. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4950d.jpg Kapliczka św. Jana Nepomucena na ul. Lanckorona w Łazach. Kapliczka stoi na posesji państwa Kolasa i została wybudowana zaraz po zakończeniu I wojny światowej. Pieniądze na budowę kapliczki wyłożył ówczesny właściciel majątku w Łazach pan Józef Plesner. Również użyczył kawałek gruntu na jej postawienie. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4951d.jpgKapliczka na ul. Beskidzkiej na tzw. Młyńskich Łąkach – naprzeciwko stacji benzynowej. Kiedy została wybudowana i w jakiej intencji, oraz przez kogo, niewiadomo. Starsi ludzie opowiadali, że dawniej w tej kapliczce była figurka Chrystusa Frasobliwego zrobiona z drewna, lecz w latach 80-tych została ukradziona a na to miejsce została wstawiona figurka Matki Bożej. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4953d.jpgKapliczka Jezusa na ul. Czajki. Matki Bożej i Pana Kapliczka stoi na posesji państwa Katańskich. Ufundowali ją Jan i Anna Katańscy w roku 1948. W tym też roku kapliczkę poświęcił ówczesny proboszcz ks. Walenty Chyc. Kapliczkę ufundowano w intencji szczęśliwego powrotu z wojny pana Jana oraz za szczęśliwe zakończenie II wojny światowej. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4954d.jpgKapliczka Matki Boskiej na ul Czajki. Kapliczka stoi na posesji państwa Gieras. Została wybudowana przez Franciszka Zemlaka w latach 30-tych XX wieku. Pierwotnie figurka stała na drewnianym słupie. Obecną kapliczkę, w latach 80-tych, ufundowała Antonina Zemlak – synowa Franciszka. Wnuczka fundatora, pani Gieras nie zna intencji postawienia tej kapliczki. Figurka Matki Bożej na ul. Beskidzkiej. Figurka ta stoi na posesji państwa Fabia, koło stawu, przy wjeździe do młyna Lenika. Została ona ufundowana przez panią Błasiak w roku 1989, w intencji przemian polityczno-społecznych w Polsce, a także dla uczczenia Matki Bożej. Kapliczka Matki Bożej na ul. Skotnica. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4956d.jpg Kapliczka stoi na posesji pani Cieślik. W tym miejscu kapliczka stała od bardzo dawna. Dawniej była umieszczona na starej lipie, lecz w roku 1961 piorun uderzył w drzewo i wraz z lipą uległa zniszczeniu również kapliczka. Na tym samym miejscu pan Cieślik wybudował nową kapliczkę, na betonowym słupie, w której umieszczono mniejszą figurkę Matki Bożej. W tej poprzedniej kapliczce figurka była dużo wyższa. Kapliczka Matki Bożej Różańcowej i Serca Pana Jezusana ul. Skotnica. Kapliczka znajduje się na posesji pani Heleny Zduniak. Wybudował ją nieżyjący mąż pani Heleny – Stefan.Kapliczkę postawiono z potrzeby serca, z prośbą o wstawiennictwo w latach 90-tych XX wieku. Kapliczka świętego Antoniego na ul. Kasztanowej, między stawami. Kapliczka wisi na starym dębie i przedstawia świętego Antoniego pod krzyżem. W roku 1995 kapliczkę tę odnowił p. Andrzej Kolasa. Według opowiadania pana Jana Walusa, kapliczkę ufundowała księżna Wilhelmina Radziwiłł, ówczesna właścicielka tych stawów, na miejscu, gdzie ponoć „straszyło”. Księżna Wilhelmina Radziwiłł była w latach 1905 – 1936 właścicielką Grojca. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4959d.jpgFigura Jagiellończyka. Matki Bożej na ul. Figura na wysokim postumencie stoi w otoczeniu starych lip na posesji pana Janusza Sporysza. Według wspomnień pani Wandy Sporysz fundował ją pradziadek jej męża Stefana – Mikołaj Sporysz z pierwszą żoną Marianną Olszowską. Figurę postawiono w czasie gdy budowano murowany dom (obecnie nieistniejący). Na domu tym była data 1826 r. Nie wiadomo w jakiej intencji ją postawiono. Kapliczka Matki Bożej na ul. Bagiennej. Na posesji pana Matusiaka, na lipie, wisi kapliczka, którą w latach 60-tych XX wieku fundował Ignacy Matusiak z żoną Zofią. Kapliczkę tę ufundowali w intencji pomyślnie zakończonej sprawy. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4961d.jpgKapliczka Matki Bożej Beskidzkiej, na Stawach Grojeckich, naprzeciwko starej (byłej) szkoły. na ul. Kapliczka wisi na dębie przed domem państwa Krzemień. Dawniej wisiała na brzozie, która została usunięta ze starości, a kapliczkę przeniesiono. Kapliczka została ufundowana i wykonana przez pana Ignacego Kawkę jako dziękczynienie za uratowanie osady z zawieruchy wojennej. Została ona zbudowana w pierwszych dniach po zakończeniu II wojny światowej. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4962d.jpg Kapliczka Matki Bożej na ul. Kolistej. Kapliczka stoi na posesji pani Kukla. Pierwszą kapliczkę ustawiono na wiśni jako wotum za uratowanie stodół od uderzenia pioruna. Stodoły stały około 50 metrów od drzewa, do którego uderzył piorun.Obecną kapliczkę postawiono w 2002 roku, i tego samego roku, w maju 2002 poświęcił ją ks. Proboszcz Józef Zborek. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4963d.jpgKapliczka Kolistej. Matki Bożej na ul. Kapliczka znajduje się na posesji państwa Marii i Franciszka Górskich. Ufundowali ją po II wojnie światowej rodzice pani Marii, państwo Maria i Franciszek Szczerbowscy jako dziękczynienie za doznane łaski i z prośbą o dalszą opiekę. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4964d.jpgKapliczka Świętej Rodziny na ul. Grojeckiej na Zaborzu, za stawami. Kapliczka wisi na lipie na roli państwa Śreniawskich. Kiedy została fundowana i w jakiej intencji nikt już dzisiaj nie pamięta. Pani Maria Śreniawska mówiła, że mieszka tutaj prawie 70 lat, i że kapliczka już była. Wspominała też, że w czasie II wojny światowej uciekali z pola pod tą lipę w czasie ostrzeliwania przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą samolotów alianckich bombardujących Oświęcim. Bateria takich dział stała za cmentarzem w Grojcu. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4965d.jpgKapliczka Częstochowskiej na ul. Grojeckiej na Zaborzu. Matki Bożej Kapliczka znajduje się z tyłu, za domami rodziny Lasatowiczów. Kapliczkę tę ufundowali państwo Zofia i Albin Lasatowicz. On również całą kapliczkę wyrzeźbił. Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej namalowała na desce pani Barbara Młynarska ze Starej Wsi (żona bratanka pani Zofii).Kapliczkę tę poświęcił w dniu 12 sierpnia 2003 r. siostrzeniec pani Zofii, ksiądz biskup Kazimierz Nycz, przy udziale ks. Proboszcza Józefa Zborka.apliczka została postawiona jako dziękczynienie, za otrzymane łaski.W Mieście i Gminie Oświęcim kapliczka ta jest trzecią kapliczką poświęconą w nowym tysiącleciu. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4966d.jpgKapliczka Chrystusa Frasobliwego na ul. Grojeckiej na Zaborzu. Kapliczka stoi na posesji państwa Anastazji i Stanisława Kukla. W tym miejscu kapliczka stoi od bardzo dawna. Według opowiadania pani Anastazji, jej dziadek Komendera, który dożył ponad 90 lat, pamiętał, że kapliczka już stała. Jeszcze wcześniej mieszkali w tym domu państwo Żmuda i za ich pobytu kapliczka już była.Figurka, która była pierwotnie umieszczona w kapliczce, ukradziona została ok. 30 lat temu i była tak duża, że zajmowała całą kapliczkę. Po jej kradzieży, nową figurkę wyrzeźbił pan Albin Lasatowicz. Figurka ta uległa naturalnemu zniszczeniu. W roku 2002 państwo Kukla zakupili w Veritasie nową figurkę, którą umieszczono w kapliczce. Kapliczka ta stoi na dębowym słupku. Skrzynka kapliczki oraz słupek zostały wymienione na nowe w latach 50-tych XX wieku. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4967d.jpgKapliczka Zerwisko, na Stawach Grojeckich. Matki Bożej na ul. Kapliczka - grota Matki Bożej znajduje się na posesji państwa Zofii i Stanisława Tępka. Jak opowiada pani Zofia Tępka, która własnoręcznie wybudowała tę kapliczkę, bez niczyjej pomocy w roku 1985.Ufundowana została jako podziękowanie Matce Bożej za wyzdrowienie jej córki, która jako dziecko, przed 20 laty idąc do szkoły została potrącona przez autobus. Pani Zofia, za uratowanie córki ofiarowała się sama wybudować kapliczkę. Jej prośba została wysłuchana. Dziewczynka wypadek przeżyła i wyzdrowiała.Kapliczkę poświęcił proboszcz parafii M.B. Wspomożenia Wiernych ks. Kazimierz Skałka w obecności ks. wikariusza Smółki oraz ks. Tomaszka z Czechosłowacji pod koniec lat 80-tych XX w. Obecnie przy kapliczce okoliczni mieszkańcy śpiewają w maju pieśni maryjne. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4968d.jpgKapliczka Świętego Ambrożego na ul. Ogrodowej. Kapliczka stoi na posesji pana Krzysztofa Zycha. Święty Ambroży jest patronem pszczelarzy, a pan Zych jest pszczelarzem. Postanowił postawić kapliczkę do swego patrona z prośbą o opiekę.Kapliczkę wykonał rzeźbiarz z Nowego Bierunia pan Ireneusz Wierzba. Postawiono ją pod koniec września 2003 roku.Kapliczka została poświęcona w dniu 6 grudnia 2004 r. przez ks. Proboszcza Józefa Zborka przy udziale ks. Proboszcza Jacka Jaskierni z Malca. W Mieście i Gminie Oświęcim kapliczka ta jest czwartą kapliczką poświęconą w nowym tysiącleciu. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4969d.jpg Frasobliwego „Na Rudkach”. Kapliczka Chrystusa Kapliczka stoi na posesji państwa Heród. Według opowiadania pana Andrzeja Heród kapliczka była już dawniej, bo gdy w roku 1920 rolę zakupił jego dziadek Jan Płonka, kapliczka już stała. Poprzedni właściciel pan Gębala w 1920 roku wyjechał na osadnictwo do Wielkopolski, w okolice Poznania.Intencja jej wybudowania zaginęła w mrokach czasu. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4970d.jpgKapliczka Sportowej Matki Bożej na ul. Kapliczka stoi przed domem państwa Piskorz, od strony „zapłocia”. Historia jej postawienia, oraz sama płaskorzeźba jest bardzo ciekawa. Katarzyna Snażyk, prababka obecnej właścicielki Wandy Piskorz miała córkę, która w wieku 12 lat zmarła. Matka przeżywała rozpacz po stracie ukochanej córki Franciszki. Pewnej nocy miała sen. Przyśniła jej się Matka Boska z dzieciątkiem, lecz to dziecko miało przełożoną nogę przez rękę Matki Boskiej. Pani Katarzyna przedstawiła swoją wizję miejscowemu stolarzowi i według jej wizji pan Durańczyk z Łazów zrobił płaskorzeźbę. Kapliczkę postawiono przed domem i poświęcono w intencji zmarłej Franciszki w 1920 roku.Po prawej stronie, w dolnym narożniku jest napis „Opiekun W(awrzyniec) Snażyk – 1920”. Kapliczka, jak i znajdująca się w niej płaskorzeźba była odnawiana w roku 1984 przez pana Władysława Skęczka. http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=ma4971d.jpg Kapliczka na Zaborzu na ul. Gościnnej Kapliczka ta znajduje się na posesji państwa Rosiek. Postawiono ją w 2004 roku.W środku kapliczki znajduje się obraz Świętej Rodziny zakupiony w Częstochowie przez właściciela. Podstawę kapliczki z konara drzewa wykonał zamieszkały w Złotoryi szwagier p. Rosiek.Intencja jej postawienia to prośba o opiekę nad mieszkającymi przez Świętą Rodzinę. Żródło: www.naszgrojec.pl Opracowanie i fotografie - Adam Chowaniec Krzyże na terenie sołectwa Stary polski obyczaj przekazuje nam, że na rozdrożu stoi krzyż. Przypomina on wędrowcom, by wśród wielu dróg tego świata nie zagubili drogi do Boga. Krzyż ma wielorakie znaczenie: - krzyż – rodzaj hańbiącej kary śmierci stosowany w starożytności. Według prawa rzymskiego przewidziany dla niewolników i pospolitych przestępców. - Krzyż – w religii symbol życia (ognia) i czterech stron świata. Jako symbol religijny znany w starożytności ludom Bliskiego Wschodu, Indii i Chin. W chrześcijaństwie symbol męki Pana Jezusa. - Krzyż – symbol Męki Pańskiego stawiany w dawnych czasach jako intencyjny, dziękczynny, drogowskaz na skrzyżowaniu dróg, ale też jako pokutny. Krzyż pokutny był rozpowszechniony na Śląsku, w Wielkopolsce i na Pomorzu. W naszych stronach (Małopolska) prawie ich nie spotykamy. Krzyż pokutny stawiali mordercy lub członkowie ich rodzin w miejscu zbrodni. W razie niemożności zidentyfikowania mordercy fundowała go gmina na terenie której dokonano zbrodni. Przeważnie są to krzyże kamienne. Na niektórych z nich wyrzeźbiono narzędzia, którymi dokonano mordu. Niektóre z nich przeniesiono później w pobliże kościołów. Postawienie takiego krzyża było nakazane przez sąd. Jeżeli zabity został szlachcic, to morderca tracił głowę, lecz jeżeli mordercą był szlachcic wystarczyło postawić krzyż. Stawiano krzyże również w miejscach samobójstw, mogiły zbiorowej w której zostali pochowani ludzie często zmarli bez ostatniego namaszczenia, lub ofiary epidemii. Tradycją stało się stawianie krzyża poległym żołnierzom, partyzantom czy też pomordowanym przez okupanta. Historia tych mogił nam nie szczędziła. Są one wyrazem modlitwy i pamięci za dusze nieszczęśliwych i niewinnie pomordowanych. Są znakiem upamiętniającym miejsce śmierci lub miejscem spoczynku ludzi, których nazwiska utonęły nierzadko w głębinie czasu. Polską, unikalną na świecie tradycją, jest ustawianie krzyży w miejscach wypadków samochodowych w których były ofiary śmiertelne. Krzyże stawiane przy kościele często upamiętniają ważną datę w życiu parafii. Krzyż Męki Pańskiej na ul. Głównej Krzyż znajduje się na posesji pana Bliźniaka, zięcia pana Urbańczyka. Historia postawienia tego krzyża i jego intencja jest bardzo ciekawa. Według opowiadania pana Urbańczyka, jego pradziadek Stanisław był ojcem Marii, która była matką księdza Jana Szczerbowskiego. Pani Maria mieszkała u ojca, a jej syn uczył się w seminarium duchownym w Krakowie. Po roku studiów przerwał naukę i powrócił do domu do rodziców. Gospodarstwo u dziadka było duże, więc i pracy też było dużo. Dziadek przyszłego księdza powiedział wnukowi tak: „Jasiek, jak się nie chcesz uczyć, to coś robić musisz, a ty na gospodarstwie nic nie umiesz, więc będziesz pasł świnie”. Powrócił do seminarium, które ukończył w 1878 roku. A dziadek na pamiątkę intencji powrotu wnuka Jana do seminarium ufundował krzyż. Krzyż Męki Pańskiej w Łazach ul. Lanckorona Krzyż stoi przed posesją pana Wojtali.Wcześniej w tym miejscu stał inny krzyż, który będąc bardzo zniszczonym, został rozebrany. Kiedy został postawiony i w jakiej intencji nikt już nie pamięta. Starzy mieszkańcy wspominają, że na tym miejscu jest ktoś pochowany. Krzyż stoi w otoczeniu starych jesionów a posadził je ponoć Wincenty Bliźniak, który przed rokiem 1900 był w Łazach wójtem.Obecny krzyż został postawiony 14 września 1999 roku i jest to krzyż zrobiony z okazji poświęcenia miejsca pod budowę nowego kościoła. Został on poświęcony w dniu 16 listopada 1988 roku przez Jego Eminencję Księdza Kardynała Franciszka Macharskiego z okazji wmurowania kamienia węgielnego pod budowę nowego kościoła. Krzyż ten stał na placu budowy prawie 11 lat. Krzyż Męki Pańskiej na ul. Kolistej na Stawach Grojeckich. W obecnym miejscu na tzw. „wygonie” Krzyż już stał dosyć dawno. Według opowiadania pana Paszka obok tego miejsca prowadziła dawniej ścieżka do Oświęcimia, a w drugą stronę w kierunku do Kęt. Przechodzili tą ścieżką jacyś ludzie i się rozchorowali tak, że nie mogli dalej iść. Zaczęli się modlić o zdrowie i Pan Bóg ich wysłuchał. W tej intencji, pod koniec XIX wieku postawili drewniany krzyż. Obecny betonowy krzyż to dawny krzyż, który stał przy ul. Beskidzkiej na tzw. „zerwisku”. W czasie powodzi w roku 1934 krzyż był zagrożony przez wylew rzeki Soły. Miejscowi ludzie postanowili zabrać krzyż z tego miejsca. Podkopano fundament krzyża i chciano całość załadować na wóz. Niestety, przy załadunku krzyż się złamał na wysokości nóg Chrystusa. Złamaną część krzyża zakopano pod fundamentem w obecnym miejscu. Nową część krzyża dorobił betoniarz z Oświęcimia. Cokół krzyża jest oryginalny. Cały krzyż jest otynkowany. Krzyż Męki Pańskiej na Górze Grojeckiej w stronę Przecznicy Kto go postawił pierwszy w tym miejscu nikt nie pamięta, znamy tylko ustne opowieści starszych mieszkańców. Według opowiadania pana Radwana, w tym miejscu dawno temu była wieś. Ludzie ci zmarli na zarazę, a ci co go przeżyli wyprowadzili się, a w miejscu istnienia wsi postawili na pamiątkę krzyż. Opowieść o dawnej wsi, której mieszkańcy zmarli na zarazę można usłyszeć od ludzi dosyć często. Lecz jak można się do tej opowieści odnieść wiedząc, że obecna wieś ma kościół i zamek w tym samym miejscu od XIV wieku. A może w tej opowieści jest jednak coś z prawdy ? Według dawnych spisów istniała wieś Śmiłowice, a znajdowała się między Osiekiem, Grojcem i Skidziniem. Należała ona do uposażenia klasztoru Dominikanów w Oświęcimiu. Wieś ta znika z wykazów „świętopietrza” po roku 1630. Może opowieść dotyczy tej właśnie wsi. Według opowiadania pani Albiny Gałgan, obecny krzyż posiada datę 14 maja 1932 r. i został zrobiony przez jej ojca Jana Noworytę przy pomocy jego brata Stefana. Stoi na polu pana Noworyty. W roku 1932, podczas uroczystej procesji, w czasie „dni krzyżowych” został poświęcony przez ks. Andrzeja Szpondra ówczesnego proboszcza w Grojcu. Krzyżem i jego otoczeniem opiekuje się pan Władysław Bębenek Krzyż Męki Pańskiej nad Osiekiem Ul. Ogrodowa skrzyżowanie z ul. Przecznica. Obecny krzyż został postawiony w dniu 16 maja 1996 roku. Poświęcił go i odprawił tam Mszę św. ówczesny wikariusz w Grojcu ks. Ryszard Hereda. Krzyż w tym miejscu stał już od dawna. Intencja jego postawienia w tym miejscu jest różnie przedstawiana przez mieszkańców wsi. A może jest to tylko krzyż w miejscu gdzie krzyżują się drogi. Krzyż kamienny przy kościele św. Wawrzyńca Kamienny obelisk jest już bardzo stary i zniszczony. Napisy które na nim były zostały zatarte przez wodę i wiatr. Kiedy i w jakiej intencji był ten krzyż postawiony już się chyba nie dowiemy. Może postawiono go z racji, że dawniej wokół kościoła był cmentarz. Ci którzy zmarli śmiercią naturalną grzebani byli wokół kościoła. Osoby które zmarły w czasie pomoru i zarazy grzebane były w zbiorowych mogiłach, z dala od wsi. Zarządzenie władz austriackich zmusiło parafię do wyznaczenia nowego miejsca pod cmentarz. Krzyże Męki Pańskiej obok wejścia do kościoła św. Wawrzyńca. Obydwa drewniane krzyże stawiane były z okazji odbytych Misji świętych. Krzyż po prawej stronie wejścia do kościoła ma napis 16- 23 IV. 1968 r. a pod nim kamienna półokrągła płyta. Na płycie brak napisów. Krzyż po lewej stronie wejścia do kościoła ma napis – Misja 600-lecia 14-21. XI. 1982r. Pod krzyżem kamienna półokrągła tablica a na niej napis łaciński „Roku Pańskiego 1648 dnia 30 marca wydatkiem i nakładem kościoła grojeckiego, staraniem gorliwym Hieronima Osuchowica, proboszcza grojeckiego.” Jakiego ważnego wydarzenia tablica ta dotyczy, nie wiemy. Wygląd obu tych tablic wskazuje, że mogły być przygotowane do powieszenia na ścianie (wycięcia na haki), lecz nie zostały dokończone. Krzyż Męki Pańskiej na cmentarzu, na starej części. Jest to obelisk wykonany z betonu. Wybudowany został w 1943 roku, gdy sołtysem był Józef Domżał. Krzyż stoi na starej części cmentarza. Cmentarz został założony tutaj prawdopodobnie po 1852 roku. Zgodnie z zarządzeniem władz austriackich cmentarze przy kościołach należało zamknąć a na miejsce pochówku zmarłych wyznaczyć inne miejsce. Właściciel wsi pan Adolf Bobrowski wyznaczył miejsce na polu obok obecnej plebani. Ksiądz proboszcz Jan Półczeński nie chciał się na owe miejsce zgodzić, mówiąc, że jest „mokre”. Porozumiano się z panem Grzegorzem Śreniawskim, że odstąpi mórg pod cmentarz a pan Bobrowski odstąpi mu ze swojego pola tyle samo likwidując w ten sposób kliny na polach graniczących między obu panami. W roku 1852 zmarli kolejno pan Adolf Bobrowski i ks. proboszcz Jan Półczeński. Wdowa po Adolfie Wanda prawdopodobnie nie uznała transakcji męża, bo według opowiadania pana Władysława Śreniawskiego, pola za cmentarz nie oddała. Dlatego we wsi istnieje powiedzenie, że zmarły został „pochowany na Grzesiowym”. Według protokołu posiedzenia Rady Gminnej w Grojcu, do istniejącego cmentarza dokupiono następną część pola od pana Wawrzyńca Śreniawskiego. Na posiedzeniu Rady 3 listopada 1908 r. uchwalono odrenować nowo rozszerzony cmentarz. Według tego protokołu część stara jak i nowa cmentarza zapisana jest w księgach wieczystych jako „dobro gminne”. Na posiedzeniu Rady Gminnej 27 marca 1914 r. postanowiono cmentarz przekazać na rzecz parafii pod warunkiem, że będzie nim zarządzał Komitet Kościelny a pieniądze uzyskane z opłat przeznaczone będą na upiększanie cmentarza. Czy darowizna ta została przyjęta, nie wiadomo, gdyż w dokumentach nie ma wzmianki na ten temat. Po II wojnie światowej w czasie parcelacji majątku dworskiego księżnej Marii Radziwiłł, do istniejącego cmentarza dołączono część gruntów dworskich i utworzono „nowy cmentarz”. Przez cmentarz tak utworzony przebiegała droga do gruntów pana Jana Śreniawskiego. W czasie wykonywania ogrodzenia całego cmentarza w 70 latach XX wieku pan Jan Śreniawski zrzekł się drogi przejazdowej przez cmentarz, by mógł się on stać jedną całością. Krzyż Męki Pańskiej na cmentarzu na nowej części. Krzyż na tym miejscu został postawiony w czasie Misji Świętych w roku 1952. Wykonał go pan Durańczyk z Łazów. Obecny krzyż, też drewniany, jest fundacji mieszkańców Zaborza. Krzyż Męki Pańskiej przed kościołem Matki Boskiej Miłosiernej. Krzyż ten postawiono w dzień po konsekracji kościoła w dniu 17 listopada 2000 r. Wystawiono go jako pamiątkę Misji Świętych, które odbyły się w dniach 12-19 listopada 2000 r. a prowadzone były przez Księży Sercanów. Na krzyżu na poziomej belce jest napis – „Serca – Sercu”. Na krzyżu umieszczono rok później tabliczkę z informacją o renowacji Misji Świętych odprawionych w dniach 11-16 listopada 2001 r. Zdjęcia i opracowanie: Adam Chowaniec Żródło: www.naszgrojec.pl Ludzie zasłużeni dla Grojec Andrzej Porębski herbu Kornic * 1620 – † 7.10.1660 Andrzej Porębski urodził się w roku 1620, niestety nie znamy dokładnej daty jego urodzenia. Rodzicami byli Andrzej Porębski – senior który był sędzią ziemskim księstwa Oświęcimsko – Zatorskiego, matką była Urszula z Przyłęk, kasztelanka sądecka. Rodzice już od najmłodszych lat wysyłali go do szkół, widząc jego ciekawość otaczającego go świata. Studiuje na Uniwersytecie Jagiellońskim gdzie jak możemy przeczytać na tablicy jemu poświęconej – „miał szerokie pole do ćwiczenia wymowy. Alma Mater napełniła go sokiem nauki.” Po ukończeniu studiów w Krakowie pragnie dalej studiować. Wyjeżdża do jednego z najsłynniejszych w jego czasach uniwersytetu, do Ingolstadt. I tam, jak i w Krakowie – „błyszcząc wśród zagranicznych umysłów pozostawił pamięć i tęsknotę.” Na Uniwersytecie w Ingolstadt poznaje jednego z najsłynniejszych Polaków – Jerzego Lubomirskiego z którym się zaprzyjaźnia. Przyjaźń ta przetrwa aż do śmierci Andrzeja Porębskiego. Jerzy Lubomirski ur. 20 stycznia 1616 r. zmarł 31 stycznia 1667 r., był za panowania króla Jana II Kazimierza Wazy, marszałkiem wielkim koronnym. Andrzej Porębski służy w jego wojsku. Andrzej Porębski jest także blisko dworu królowej Ludwiki Marii Gonzaga. Wielokrotnie bierze udział w spotkaniach literackich i rozmowach o polityce w salonie królowej, a znając obce języki może tam błyszczeć. W wyniku zagrożeń przez wojska rosyjskie udaje się z armią dowodzoną przez Jerzego Lubomirskiego do Cudnowa. Jest to miejscowość na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim na północy kraju, położona 45 kilometrów od Żytomierza. W dniach 7 i 8 października 1660 roku Wojska polskie staczają bitwę z armią kozacką Chmielnickiego. Już w pierwszym dniu walk Andrzej Porębski zostaje trafiony kulą nieprzyjacielską i tego samego dnia umiera. Przeżył 40 lat. W listopadzie, po kilkutygodniowych walkach nastąpiła kapitulacja armii rosyjskiej Wasyla Szeremietiewa. Kapitulację przyjmowali hetman wielki koronny Jerzy Lubomirski i Stanisław Potocki. Została tam zawarta tzw. Ugoda Cudnowska. Ciało Andrzeja Porębskiego zostało przywiezione do Grojca, gdzie zostało pochowane w kościele św. Wawrzyńca, pod bocznym ołtarzem z lewej strony. Powyżej została wystawiona tablica nagrobna poświęcona jego pamięci, którą kazał wyryć brat jego Zygmunt Porębski. Zygmunt Porębski z pieniędzy i majątku który pozostawił Andrzej Porębski w roku 1680 każe odbudować chylący się do ruiny kościół p.w. św. Wawrzyńca. Kościół ten przetrwa aż do roku 1765, w którym to roku hrabia Franciszek Jakub Szembek, właściciel Grojca i okolicznych wsi, podjął decyzję o poszerzeniu i rozbudowaniu kościoła. Tablica ta posiada w obramowaniu tekstu wykuty w kamieniu rynsztunek wojenny, kołczany ze strzałami, łuki, szyszaki, tarcze, szable, miecze, topory, armaty, kule, beczki z prochem, strzelby, chorągwie. Oto treść tej tablicy w tłumaczeniu: Bogu Największemu Dla Twojego honoru ku pamięci wiecznej w Tobie mającej być przywołanej tę płytę marmurową postawili testamentem wspaniałemu, szlachetnie urodzonemu panu Andrzejowi z Poręby Wielkiej Porembskiemu. Wspaniały, szlachetnie urodzony pan Andrzej Porembski sędzia ziemski księstwa Zatorskiego i Oświęcimskiego i wspaniała pani Urszula z Przyłęk, kasztelanka Sądecka, córka urodzona z małżeństwa najmłodszego syna. Ten pierwszy z dzieci kwiat ledwie w wieku 40 lat przedwczesną śmiercią osierocił oboje rodziców, nawykłych zawsze do opieki i bycia w pobliżu sierot. Wspaniały, szlachetnie urodzony pan Jan z Pisarzowic Pisarzowski sędzia ziemski księstwa Zatorskiego i Oświęcimskiego, sekretarz królewski dał do uświetnienia. (wydał zgodę) Za czyny tak słodkie w nauce Chrystusa, dla Kolegiaty Podolsko - Sandomiersko Kaliskiej przynosi tym przyjemnym powiewem zapachu skromność obyczajów. Stąd wynosząc obfitą siłę nauki i wiedzy, w Akademii Krakowskiej miał szerokie pole do ćwiczenia wymowy. Alma Mater napełniła go sokiem nauki. Podobało się mu doświadczać zagranicznego słońca w studiowaniu, najbardziej błyszcząc na Uniwersytecie Ingolsztackim. Błyszcząc wśród zagranicznych umysłów pozostawił pamięć i tęsknotę. Powróciwszy wreszcie na ojcowiznę wybrał obóz w którym stał się wielkim w triumfalnym zwycięstwie dla Ojczyzny. Z przyjacielem i opiekunem, wspaniałym Jerzym Lubomirskim dowodzącym obozem królewskim i najwyższym marszałkiem, przez prawie dwa lata wyróżniał się błyszcząc szczęśliwie. W obozie Marii Burgensis srożąc się przeciwko bogini Bellonie dokładał starań by kwiat jej korony nie poniósł uszczerbku w pokonaniu Marsa w bitwie Kozacko Moskiewskiej, gdzie przelawszy zwycięsko krew wroga, swoją krwią wypił napój nieśmiertelnej sławy. Pod Słobodyszczami przeciwko buntownikowi Chmielnickiemu działał. Zostawszy trafiony kulą powrócił do Ojczyzny w roku Pańskim 1660 kiedy to 7 października zamknął swój żywot pozostawiając w cierpieniu brata swego Germana. Wspaniały Zygmunt Porembski należący do dworu króla Zygmunta polecił z braterskiej miłości postawić ten wiele mówiący potomności marmur (tablicę). W ten sposób cierpiąc z powodu najukochańszego brata który wiedział że urodził się w Ojczyźnie, cieszył się umierając za tę Ojczyznę. Każdy kto przeczyta o zmarłym niech odmówi za jego duszę wieczny odpoczynek. Jakub Franciszek Szembek Hrabia Franciszek Jakub SZEMBEK 1.1. 1690 - 1765 Hrabia Franciszek Jakub SZEMBEK - herbu Szembek urodził się w roku 1690, najprawdopodobniej w miejscowości Słupowo. Dzisiaj jest to wieś leżąca niedaleko Działoszyc powyżej Krakowa w kierunku na Kielce. Ojcem jego był hrabia Antoni Felicjan Szembek ze Słupowa a matką była Ewa z domu Nielepiec Schwarzenberg Czerna herbu Nowina. Antoni Felicjan Szembek burgrabia i podwojewoda krakowski 1705, wojski oświęcimski 1709, podkomorzy krakowski 1720, starosta ujski, wielicki i bocheński. Zmarł ok. 1738 r ?? Antoni Felicjan Szembek zawarł związek małżeński z Ewą z Nielepców Schwarzenberg – Czerną w roku 1686. Jej siostra Barbara w 1707 r. wychodzi za mąż za Piotra Szembeka, brata Antoniego. Ród Szembeków posiadał swój indywidualny, unikalny herb. Jedne źródła podają, że na polu herbowym znajdują się dwa Koziorożce, choć inne źródła podają, że były to Jednorożce. Szembekowie zostali włączeni w spis szlachty niemieckiej w roku 1313, na podstawie listu cesarza Henryka VII, a w liście tym podaje się, że początki ich domu szlacheckiego sięgają czasów Karola Wielkiego (ok. 1000 r.) Jako genezę nazwiska podaje się nazwisko Schonbeg, co w czasach gdy znaleźli się w Królestwie Polskim spolszczono na Szembek. Jest to więc ród bardzo stary, którego historia sięga początków Państwa Polskiego. Ojciec Franciszka, hrabia Antoni Felicjan Szembek pełnił funkcję wojskiego oświęcimskiego i zatorskiego jako zaufany króla Augusta II Mocnego. W roku 1718 żona jego Ewa Schwarzenberg - Czerna córka Andrzeja Nielepca – seniora zostaje właścicielką majątku w Grojcu. W 1718 roku Salomea z Nielepców - Czerna, przekazuje część swoich dóbr grojeckich córce Ewie, żonie hrabiego Antoniego Felicjana Szembeka ze Słupowa wojskiego oświęcimskiego i zatorskiego i córce Józefa Macieja Nielepca :Salomei która jest żoną Stanisława Schwarzenberg - Czernego - kasztelana oświęcimskiego i zatorskiego. W roku 1722 Salomea, z Nielepców, siostra Ewy, wdowa po Michale Przyłęckim, żona Stanisława Schwarzenberg - Czernego, przekazuje resztę swoich dóbr grojeckich i pozostały majątek mężowi swojej siostry Ewy - Antoniemu Felicjanowi Szembekowi, który wtedy był podkomorzym krakowskim. Staje się on od tego momentu jedynym właścicielem Grojca i wszystkich przynależnych okolicznych wsi. Nic nie wiemy dokładnie jakie nauki pobierał Franciszek Jakub Szembek, lecz był na pewno, jak na tamte czasy człowiekiem bardzo inteligentnym i wykształconym. W XVII i XVIII wieku ród Szembeków pełnił najwyższe i najzaszczytniejsze funkcje w Królestwie Polskim. I tak np. Jan Sebastian Szembek ( ? - 1731) zostaje w 1712 r. kanclerzem wielkim koronnym na dworze króla Augusta II Mocnego. Był rzecznikiem reform gospodarczych w Królestwie Polskim. Miał duże wpływy polityczne, zgromadził olbrzymi majątek. Jest twórcą potęgi rodu Szembeków. Stanisław Szembek (1650-1721), brat Jana Sebastiana, kanonik przemyski i krakowski, biskup kujawsko-pomorski od 1700 r, arcybiskup gnieźnieński a od 1706 r prymas Polski. Zwolennik króla Augusta II Mocnego. W 1709 roku jako najwyższy religijny dostojnik w Królestwie Polskim odwołał jego abdykację. Wywiózł na Śląsk i Morawy klejnoty i archiwum koronne, ratując je przed Szwedami. Michał Szembek (1655-1726) brat prymasa Stanisława Szembeka, biskup krakowski. Studiował i uzyskał doktorat obojga praw na Akademii Krakowskiej. W 1703 r. był komisarzem do rewizji skarbu koronnego. Był proboszczem w Książu Wielkim, opatem komendatoryjnym mogilskim (1720), dziekanem kapituły krakowskiej. W 1714 r. sprowadził do Krakowa siostry szarytki, którym zlecił prowadzenie domu dla dzieci porzuconych przez matki. Krzysztof Antoni Szembek (1667 - 1748) był od 1716 r arcybiskupem poznańskim, a w roku 1739 został podniesiony do godności prymasa Królestwa Polski. Franciszek Jakub Szembek w roku 1732 jest chorążym koronnym królewskim a w roku 1737 zostaje przez króla Augusta III mianowany do pełnienia zaszczytnej, lecz trudnej politycznie i gospodarczo funkcji wojewody inflandzkiego i w czasie pełnienia funkcji wojewody, za zasługi dla króla i Królestwa Polskiego, w dniu 3 sierpnia 1738 na zamku w Moritzburgu odznaczony zostaje przez króla Augusta III Mocnego, jako jeden z pierwszych Obywateli Orderem Orła Białego. Pełni w tym czasie również funkcję prefekta wojska zbrojnego dóbr królewskich. Pełni również funkcje państwowe jako starosta brzeski kujawski tolkmicki i murzynowski Zamek i miejscowość Moritzburg położone są 15 km na północ od Drezna. Monumentalny zamek na wyspie jeziora Waldesee (J. Leśne) został stworzony przez Matthäusa Daniela Pöppelmanna dla Augusta Mocnego w latach 1723- 36 w wyniku przebudowy starego zamku renesansowego. Obecnie w zamku mieści Muzeum Baroku. Order Orła Białego jest to najwyższe honorowe odznaczenie w Polsce. Odznaczenie to ustanowione zostało w roku 1705 przez króla Augusta II Mocnego jako nagroda dla wiernych mu i oddanych dostojników w walce o sprawę i tron polski. Pierwowzór Orderu miał postać złotego, czerwono emaliowanego owalnego medalu. Na awersie znajdował się wizerunek orła białego i łaciński napis: Pro Fide, Rege et Lege (Za Wiarę, Króla i Prawo), na rewersie wyryty był monogram królewski, AR Augustus Rex, zwieńczony gałązkami palmowymi. Całość zawieszano na wąskiej, błękitnej wstędze. W 1807 roku przywrócony został na mocy konstytucji Księstwa Warszawskiego. Po upadku powstania listopadowego w 1831 roku włączono Order Orła Białego do odznaczeń cesarstwa rosyjskiego. Odnowiony Order Orła Białego w dniu 15 III 1921 z dewizą Za Ojczyznę i Naród, nadawany był do 1939 r, Polakom i cudzoziemcom, którzy przyczynili się do utrwalania niepodległości Rzeczypospolitej i odbudowy państwa Polskiego. Po 1945 nie był nadawany przez władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Ponownie przywrócono nadawanie Orderu Orła Białego w kraju w dniu 22 XII 1990 po wyborze Lecha Wałęsy na urząd prezydenta państwa. Rzeczpospolita w 1701 roku. Inflanty, inaczej Livland, (Livonia), jest to kraina historyczna leżąca pomiędzy rzeką Dźwiną na południu, Zatoką Ryską na zachodzie, Estonią na północy, Pskowem, Witebskiem i jeziorem Pejpus na wschodzie. Większa, południowa część tej krainy z Rygą należy dziś do Łotwy, a północna do Estonii. Pierwotnymi mieszkańcami Inflantów byli Liwowie, którzy wyparci i wchłonięci zostali później przez różne plemiona bałtyckie, a które to plemiona znane były pod wspólną nazwą Łotyszan. W XII w. Inflanty były terenem podboju przez Duńczyków i Niemców, w XIII i XIV w. podbite zostały na skutek akcji misyjnej zakonu kawalerów mieczowych, w 1237 połączonego z zakonem krzyżackim. W XVI w. o wpływy w Inflantach rywalizowały Szwecja, Dania, Moskwa i Polska. W 1561 wielki mistrz zakonu, wobec napadu Iwana Groźnego, poddał się Polsce. Panowanie polskie w Inflantach ugruntował król Stefan Batory w latach 1578-1581. W XVII w. toczyły się na terenie Inflantów wojny polsko-szwedzkie, zakończone pokojem w 1660 roku, na mocy którego Szwecja otrzymała część Inflantów po Dźwinę. Inflanty Szwedzkie zdobył car Piotr I w 1721 r. w tzw. wojnie północnej. W 1772r. w wyniku I rozbioru Polski Inflanty Polskie przeszły pod panowanie Rosji, Pierwszy związek małżeński Franciszek Jakub Szembek zawarł przed 1719 r. z Teresą Działyńską. To małżeństwo zostało anulowane. Teresa Działyńska zmarła około 1746 r. przez innych podawana jest data 1752-1756. Nie jest znana przyczyna rozwiązania tego małżeństwa. W roku 1739 umiera jego ojciec Antoni Felicjan, a cały majątek, który należał do ojca zostaje jemu przekazany, jako dziedzicowi. Drugi związek małżeński Franciszek Jakub Szembek zawarł z księżniczką Marią Prosapią Sułkowską - herbu Sulima, w 1747 r. Była ona córką Księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego i Marii Freiin Stein zu Jettingen - Baronówny. Naturalnym ojcem księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego był król Fryderyk August II Mocny z dynastii Wettinów. Był on uznawany oficjalnie przez króla jako jego syn. Pośrednio, poprzez małżeństwo z Marią Prosapią Sułkowską hrabia Jakub Franciszek Szembek zaliczany jest do rodziny królewskiej. Książę Aleksander Józef Sułkowski zmarł 21.05 1762 i pochowany został w Rydzynie, gdzie posiadał swój pałac. Ze związku z księżniczką Marią Sułkowską rodzi się jego jedyny syn Aleksander Józef, późniejszy generał, adiutant króla Augusta Poniatowskiego. Żona Jego Maria Prosapia Sułkowska zmarła w 1749 r. Trzeci związek małżeński hrabia Franciszek Jakub Szembek, wojewoda inflandzki zawarł w dniu 6 maja 1754 r. w Konstantynowie Łódzkim. Panna młoda - Anna Potocka - herbu Pilawa, była wdową po Antonim Tarle (Tarło) kasztelanie lubaczowskim i złotoryjskim. Ojcem jej był Jan Potocki a matką Konstancja Sobieska. Z żoną Anną Potocką zamieszkał w Grojcu i ona to po jego śmierci dokończyła zleconą i rozpoczętą przez niego budowę nowego kościoła p.w. św. Wawrzyńca w 1766 r. Kościół ten stoi do dzisiaj obok nowego budynku szkoły podstawowej. Hrabia Franciszek Jakub Szembek musiał być dobrym gospodarzem i ekonomistą, gdyż w ciągu swojego długiego życia powiększa wielokrotnie swój majątek. Kupuje wielkie połacie ziemskie w okolicach Oświęcimia. Inwestuje swój majątek w zakup od Koniecpolskich majątku w Kaszewicach, kupuje również inne dobra w Widawie i Dąbrowie w okręgu sieradzkim. Wspiera finansowo zakon OO. Bernardynów w Widawie. Za swego życia znany był ze swojej szczodrobliwości, łaskawości, sprawiedliwości i dobroci. W spisie inwentarza kościoła św. Wawrzyńca w Grojcu z roku 1756 znajdujemy między innymi zapis: 1. Monstrancią cała srebna pozłocista kamykami wysadzana, takze Melchisedech kamykami osadzony impensis Jasnie Wielmoznego Jego Mosci Pana Franciska Jakuba Szembeka Wojewody Inflanskiego Pana na Dąbrowie, Widawie y Grodcu dziedzicznego etc: ze staryi przerobiona. Około roku 1760 Franciszek Jakub Szembek rozbudowuje dwór w Grojcu. W akcie fundacyjnym nowego kościoła w Grojcu z 29 grudnia 1766 roku napisano o nim: "Bowiem najbardziej był prawy w stosowaniu sprawiedliwości, najsurowszy w wykorzenianiu wad, w wypełnianiu obowiązków dla państwa i króla był najpilniejszy i w rozszerzaniu boskiej czci najświętszy. W nabożeństwach rannych i wieczornych uczestniczący najbardziej oddanie. Najłagodniejszy w stosunku do poddanych, w stosunku do biednych najbardziej szczodry, obdarowany wszystkimi cnotami. Chwała Jego w kościołach świętych najbardziej w jego posiadłościach istniejących z których jedne zbudował, inne naprawił i prawie wszystkie wyposażył szczodrze w srebrne naczynia i cenne przedmioty potrzebne dla większej chwały Boga." Dnia 19 czerwca 1765 roku, przeżywszy 75 lat, umiera w swoim dworze w Kaszewicach. (Dwór ten już w czasach międzywojennych XX wieku był w stanie ruiny, a po zakończeniu II wojny światowej rozebrano go zupełnie). W testamencie rozporządza swoim ciałem w ten sposób, że chce, by chociaż część jego doczesnych szczątków złożona została w miejscach które ukochał i które były mu bardzo bliskie. Ciało Jego złożono w klasztorze Ojców Bernardynów w Widawie. Wnętrzności (jelita, żołądek, wątrobę i inne wnętrzności) włożone w srebrnym naczyniu, kazał złożyć i pochować w kościele w Kaszewicach, a Jego Serce w srebrnej puszce zostaje w dniu 2 sierpnia 1765 r. sprowadzone do miejsca które ukochał najbardziej, do Grojca k. Oświęcimia. W tych to trzech miejscowościach odbyły się uroczyste i długie obrzędy pogrzebowo - żałobne, (w Grojcu trwały do 17 lipca 1766 r.) a dzwony kościelne w tym czasie biły na przypomnienie Jego zasług dla Królestwa Polskiego, trzy razy dziennie. Jego serce złożone zostało w krypcie grobowej 17 lipca 1766 r. W prezbiterium kościoła św. Wawrzyńca w Grojcu wystawiona została tablica ku Jego czci. DOM FRANCISCUS COMES a Slupow SZEMBEK Palatinus Livonia Aquila Alba Eques ob praestantiam exculti ingenii tum gravitatem morum Augusto II REGI POLONIA percalus Plurimis Functionibus Publicis nec non Legationibus ad exteros decoratus ad Palatinatum Livonia evectus Servata Regi & Reipublica fidelitate quam aetate consumptus Ultimum diem clausit die 26 iunii 1765 Etatis sua anno 75 Sepultus Vidava Corde huic Ecclesia Grojecensi per illustrissimam ANNAM de POTOCKIE mastissimam Conjugem suam a radice extructa reservuato & reposito Bogu Najwyższemu Franciszek hrabia w Słupowie SZEMBEK wojewoda Palatynatu Livonii. Kawaler Orła Białego. Ze względu na znakomitość talentu i powagę obyczajów bardzo drogi Augustowi II Królowi Polski. Uświetniony licznymi funkcjami publicznymi a także stanowiskami i legatami. Wyniesiony do Palatynatu Livonii. Dochowawszy wierności Królowi i Rzeczypospolitej dożywszy sędziwych lat zamknął swój ostatni dzień życia 26 czerwca 1765. W wieku 75 lat pochowany w Widawie. Sercem przy kościele Grojeckim który przez najznakomitszą Annę z Potockich jego małżonkę, został zbudowany od podstaw. Zastrzegając & umieszczając Był to człowiek wielkiego umysłu i zalet, który współtworzył potęgę Królestwa Polskiego oraz jego wielkość i chwałę w ówczesnej Europie. Mieszkał wśród naszych pradziadów, dokładał staranie o rozwój i piękno naszej miejscowości. Podtrzymywał fundację szpitala - przytułka dla ubogich, który to przytułek znajdował się na terenie obecnej szkoły podstawowej, w miejscu, gdzie obecnie jest boisko szkolne. Chodził tymi samymi grojeckimi drogami, którymi i my dzisiaj chodzimy, a Jego Dzieło, które ze swoich funduszy kazał powiększyć i wybudować od nowa kościół p.w. Św. Wawrzyńca możemy podziwiać do dzisiaj. W tomie drugim ksiąg parafialnych, na stronach 111-115, znajduje się ważny dokument parafialny którym jest akt fundacyjny ponownego przekazania kościoła w 1776 r. po jego gruntownym odbudowaniu przez Najjaśniejszą Szlachetną panią Annę Potocką - Szembekową i przekazanie kościoła w ręce ówczesnego proboszcza grojeckiego księdza Wawrzyńca Madeyskiego. Jest to o tyle ważny dokument, ponieważ dotyczy on czasów, które nie są zapisane w dokumentach parafialnych. Dokument ten cofa nas w czasie od początku XVII w. aż do lat 1660 - 1671 gdy właścicielem Grojca była rodzina Porębskich. Przedstawiamy pełne tłumaczenie tego aktu z łaciny: Nowy Kościół Grojecki przez Najznakomitszą i Wspaniałą Panią Annę z Potockich Szembekową Wojewodzinę Liwonii, Panią Utrzymującą w Grojcu, Zaborzu i Rajsku został ufundowany pod pasterskim patronatem Najprzewielebniejszego Księdza Wawrzyńca Madeyskiego Proboszcza Grojeckiego w 15 roku jego tu pasterzowania został wzniesiony Roku 1766. Był już w Grojcu wcześniej drewniany kościół, którego większa i mniejsza nawa mieściła się w czworoboku o mniejszej wielkości niż teraz, miał on wieżę o kształcie wspólnym dla kościołów stojących wokół. Został on ufundowany przez Najjaśniejszego Pana Jana Pisarzewskiego, z pieniędzy zapisanych przez Najjaśniejszego Pana Andrzeja Porębskiego, już zmarłego, którego grobowiec także w tym kościele się znajduje. Przed jego zbudowaniem dwa dzwony zostały zniszczone i na koszt Najprzewielebniejszego Księdza Porębskiego ze Stowarzyszenia Jezusowego naprawione. To wszystko zostało zapisane w starej księdze metrykalnej, pismem już słabo czytelnym w 1671 roku. Gdy został zbudowany miał już zakrystię murowaną w której były dwie małe nisze do schowania cennych przedmiotów w kościele. Od strony zakrystii, w ścianie był grobowiec Andrzeja Porębskiego, fundatora, pod którym to grobowcem nad ziemią zostało umieszczone jego ciało. Nowy kościół w podobny sposób powstał, bowiem te same zniszczone dzwony na koszt Najświetniejszego Pana Franciszka Jakuba, Pana w Słupowie Szembeka, Palatyna Livonii, Prefekta wojska, dziedzica dóbr w Grojcu, Zaborzu, Rajsku i innych licznych dóbr w okręgu Sieradzkim, naprawione. Tenże Najświetniejszy Wojewoda przez lata przed swoją śmiercią myślał, aby zbudować nowy kościół i do jego zbudowania kupił drewno, kamienie na posadzkę kościoła, sprowadził architekta do zaprojektowania kościoła i podpisał z nim umowę. Pieniądze na jego budowę przydzielił i zostawił. Projekt kościoła był najpiękniejszy i najdokładniejszy z wytworną wieżą podobną do wież kościołów w Bestwinie, Andrychowie, Inwałdzie. Lecz po śmierci Najznakomitszego Wojewody; Wojewodzinie, Fundatorce ten projekt nie spodobał się, dlatego przez tego samego architekta (chociaż już fundamenty kościoła tuż obok poprzedniego zostały już położone) inny projekt teraz istniejącego kościoła został sporządzony, nic z wcześniejszego projektu nie zostało zmniejszone oprócz wieży, ażeby nie była tak wysoka, zostało jej odjętych kilka łokci. Na zbudowanie tego kościoła Najświetniejszy Wojewoda pozostawił pieniądze, a ponieważ ich zabrakło Przesławna Fundatorka wyłożyła pieniądze i dokończyła budowę. W roku 1765 jesienią fundamenty kościoła zostały położone, zaś w roku następnym mianowicie 1766 kościół zaczął być budowany w połowie czerwca i w tym samym roku w październiku ukończony. W międzyczasie w zakrystii odprawiane były nabożeństwa i mieściły się tam paramenta do liturgii. W dniu 29 grudnia tego samego roku, za pozwoleniem Najświetniejszego Oficium obrządku Rzymskiego kościół został uroczyście pobłogosławiony przez Najprzewielebniejszego Księdza Wawrzyńca Madeyskiego proboszcza kościoła grojeckiego w obecności ks. Józefa Roczyńskiego wikariusza grojeckiego, ks. Marcina Florkiewicza wikariusza z Bielan, ks. wikariusza Józefa Karkulewicza, kleryków i wszystkich parafian. Codzienne nabożeństwa w tym kościele odbywają się, aż do momentu poświęcenia tego kościoła, co później będzie odnotowane. Najjaśniejszy i najwspanialszy Pan Jakub Franciszek Szembek, hrabia w Słupowie, wojewoda Livonii, kawaler Orła Białego, Prefekt wojska zbrojnego dóbr królewskich, dziedzic w Grojcu, Zaborzu, Rajsku, w Palatynacie Widawa, Dąbrowa, Kaszewice, zmarł w swoim dworze Kaszewice w okręgu Sieradzkim w roku 1765 w dniu 19 czerwca pozostawiwszy najukochańszą żonę Annę z Potockich i jedynego syna bardzo oczekiwanego w Ojczyźnie Aleksandra, urodzonego z pierwszego małżeństwa z matki Prosapii Sułkowskiej. Jego śmierć napełniła nas najczystszym bólem. Śmierć niezasłużona najszlachetniejszego w cnocie. Bowiem najbardziej był prawy w stosowaniu sprawiedliwości, najsurowszy w wykorzenianiu wad, w wypełnianiu obowiązków dla państwa i króla był najpilniejszy i w rozszerzaniu boskiej czci najświętszy. W nabożeństwach rannych i wieczornych uczestniczący najbardziej oddanie. Najłagodniejszy w stosunku do poddanych, w stosunku do biednych najbardziej szczodry, obdarowany wszystkimi cnotami. Chwała Jego w kościołach świętych, najbardziej w jego posiadłościach istniejących z których jedne zbudował, inne naprawił i prawie wszystkie wyposażył szczodrze w srebrne naczynia i cenne przedmioty potrzebne dla większej chwały Boga. Jego śmierć cała Polska z bólem długi czas opłakiwała. Ciało jego zostało pochowane w Widawie w klasztorze Ojców Bernardynów, wnętrzności w kościele w Kaszewicach, serce zaś w puszce srebrnej zostało sprowadzone do kościoła grojeckiego w tym samym roku 2 sierpnia. Po powiadomieniu o jego śmierci natychmiast w kościele grojeckim odbyły się egzekwie i trzy razy dziennie biły dzwony kościelne aż do 17 lipca (1766). W tym to dniu ponownie odbyło się uroczyste nabożeństwo żałobne złożenia serca z udziałem 15 kapłanów, aż do momentu gdy nowy kościół zostanie poświęcony, co na innym miejscu zostanie odnotowane. Odszedł w swoim wieku. Wieczny odpoczynek racz mu dać Panie, a światłość wiekuista niechaj mu świeci. Amen. Kilka stron dalej, w tej samej księdze (str. 118 - 119) dowiadujemy się, że w dniu 5 czerwca 1767 roku Najprzewielebniejszy Ksiądz Kiełczew Kielczewski Biskup Hermopolitański, sufragan i kanonik krakowski, prepozyt oświęcimski poświęcił wybudowaną od podstaw nową świątynię w Grojcu i udzielił sakramentu bierzmowania 280 osobom. Po śmierci Franciszka Jakuba właścicielem wsi zostaje jego syn z drugiego małżeństwa - Aleksander Józef Sułkowski - Szembek, generał, adiutant króla Stanisława Poniatowskiego. Po I rozbiorze Polski Grojec należy do Cesarstwa Austro-Węgierskiego. W 1779 roku hrabia generał Aleksander Józef Sułkowski - Szembek sprzedaje wieś Ignacemu Bobrowskiemu z Bobrówki, herbu Jastrzębiec, za kwotę 24000 złotych. W treści kontraktu sprzedaży wymieniony jest „ogród włoski” i „oranżeria”. Bobrowski zakupił też wsie: Rajsko, Porębę Wielką oraz Nidek. Ignacy Bobrowski był szambelanem królewskim, cześnikiem oświęcimskim i zatorskim. Był on spowinowacony z poprzednimi właścicielami Grojca, gdyż jego matka pochodziła z Nielepców. W roku 2002 dla upamiętnienia postaci Franciszka Jakuba Szembeka jedna z większych, nowopowstałych ulic w Grojcu, znajdująca się w bezpośredniej bliskości pałacu, otrzymała nazwę – Ulica Franciszka Jakuba Szembeka. Maria Olga Maksymiliana Marcelina Placyda Radziwiłł http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=mg1787d.jpg Maria Olga Maksymiliana Marcelina Placyda Radziwiłł urodziła się 5 października 1908 roku w Wiedniu. Na chrzcie św. w dniu 16 stycznia 1909 r. otrzymała aż pięć imion. Rodzicami jej byli: ojcem – książę Aleksander Fryderyk Radziwiłł, – herbu Topór, syn Ludwika z Tarnopola i Antoniny de Orłowski Cygenberg, matką – księżna Wilhelmina Franciszka Maria Radziwiłł, córka Maksymiliana księcia Wittenberga i Eufrozyny Aleksandry Sailer de Ordödy de Bagota. W czasie ostrej zimy 1929 roku w Kudowie na Śląsku umiera na „chorobę serca” (taką podano przyczynę śmierci) jej ojciec książę Aleksander Fryderyk Radziwiłł, Został pochowany w dniu 7 marca 1929r. w bocznej kaplicy kościoła św. Wawrzyńca, ufundowanej wcześniej przez żonę od północnej strony kościoła, zwanej obecnie kaplicą św. Barbary. Przeżył 59 lat i 4 miesiące. W dniu 15 sierpnia 1932 r., w święto Matki Boskiej Zielnej, ks. proboszcz Andrzej Szponder poświęcił sztandar Stronnictwa Ludowego „Piast”. Matką chrzestną tego sztandaru była 24 letnia księżna Maria Olga Maksymiliana Radziwiłł. W 1936 roku, młoda księżna wyjeżdża ze swoją matką, księżną Wilhelminą do Wiednia i tam się nią opiekuje. Tego samego roku w Wiedniu umiera księżna Wilhelmina i zostaje tam pochowana. Po powrocie z pogrzebu Maria Olga Maksymiliana Radziwiłł zaczyna samodzielnie gospodarować, lecz po rządach matki, która nie dbała o gospodarkę i była rozrzutna, nie za bardzo jej się to udawało. Majątek grojecki, który odziedziczyła był w ruinie finansowej. Młoda księżna mimo, że posiadała pokaźne wiano, nie wyszła nigdy za mąż, Po zakończeniu II wojny światowej przeprowadzona została parcelacja dóbr księżnej Radziwiłł. Rozdano jej cały majątek ziemski. Księżna Maria Olga Maksymiliana Radziwiłł wyprowadziła się do Krakowa, choć co jakiś czas przyjeżdżała do Grojca. Zmarła dnia 17 czerwca 1981 r. w Krakowie, przeżywszy 72 lata i 8 miesięcy. Jej ostatnią wolą było, by spocząć na cmentarzu w Grojcu. W dniu 22 czerwca 1981 r. ówczesny proboszcz ks. Józef Zawada odprowadził jej doczesne szczątki na tutejszy cmentarz. Pochowana została na głównej alei cmentarza, po lewej stronie, niedaleko kaplicy cmentarnej. Opracował : Wawrzyniec Mizgalski Żródło: www.naszgrojec.pl Instytucje kultury na terenie sołectwa Instytucje kulturalne w gminie Działalność kulturalna w sołectwie organizowana jest przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Oświęcimiu z siedzibą w Grojcu. Do prowadzenia działalności bibliotecznej służy, lokal dwuizbowy w Domu Ludowym. Działalność kulturalna prowadzona jest w obiektach Domu Ludowego który posiada dużą z sale widowiskową, ponadto ta terenie sołectwa jest park z muszlą koncertową oraz boisko LKS na imprezy plenerowe, Na terenie sołectwa funkcjonuje Koło Gospodyń Wiejskich, przy którym utworzony został zespół śpiewaczy „Grojczanie”, który to reprezentuje sołectwo w wielu imprezach lokalnych i regionalnych. Koło powstało 18 listopada 1959 roku. Na pierwszym zebraniu było 15 kobiet, ale ilość członkiń rosła co roku, aby w 1976 roku osiągnąć liczbę 120 osób. Założycielką koła była p. Maria Chowaniec, żona wziętego lekarza – społecznika dr Tadeusza Chowańca. Pani Maria na tym stanowisku została 26 lat. Działalność koła w owych czasach była prężna i pożądana. Organizowano kursy gotowania, robienia przetworów szycia, haftu, robutek ręcznych. Organizowano konkursy na ogródki warzywne, kwiatowe, zamawiano drób domowy, organizowano zabawy z których dochód przeznaczano na cele społeczne m.in. rurociąg gazowy, wodociąg, budowe kościoła. Kupiono magiel elektryczną, szatkownice kapusty, zorganizowano wypożyczalnie sprzętu gospodarczego. Organizowano wycieczki do wielu regionów kraju. Już wtedy organizowano święto zbiorów – dożynki. Jednym słowem K.G.W. unowocześniło życie społeczne wsi. W 1985 r. Powstał u nas zespół śpiewaczy, pod kierownictwem p. W. Mizgalskiego, który istnieje do dziś. Zmieniali sie tylko instruktorzy. Dziś jest nim mgr Jarosław Cieciak. Zmieniały się też przewodniczące koła i tak po rezygnacji p. Chowaniec, funkcję objęła pani Helena Majerska, po niej p. Czesława Gruszczyńska, p. Cecylia Kubica, p. Barbara Kiznar, a obecnie przewodniczącą koła jest pani Maria Śliwka. Zespół śpiewaczy „Grojczanie” ma w swoim składzie czterech panów, których głosy wspomagają chór. Zespół nasz uświetnia wszystkie wiejskie uroczystości. Organizujemy „Dzień Babci”, „Opłatek”, „Dożynki”, „Barbórkę” i wreszcie śpiewanie kolęd u nas w kościele, ale i w okolicznych wioskach, w ich K.G.W.. Organizujemy pokaz „Stołów wigilijnych”, „Stołów wielkanocnych” z regionalnymi potrawami. Z naszym udziałem odbywa się co roku „majówka” na oświęcimskim rynku. Śpiewają tam pieśni regionalne wszystkie zespoły, których jest w gminie osiem. Braliśmy udział w przeglądach zespołów regionalnych w Milówce, Brennej, Mesznej, gdzie zajmowaliśmy poczytne miejsca. Koło nasze bierze też udział w konkursie wieńców dożynkowych, które przez wszystkie te lata wykonuje przepięknie p. Albina Gałgan Do głównych form działalności kulturalnej, jakie wchodzą w zakres działalności GBP należą zwłaszcza: Realizowane od kilkunastu lat obchody świąt państwowych oraz lokalnych uroczystości historycznych: 27 stycznia – Rocznica Wyzwolenia Oświęcimia - uroczystości miejskogminne w Oświęcimiu; 22 kwietnia - „Dzień Wypędzonych” – uroczystości historyczne pod tablicami w Brzezince z okazji rocznicy wysiedleń przez hitlerowców mieszkańców Brzezinki i okolic; 3 maja – Święto Konstytucji 3 Maja – udział w uroczystościach miejsko gminnych w Oświęcimiu; zasięg lokalny – uroczystość sołecka pod pomnikiem w Rajsku; 8 maja - uroczystości w sołectwie Poręba Wielka z okazji zakończenia działań wojennych II wojny światowej (zasięg gminny); miejsce: pomnik w Porębie Wielkiej, sala DL; forma obchodów – oddanie hołdu poległym w czasie I i II wojny światowej; 4 września pod pomnikiem Bohaterów września w Rajsku – uroczystość w rocznicę Bitwy pod Rajskiem, obchody rozpoczęcia II wojny światowej (zasięg gminny); co 5 lat w okrągłe rocznice obchody uroczyste wg ceremonii wojskowej z apelem poległych; forma obchodów: wystawa, koncert, widowisko. 11 listopada - uroczystość z okazji Święta Niepodległości w sołectwie Rajsko pod obeliskiem Niepodległości (zasięg gminny). Impreza towarzysząca: Gminny Konkurs Pieśni i Poezji Patriotycznej; współorganizacja z Gimnazjum Gminnym w Rajsku. Organizacja świąt okolicznościowych i branżowych, w tym imprez cyklicznych: Dni Gminy Oświęcim – dwudniowy blok imprez dla dzieci, młodzieży i dorosłych mieszkańców; prezentacja dorobku kulturalnego gminy, promocja lokalnych twórców, występy estradowe artystów scen polskich; uroczystość jubileuszowa „Złote Gody” (zasięg gminny); obchody święta górników tzw. „Barbórka” (zasięg lokalny w poszczególnych sołectwach); Dzień Dziecka, mikołajki, „Choinki” - cykl zabaw karnawałowych (zasięg lokalny w poszczególnych sołectwach). Propagowanie sztuki: organizowanie i współorganizowanie plenerów malarskich, rzeźbiarskich; organizowanie wystaw poplenerowych; organizowanie aukcji obrazów; ekspozycje, wernisaże wystaw zewnętrznych; promocja rodzimych twórców oraz młodych talentów plastycznych i literackich podczas gminnych imprez kulturalnych w poszczególnych sołectwach (ostatnio Zaborze, Grojec). Kultywowanie tradycji wiejskich, świątecznych i okolicznościowych: Dożynki: a) gminne – co dwa lata w kolejnych sołectwach gminy (zasięg gminny) występy artystyczne, prezentacja obrzędów żniwnych, stoiska wystawowe połączone z degustacją potraw; ostatnio Święto chleba – wystawa wyrobów piekarniczych piekarni w terenu powiatu oświęcimskiego; b) sołeckie w poszczególnych sołectwach (zasięg lokalny): Kultywowanie tradycji świątecznych: a) Jasełka w szkołach, placówkach przedszkolnych i domach ludowych – zasięg lokalny; b) spotkania kolędowo-noworoczne amatorskiego ruchu artystycznego gminy; Oświęcim – zasięg gminny; c) wystawy świąteczne (wigilijne i wielkanocne) – zasięg powiatowy; d) wigilia dla samotnych – realizowana przez GOPS – zasięg gminny. Popularyzacja folkloru Cotygodniowo organizowane są pod opieką Gminnej Biblioteki Publicznej zajęcia instruktorskie z zespołami śpiewaczymi w Babicach, Broszkowicach, Brzezince, Grojcu, Porębie Wielkiej, Rajsku, Włosienicy i Zaborzu. Zespoły uczestniczą w: Spotkaniach noworocznych z kolędą; Majówce folklorystycznej na Rynku Głównym w Oświęcimiu; Dniach Gminy; Dożynkach sołeckich; Dniach Mesznej; Spotkaniach Folklorystycznych nad Przemszą/Chełmek; Powiatowym Przeglądzie Zespołów Ludowych; Dożynkach Powiatowych; Dożynkach Diecezjalnych; Przeglądzie Śląskich Zespołów Artystycznych oraz we wszystkich uroczystościach sołeckich. Zabezpieczenie potrzeb czytelniczych oraz popularyzacja książki i czytelnictwa Biblioteki Głównej w Grojcu: Tabla 6 Zasoby Gminnej Biblioteki Publicznej. Liczba woluminów 29 689 14 005 14 607 Rodzaj literatury Literatura piękna dla dorosłych Literatura dla dzieci i młodzieży Literatura niebeletrystyczna Z księgozbiorów bibliotecznych korzysta około 2,1 tys. użytkowników - w roku 2008 zarejestrowanych było 2073 czytelników, którzy odwiedzili placówki biblioteczne 27 204 razy, korzystając ze zbiorów na miejscu i wypożyczając do domu 63 830 woluminów oraz 6 811 egzemplarzy czasopism. Gminna Biblioteka Publiczna prenumeruje w ciągu roku 26 tytułów czasopism dla wszystkich łącznie placówek bibliotecznych oraz świetlicy środowiskowej w Stawach Monowskich. Prenumerowano między innymi dzienniki ogólnopolskie np. „Rzeczpospolita”, lokalne „Gazeta Krakowska” oraz edukacyjne i ogólno tematyczne dla młodzieży„Cogito”, „Victor”, „Claudia”, „Wiedza i Życie”, „Przyjaciółka”. Pracownicy bibliotek podejmują w ciągu roku różnorakie działania kierowane do czytelników, ale i do osób nieczytających. Działania te mają na celu promowanie w środowisku książki i czytelnictwa. Często do współpracy zapraszane są placówki oświatowe: szkoły lub przedszkola z gminy, instytucje kultury gmin sąsiednich, organizacje lokalne w gminie Oświęcim i innych gminach w powiecie. Imprezy odbywają się w bazie należącej do placówek kulturalnych oraz oświatowych. Cykliczne imprezy promujące książkę i czytelnictwo: „Czytelnicza gala” spotkanie najlepszych czytelników dziecięcych w bibliotekach. Okazjonalne konkursy czytelnicze, np. konkurs pt. „Świat baśni Andersena” z okazji literackiego roku duńskiego baśniopisarza. Akcja „Cała Polska czyta dzieciom”; plastyczne wiosenno - letnio - jesienno zimowe akcje Tydzień Bibliotek Polskich – „Spotkania w bibliotece” (lekcje biblioteczne, seminaria). spotkania autorskie z pisarzami (głównie dla dzieci i młodzieży). Promocja Gminy i sołectwa: wydawanie lokalnego dwumiesięcznika „Oświęcimska Gmina”. Pismo to, w celu promocji gminy i docierania z informacją do mieszkańców, rozprowadzane jest na terenie sołectw; organizacja imprez o zasięgu lokalnym i ponadgminnym; popularyzacja tradycji wiejskich: np. Dożynki Sołeckie, Przegląd Zespołów Folklorystycznych; propagowanie sztuki – plenery i wystawy malarskie, wernisaże; promocja rodzimych twórców podczas imprez gminnych i ponadgminnnych; kultywowanie tradycji świątecznych – wystawy świąteczne; popularyzacja folkloru – reprezentowanie Gminy poprzez udział zespołów gminy Oświęcim na imprezach o zasięgu powiatowym i wojewódzkim; organizacja imprez bibliotecznych przy współudziale z Miejską Biblioteką Publiczną w Oświęcimiu; organizacja konferencji bibliotekarzy powiatu Oświęcimskiego; reprezentowanie Gminy na imprezach organizowanych przez gminy sąsiednie; promocja zabytków – foldery; promocja lokalnych ścieżek rowerowych – współdziałanie przy opracowywaniu trasy Oświęcimskiego Rajdu Rowerowego: organizowanie półmetka Rajdu; promocja ciekawych miejsc w gminie; 1. skansen pszczelarski w Grojcu przy ul. Ogrodowej - folder, reklama prasowa, wycieczki; 2. agroturystyka – łowisko w Grojcu. Starania o środki z programów pomocowych i operacyjnych. Systematycznie prowadzone są przez GBP starania o pozyskanie zewnętrznych źródeł dofinansowania na bieżącą działalność biblioteki oraz wydarzenia specjalne. W ramach działań „Europe 2002 Społeczeństwo informacyjne dla wszystkich” wdrożono program Ministra Nauki i Informatyzacji tzw. „Ikonka” – zorganizowano czytelnie internetowe, pozyskano 3 komputery z oprogramowaniem. Dzięki programowi operacyjnemu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Upowszechnianie i promocja czytelnictwa” – co roku pozyskiwane są środki finansowe, za które kupowane są nowości wydawnicze. GBP korzysta także z Programu operacyjnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pn. „Patriotyzm jutra”. Sport w sołectwie Władze Gminy inwestują w rozwój sportu, masowej kultury fizycznej i turystyki, a w szczególności zaś bazy obiektów sportowych. Od wielu lat działa osiem Ludowych Klubów Sportowych w: Grojcu, Harmężach, Broszkowicach, Zaborzu, Porębie Wielkiej, Brzezince, Rajsku oraz Włosienicy, mogących poszczycić się w miarę dobrą bazą i kadrą sportową. Przywiązuję się także duże znaczenie do kultywowania tradycji oraz obrzędów wiejskich. Władze wspierają integrację społeczeństwa poprzez organizację imprez okolicznościowo-rekreacyjnych. Imprezy sportowe organizowane na terenie Gminy Oświęcim przez Gminną Bibliotekę Publiczną: Turniej Dzikich Drużyn w Grojcu - wzbogacony o pokaz walk Wschodu, koncert muzyki dance i koncert starych przebojów. Sołecki Bieg Przełajowy w Zaborzu organizowany przez radę Sołecką, Przedszkole i Gminną Bibliotekę Publiczną. Turniej Tenisa Stołowego w Grojcu. Formuła turnieju otwartego, do którego mogą przystąpić wszyscy mieszkańcy bez względu na wiek. Odbywa się on w czasie ferii szkolnych. Piłkarski Turniej Halowy dla dzieci młodzieży w Zaborzu współorganizowany z miejscowym LKS-em. Obiekty sportowe sołectwie W skład obiektów sportowych wchodzą : -boisko główne wym.(100x60) m -boisko sportowe przy Szkole Podstawowej Na terenie sołectwa prężnie działa Ludowy Klub Sportowy „SOLVIA” w Grojcu. W klubie zrzeszonych jest 52 członków. Do głównych jego celów należy: rozwój różnych dyscyplin sportu oraz stałe podnoszenie jego poziomy, organizacja masowych imprez rekreacyjnych oraz turystycznych czynny udział w życiu kulturalnym, gospodarczym i społecznym oraz podnoszeniem poziomu kulturalnego i sportowego członków. współdziała w zakresie rozwoju dyscyplin sportu oraz form aktywnego wypoczynku z właściwymi instytucjami i organizacjami. Klub sportowy powstal w 1953 roku. Barwy klubu to żółto-niebieski kolor. Klub posiada 4 drużyny piłkarskie - seniorzy , juniorzy , trampkarze i żacy ! Po 4 latach gry w B-Klasie "Solavia" znowu bedzie grała w Oświęcimskiej A-Klasie. Po fantastycznym finiszu w poprzednim sezonie zajęli pierwsze miejsce w rozgrywkach Oświęcimskiej B-Klasy i uzyskali prawo do gry w rozgrywkach na wyższym szczeblu. Członkowie Zarządu Klubu : - Smolarek Henryk prezes - Goytowski Mirosław v-ce prezes - Dudek Jerzy - Witek Bogusław v-ce prezes skarbnik - Kasperczyk Ryszard sekretarz - Noworyta Czesław kierownik drużyny - Mydlarz Jacek - Kulig Czesław Trenerem piłkarzy jest - Pałamarczuk Stanisław Trasy rowerowe w Grojcu http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=mg1485d.jpg Przez Grojec przebiegają liczne szlaki rowerowe, którymi można dojechać do okolicznych gmin otaczających sołectwo. Grojec to malownicza wioska położona nad Sołą. Znajdują się w niej ciekawe zabytki, które można podziwiać jadąc rowerem., Można zobaczyć stary i nowy kościółek na którego wieżę niedawno wyciągnięto trzy przepiękne dzwony. Drewniany kościół św. Wawrzyńca to zabytek. Dzięki szczegółom wystroju ma charakter barokowy i rokokowy. Obiekt jest dostępny do zwiedzania tylko po konsultacji z księdzem proboszczem. Za Starym kościołem znajduje się pałacyk Radziwiłłów (pałac obecnie jest własnością Starostwa Powiatowego), który mijamy zmierzając w kierunku skansenu pszczelarskiego o wdzięcznej nazwie „Pasieka Malwa”. Góra Grojecka jest zachodnim wzniesieniem pasma lessowych wzgórz, ciągnących się wzdłuż prawego brzegu Wisły i okalających jej dolinę zalewową. Nie jest ona wysoka ma zaledwie 271,6 m., Górę Grojecką oplatają młynówki (Dolna i Górna). W okolicach Góry Grojeckiej znajdują się pozostałości „Młyna Wodnego”. Ścieżki rowerowe prowadzą zazwyczaj obrzeżami lasów. Podziwiać można malownicze krajobrazy, różnego rodzaju ptactwo znajdujące się nad stawami np. kaczka Łyska.Na trasach tych w okresie letnim spotykamy bardzo wielu miłośników wycieczek rowerowych. Trasy zostały oznakowane a Starostwo Powiatowe w Oświęcimiu wydało specjalny „Przewodnik rowerowy „ Zapraszamy na " Grojeckie trasy " Edukacja w sołectwie Przedszkole http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=mg1462d.jpg Przedszkole mieści sie w budynku Domu Ludowego. Do placówki uczęszcza 74 dzieci. Dyrektorem jest mgr Bernadeta Drabczyk. Przedszkole czynne jest w godzinach od 6:00 do 16:00. Dobrze wykwalifikowana kadra nauczycielska zapewnia wysoki poziom nauczania i wychowania. Dzieci rozwijają swe zainteresowania poprzez kółka zainteresowań oraz zajęcia dodatkowe, tj. rytmika, j. angielski. Szkoła Podstwowa http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=mg1353d.jpg W szkole uczy się 177 dzieci w 11 oddziałach. Dyrektorem jest mgr inż. Joanna Wysogląd. W szkole pracuje 18 nauczycieli. Dobrze wykwalifikowana kadra nauczycielska zapewnia wysoki poziom nauczania, uczniowie odnoszą liczne sukcesy w zawodach i konkursach co procentuje w dalszym kształceniu się uczniów. Budynek posiada 11 sal lekcyjnych , internetową pracownię komputerową , salę gimnastyczną, pracownię językową, bibliotekę - Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej, świetlice- wyposażone w internetowe stanowiska komputerowe, stołówkę oraz boisko. Już od klasy pierwszej uczniowie uczą się języka angielskiego, a od klasy czwartej drugiego języka obcego - języka niemieckiego. Prowadzone są zajęcia gimnastyki korekcyjnej. W szkole działa "mały" i "duży" samorząd uczniowski. Wydawane są gazetki szkolne. Uczniowie rozwijają swoje zainteresowania na kółkach: informatycznym, teatralnym, muzycznym, plastyczym i tanecznym. Szkoła jest wiodącą placówką w gminie. Opieka zdrowotna w sołectwie W sołectwie znajduje się Zdrowia, który Ośrodek zapewnia świadczenia zdrowotne dla 2537 pacjentów korzystających z porad lekarskich i 2234 pacjentów korzystających z świadczeń pielęgniarki środowiskowej. Pozostałym mieszkańcom gminy opiekę w zakresie zdrowia zapewniają przychodnie miejskie. Ponadto na terenie prowadzony jest punk apteczny oraz dwa prywatne gabinety lekarskie. Przez wiele lat Gmina Oświęcim korzystała z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Oświęcimiu. W 1996 roku zdecydowała się powołać własny Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, przy ul. Beskidzkiej 100, dzięki temu opieka społeczna stała się efektywniejsza. Bezpieczeństwo mieszkańców sołectwa Ochotnicza Straż Pożarna w Grojcu - organizacja zrzesza 36 osób Do głównych jej celów należy: różnego rodzaju akcje ratowniczo – gaśnicze, propagowanie ochrony przeciwpożarowej, szkolenie młodzieży w zakresie ochrony przeciw pożarowej, działalność społeczna na terenie wsi i gminy Oświęcim. Ważniejsze realizowane przedsięwzięcia i projekty: ochrona przeciwpożarowa na terenie gminy – partner Urząd Gminy Oświęcim, współorganizacja imprez okolicznościowych i rekreacyjnych, Powołanie OSP w Grojcu http://www.naszgrojec.pl/jpg.php?plik=mg1348d.jpg Księga Protokularna OSP w Grojcu Protokół nr 1 z walnego zgromadzenia odbytego dniu 15 grudnia 1912 pod przewodnictwem Józefa Chowańca. Na wniosek Antoniego Śreniawskiego, postanowioną Straż Pożarną Ochotniczą pobudzić do życia. Dlatego też wybrano naczelnikiem p. Stanisława Rzerzódko kier. Szk. jego zastępce Stanisława Jarzyna, komendantem oddziału ratunkowego – Józefa Noworyte, jego zastępcę – Józefa Chowańca, komendantem oddziału wodnego – Franciszka Sporysza, a jego zastępcę – Jana Żmudę. Uchwalono na wniosek Stanisława Jarzyny pobierać składki miesięczne od członków czynnych po 30 halerzy, zaś od członków honorowych po … . Sprawę zakupna mundurów itp. Rzeczy, polecono p. Naczelnikowi, a ten dobiera sobie do pomocy swego zastępcę. Posiedzenie na tem zakończono Grojce, dnia 15 grudnia 1912 roku Sekretarz Rzerzódko Przewodniczący Lista założycieli Ochotniczej Straży Pożarnej w Grojcu powołanej 15 grudnia 1912 roku. Śreniawski Antoni Chowaniec Józef Rzeszódko Stanisław Noworyta Józef Sporysz Franciszek Żmuda Jan Kawka Ignacy Łukaszczyk Ignacy Góra Ignacy Chowaniec Antoni Chowaniec Stefan Jędrzejczyk Franciszek Wisiorek Jan Rudek Jan Szlagor Antoni Jarzyna Stanisław Gospodarka w sołectwie Rynek pracy Na terenie sołectwa Grojec funkcjonuje wiele różnorodnych podmiotów gospodarczych, głównie prowadzących działalność usługową. Profil działalności Handel stały detaliczny Handel obwoźny Usługi transportowe Usługi budowlane Usługi motoryzacyjne Usługi instalatorstwa elektrycznego, co, gaz Usługi gastronomiczne (bary) Produkcja artykułów przemysłowych Usługi rachunkowe Usługi przewodników Usługi ślusarskie Usługi stolarskie Usługi ubezpieczeniowe Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych 11 7 6 2 5 1 4 1 2 5 1 2 7 Usługi lingwistyczne Usługi fryzjerskie oraz kosmetyczne Produkcja artykułów spożywczych Pozostałe usługi i produkcja 5 2 4 148 Tabela nr 7 3 Firmy zarejestrowane na terenie Grojca wg profilu działalności. Rolnictwo w sołectwie Sołectwo Grojec charakteryzuje się silnym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych. Przeważają gospodarstwa małe do 2 ha, a profil produkcji rolnej jest nastawiony głównie do zaspokojenie własnych potrzeb a nie nie potrzeb konsumentów zewnetzrnych. Sołectwo Grojec zajmuje powierzchnię 1377 ha. Użytki rolne zajmują 47,9% tej powierzchni, Niewielką powierzchnię sołectwa zajmują sady – 0,05%, łąki i pastwiska – 20,93%. Powierzchnia zalesień wynosi 25%. Pozostałe grunty i nieużytki stanowią 6,12 % powierzchni sołectwa. Rodzaje gleb w sołectwie W zakresie rolniczej przydatności gleb w sołectwie dominuje kompleks drugi – pszenny dobry, ósmy – zbożowo-pastewny mocny oraz pierwszy – pszenny bardzo dobry. Udział pozostałych kompleksów glebowych w powierzchni sołectwa nie ma większego znaczenia. Natomiast w użytkach zielonych dominuje kompleks 2z – średni, klas III i IV i kompleks 3z – użytki zielone słabe i najsłabsze, klas VI i VI. Największy udział w uprawach na terenie sołectwa mają zboża , które stanowią blisko 70% gruntów ornych, dominującą uprawą w tym zakresie jest pszenica. Drugie miejsce zajmuje kukurydza, dalsze miejsce zajmują ziemniaki, które mieszkańcy użytkują dla własnych potrzeb. Niewielkie powierzchnie na terenie sołectwa zajmują uprawy poszczególnych gatunków drzew i krzewów we własnych przydomowych ogrodach. Wśród nich najbardziej popularne są jabłonie, grusze, śliwy. Wśród krzewów to krzewy owocowe i jagodowe. Uprawie gruntów w gminie towarzyszy hodowla zwierząt gospodarskich. Najwięcej gospodarstw zajmuje się hodowlą drobiu i bydła. Większość gospodarstw rolnych zajmuje się hodowlą zwierząt wyłącznie na potrzeby gospodarskie. Na terenie gminy funkcjonuje tylko jedna ubojnia oraz kilka zakładów przetwórstwa mięsnego.. Infrastruktura w sołectwie Infrastruktura drogowa w sołectwie W układzie drogowym sołectwa Grojec funkcjonują drogi: - wojewódzka 944 - powiatowe tj. ul. K. Jagiellończyka, Kasztanowa i Główna - gminne, są to następujące ulice: Beskidzka, Adolfin, Kolista, Kamienna , Zerwisko, Bagienna, M. Radziwiłł, Kółkowa, Skotnica, Leśna Groblel, Czajk, K. Jagiellończyka, B, Chowańca, Główna, Sportowa, Lanckorony, Przecznica, Ogrodowa, Puściny, Cicha, Ładna, Pałacowa, Infrastruktura telekomunikacyjna w sołectwie Przez teren sołectwa przebiegają linie energetyczne 220 kV oraz 110 kV. Przez szereg stacji transformatorowych niskiego napięcia całe sołectwo zasilane jest w prąd elektryczny. Urządzenia elektroenergetyczne znajdują się w eksploatacji Przedsiębiorstwa ENION Energia Sp. z o.o. Kraków, ul. Łagiewnicka, Oddział w Bielsku-Białej, Biuro Terenowe Kęty. Sołectwo jest stelefonizowane. Mieszkańcy mają możliwość korzystania z łączy internetowych. Infrastruktura wodociągowo-kanalizacyjna w sołectwie Na terenie sołectwa funkcjonuje funkcjonuje rozdzielcza sieć wodociągowa Większość sieci pochodzi z lat siedemdziesiątych. Przedsiębiorstwem, które zajmuje się zaopatrzeniem sołectwa w wodę jest Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Oświęcimiu. Sołectwo nie posiada kanalizacji sanitarnej gospodarstwa i instytucje posiadają własne odstojniki (bezodpływowe) tzw. szamba. Wywozem nieczystości płynnych zajmuje się „EKO-KOMBID” B. Obstarczyk z ul. Zieleni , Zakład Usług Komunalnych w Oświęcimiu lub uprawnione podmioty prywatne. Infrastruktura gazociągowa w sołectwie Dostawcą gazu dla sołectwa jest PGNiG Górnośląski Oddział Obrotu Gazem Gazownia Zabrzańska BOK w Oświęcimiu. Ciągłość dostaw gazu zapewnia zasilanie systemu gazowego z kilku stacji redukcyjno-pomiarowych położonych na terenie gminy oraz miasta Oświęcim. Rozdzielnia Gazu Oświęcim eksploatuje cztery stacje redukcyjno-pomiarowe w Rajsku i Grojcu, Grojcu - Stawach Grojeckich i Zaborzu. Przez teren gminy przebiegają następujące gazociągi wysokiego ciśnienia: ø 400 CN 6,3 MPa relacji Oświęcim - Bielsko-Biała, ø 400 CN 2,5 MPa relacji Oświęcim - Świerklany, ø 150 CN 2,5 MPa relacji Oświęcim - Kęty, ø 65 CN 2,5 MPa do stacji redukcyjno pomiarowej w Grojcu, ø 50 CN 2,5 MPa do stacji redukcyjno pomiarowej w Rajsku. System gospodarki odpadami w sołectwie Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych na terenie sołectwa są: gospodarstwa domowe oraz obiekty infrastruktury takie jak: obiekty handlowo – usługowe i szkolnictwo. . Zbiórką i transportem tego typu odpadów zajmują się na terenie gminy: Zakład Usług Komunalnych w Oświęcimiu; Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „EKO-KOMBID” z Włosienicy. Dzięki opracowaniu przez Gminę Oświęcim „Planu Gospodarowania Odpadami” założono katalog działań mających na celu poprawę aktualnego stanu gospodarki odpadami komunalnymi. Wśród działań tych należy wymienić zwłaszcza: podjęcie działań w zakresie uporządkowania pod względem organizacyjnym systemów zbiórki i transportu odpadów, podniesienie świadomości społecznej mieszkańców gminy, podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów, rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych oraz niebezpiecznych, zapewnienie skutecznych i zgodnych z wymogami ochrony środowiska rozwiązań w zakresie odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów, intensyfikacja działań w zakresie zamykania dzikich składowisk odpadów. . Dużym problemem sołectwa jest duża ilość azbestu - odpady zawierające azbest klasyfikowane są jako odpady niebezpieczne i gospodarka nimi obwarowana jest szczególnymi wymogami formalno-prawnymi. Prowadzona w sołectwie gospodarka w zakresie odpadów opiera się na segregowaniu już w miejscu ich powstawania a także zbiórce, transporcie, odzysku i unieszkodliwianiu odpadów. Odpady z terenu sołectwa wywożone są na komunalne składowisko odpadów w mieście Oświęcim. Odpady niebezpieczne są odbierane przez uprawnione firmy i wywożone na specjalistyczne składowiska. Władze sołectwa i jego społeczność Rada Sołecka sołectwa Grojec : KRZYSZTOF WOLAK - SOŁTYS BOGDAN GONSZCZ ANDRZEJ WOJTALA ALBIN KOIM JAN ŚLIWKA JAN FABIA HENRYK SMOLAREK JACEK MYDLARZ Osoby zaangażowane w tworzenie planu : Wolak Krzysztof Witold Pająk Fabia Jan Wysogląd Joanna – dyr.Sz.P. im.H.Sienkiewicza w Grojcu Smolarek Henryk – Prezes LKS-Solavia Grojec Walczyk Ryszard Gonszcz Bogdan – Prezes OSP Grojec Drabczyk Bernadeta – dyr.PS w Grojcu Walus Krzysztof – Radny Gminy Oświęcim Gasidło Barbara – dyr.Gminnej Biblioteki Publicznej Śliwka Maria – Przew. KGW w Grojcu Wokulski Wojciech – dyr.Zespołu Lecznictwa Ambulatoryjnego Mydlarz Jacek Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Wizja Grojec to sołectwo czyste i zadbane, chętnie odwiedzane przez turystów, szanujące dziedzictwo kulturowe i historyczne oraz integrujące wszystkie grupy społeczne Analiza Swot SWOT: Siły (STRENGHTS) – wewnętrzne czynniki mające lub mogące mieć pozytywny wpływ narozwój miejscowości, wyróżniające miejscowość w sposób korzystny w otoczeniu, tworzące podstawy dla rozwoju, podnosące atrakcyjności i konkurencyjność w oczach mieszkańców, inwestorów, osób odwiedzających. Słabości (WEAKNESSES) – wewnętrzne czynniki mające lub mogące mieć negatywny wpływ na rozwój miejscowości, utrudniające rozwój i realizację zamierzeń, braki w potencjałach,obniżające pozycję miejscowości zarówno w oczach mieszkańców jak i podmiotów zewnętrznych. Szanse (OPPORTUNITIES) – czynniki w otoczeniu sprzyjające lub mogące sprzyjać rozwojowi miejscowości, umożliwiające eliminowanie słabości, wzmacnianie sił, uruchamianie nowych kierunków rozwoju. Zagrożenia (THREATS) – czynniki w otoczeniu utrudniające lub mogące utrudniać rozwój miejscowości, stanowiące bariery w przełamywaniu dzisiejszych trudności i blokujące możliwości podejmowania działania w różnych, istotnych z punktu widzenia rozwoju miejscowości dziedzinach. Słabe strony Mocne strony Położenie na wzdłuż drogi wojewódzkiej. Sołectwo posiada w użytkowaniu świetlicę. W obrębie wsi znajduje się ok. 25 % lasu. aktywność Mało przestrzeni do uprawiania sportu. Brak kanalizacji. Dobra dostępność oraz duża ilość Słaba infrastruktura turystyczna. terenów pod budownictwo Słaba Aktywność społeczna mieszkańców: jakość dróg lokalnych (przestarzałe technologicznie). Duże rozdrobnienie gruntów oraz OSP, KGW, LKS. nieuregulowane Dobrze rozwinięta infrastruktura własnościowe. Duże wysokie Dobry poziom zabezpieczeń infrastruktury. stosunki rozproszenie podstawowa. koszty Słaba zabudowy: rozbudowy infrastruktura przeciwpowodziowych (sprawne przeciwpowodziowa: instytucje i wysoka świadomość zabezpieczenie społeczna). techniczny wałów i kanałów. Dostępność do rynku usług, służby Strona internetowa sołectwa Słaba terenów, stan świadomość/kultura ekologiczna mieszkańców. zdrowia i przeciwpożarowych oraz świadomość powiatowego). edukacyjna: przedszkolna oraz Niska społeczna. mieszkaniowe. podmiotów gospodarczych. oraz sąsiedztwo miasta liczba Korzystne położenie: geograficzne (bliskość aglomeracji górnośląskiej Mała Słabo wyposażona sportowo-rekreacyjna. infrastruktura Zagrożenia Szanse Edukacja społeczeństwa. Pogarszanie się warunków życia. Integracja społeczeństwa. Rozwój bazy kulturalnej, edukacyjnej i sportowej. Odpływ młodych ze środowiska wiejskiego. Marginalizacja gospodarcza wsi. Poprawa jakości dróg. Pogłębianie się bezrobocia. Poprawa i rozwój infrastruktury technicznej. Brak zgody i zrozumienia społecznego. Współpraca z gminą i powiatem. Trudności w pozyskaniu środków Możliwość pozyskania środków finansowych z funduszy UE.. finansowych z funduszy UE. Rozwój ruchu turystycznego: krajowego oraz zagranicznego. Rozwój budownictwa indywidualnego. Wzrost liczby miejsc pracy w sektorze gospodarczym w sąsiedztwie Zła koniunktura gospodarcza kraju: bezrobocie. Nadmierna migracja ludności: odpływ za granicę. Klęski żywiołowe: susze oraz powodzie. Priorytety, cele i projekty do zrealizowania we wsi Grojec na lata 2009-2015. PRIORYTETY Priorytet I Poprawa estetyki wsi Cel 1 Uporządkowanie miejsc zaniedbanych Cel 2 Zagospodarowanie terenów przyrodniczo ciekawych Cel 3 Poprawa stanu dróg i chodników Priorytet II Ochrona tradycji i dziedzictwa kulturowego Cel 1 Wychowanie poprzez tradycję Cel 2 Dbałość o dziedzictwo kulturowe Priorytet III Rozwój bazy kulturalno-edukacyjnej Cel 1 Aktywacja społeczności lokalnej Cel 2 Edukacja społeczna – ułatwienie dostępu do informacji Cel 3 Integracja społeczności lokalnej Priorytet IV Rozwój turystyki Cel 1 Aktywizacja mieszkańców do poszukiwania pozarolniczych źródeł dochodów Cel 2 Zmniejszenie bezrobocia Cel 3 Rozwój drobnej przedsiębiorczości Cel 4 Promocja sołectwa i gminy Realizacja wyżej wymienionych priorytetów ma na celu: poprawę warunków życia mieszkańców sołectwa poprzez rozwój infrastruktury technicznej: modernizację dróg i oświetlenia ulicznego, budowę kanalizacji, chodników i utrzymanie w sprawności urządzeń melioracyjnych, integrację mieszkańców wsi, poprawę bazy sportowo-rekreacyjnej sołectwa, poprawę bezpieczeństwa w obrębie dróg i obiektów użyteczności publicznej. zdecydowana ochrona środowiska poprawę estetyki sołectwa zachowanie w dobrym stanie dziedzictwa kulturowego modernizacja i zabezpieczenie obiektów użyteczności publicznej Harmonogram rzeczowo – finansowy realizacji zadań dla sołectwa Grojec na lata 2010 – 2015 L.p. Nazwa zadania Szacunkowy koszt wykonania Z jakich pieniędzy Budżet gminy 1. Budowa kanalizacja sanitarnej w sołectwie 10 mln zł Środki UE LGD ”Dolina Soły” 2. 3. 4. Wykonanie chodników wzdłuż głównych dróg w sołectwie Ulice: Jagiellończyka, Główna, Lanckorona Beskidzka, Kasztanowa Budowa zaplecza socjalnego na stadionie sportowym klubu „SOLAVIA” wraz z zakończeniem budowy ogrodzenia i oświetlenia Modernizacja parku Zespołu Pałacowo Dworskiego wraz z jego infrastrukturą Budżet gminy 0,7 mln zł Środki UE LGD ”Dolina Soły” Budżet gminy 0,5 mln zł Środki UE LGD ”Dolina Soły” Budżet gminy 0,3 mln zł Środki UE LGD ”Dolina Soły” Budżet gminy 5. Budowa kanalizacji Domu Ludowego 0,3 mln zł Środki UE LGD ”Dolina Soły” 6. Zabezpieczenie przeciwpowodziowe koryta 0,5 mln zł Budżet gminy rzeki Soły na odcinku sołectwa Grojec Środki NFOŚ Środki UE Środki od Marszałka 7. Budowa systemu indywidualnych i zbiorczych przydomowych oczyszczalni - Budżet Gminy 8. Modernizacja dróg: ul. Beskidzka, Jagiellończyka, Czajki - Budżet Gminy 9 Modernizacja Centrum wraz z budową miejsc parkingowych 0,3 mln zł 10 Powstanie kompleksu sportowo-wypoczynkowego (pełnowymiarowy stadion ze sztuczna nawierzchnią i oświetleniem, hotel, basem, hala sportowa) 100 mln zł 11 Udrożnienie i budowa dróg rowerowych połączonych z innymi miejscowościami 0,5 mln zł 12 Zakończenie remontu Domu Ludowego oraz jego termoizolacja 13 Zakończenie budowy chodników na cmentarzu 0,03 mln zł 14 Powstanie miejsc rodzinnego grillowania i łowienia ryb – w oparciu o istniejące stawy rybne 0,5 mln zł Środki zewnętrzne 15 Powstanie elektrowni wykorzystującej wiatr na Górze Grojeckiej 1 mln zł Środki zewnętrzne 16 Wyposażenie szkoły w niezbędny sprzęt i urządzenia dydaktyczne 0,5 mln zł 17 Budowa boiska ORLIK na Osadzie Stawy Grojeckie 0,5 mln zł 18 Rozwój internetu w sołectwie – pozyskanie darmowego sygnału radiowego 0,01 mln zł 21 Termoizolacja strażnicy OSP 0,5 mln zł 22 Dotowanie do wymiany 1 mln zł 1 mln zł Budżet gminy Środki zewnętrzne Budżet Gminy Środki zewnętrzne Budżet Gminy Środki zewnętrzne Budżet Gminy Środki zewnętrzne Budżet Gminy Środki zewnętrzne Budżet Gminy Środki zewnętrzne Budżet Gminy Środki zewnętrzne Środki zewnętrzne Budżet Gminy Środki zewnętrzne Kredki NFOŚ pieców C.O Budżet Gminy 23 Odnowa i konserwacja Zamku Radziwiłłów, Starego Kościoła 0,6 Wpis kapliczek do rejestru zabytków i ich konserwacja Środki zewnętrzne Środki parafii Środki od konserwatora zabytków Nasza wizja po zrealizowaniu Planu Odnowy. Miejscowości Sołectwa Grojec. Chcemy aby nasze sołectwo było postrzegane jako sołectwo umożliwiające rozwój prywatnej przedsiębiorczości oraz możliwości spokojnego życia i wypoczynku Środki na planowane inwestycje chcielibyśmy pozyskać z funduszy gminnych oraz funduszy zewnętrznych takich jak : Urząd Marszałkowski , Unii Europejskiej oraz z Lokalnej Grupy Działania – „ Dolina Soły „ Na pewno zwiększy się napływ ludności zewnętrznej ale również nasi mieszkańcy chętniej będą myśleć o przyszłości swojej i swoich rodzin. Sołectwo będzie miało szansę na pozyskiwanie nowych inwestorów a co za tym idzie większych dochodów do budżetu czy to gminy czy sołectwa. Wspomnieć należy na szansie powstania nowych miejsc pracy . Monitorowanie planu rozwoju sołectwa oraz jego zmiana. Corocznie w pierwszym kwartale roku przed uchwaleniem budżetu wsi Sołtys na Zebraniu Wiejskim będzie zdawać sprawozdanie z realizacji Planu Odnowy Miejscowości Grojec oraz przedstawiać będzie projekt zmian harmonogramu realizacji przedsięwzięć-w przypadku takiej potrzeby. Następnie otwierać będzie dyskusję nad sprawozdaniem i nowym harmonogramem. W przypadku zakończenia dyskusji wnioskiem, że plan należałoby uaktualnić, Zebranie będzie powoływać zespół, który przygotuje projekt zmiany planu. Zmianę planu może z własnej inicjatywy przygotować sołtys lub dowolna grupa mieszkańców sołectwa. Zmiana planu oraz harmonogramu wymaga zatwierdzenia przez Zebranie Wiejskie. Spis tabel i wykresów 1. Liczba ludności sołectwa Gminy Oświęcim na dzień 31.XII.2008r. ............................................................................................... 2. Liczba mieszkańców Gminy Oświęcim w latach 2003-2008 ................................. 3. Liczba mieszkańców sołectwa Grojec w latach 2003-2008 ................................... 4. Przyrost naturalny sołectwa Grojec na dzień 31.XII.2008r .................................... 5. Przemieszczenie ludności sołectwa Grojec na dzień 31.XII.2008r ........................ 6. Zasoby Gminnej Biblioteki Publicznej w Grojcu ................................................... 7. Firmy zarejestrowane w sołectwie wg profilu działalności .................................... str. 08 str. 09 str. 09 str. 09 str. 10 str. 49 str. 55 Spis zamieszczonych map 1. Mapka Położenie sołectwa Grojec w Gminie Oświęcim ....................................... 2. Mapa sytuacyjna sołectwa Grojec .......................................................................... str. 04 str.05
